Σαν σήμερα ... 1642, γεννήθηκε ο Ισαάκ Νεύτων.

Σαν σήμερα, στις 25 Δεκεμβρίου 1642 (σύμφωνα με το ιουλιανό ημερολόγιο που ίσχυε τότε στην Αγγλία, με το σημερινό ημερολόγιο 4 Ιανουαρίου 1643), γεννήθηκε ο Isaac Newton  στο Woolsthorpe του Lincolnshire στην Αγγλία. 

Ο παρατηρητικός αναγνώστης των αναρτήσεων «Σαν σήμερα…» θα πρόσεξε ότι δεν χρησιμοποιώ κανένα προσδιορισμό για τον Νεύτωνα, γιατί απλά όλοι τον γνωρίζουν. Και μάλιστα ως «Νεύτων», όχι ως Newton (Νιούτον), αφού το όνομά του έρχεται από παλιά, από την εποχή που όλα τα ονόματα που προέρχονταν από την Εσπερία εξελληνίζονταν και μάλιστα κλίνονταν.

Το σπίτι που γεννήθηκε ο Νεύτων στο Woolsthorpe. 

Θεωρείται ο πατέρας της Κλασικής Φυσικής, καθώς ξεκινώντας από τις παρατηρήσεις του Γαλιλαίου (ο Νεύτων γεννήθηκε τη μέρα που πέθανε ο Γαλιλαίος), αλλά και τους νόμους του Κέπλερ για την κίνηση των πλανητών, διατύπωσε τους τρεις μνημειώδεις  νόμους της κίνησης και τον σπουδαίο νόμο της βαρύτητας. Μεγάλης ιστορικής σημασίας υπήρξαν ακόμη οι μελέτες του σχετικά με τη φύση του φωτός, καθώς επίσης και η καθοριστική συμβολή του στη θεμελίωση των σύγχρονων μαθηματικών και συγκεκριμένα του διαφορικού και ολοκληρωτικού λογισμού. 

Όταν γεννήθηκε, ο πατέρας του είχε ήδη πεθάνει και τα πρώτα χρόνια της ζωής του τα πέρασε με τη γιαγιά του, επειδή η μητέρα του είχε ξαναπαντρευτεί. Πιστεύεται γενικά ότι η προσωπικότητά του, που διαμορφώθηκε αργότερα σε στρυφνή και αντικοινωνική, αναμφισβήτητα επηρεάστηκε από το ότι δεν είχε γνωρίσει τον πατέρα του και το ότι η μητέρα του τον άφησε μόνο του σε μικρή ηλικία.

Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του βιβλίου "Opticks".

Τις πρώτες σπουδές του, που στηρίζονταν στην αρχαία ελληνική και λατινική γραμματεία,  τις ολοκλήρωσε στο King's School στο Grantham. Από μικρός ο Νεύτων έδειξε τη διάθεσή του για ερευνητική δραστηριότητα. Όταν η μητέρα του πείστηκε ότι ο νεαρός γιος της δεν επρόκειτο να αφοσιωθεί στην καλλιέργεια της γης όπως εκείνη επιθυμούσε, αποφάσισε να τον αφήσει να προετοιμαστεί για παραπέρα σπουδές στο πανεπιστήμιο. 
Έτσι, στις 5 Ιουνίου του 1661 ο νεαρός Νεύτων έγινε δεκτός στο Κολλέγιο Trinity του  Cambridge. Το 1665 πήρε το πρώτο πτυχίο του και με υποτροφία, μετά από τρία χρόνια (1668), ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό του. 
Σε αντίθεση με τη σύγχρονη φήμη του Καίμπριτζ, τον καιρό που ο Νεύτων ήταν εκεί, το ίδρυμα διένυε περίοδο σημαντικής ύφεσης, για λόγους που οφείλονταν κατά κύριο λόγο στην πολιτική αστάθεια που επικρατούσε στη χώρα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την έλλειψη μεθοδικής και έγκυρης καθοδήγησης από τους καθηγητές του, πολλοί από τους οποίους ήταν διορισμένοι στο ίδρυμα χάριν του πολιτικού ή θρησκευτικού καθεστώτος και ελάχιστη σχέση είχαν με τα επιστημονικά δρώμενα.

Πορτραίτο του Νεύτωνα από τον Sir Godfrey Kneller (1689).

Αυτή η κατάσταση, ωστόσο, δεν φαίνεται να εμπόδισε το νεαρό Νεύτωνα να ασχοληθεί με τις επιστήμες με τον πιο ενεργητικό και δημιουργικό τρόπο. Βρίσκοντας το δρόμο μόνος του, πειραματίστηκε αρχικά σε θέματα οπτικής, ενώ παράλληλα μελετούσε τα φιλοσοφικά, φυσικά και μαθηματικά έργα παλαιοτέρων συγγραφέων, όπως του Κέπλερ, του Αριστοτέλη, του Γαλιλαίου, του Ντεκάρτ.

Τις χρονιές 1665 και 1666, όταν η πανούκλα είχε πλήξει την Ευρώπη και το πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ παρέμενε αναγκαστικά κλειστό, ο Νεύτων γύρισε στο Woolsthorpe. Κατά την παραμονή στη γενέτειρά του, η μελέτη και η επιστημονική δραστηριότητά του ήταν τόσο παραγωγική, που στη βιβλιογραφία για τον Νεύτωνα αυτή η περίοδος αναφέρεται ως «Anni Mirabiles» ("Θαυματουργά Χρόνια"). 

Το 1669 τοποθετήθηκε στη Λουκασιανή Έδρα των Μαθηματικών στο Κολλέγιο Trinity  παίρνοντας τη θέση του καθηγητή του, Isaac Barrow, που ήταν ο πρώτος κάτοχος της έδρας. Έχει ενδιαφέρον ότι ως καθηγητής δεν είχε την αναμενόμενη ίσως αναγνώριση. Ο Χάμφρεϊ Νεύτων, ανιψιός του Ισαάκ, μας λέει «... τόσο λίγοι πήγαιναν να τον ακούσουν, και ακόμη λιγότεροι τον καταλάβαιναν, που πολλές φορές, κατά κάποιο τρόπο ελλείψει ακροατηρίου, διάβαζε στους τοίχους». Στις παραδόσεις «έμενε συνήθως γύρω στη μισή ώρα· όταν δεν είχε ακροατήριο, επέστρεφε συνήθως σε επτά λεπτά ή λιγότερο».

Philosophiæ Naturalis Principiæ Mathematica.

Το 1672 ο Νεύτων εντάχθηκε στην Βασιλική Ένωση του Λονδίνου (Royal Society of London). Έτσι, είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή, προσωπικά ή αλληλογραφώντας και με άλλους επιστήμονες, με πιο γνωστούς ίσως τον Gottfried Wilhelm Leibniz (Λάιμπνιτζ), με τον οποίο ο Νεύτων είχε μεγάλη διαμάχη για τη διεκδίκηση της πατρότητας του μαθηματικού λογισμού και τον φιλόσοφο John Locke, ιδρυτή του εμπειρισμού, με τον οποίο είχε επικοινωνία επάνω σε θεολογικά ζητήματα.

Είναι αλήθεια ότι ο Νεύτων δεν είχε μόνο επιστημονικές ανησυχίες. Από την ίδια χρονιά που διορίστηκε στη Λουκασιανή Έδρα, εκτός από τα μαθηματικά και την οπτική, άρχισε παράλληλα να ασχολείται με την αλχημεία και τη θεολογία.

Ωστόσο, όταν το καλοκαίρι του 1684 ο Νεύτων συζήτησε με τον Edmond Halley για  θέματα Κινηματικής, αποφάσισε να διακόψει καθετί άλλο και να ασχοληθεί σοβαρά με την  Μηχανική. Το αποτέλεσμα ήταν να ολοκληρώσει μέσα σε τρία χρόνια ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά έργα του αιώνα του - και όχι μόνο - το "Philosophiæ Naturalis Principiæ Mathematica" ("Μαθηματικές Αρχές Φυσικής Φιλοσοφίας"). 
Σε αυτό το αυστηρά δομημένο έργο που έγραψε στα Λατινικά, ο Νεύτων βασίζεται εν μέρει στα θεωρητικά αποτελέσματα του Κέπλερ και εξάγει το γνωστό νόμο της παγκόσμιας έλξης θεμελιώνοντας τη Μηχανική. Εγκαθίδρυσε έτσι μία κοσμολογική άποψη για τη Βαρύτητα που κυριάρχησε στην επιστημονική κοινότητα, ώσπου να την αναθεωρήσει ο Άλμπερτ Αϊνστάιν το 1915 με τη γενική θεωρία της σχετικότητας.

Μετά την έκδοση του Principiæ Mathematica και μέχρι το 1696 που έφυγε από το Καίμπριτζ, επέστρεψε ξανά στις δευτερεύουσες ασχολίες του και άρχισε να χάνει σταδιακά το ενδιαφέρον του για τη Λουκασιανή Έδρα. 
Αξιοσημείωτο είναι ότι το 1689 εκλέχθηκε μέλος του Αγγλικού Κοινοβουλίου καθώς και ότι το φθινόπωρο του 1693 υπέστη νευρική κατάπτωση. 
Όταν ένας από τους παλιούς  μαθητές του μπόρεσε να του εξασφαλίσει τη θέση του διευθυντή του Εθνικού Νομισματοκοπείου (Warden of the Mint), αποφάσισε να παραιτηθεί από τη Λουκασιανή Έδρα (πράγμα που τυπικά έγινε το 1701) και να μετακομίσει στο Λονδίνο, ώστε να αναλάβει τα νέα του καθήκοντα. Στη Λουκασιανή Έδρα παρέμεινε για 32 χρόνια και υπήρξε ένας από τους μακροβιότερους κατόχους της έδρας. 

Σχέδιο από κείμενο αλχημείας του Νεύτωνα.

Από τη στιγμή που ο Νεύτων έφυγε από το Καίμπριτζ, μειώθηκε σε μεγάλο βαθμό και η επιστημονική του δραστηριότητα. Συνέχισε να ασχολείται με μαθηματικά προβλήματα, αλλά κυρίως ασχολήθηκε με τις δημοσιεύσεις των εργασιών του. 
Ήταν τα χρόνια της διαμάχης του με τον Λάιμπνιτζ. Χρησιμοποιώντας κάθε δυνατό μέσο, προσπάθησε, αποτελεσματικά ως ένα βαθμό, να πείσει την επιστημονική κοινότητα ότι ο μαθηματικός λογισμός ήταν δική του επινόηση και ότι ο Λάιμπνιτς δεν έκανε τίποτε άλλο από το να οικειοποιηθεί τις δικές του ιδέες. Αναγκάστηκε, λοιπόν, να ξεπεράσει τις παλιές του επιφυλάξεις και να εκθέσει στην κρίση των συναδέλφων του τις παλιές ανακαλύψεις του, σε έναν αγώνα δρόμου να κατοχυρώσει τους ερευνητικούς του καρπούς. 

Μέχρι το 1711 είχαν εκδοθεί από μία τουλάχιστον φορά τα βιβλία του "Opticks" ("Οπτική") (1704), "Tractatus de Quadratura Curvarum" ("Συνθήκη για τον τετραγωνισμό των καμπυλών") (1704), "Enumeratio Linearum Tertii Ordinis" ("Απαρίθμηση Γραμμικών Τρίτης Τάξης") (1704), "Arithmeticæ Universalis" ("Οικουμενική Αριθμητική") (1707), "De Analysi" ("Περί Ανάλυσης") (1711), "Methodis Differentialis" ("Διαφορικές μέθοδοι") (1711) καθώς και δύο ακόμη φορές το "Principiæ Mathematica" (1713, 1726). Εννιά χρόνια μετά το θάνατό του, εκδόθηκε για πρώτη φορά το "De Methodis Fluxionum et Serierum Infinitarum" (1736).

Ο Νεύτων το 1712 σε μεγάλη ηλικία.
Πορτραίτο του Sir James Thornhill.

Το Νοέμβριο του 1703 εκλέχθηκε πρόεδρος της Βασιλικής Ένωσης, όπου παρέμεινε μέχρι το θάνατό του. 
Στις 16 Απριλίου 1705, σε τελετή που έγινε στο Κολέγιο Trinity, η βασίλισσα Άννα της Βρετανίας έχρισε τον Νεύτωνα ιππότη ως αναγνώριση των πολιτικών υπηρεσιών του προς την Αγγλία. Έτσι, ο Ισαάκ Νεύτων απέκτησε τον τίτλο του Σερ. 

Προς το τέλος της ζωής του, ο Νεύτων εγκαταστάθηκε στο Cranbury Park, κοντά στο  Winchester, με την ανιψιά του Catherine (Barton) Conduitt και τον άνδρα της John Conduitt.

Ο Ισαάκ Νεύτων πέθανε στον ύπνο του από πάθηση των πνευμόνων, στις 20 Μαρτίου 1727 (με το σημερινό ημερολόγιο 31 Μαρτίου 1727), σε ηλικία 84 ετών. Ο τάφος του υπάρχει στο Αβαείο του Westminster.

Ο τάφος του Νεύτωνα στο Αβαείο του Westminster.

Μετά το θάνατό του, από εξέταση που έγινε στα μαλλιά του Νεύτωνα βρέθηκε να περιέχεται υδράργυρος, ίσως κατάλοιπο των πειραμάτων αλχημείας που έκανε. Είναι πιθανόν, η εκκεντρικότητα που παρουσίασε ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια της ζωής του να οφείλεται σε δηλητηρίαση από υδράργυρο.  

Ένας κρατήρας στη Σελήνη και άλλος ένας στον Άρη έχουν πάρει το όνομα Newton.

Οι τρεις νόμοι του Newton σε κινούμενα σχέδια από φοιτητές του MIT.

Το σύνολο των εργασιών του Νεύτωνα, αλλά και ό,τι θα θέλατε να γνωρίζετε γύρω από αυτόν, από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό The Newton Project.

Ένα βίντεο του BBC για την μυστική εργασία του Νεύτωνα ως αλχημιστή, με τίτλο: "The Dark Heretic. Isaac Newton" (2003, αγγλικά, διάρκεια 59').

Πηγή: Today in Science History,  ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Ηλεκτρικές πηγές - Ηλεκτρικό ρεύμα (pptx)

ανανεωμένο

Φυσική Β' Λυκείου Γεν. Παιδείας

Αυτή είναι η 1η ανάρτηση στην ύλη του Δυναμικού Ηλεκτρισμού που περιέχεται στο 2ο κεφάλαιο του σχολικού βιβλίου.

  

Στις 36 διαφάνειες της ανάρτησης pptx θα βρείτε παρουσίαση της θεωρίας εμπλουτισμένη με πολλές προσομοιώσεις και εικόνες gif (με κίνηση), παραπομπή σε ιστοσελίδες άλλων συναδέλφων και ερωτήσεις - ασκήσεις για εξάσκηση.

Υπενθυμίζω πως ό,τι εμφανίζεται υπογραμμισμένο σε μια διαφάνεια συνδέεται με διαδικτυακή υπερσύνδεση. Δηλαδή, όταν το pptx είναι σε κατάσταση προβολής, βάζοντας τον δείκτη του ποντικιού στο υπογραμμισμένο εμφανίζεται "χεράκι", οπότε κάνοντας αριστερό κλικ εκεί, μεταφέρεστε σε μια εικόνα, σ' ένα βίντεο ή σε μία προσομοίωση (animation) που είναι σχετικά με το θέμα.

Μπορείτε να κατεβάσετε την ανάρτηση pptx από  ΕΔΩ.  

Σαν σήμερα ... 1970, πέθανε ο διακεκριμένος Άγγλος πειραματικός φυσικός Ernest Marsden.

Ο Ernest Marsden τη δεκαετία του '40.

Σαν σήμερα, στις 15 Δεκεμβρίου 1970, πέθανε σε ηλικία 81 ετών ο διακεκριμένος Άγγλος πειραματικός φυσικός Ernest Marsden στο σπίτι του στο Lowry Bay, στις ακτές του  Ουέλινγκτον της Ν. Ζηλανδίας. Έχει αναγνωριστεί διεθνώς, αρχικά ως συνεργάτης του  Ernest Rutherford, σε μια συνεργασία που οδήγησε στην ανακάλυψη νέων θεωριών σχετικά με τη δομή του ατόμου και στη συνέχεια ως σημαντικό μέλος της επιστημονικής κοινότητας στη Νέα Ζηλανδία.

Ο Ernest Marsden γεννήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 1889, στο Rishton του Λανκασάιρ, στην Αγγλία.  

Πήγε σχολείο στο Queen Elizabeth's Grammar School στο Μπλάκμπερν. 

Ο Marsden την περίοδο της αποφοίτησής του.

Γράφτηκε στο τμήμα Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, όπου το 1909, σε ηλικία 20 ετών συνάντησε τον Ράδερφορντ και άρχισε να εργάζεται υπό την επίβλεψή του. Πριν ακόμη πάρει το πτυχίο του, έστησαν με τον Hans Geiger, το περίφημο "πείραμα  Geiger - Marsden" ή αλλιώς "το πείραμα με το φύλλο χρυσού", πάντα κάτω από την εποπτεία του Ράδερφορντ.

Αυτό το πείραμα οδήγησε το 1911 τον Ράδερφορντ στη διατύπωση μιας νέας θεωρίας για την δομή του ατόμου ("πλανητικό μοντέλο").
Η συσκευή που χρησιμοποιήθηκε στο πείραμα ήταν μια πρώιμη έκδοση αυτού που αργότερα θα γινόταν ο μετρητής Γκάιγκερ.
Το 1914 πήρε το διδακτορικό του με θέμα σχετικό με την εργασία που προανέφερα.

Ο Ράδερφορντ (στη μέση, 4ος καθιστός από δεξιά)
με το προσωπικό των εργαστηρίων που ήταν υπεύθυνος.
Ο Marsden βρίσκεται 2ος από δεξιά, στην πίσω σειρά.
(Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ 1910) 

Ένα χρόνο νωρίτερα, στις 4 Αυγούστου 1913, παντρεύτηκε στο Rishton την Margaret Sutcliffe που ήταν δασκάλα. Έζησε μαζί της μέχρι το θάνατό της στις 7 Νοεμβρίου 1956, έχοντας αποκτήσει δύο παιδιά.
Το 1915, κατόπιν σύστασης του Ράδερφορντ, μετακόμισε οικογενειακά στο Πανεπιστήμιο Victoria στο Ουέλινγκτον της Νέας Ζηλανδίας, όπου αντικατέστησε τον καθηγητή Φυσικής Thomas Laby.

Στη διάρκεια του 1ου παγκοσμίου πολέμου πολέμησε στη Γαλλία ως μηχανικός. Μετά τον πόλεμο επέστρεψε στη θέση του στο πανεπιστήμιο στη Ν. Ζηλανδία. 

Το 1922 άφησε την πανεπιστημιακή έρευνα και αποδέχτηκε τον διορισμό του, αρχικά ως βοηθός διευθυντής εκπαίδευσης και στη συνέχεια το 1926 ως Γραμματέας της Νέας Ζηλανδίας, στο νεοσύστατο Τμήμα Επιστημονικής και Βιομηχανικής Έρευνας (DSIR). Η δουλειά αυτού του Τμήματος ήταν η παροχή βοήθειας στον πρωτογενή κλάδο της οικονομίας και ο Marsden εργάστηκε για την οργάνωση της έρευνας ιδίως στον τομέα της γεωργίας.

Η Βασιλική Ένωση της Ν. Ζηλανδίας στην ετήσια συνάντηση
του συμβουλίου της στις 16 Μαΐου 1934.
Στην άκρη αριστερά διακρίνεται ο Marsden (τότε Γραμματέας του DSIR).

Το 1939 πρωτοστάτησε στην μη ιατρική χρήση ραδιοϊσοτόπων στη Νέα Ζηλανδία και πραγματοποίησε μια σειρά πειραμάτων για να προσδιοριστεί ο ρόλος του κοβαλτίου στο μεταβολισμό των ζώων. 

Στο 2ο παγκόσμιο πόλεμο τού δόθηκε ο τίτλος του διευθυντή των επιστημονικών εξελίξεων και χρεώθηκε με την κινητοποίηση του επιστημονικού δυναμικού της Ν. Ζηλανδίας. Κατά τη διάρκεια του πολέμου εργάστηκε στην έρευνα για την ανάπτυξη του ραντάρ, ενώ παράλληλα δημιούργησε μια ομάδα νέων επιστημόνων της Ν. Ζηλανδίας που συμμετείχαν στο "Πρόγραμμα Μανχάταν", το αμερικανικό σχέδιο για την δημιουργία της πρώτης ατομικής βόμβας. 

Το 1954 συνταξιοδοτήθηκε και εγκαταστάθηκε στο Ουέλινγκτον της Ν. Ζηλανδίας. Αντιτάχθηκε στις δοκιμές και στην ανάπτυξη των πυρηνικών όπλων και ασχολήθηκε με τις επιπτώσεις της ραδιενέργειας στην ατμόσφαιρα.

Μέλη του Συμβουλίου Ερευνών της Ν. Ζηλανδίας το 1936.
Ο Marsden είναι καθιστός, 2ος από δεξιά. 

Στις 26 Ιουλίου 1958 παντρεύτηκε στο Eastbourne του Ουέλινγκτον την Joyce Winifred Chote, η οποία τα προηγούμενα 30 χρόνια ήταν γραμματέας του.

Το 1966, την ίδια χρονιά που η Γαλλία άρχισε τις πυρηνικές δοκιμές στην περιοχή του Ειρηνικού, ο Marsden υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο που τον άφησε καθηλωμένο σε αναπηρικό καροτσάκι. 

Τιμήθηκε επανειλημμένα από τις αρχές και τον επιστημονικό κόσμο της Βρετανίας και της Ν. Ζηλανδίας. Το 1946 έγινε μέλος της Βασιλικής Ένωσης του Λονδίνου και το 1947 μέλος της Βασιλικής Ένωσης της Ν. Ζηλανδίας.

Ο Sir Ernest Marsden και η Joyce Winifred Chote τον Ιούλιο 1958.

Το 1994 δημιουργήθηκε στη Βασιλική Ακαδημία της Ν. Ζηλανδίας το Ίδρυμα Marsden για βασική έρευνα.

Το αρχείο του Sir Ernest Marsden στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ν. Ζηλανδίας.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα ... 1989, πέθανε ο Ρώσος φυσικός και ειρηνιστής Αντρέι Σάχαροφ.

Andrei Sakharov.

Σαν σήμερα, στις 21 Μαΐου 1921, γεννήθηκε στη Μόσχα ο πυρηνικός φυσικός Andrei Dmitrievich Sakharov (ρωσ: Андре́й Дми́триевич Са́харов - Αντρέι Σάχαροφ), από τους επιστήμονες που δημιούργησσν την πρώτη σοβιετική βόμβα υδρογόνου, αλλά που ίσως έγινε περισσότερο γνωστός ως αντιφρονών και την ακτιβιστική του δράση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ειρήνη.  

Ο πατέρας του, Dmitri Ivanovich Sakharov, ήταν καθηγητής φυσικής κι ερασιτέχνης πιανίστας και η μητέρα του, Yekaterina Alekseyevna Sakharova, ήταν ελληνικής καταγωγής από τον προπάππο της στρατιωτικό διοικητή, Alexey Semenovich Sofiano. 

Μέχρι τα δεκατρία του εκπαιδεύτηκε στο σπίτι από τον πατέρα του, γι' αυτό οι γονείς του και η γιαγιά του (από τον πατέρα του) Maria Petrovna διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό τον Andrei. Από τα βραδινά διαβάσματα της γιαγιάς του ήρθε σ' επαφή με το έργο των Pushkin, Marlowe, Beecher-Stowe και τη Μεγάλη Βδομάδα, με το Ευαγγέλιο. 

Οι γονείς του Andrei Sakharov,
Yekaterina Alekseyevna Sakharova και Dmitri Ivanovich Sakharov.

Το 1938 είχε την τελική του σχολική εξέταση με διάκριση κι αμέσως μετά ξεκίνησε τις σπουδές του στη Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Το 1942 τελείωσε τη σχολή του (που εξαιτίας του πολέμου είχε μεταφερθεί στο Ashgabat ) πάλι με διάκριση.

Το καλοκαίρι του 1942, μετά την αποφοίτησή του, στάλθηκε για εργασία στο Kovrov. Αργότερα εργάστηκε ως ξυλοκόπος σ' έναν έρημο αγροτικό οικισμό κοντά στη Melekess (σήμερα Dimitrovgrad).

Τον Σεπτέμβριο του 1942 στάλθηκε σ' ένα μεγάλο εργοστάσιο πυρομαχικών στο Βόλγα κι εκεί εργάστηκε ως μηχανικός και εφευρέτης, μέχρι το 1945. Στο εργοστάσιο έκανε αρκετές εφευρέσεις στον τομέα του ελέγχου της παραγωγής. Αλλά το 1944, ενώ ακόμα εργαζόταν στο εργοστάσιο, έγραψε ορισμένα επιστημονικά άρθρα για τη θεωρητική φυσική και τα έστειλε στη Μόσχα για εκτίμηση και σχολιασμό. Αυτά τα πρώτα έργα δεν δημοσιεύθηκαν ποτέ, αλλά του έδωσαν την απαραίτητη αυτοπεποίθηση για ό,τι επρόκειτο να ακολουθήσει στη δουλειά του ως ερευνητής. 

Ο Andrei Sakharov το 1943.

Το 1943, παντρεύτηκε την Κλαύδια Βιχέροβα, η οποία πέθανε το 1969 και απέκτησαν δύο κόρες κι έναν γιο. 

Το 1945, μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, άρχισε να ετοιμάζει το διδακτορικό του στο Ινστιτούτο Lebedev, στο τμήμα Φυσικής της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ, με την επίβλεψη του θεωρητικού φυσικού Igor Evgenyevich Tamm. Το 1947 ολοκλήρωσε τη διατριβή του στην πυρηνική φυσική και το 1948 συμπεριλήφθηκε σε μια ομάδα ερευνητών επιστημόνων με καθήκον την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Ηγέτης αυτής της ομάδας ήταν ο Igor Tamm. Για τα επόμενα 20 χρόνια δούλεψε κάτω από συνθήκες υψηλής ασφάλειας και με μεγάλη πίεση, πρώτα στη Μόσχα και στη συνέχεια σε ειδικό κέντρο μυστικής έρευνας με στόχο την προετοιμασία και πραγματοποίηση πυρηνικών πειραμάτων για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Εκείνη την εποχή, όλοι όσοι δούλευαν στο πρόγραμμα, ήταν πεπεισμένοι ότι αυτό το έργο ήταν ζωτικής σημασίας για την ισορροπία δυνάμεων στον κόσμο και είχαν γοητευτεί από το μεγαλείο του έργου.

Ο Sakharov το 1963 με το γιο του Dima.

Από το 1950, ο Tamm και ο Sakharov υπήρξαν οι πρωταγωνιστές της σοβιετικής προσπάθειας για την ελεγχόμενη θερμοπυρηνική αντίδραση (η θερμοπυρηνική αντίδραση των ισοτόπων υδρογόνου είτε για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, είτε για την παραγωγή καυσίμων για πυρηνικούς αντιδραστήρες). 

Ένα χρόνο αργότερα, με πρωτοβουλία του Sakharov, ξεκίνησαν πειράματα για την κατασκευή μαγνητικών γεννητριών (συσκευές με τις οποίες οι χημικές ή πυρηνικές αντιδράσεις μετατρέπονται σε ενέργεια μαγνητικού πεδίου). Το 1964 πέτυχαν ρεκόρ με τη δημιουργία μαγνητικού πεδίου 25 εκατομμυρίων gauss. 

Το 1953 έγινε το νεαρότερο μέλος στην ιστορία της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών, ενώ έλαβε το Κρατικό Βραβείο Στάλιν.

Ο Sakharov το 1972 στο εξοχικό του σπίτι
στη Zhukovka, έξω από τη Μόσχα. 

Μετά το 1964, όταν άρχισε να ασχολείται με βιολογικά ζητήματα και ιδιαίτερα από το 1967 κι έπειτα, η έκταση των προβλημάτων που συναντούσε τον έκανε να νιώθει άβολα σε τέτοιο σημείο, ώστε το 1968 ένιωσε επιτακτική την ανάγκη να δημοσιοποιήσει τις απόψεις του. 

Τότε έγραψε το άρθρο "Πρόοδος, Ειρηνική Συνύπαρξη και Πνευματική Ελευθερία". 

Το άρθρο έγινε πολύ γρήγορα γνωστό σε όλο τον κόσμο. Για πολύ καιρό ο σοβιετικός τύπος δεν έκανε καμία αναφορά σ' αυτό το άρθρο, ενώ οι μεταγενέστερες αναφορές ήταν είτε επικριτικές, είτε ειρωνικές. 

Από τον Ιούλιο του 1968, όταν το άρθρο του εκδόθηκε στο εξωτερικό, απομακρύνθηκε από το άκρως απόρρητο έργο του κι έχασε αρκετά από τα προνόμια που απολάμβανε ως μέλος της σοβιετικής νομενκλατούρας (προνομιακή τάξη στην κορυφή του συστήματος). 

Το καλοκαίρι του 1969 επέστρεψε στο Ινστιτούτο Lebedev και ασχολήθηκε με την φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων, τη θεωρία της βαρύτητας και την κοσμολογία.

Το 1970 συνάντησε την Elena Bonner (Έλενα Μπονέρ), την οποία παντρεύτηκε δυο χρόνια αργότερα.

Andrei Sakharov και Elena Bonner
στην πόλη Γκόρκι, όταν ήταν σε εξορία.

Το 1975 του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, για τη διεκδίκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σοβιετική Ένωση. Το βραβείο παρέλαβε η σύζυγός του Elena Bonner, αφού για τον ίδιο ίσχυε απαγόρευση εξόδου από τη χώρα και αυτή ήταν που εκφώνησε την ομιλία για την αποδοχή του βραβείου. 

Αφού έλαβε το βραβείο Νόμπελ, ο Sakharov συνέχισε να εργάζεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα και να κάνει δηλώσεις μέσω δυτικών ανταποκριτών στη Μόσχα. Στις αρχές του 1980, αφού είχε καταγγείλει τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν, εξορίστηκε στην πόλη Γκόρκι (σήμερα Νίζνι Νόβγκοροντ). 

Το επόμενο διάστημα ο Sakharov κατέφυγε σε απεργίες πείνας για να εξασφαλίσει ιατρική περίθαλψη στην σύντροφό του Bonner, η οποία τελικά το 1985 πήρε άδεια να εγκαταλείψει τη Σοβιετική Ένωση για να κάνει καρδιοχειρουργική επέμβαση.

Όταν ο Mikhail Gorbachev (Μιχαήλ Γκορμπατσόφ) ανέλαβε την εξουσία, το ζευγάρι Sakharov-Bonner απελευθερώθηκε και στις 19 Δεκεμβρίου 1986 τους επετράπη να επιστρέψουν στη Μόσχα. 

Ο Sakharov στη σειρά γραμματοσήμων της ΕΣΣΔ
για τους σοβιετικούς νομπελίστες (14 Μαΐου 1991).

Τον Μάρτιο 1989 ο Sakharov εξελέγη μέλος του Κογκρέσου των Λαϊκών Αντιπροσώπων στη Σοβιετική Ένωση.

Το βράδυ της 14ης Δεκεμβρίου 1989, η σύζυγός του βρήκε νεκρό τον Andrei Sakharov στο πάτωμα του υπνοδωματίου τους. Η αυτοψία έδειξε ότι ο θάνατος, σε ηλικία 68 ετών, οφειλόταν σε αρρυθμία που προκλήθηκε από την μυοκαρδιοπάθεια που έπασχε.

Θάφτηκε στο νεκροταφείο Vostryakovskoye της Μόσχας.

Ο Sakharov στο σπίτι του τη χρονιά του θανάτου του, 1989.

Το 1988, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέσπισε το "Βραβείο Sakharov για την Ελευθερία της Σκέψης" που είναι το πλέον σημαντικό βραβείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Το 2006, η Αμερικανική Ένωση Φυσικής (APS) καθιέρωσε βραβείο που δίνεται κάθε δύο χρόνια προς τιμή του Andrei Sakharov "για την αναγνώριση διακεκριμένων πρωτοβουλιών επιστημόνων στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων".

Τοιχογραφία με τον Andrei Sakharov στο πρώην τοίχος του Βερολίνου.
Στο κάτω μέρος γράφει: "Σ' ευχαριστούμε Αντρέι Σάχαροφ'.

Ένα βίντεο για τον Andrei Sakharov.

Πηγή: Today in Science History

Νόμος του Bernoulli - Η τριβή στα Ρευστά (pptx).

Φυσική Γ' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού

Μ' αυτή την 2η ανάρτηση στη ΜΗΧΑΝΙΚΗ των ΡΕΥΣΤΩΝ ολοκληρώνω την σχετική ύλη στη Φυσική Γ' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού.

Η ύλη που αναφέρεται στον τίτλο της ανάρτησης παρουσιάζεται μέσα από 2 αρχεία pptx.  

Εκεί θα βρείτε παρουσίαση της θεωρίας εμπλουτισμένη με πολλές προσομοιώσεις και εικόνες gif (με κίνηση), παραπομπή σε ιστοσελίδες άλλων συναδέλφων και πολλές ερωτήσεις - ασκήσεις για εξάσκηση.

Υπενθυμίζω πως ό,τι εμφανίζεται υπογραμμισμένο σε μια διαφάνεια συνδέεται με διαδικτυακή υπερσύνδεση. Δηλαδή, όταν το pptx είναι σε κατάσταση προβολής, βάζοντας τον δείκτη του ποντικιού στο υπογραμμισμένο εμφανίζεται "χεράκι", οπότε κάνοντας αριστερό κλικ εκεί, μεταφέρεστε σε μια εικόνα, σ' ένα βίντεο ή σε μία προσομοίωση (animation) που είναι σχετικά με το θέμα.

1ο αρχείο: "Νόμος του Bernoulli και Εφαρμογές".

Μπορείτε να κατεβάσετε το αρχείο pptx από  ΕΔΩ.  

2ο αρχείο: "Η τριβή στα Ρευστά".

Μπορείτε να κατεβάσετε το αρχείο pptx από  ΕΔΩ.  

Την ανάρτηση που αφορούσε την προηγούμενη ύλη στη Μηχανική των Ρευστών μπορείτε να την βρείτε  ΕΔΩ.

Σαν σήμερα ... 1949, αποφασίζεται η δημιουργία του CERN.

Σαν σήμερα, στις 12 Δεκεμβρίου 1949, η Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Διάσκεψη που είχε συνέλθει στη Λωζάνη υιοθέτησε σύσταση για την ίδρυση Πανευρωπαϊκού Ινστιτούτου Πυρηνικής Φυσικής. 

Η ανάγκη μιας τέτοιας πρότασης προέκυψε από το γεγονός ότι στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η ευρωπαϊκή επιστήμη δεν ήταν πλέον παγκόσμιας κλάσης. Πολλοί ικανοί Ευρωπαίοι επιστήμονες είχαν μετακινηθεί στις ΗΠΑ είτε κατά τη διάρκεια του πολέμου, στο πλαίσιο της αντιναζιστικής συμμαχίας για την κατασκευή της ατομικής βόμβας ("Πρόγραμμα Μανχάταν"), είτε μετά τον πόλεμο, επειδή η οικονομία πολλών ευρωπαϊκών χωρών ήταν σε άσχημη κατάσταση. Πέραν αυτών εξαιρετικοί επιστήμονες από τη Γερμανία μετακινήθηκαν στο αμερικάνικο έδαφος στα πλαίσια επιχειρήσεων, όπως η "Alsos Mission" ("Επιχείρηση Alsos") ή στο σοβιετικό τομέα.

Η υποδομή της Ευρώπης είχε καταρρεύσει και διαπρεπείς φυσικοί αναγνώριζαν ότι για να μπορέσει η Ευρώπη να γίνει πάλι ανταγωνιστική στην πυρηνική φυσική, θα έπρεπε οι ευρωπαϊκές χώρες να ενώσουν τις δυνάμεις τους. 

Ακολουθώντας το παράδειγμα των διεθνών οργανισμών, μια χούφτα φωτισμένων επιστημόνων φανταζόταν τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού εργαστηρίου πυρηνικής φυσικής. Ο Raoul Dautry, ο Pierre Auger και ο Lew Kowarski στη Γαλλία, ο Edoardo Amaldi στην Ιταλία και ο Niels Bohr στη Δανία ήταν μεταξύ αυτών των πρωτοπόρων. Ένα τέτοιο εργαστήριο, όχι μόνο θα ένωνε τους Ευρωπαίους επιστήμονες, αλλά ακόμη θα τους επέτρεπε να μοιραστούν το αυξανόμενο κόστος των απαραίτητων εγκαταστάσεων.

Ο Γάλλος φυσικός Louis de Broglie ήταν αυτός που έκανε την πρώτη επίσημη πρόταση για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου, στην Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Διάσκεψη που ξεκίνησε στις 9 Δεκεμβρίου 1949.

Το σήμα του CERN.

Μια παραπέρα ώθηση στο θέμα έδωσαν στην 5η Γενική Διάσκεψη της UNESCO που πραγματοποιήθηκε στη Φλωρεντία τον Ιούνιο του 1950, αφενός ο Αμερικανός φυσικός, βραβευμένος με Νόμπελ Φυσικής Isidor Rabi, καταθέτοντας ψήφισμα που εξουσιοδοτούσε την UNESCO να «συνδράμει και να ενθαρρύνει τη δημιουργία περιφερειακών ερευνητικών εργαστηρίων με στόχο την αύξηση της διεθνούς επιστημονικής συνεργασίας ...», αφετέρου ο Niels Bohr μέσα από το "Ανοιχτό Γράμμα προς τα Ηνωμένα Έθνη", όπου οραματιζόταν "έναν νέο κόσμο" μεταξύ χωρών που θα εγκατέλειπαν τον απομονωτισμό για την αληθινή πολιτιστική ανταλλαγή.

Σε μια διακυβερνητική συνάντηση της UNESCO στο Παρίσι τον Δεκέμβριο του 1951, εγκρίθηκε το πρώτο ψήφισμα σχετικά με τη σύσταση Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πυρηνικής Έρευνας. Δύο μήνες αργότερα, 11 χώρες υπέγραψαν συμφωνία για την ίδρυση του προσωρινού συμβουλίου. Τότε γεννήθηκε το ακρωνύμιο CERN (Centre Européenne de Recherche Nucléaire) στη γαλλική γλώσσα.

Το 1952, στην τρίτη συνεδρίαση του προσωρινού συμβουλίου,
αποφασίζεται η εγκατάσταση του CERN στη Γενεύη.

Στην τρίτη σύνοδο του προσωρινού συμβουλίου το 1952, η Γενεύη επελέγη ως χώρος για την εγκατάσταση του εργαστηρίου του CERN. 
Αυτή η επιλογή πέρασε με επιτυχία στον τοπικό πληθυσμό μέσα από το δημοψήφισμα που έγινε στο καντόνι της Γενεύης τον Ιούνιο του 1953, με 16.539 ψήφους υπέρ και 7332 ψήφους κατά.

Κατά την έκτη σύνοδο του Συμβουλίου του CERN που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι από τις 29 Ιουνίου ως την 1η Ιουλίου 1953, η σύμβαση για την ίδρυση του οργανισμού υπογράφηκε, με την επιφύλαξη επικύρωσης, από 12 κράτη. Η σύμβαση επικυρώθηκε σταδιακά από τα 12 ιδρυτικά κράτη μέλη: Βέλγιο, Δανία, Γαλλία, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, Ελλάδα, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Σουηδία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο και Γιουγκοσλαβία.
Στις 17 Μαΐου 1954, ξεκίνησε η θεμελίωση των κτιριακών εγκαταστάσεων του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πυρηνικής Έρευνας στην περιοχή Meyrin, βορειοδυτικά της Γενεύης, πολύ κοντά στα σύνορα με τη Γαλλία.  

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1954, μετά την επικύρωση από τη Γαλλία και τη Γερμανία, δημιουργήθηκε επίσημα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικής Έρευνας (European Organization for Nuclear Research). Το προσωρινό CERN διαλύθηκε, αλλά το ακρωνύμιο παρέμεινε.

Οι υπογραφές των 12 κρατών - μελών.
Στο πλαίσιο φαίνεται η υπογραφή του Έλληνα αντιπροσώπου Ν. Εμπειρίκου.

Σύμφωνα με τον Lew Kowarski, πρώην διευθυντή του CERN, όταν το όνομα άλλαξε, το ακρωνύμιο θα μπορούσε να γίνει OERN (Organisation Européenne de Recherche Nucléaire), αλλά ο Heisenberg είπε ότι το ακρωνύμιο θα μπορούσε "να παραμείνει CERN ακόμα και αν το όνομα δεν είναι (αυτό)".

Πρώτος πρόεδρος του CERN ήταν ο Sir Benjamin Lockspeiser. Ο Edoardo Amaldi ήταν ο γενικός γραμματέας του CERN στα πρώιμα βήματά του, όταν ακόμα οι εργασίες ήταν δοκιμαστικές. 

Το 1954 ο Felix Bloch τοποθετήθηκε πρώτος γενικός διευθυντής στο CERN.

Το Εργαστήριο αρχικά ασχολήθηκε με την μελέτη των ατομικών πυρήνων, αλλά σύντομα η έρευνα στράφηκε στη φυσική των υψηλών ενεργειών, που αφορούσε κυρίως στη μελέτη των αλληλεπιδράσεων μεταξύ υποατομικών σωματιδίων.

Έτσι, το Εργαστήριο που λειτουργεί στο CERN αναφέρεται συνήθως ως το Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Σωματιδιακής Φυσικής (Laboratoire Européen pour la Physique des Particules), το οποίο περιγράφει καλύτερα την έρευνα που διεξάγεται εκεί, αλλά εννοείται ότι πλέον μιλάμε για ένα πλέγμα πολλών εργαστηρίων που ασχολείται με την αντιύλη, την σκοτεινή ύλη, το καθιερωμένο πρότυπο (Standard Model) κλπ.

Μια περισσότερο εκτεταμένη ιστορική παρουσίαση για τη δημιουργία του CERN, αλλά και τις αντιρρήσεις που είχαν διατυπωθεί γι' αυτή την ενέργεια ΕΔΩ (από τον καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του ULSTER, Owen Barr). Η εργασία στο τέλος περιέχει μεγάλο πλήθος πηγών απ' όπου έχουν αντληθεί τα στοιχεία.

Ένα βίντεο για το CERN: "CERN in 3 minutes" ("Το CERN σε 3 λεπτά").

Πηγή: Today in Science History ,  CERN