Σαν σήμερα...1886 λειτούργησε στις ΗΠΑ ο πρώτος εμπορικά επιτυχημένος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση εναλλασσόμενου ηλεκτρικού ρεύματος.

Φυλλάδιο της Westinghouse Electric Company το 1888
που διαφημίζει το "Εναλλασσόμενο Σύστημα". 

Σαν σήμερα, στις 30 Νοεμβρίου 1886, άρχισε να λειτουργεί στο Buffalo της Ν. Υόρκης, ΗΠΑ ο πρώτος εμπορικά επιτυχημένος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση εναλλασσόμενου ρεύματος (AC). Το σύστημα είχε εγκατασταθεί από τον πρωτοπόρο εφευρέτη και επιχειρηματία George Westinghouse και τον φυσικό William Stanley που είχε προσληφθεί από τον Westinghouse το 1884. 

Ο Westinghouse ήταν επιχειρηματικά και τεχνολογικά αντίπαλος του Thomas Edison, ο οποίος ήδη από τις 4 Σεπτεμβρίου 1882 είχε εγκαταστήσει τον πρώτο σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση συνεχούς ρεύματος (DC) τάσης 110 V. 
O Westinghouse έφτιαξε κι αυτός σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με συνεχές ρεύμα από το 1884, αλλά το 1885 έμαθε για το εναλλασσόμενο ρεύμα και τους μετασχηματιστές διαβάζοντας το αγγλικό τεχνικό περιοδικό Engineering. Έτσι, εκείνη τη χρονιά πληρώνοντας 50.000 $ πήρε την αντιπροσωπεία για τη Β. Αμερική και λίγο αργότερα εισήγαγε έναν αριθμό μετασχηματιστών Gaulard-Gibbs και μια γεννήτρια AC Siemens προκειμένου να πειραματιστεί.

Να σημειώσω ότι στις 6 Μαρτίου 1886 λειτούργησε πειραματικά από τον Westinghouse ο πρώτος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με ρεύμα AC στο Great Barrington,

της Μασαχουσέτης. Η παραγωγή έγινε με τη χρήση υδροηλεκτρικής γεννήτριας που παρήγαγε ρεύμα εναλλασσόμενης τάσης 500 V. Η τάση αυτή υψωνόταν σε 3000 V με την βοήθεια μετασχηματιστή, για να μειωθεί στα 100 V στην κατανάλωση (άναμμα λαμπτήρων στην οδό Main του Great Barrington). 

Τον ίδιο χρόνο ο Westinghouse ίδρυσε την εταιρεία "Westinghouse Electric and Manufacturing Company" που το 1889 μετονομάστηκε σε "Westinghouse Electric Corporation".

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1954 πέθανε ο Enrico Fermi.

Σαν σήμερα, στις 28 Νοεμβρίου 1954, πέθανε στο Σικάγο των ΗΠΑ ο Ιταλοαμερικανός φυσικός Enrico Fermi σε ηλικία μόλις 53 ετών, από καρκίνο στο στομάχι.  

Είχε γεννηθεί στη Ρώμη της Ιταλίας στις 29 Σεπτεμβρίου 1901. Σπούδασε Φυσική στη Scuola Normale Superiore στην Πίζα, μετά από κατατακτήριες εξετάσεις στις οποίες ήρθε πρώτος. Ο καθηγητής Giuseppe Pittarelli από το πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης που τον εξέτασε, πρόβλεψε ότι ο Fermi θα γινόταν ένας εξαιρετικός φυσικός στο μέλλον.   

Το 1921 κι ενώ βρισκόταν στο τρίτο έτος των σπουδών του, δημοσίευσε στο περιοδικό   Nuovo Cimento την πρώτη του επιστημονική εργασία με τίτλο "Σχετικά με τη δυναμική ενός συμπαγούς συστήματος ηλεκτρικών φορτίων στη μεταφορική κίνηση"("Sulla dinamica di un sistema rigido di cariche elettriche in moto traslatorio)".

Το 1922, σε ηλικία μόλις 21 ετών, πήρε το πτυχίο laurea (αντίστοιχο του σημερινού διδακτορικού) με διατριβή σε πειραματικό θέμα, μιας και για την Ιταλία της εποχής, η θεωρητική φυσική ήταν στα σπάργανα.

Το 1924 αποφάσισε να ταξιδέψει στο εξωτερικό κι έτσι βρέθηκε στα Πανεπιστήμια του Göttingen (Γερμανία) και του Leiden (Ολλανδία), όπου συνάντησε μερικά από τα λαμπερά ονόματα της εποχής (Born, Heisenberg, Ehrenfest, Lorentz, Einstein κ.α.). 

Επιστρέφοντας στην Ιταλία ξεκίνησε την πανεπιστημιακή του καριέρα με τη διδασκαλία Μαθηματικής Φυσικής και Θεωρητικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας. Στη συνέχεια προσπάθησε να πάρει θέση καθηγητή Μαθηματικής Φυσικής στα πανεπιστήμια του Κάλιαρι ή της Σαρδηνίας, αλλά την έχασε από τον Giovanni Giorgi. 
Το 1926 πήρε θέση ως καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής στο πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης, μία από τις τρεις τέτοιες θέσεις που δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά στην Ιταλία. Έτσι, γύρω από τον Fermi σχηματίστηκε μια ομάδα νέων Φυσικών (Edoardo Amaldi, Bruno Pontecorvo, Ettore Majorana, Emilio Segrè και Franco Rasetti), η "Via Panisperna boys" όπως λέγονταν χαϊδευτικά, από το δρόμο που βρισκόταν το Ινστιτούτο Φυσικής στη Ρώμη. 

Παρόλο που το 1929 έγινε μέλος του ιταλικού φασιστικού κόμματος, αργότερα εναντιώθηκε σ' αυτό, επειδή το 1938 ο Μουσολίνι πέρασε ρατσιστικούς νόμους που φόβισαν την οικογένεια του Fermi, αφού η γυναίκα του Laura ήταν εβραϊκής καταγωγής.

Το 1938 ο Enrico Fermi, σε ηλικία μόλις 37 ετών, πήρε το Nobel Φυσικής για την "ανακάλυψη ύπαρξης νέων ραδιενεργών στοιχείων που παράγονται από την εκπομπή νετρονίων και για την συναφή ανακάλυψη των πυρηνικών αντιδράσεων που δημιουργούνται από τα βραδέως κινούμενα νετρόνια". Στη συνέχεια, η οικογένεια Fermi ποτέ δεν επέστρεψε στην Ιταλία, αλλά από τη Στοκχόλμη συνέχισε το ταξίδι της για τις ΗΠΑ, φτάνοντας στη Νέα Υόρκη στις 2 Ιανουαρίου 1939. Μια νέα ζωή ξεκίναγε για τον Enrico Fermi. 

Δέχτηκε αμέσως θέση στο πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη, όπου ήδη είχε δώσει διαλέξεις το 1936. 
Στις 25 Ιανουαρίου 1939, στο  Pupin Hall του πανεπιστημίου Columbia, μια επιστημονική ομάδα με τον Fermi μέσα πέτυχε, για πρώτη φορά σε αμερικάνικο έδαφος, την πραγματοποίηση αντίδρασης πυρηνικής διάσπασης. 
Λίγο αργότερα, στις 18 Μαρτίου 1939, σε μια ομιλία του στο υπουργείο Ναυτικών των ΗΠΑ, ο Fermi είχε την ευκαιρία να είναι ένας από τους πρώτους επιστήμονες που προειδοποίησαν την ηγεσία του στρατού για ό,τι μπορούσε να συμβεί μετά την επιτυχή διάσπαση της ύλης.

Στη συνέχεια ο Fermi και η ομάδα του μετακινήθηκαν στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, όπου είχε αποφασιστεί να φτιαχτεί ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας. Έτσι, στις 2 Δεκεμβρίου 1942 λειτούργησε ο Chicago Pile-1, ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας στον κόσμο. Ακολούθησε η λειτουργία του δεύτερου αντιδραστήρα X-10 Graphite Reactor που ήταν συνεχούς λειτουργίας.

Στα μέσα του 1944, ο Robert Oppenheimer έπεισε τον Fermi να μετακομίσει στο εργαστήριο του Los Alamos στο Νέο Μεξικό, για να συμμετάσχει στο πρόγραμμα Manhattan, για την κατασκευή της ατομικής βόμβας. 
Παρά το γεγονός ότι η σύσταση της επιστημονικής επιτροπής (Oppenheimer, Compton, Lawrence, Fermi) για τη χρήση της ατομικής βόμβας ήταν να γίνει απροειδοποίητα σε βιομηχανικό στόχο, έμαθαν αργότερα για τη ρίψη στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.   

Στις 1 Ιουλίου 1945 ανέλαβε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, χωρίς να εγκαταλείψει τη θέση του ως διευθυντής του Argonne National Laboratory, όπου είχε από παλαιότερα μεταφερθεί ο αντιδραστήρας Chicago Pile-1.   

Προς το τέλος της σύντομης ζωής του προσπάθησε να συμβουλέψει την κοινωνία σχετικά με τους κινδύνους της πυρηνικής τεχνολογίας.

Το τραγικό λάθος  σε μια φωτογραφία του Enrico Fermi.

Μερικά αποφθέγματα του Enrico Fermi.

"The World Of Enrico Fermi" Ένα video του 1970 στα Αγγλικά για τη ζωή του Enrico Fermi.

Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Enrico Fermi υπάρχει στην έκδοση "Collected Papers" των E. Segrè, E. Amaldi, H. L. Anderson, E. Persico, F. Rasetti, C. S. Smith, and A. Wattenberg, σε 2 τόμους (Chicago, 1962–1965).     1ος τόμος,    2ος τόμος.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1871 γεννήθηκε ο Giovanni Giorgi.

Σαν σήμερα, στις 27 Νοεμβρίου 1871. γεννήθηκε ο Giovanni Giorgi στη Lucca της Τοσκάνης στην Ιταλία.

Ο Giorgi, ένας πετυχημένος φυσικός και μηχανικός, το 1901 πρότεινε στην Ιταλική Ηλεκτροτεχνική Ένωση (Associazione Elettrotecnica Italiana - A.E.I.) στη Ρώμη, ένα νέο σύστημα μονάδων μέτρησης των μεγεθών (Μηχανικής, Ηλεκτρισμού, Μαγνητισμού) που στηριζόταν στην εξέλιξη του Ηλεκτρομαγνητισμού εκείνης της εποχής. Μέχρι τότε οι επιστήμονες χρησιμοποιούσαν το σύστημα cgs δεχόμενοι μόνο τρία θεμελιώδη μεγέθη (μήκος, μάζα, χρόνος με αντίστοιχες μονάδες cm, g, s) όλα προερχόμενα από τη Μηχανική. 
Ο Ιταλός φυσικός ανέπτυξε το Σύστημα Giorgi, γνωστό αργότερα με το όνομα Σύστημα mksa. Το σύστημα αυτό έκανε εισαγωγή ενός ακόμη φυσικού μεγέθους προερχόμενο από τον Ηλεκτρισμό, της Έντασης του ρεύματος. Οι μονάδες που χρησιμοποιούνταν στο σύστημα ήταν το μέτρο (m) για το μήκος, το χιλιόγραμμο (kg) για τη μάζα, το δευτερόλεπτο (s) για το χρόνο και το Αμπέρ (Α) για την ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος. 

Η έμπνευση του Giorgi είχε να κάνει με το γεγονός της αντικατάστασης της τριπλέτας των θεμελιωδών μονάδων με μια παρόμοια τετράδα. Βέβαια, ο Giorgi ως τέταρτη μονάδα είχε προτείνει τη μονάδα Joule (Τζάουλ). Τελικά, είχε τη χαρά να δει τη Διεθνή Ηλεκτροτεχνική Επιτροπή (International Electrotechnical Commission, IEC) το 1935 ν' αποφασίζει την αλλαγή, με τη δημιουργία του συστήματος mks, στηριζόμενη στις δικές του απόψεις, έστω κι αν δεν αναφερόταν το όνομά του.  

Εκείνη όμως η πρόταση του 1901 από τον Giorgi, μπορεί να θεωρηθεί ως η αρχή της δημιουργίας του σημερινά εφαρμοζόμενου συστήματος μονάδων μέτρησης, που είναι γνωστό ως Διεθνές Σύστημα (Système International, SI) το οποίο καθιερώθηκε από τη Γενική Διάσκεψη Μέτρων και Σταθμών το 1960.  

Ο Giovanni Giorgi εργάστηκε σε διάφορες ιταλικές εταιρείες ως μηχανικός και αργότερα ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης.

Πέθανε σε ηλικία 79 ετών, στις 19 Αυγούστου 1950, στο Castiglioncello της Τοσκάνης.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1965 η Γαλλία εκτοξεύει τον Astérix στο διάστημα.

Σαν σήμερα, στις 26 Νοεμβρίου 1965, η Γαλλία εκτόξευσε τον Astérix, τον πρώτο της δορυφόρο στο διάστημα. Η εκτόξευση έγινε με τη βοήθεια ενός πυραύλου  Diamant A, από το Hammaguir της Αλγερίας. 
Έτσι, η Γαλλία έγινε η 6η χώρα στον κόσμο που απέκτησε τεχνητό δορυφόρο σε τροχιά στο διάστημα, μετά τη Σοβιετική Ένωση με τον Sputnik 1 (1957), τις ΗΠΑ με τον Explorer 1 (1958), τη Μ. Βρετανία με τον Ariel 1 (1962), τον Καναδά με τον Alouette 1 (1962) και την Ιταλία με τον San Marco 1 (1964). Βέβαια, ήταν η τρίτη χώρα που κατάφερνε να εκτοξεύσει δορυφόρο με δικά της μέσα, επειδή η Μ. Βρετανία, ο Καναδάς και η Ιταλία είχαν χρησιμοποιήσει αμερικάνικους πυραύλους για τις εκτοξεύσεις τους.

Ο πύραυλος είχε σχεδιαστεί από τον Γαλλικό στρατό κι εκτοξεύτηκε από το Hammaguir στην έρημο της Σαχάρας, επειδή η περιοχή χρησιμοποιείτο από τους Γάλλους για τις πυρηνικές και πυραυλικές δοκιμές τους από την εποχή που η Αλγερία ήταν αποικία της Γαλλίας.

Ο δορυφόρος ήταν 42 κιλά και η περίοδος περιστροφής στην τροχιά του 107.5 λεπτά περίπου. Η τελευταία επαφή με τον Astérix ήταν στις 28 November 1965.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1942 γεννήθηκε ο Guion S. Bluford.

Στη διάρκεια της αποστολής STS-8
με το διαστημικό λεωφορείο Challenger.

Σαν σήμερα στις 22 Νοεμβρίου 1942 γεννήθηκε ο Guion “Guy” S. Bluford, Jr. στη Φιλαδέλφεια της Μασαχουσέτης, ΗΠΑ. Ο Bluford έγινε ο πρώτος αφροαμερικανός αστροναύτης που πήγε στο διάστημα στις 30 Αυγούστου 1983 συμμετέχοντας στο πλήρωμα της αποστολής STS-8 με το διαστημικό λεωφορείο Challenger. 

Πριν την μετάβασή του στη ΝΑSΑ ήταν αξιωματικός στην πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ, εργαζόμενος ως πιλότος μαχητικού αεροσκάφους. 

Τον Αύγουστο του 1979 επελέγη από τη NASA ανάμεσα σε χιλιάδες υποψήφιους, για να εκπαιδευτεί ως αστροναύτης, λόγω των σπουδών του ως μηχανικός αεροδιαστημικής. 

Συνολικά ξεπέρασε τις 688 ώρες ταξιδιού συμμετέχοντας στις διαστημικές αποστολές, STS-8 (30 Αυγούστου 1983), STS-61-Α (30 Οκτωβρίου 1985), STS-39 (28 Απριλίου 1991) και STS-53 (2 Δεκεμβρίου 1992).

Μετά την αποχώρησή του από τη NASA και την πολεμική αεροπορία τον Ιούλιο του 1993, εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα ως αντιπρόεδρος ή πρόεδρος τμημάτων μεγάλων εταιρειών, όπως οι NYMA (Greenbelt, Maryland), Northrop Grumman Corporation, Aerospace Technology (Cleveland, Ohio).

Ο Guy Bluford, στη διάρκεια της μέχρι τώρα ζωής του έχει δεχθεί δεκάδες διακρίσεις και από το 2010 είναι μέλος του Hall of Fame αστροναυτών των ΗΠΑ.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα ...1998 το πρώτο κομμάτι του ISS εκτοξεύεται στο διάστημα.

Το σκάφος Zarya.

Σαν σήμερα στις 20 Νοεμβρίου 1998 το πρώτο κομμάτι για τη συναρμολόγηση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (International Space Station - ISS) ξεκίνησε το ταξίδι του από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν. Το σκάφος αυτό με το όνομα Zarya (Χαραυγή) εκτοξεύθηκε μ' ένα ρωσικό πύραυλο Proton στα πλαίσια ενός προγράμματος που συμμετείχαν επίσης ο Καναδάς, η Ιαπωνία και τα 11 μέλη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Ήταν η αρχή της δημιουργίας του ISS, ενός έργου που είχε ξεκινήσει από τη NASA το 1983 και μέχρι σήμερα έχει αποτελέσει το πλέον δαπανηρό εγχείρημα του ανθρώπου στο διάστημα.

Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Ρωσία είχε κληθεί να συμμετάσχει σ' αυτό το πρόγραμμα έχοντας τη δυνατότητα ν' απασχολήσει Ρώσους επιστήμονες, που αλλιώς πιθανόν να πουλούσαν την εμπειρία τους σε μη φιλικές χώρες. 

Το σκάφος Zarya είχε κατασκευαστεί από το κρατικό διαστημικό κέντρο έρευνας και παραγωγής Khrunichev στη Μόσχα σε συνεργασία με την εταιρεία Boeing των ΗΠΑ. 

Λίγο αργότερα, στις 4 Δεκεμβρίου 1998, το αμερικάνικο διαστημικό λεωφορείο    Endeavour (Προσπάθεια) εκτοξεύθηκε μεταφέροντας το πρώτο αμερικάνικο κομμάτι του ISS, τον κόμβο Unity (Ενότητα). Μετά 2 ημέρες, το εξαμελές πλήρωμα της αποστολής STS-88 του διαστημικού λεωφορείου Endeavour συνάντησε τη Zarya και κατάφερε να τη συνδέσει επιτυχώς με το Unity. 
Ακολούθησε η αποστολή από τους Αμερικανούς 2 ακόμη κόμβων (τμημάτων) στον ISS, το Harmony (Αρμονία) και το Tranquility (Ηρεμία). 

Δύο χρόνια αργότερα, στις 2 Νοεμβρίου 2000, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός θ' αποκτούσε τους τρεις πρώτους κατοίκους του, τον Αμερικανό  William Shepherd και τους Ρώσους Sergei K. Krikalev και Yuri Gidzenko, μέλη της αποστολής Expedition 1. 

Που είναι ο ISS τώρα;

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1973 εκτοξεύθηκε το διαστημόπλοιο Skylab 4.

Σαν σήμερα στις 16 Νοεμβρίου 1973 εκτοξεύθηκε από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ, Φλόριντα, ΗΠΑ το διαστημόπλοιο Skylab 4 με πλήρωμα τους Αμερικανούς αστροναύτες Gerald P. Carr, William R. Pogue and Edward C. Gibson. Το κύριο χαρακτηριστικό της αποστολής ήταν ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός ημερών (84 μέρες, 1 ώρα και 16 λεπτά) παραμονής στο διάστημα. Για 22 χρόνια παρέμεινε ο μεγαλύτερος χρόνος συνεχούς παραμονής στο διάστημα, μέχρι το 1995 που έσπασε αυτό το ρεκόρ από τον Αμερικανό αστροναύτη Norm Thagard, που παρέμεινε 115 ημέρες στο σοβιετικό σταθμό Mir (Ειρήνη).

Ήταν ένα ταξίδι που ξεκίνησε με πολλά παράπονα από τους αστροναύτες για το φαγητό και την πολλή δουλειά που είχαν να κάνουν (μέχρι και απεργία για μια μέρα έκαναν). Όμως στη συνέχεια η αποστολή είχε καταπληκτικά αποτελέσματα.

Στο διάστημα της παραμονής τους στον αμερικανικό σταθμό Skylab, τα μέλη της αποστολής του Skylab 4 έκαναν χιλιάδες πειράματα σχετικά με ιατρικά θέματα, ηλιακές παρατηρήσεις, έρευνα της Γης και πολλά άλλα. Έκαναν 4 διαστημικούς περιπάτους, από τους οποίους ο δεύτερος έγινε ανήμερα των Χριστουγέννων του 1973 για να παρατηρήσουν τον κομήτη Kohoutek (ο περίπατος διάρκεσε 1 ώρα και 1 λεπτό). Παράλληλα αποκτήθηκε μια μεγάλη εμπειρία διαχείρισης του μεγάλου χρόνου παραμονής στο διάστημα. 

Μετά από 6051 ώρες εργασίας και 1214 περιστροφές, το πλήρωμα επέστρεψε στη Γη στις 8 Φεβρουαρίου 1974 πέφτοντας στον Ειρηνικό ωκεανό. Ήταν η τελευταία επανδρωμένη αποστολή στο διαστημικό σταθμό Skylab.     

Πηγή: Today in Science History

35 Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής στις Φθίνουσες και Εξαναγκασμένες Ταλαντώσεις με το πρόγραμμα Hot Potatoes.

Φυσική Γ' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού

Μπορείτε να δείτε και ν' ασχοληθείτε με τις 35 ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής για τις Φθίνουσες και Εξαναγκασμένες Ταλαντώσεις κάνοντας αριστερό κλικ  ΕΔΩ.

25 Ερωτήσεις Σωστού - Λάθους στις Φθίνουσες και Εξαναγκασμένες Ταλαντώσεις με το πρόγραμμα Hot Potatoes.

Φυσική Γ' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού

Μπορείτε να δείτε και ν' ασχοληθείτε με τις 25 ερωτήσεις Σωστού - Λάθους για τις Φθίνουσες και Εξαναγκασμένες Ταλαντώσεις κάνοντας αριστερό κλικ  ΕΔΩ.

Σαν σήμερα... 1988 η Σοβιετική Ένωση εκτοξεύει το πρώτο διαστημικό της λεωφορείο.

Σαν σήμερα στις 3:00 UTC της 15ης Νοεμβρίου 1988 η Σοβιετική Ένωση εκτόξευσε το πρώτο διαστημικό της λεωφορείο, με την ονομασία Buran (Χιονοθύελλα). Ήταν το μόνο διαστημικό λεωφορείο που ολοκληρώθηκε και εκτοξεύθηκε μη επανδρωμένο, πριν από  την ακύρωση του σοβιετικού προγράμματος το 1993. 

Το Buran είχε σχεδιαστεί για μεταφορά κοσμοναυτών, εφοδίων, διαστημοπλοίων από τη Γη στο διάστημα και αντίστροφα. Όπως και το αμερικάνικο ομόλογό του, μεταφερόταν από τον χώρο προσγείωσης στο συγκρότημα εκτόξευσης πάνω σ' ένα μεγάλο αεροπλάνο. Το Buran μεταφερόταν με το Antonov An-225 το οποίο κατασκευάστηκε γι'αυτό το σκοπό και παραμένει το μακρύτερο αεροπλάνο στον κόσμο.

Η εκτόξευση έγινε από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ  με τον ειδικά σχεδιασμένο πύραυλο Energia. Το Buran έκανε την τροχιά της Γης δύο φορές σε 206 λεπτά πτήσης. Προσγειώθηκε αυτόματα σε διάδρομο στο Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ.

Το 1989 είχε προβλεφθεί ότι θα μπορούσε να γίνει δεύτερη μη επανδρωμένη πτήση το 1993, με διάρκεια 15-20 ημερών, όμως λόγω της ακύρωσης του προγράμματος αυτή η πτήση δεν έγινε. Τώρα η Ρωσία σχεδιάζει τα προγράμματα PPTS και Kliper.

Στις 12 Μαΐου 2002 το υπόστεγο όπου στεγαζόταν το διαστημικό λεωφορείο στο Καζακστάν κατέρρευσε, λόγω κακής συντήρησης. Η κατάρρευση είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο οκτώ εργατών και την καταστροφή του διαστημικού οχήματος.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1959 πέθανε ο C.T.R. Wilson.

Θάλαμος νεφών

Σαν σήμερα στις 15 Νοεμβρίου 1959 πέθανε ο Charles Thomson Rees Wilson στο Εδιμβούργο, Σκωτία σε ηλικία 90 ετών. Ο Wilson είναι περισσότερο γνωστός για τον θάλαμο που φέρει το όνομά του (cloud chamber, θάλαμος νεφών) και χρησιμοποιείται στη μελέτη της ραδιενέργειας, των ακτίνων Χ, των κοσμικών ακτίνων και άλλων πυρηνικών φαινομένων.   

Ο  Wilson είχε γεννηθεί στις 14 Φεβρουαρίου 1869 στο Glencross, Midlothian, Σκωτία. Σπούδασε Βιολογία και Φυσική, αλλά στη συνέχεια ασχολήθηκε με τη Μετεωρολογία. Το 1893 άρχισε να μελετά τα σύννεφα και τα χαρακτηριστικά τους. 

Το 1896 διεξήγαγε ένα σημαντικό πείραμα. Άφησε μια ποσότητα υγρού αέρα να διασταλεί μέσα σε ένα δοχείο. H διαστολή μείωσε την θερμοκρασία, με αποτέλεσμα ο αέρας να μην μπορεί να συγκρατήσει όλη την υγρασία. H περίσσεια εμφανίσθηκε ως σταγονίδια νερού, τα οποία σχημάτισαν ένα μικρό νέφος. Με αυτό τον τρόπο διαπίστωσε ότι η παρουσία σωματιδίων σκόνης ή ιόντων ευνοεί τον σχηματισμό σταγονιδίων νερού και επομένως, και νεφών. 
Στην πορεία των πειραμάτων του, ο Wilson σκέφθηκε ότι η ακτινοβολία υψηλής ενέργειας θα παράγει ιόντα κατά την διέλευση της μέσα από την ατμόσφαιρα. Αν ο αέρας μέσα στο δοχείο του ήταν εντελώς απαλλαγμένος από σκόνη, θα μπορούσε να αυξήσει σε μεγάλο βαθμό την υγρασία του, χωρίς να σχηματισθούν σταγονίδια νερού, αφού δεν θα υπήρχαν σωματίδια σκόνης για να χρησιμεύσουν ως «πυρήνες» υγροποίησης. Αν τώρα διέλθει από τον θάλαμο ένα σωματίδιο υψηλής ενέργειας και ο θάλαμος υποστεί διαστολή, θα σχηματισθούν σταγονίδια νερού γύρω από τα ιόντα που θα έχουν δημιουργηθεί από την διέλευση του σωματιδίου. Έτσι θα είναι δυνατός όχι μόνο ο εντοπισμός του σωματιδίου αλλά και ο προσδιορισμός της τροχιάς του.Τέλος, τοποθετώντας αυτό το θάλαμο νεφώσεως μέσα σε ένα μαγνητικό πεδίο, η καμπύλωση της τροχιάς του σωματιδίου θα δείξει την φύση του ηλεκτρικού του φορτίου και θα δώσει πληροφορίες για τη μάζα του. O θάλαμος θα μπορεί επίσης να δείξει τις συγκρούσεις σωματιδίων με μόρια και άλλα σωματίδια και να δώσει πληροφορίες για τα γεγονότα που συμβαίνουν πριν και μετά την σύγκρουση.

Το 1911 ο Wilson τελειοποίησε τον θάλαμο νεφώσεως, που πήρε το όνομα του. Έτσι, ήταν ο πρώτος που είδε και φωτογράφισε τις τροχιές μεμονωμένων άλφα και βήτα σωματιδίων καθώς και ηλεκτρονίων.

Το 1927 ο C. Wilson μοιράστηκε το βραβείο Nobel Φυσικής με τον Arthur H. Compton. 

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1930 γεννήθηκε ο αστροναύτης Edward H. White II.

Η πρώτη φωτογραφία από το διαστημικό περίπατο
του Edward White, πάνω από τον Ειρηνικό ωκεανό. 

Σαν σήμερα στις 14 Νοεμβρίου 1930 γεννήθηκε ο Edward H. White II στο San Antonio του Τέξας, ΗΠΑ. Στις 3 Ιουνίου 1965 έγινε ο πρώτος Αμερικανός αστροναύτης που περπάτησε στο διάστημα για περίπου 23 λεπτά, έχοντας τη δυνατότητα να κάνει ελιγμούς με τη βοήθεια ειδικού μηχανήματος.

Μαζί με τον James A. McDivitt ήταν το πλήρωμα του διαστημοπλοίου Gemini 4 και είχαν εκτοξευθεί την ίδια μέρα για μια πτήση 4 ημερών σε τροχιά γύρω από τη Γη. 

Δύο χρόνια αργότερα, στις 27 Ιανουαρίου 1967, ως πλήρωμα του Apollo 1 μαζί με τους Virgil I. "Gus" Grissom και  Roger B. Chaffee ήταν τα πρώτα θύματα της Αμερικής στον αγώνα εξερεύνησης του διαστήματος. Συγκεκριμένα, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα Apollo για την κατάκτηση της Σελήνης, στη διάρκεια δοκιμαστικής εκτόξευσης στο Ακρωτήριο Κένεντι, στα πλαίσια της προετοιμασίας τους για την προγραμματισμένη εκτόξευσή τους στις 21 Φεβρουαρίου 1967, κάηκαν (φωτός) και οι τρεις μέσα στο θαλαμίσκο που βρίσκονταν.

Ο Edward H. White II ήταν μόλις 37 ετών.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1971 το διαστημόπλοιο Mariner 9 μπαίνει σε τροχιά στον Άρη.

Σαν σήμερα στις 13 Νοεμβρίου 1971 το διαστημόπλοιο Mariner 9 μπήκε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη Άρη. Βέβαια, δεν ήταν το πρώτο διαστημόπλοιο που έφτανε στον Άρη για να πάρει φωτογραφίες, αλλά το πρώτο ανθρώπινο κατασκεύασμα που έμπαινε σε τροχιά γύρω από έναν άλλο πλανήτη, αφού σε όλες τις άλλες περιπτώσεις το διαστημόπλοιο περνούσε σε κάποια απόσταση από τον πλανήτη.

Η αποστολή του μη επανδρωμένου Mariner 9 ήταν να φωτογραφίσει το 70% της επιφάνειας του Άρη, να μελετήσει την λεπτή ατμόσφαιρα, τα σύννεφα και τις ομίχλες του πλανήτη όπως και τη χημική σύσταση  του εδάφους και τις εποχιακές αλλαγές.

Το διαστημόπλοιο είχε εκτοξευθεί στις 30 Μαΐου 1971 και κατάφερε να στείλει 7329 φωτογραφίες της επιφάνειας του Άρη, προτού χαθεί η επαφή του με τη Γη στις 27 Οκτωβρίου 1972. Αυτές οι φωτογραφίες έδωσαν στους επιστήμονες μια τελείως διαφορετική εικόνα γι' αυτά που ήξεραν για την επιφάνεια του πλανήτη, από τις προηγούμενες φωτογραφήσεις χαμηλής ανάλυσης που είχαν. Διέκριναν στο έδαφος έντονη αυλάκωση με κανάλια και άλλους σχηματισμούς που έδειχναν την ύπαρξη νερού στο παρελθόν.

Λίγο πριν την άφιξη του Mariner 9 κι ενώ βρισκόταν στο δρόμο προς τον Άρη, το σοβιετικό διαστημόπλοιο Mars 2 είχε ήδη φτάσει εκεί, αλλά καταστράφηκε από μια πολύ μεγάλη καταιγίδα σκόνης που είχε ξεσπάσει στον πλανήτη από τις 22 Σεπτεμβρίου 1971. 9 μέρες αργότερα το σοβιετικό Mars 3 έγινε το πρώτο διαστημόπλοιο που προσεδαφίστηκε στον Άρη, αλλά χάθηκε η επαφή μαζί του 20 δευτερόλεπτα αργότερα.  

Από τότε ακολούθησαν πολλές αποστολές στον Άρη, έτσι ώστε σήμερα να προγραμματίζεται πλέον η πρώτη ανθρώπινη αποστολή στον κόκκινο πλανήτη.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1746 γεννιέται ο Jacques Charles.

Ο Jacques Charles το 1820.

Η πρώτη πτήση με μπαλόνι του Charles
με τον Ν. Robert to 1783 (αναπαράσταση).

Σαν σήμερα στις 12 Νοεμβρίου 1746 γεννήθηκε ο Jacques Alexandre César Charles στη Beaugency, Orléanais, Γαλλία.

Ήταν μαθηματικός, φυσικός και εφευρέτης. Όταν ο Benjamin Franklin επισκέφθηκε τη Γαλλία το 1779, ο Charles εμπνεύστηκε απ΄αυτόν και ξεκίνησε να μελετά Φυσική. Σύντομα ξεκίνησε να δίνει διαλέξεις και να κάνει επιδείξεις πειραμάτων σε μη επιστημονικό κοινό, με  στόχο τη διάδοση των απόψεων του Franklin για τον ηλεκτρισμό. 

Συνεργάστηκε με τους αδελφούς Robert (Anne-Jean και Nicolas) πετυχαίνοντας πολλές αναβάσεις με μπαλόνι με την πρώτη να γίνεται την 1η Δεκεμβρίου 1783 στο Παρίσι, στην Place de la Concorde. Ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε υδρογόνο για το γέμισμα των μπαλονιών. Τα περισσότερα υλικά που χρησιμοποιούσε τα κατασκεύαζε μόνος του.

Σε μας ο Charles είναι περισσότερο γνωστός για το νόμο των αερίων που φέρει το όνομά του και διατύπωσε γύρω στο 1787. Όμως, αυτόν το νόμο πρώτος τον παρουσίασε γραπτά το 1802 ο Joserh Louis Gay-Lussac και γι' αυτό ο νόμος αυτός παρουσιάζεται και με το όνομα του Gay-Lussac.

Από τον Ανδρέα Ι. Κασσέτα υπάρχει μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση για το όνομα του νόμου και πως αυτός εμφανίζεται στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία ΕΔΩ.

Πηγή: Today in Science History 

Σαν σήμερα...1909 γεννήθηκε ο Καίσαρ Αλεξόπουλος.

Σαν σήμερα στις 10 Νοεμβρίου 1909 γεννήθηκε στην Πάτρα ο Φυσικός και Ακαδημαϊκός Καίσαρ Αλεξόπουλος. 

Σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης αρχικά μηχανολογία και κατόπιν Φυσική, τελειώνοντας το διδακτορικό του το 1935, χρονιά που επέστρεψε στην Ελλάδα. Το 1936 εξελέγη Υφηγητής και εργάστηκε ερευνητικά στο Εργαστήριο Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1939, σε ηλικία μόλις 30 ετών, εξελέγη τακτικός καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου δίδαξε για 35 χρόνια έως το 1974. Διετέλεσε πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τα έτη 1970-72, θέση από την οποία παραιτήθηκε διαμαρτυρόμενος για τις επεμβάσεις του δικτατορικού καθεστώτος. Το 1963 έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας είχε την προεδρία το 1979. 

Κατά την μακρόχρονη σταδιοδρομία του εργάστηκε στην Πυρηνική Φυσική και στην Φυσική Στερεάς Κατάστασης, αντικείμενα τα οποία επίσης δίδαξε στα Πανεπιστήμια της Uppsala, Σουηδία και του Michigan, ΗΠΑ. Έχουν δημοσιευτεί περισσότερες από 100 εργασίες του σε έγκυρα διεθνή επιστημονικά περιοδικά. 

Μαζί με τους καθηγητές Π. Βαρώτσο και Κ. Νομικό ανέπτυξαν το 1981 τη μέθοδο πρόγνωσης σεισμών ΒΑΝ (είναι το «Α» του ΒΑΝ). 

Απεβίωσε τις πρωινές ώρες του Σαββάτου 27 Μαρτίου 2010 σε ηλικία 101 ετών!

Όμως, περισσότερα για τον Καίσαρα Αλεξόπουλο μπορούν να πουν κάποιοι άνθρωποι που τον γνώρισαν από κοντά.
Από τον συνεργάτη του Διονύση Μαρίνο  ΕΔΩ.

Από τον φοιτητή του Λευτέρη Τσίλογλου  ΕΔΩ.

Από τον φοιτητή του  Ανδρέα Ι. Κασσέτα  ΕΔΩ.

Από το φίλο του Στέλιο Βασιλόπουλο  ΕΔΩ.

Η ανάρτηση αφιερώνεται στο συνάδελφο Γιώργο Φασουλόπουλο που μου πρότεινε να συμπεριλάβω και Έλληνες επιστήμονες στη σειρά "Σαν σήμερα...".

Σαν σήμερα ... 1974, ανακαλύπτεται το κουάρκ “charm”.

Σαν σήμερα στις 10 Νοεμβρίου 1974 ανακοινώθηκε ταυτόχρονα από δύο ερευνητικές ομάδες η ανακάλυψη του υποατομικού σωματιδίου κουάρκ “charm”. Η μία ομάδα ήταν του Brookhaven National Laboratory στο MIT, Μασαχουσέτη, ΗΠΑ και η άλλη του SLAC (Stanford Linear Accelerator Center) στο Μπέρκλεϊ, Καλιφόρνια, ΗΠΑ.

Το νέο σωματίδιο με μάζα 3095 MeV είχε διάρκεια ζωής περίπου 1000 φορές μεγαλύτερη από εκείνη άλλων σωματιδίων συγκρίσιμης μάζας. Η ανακοίνωση αυτή πυρπόλησε τον κόσμο της Φυσικής Υψηλών Ενεργειών και πλέον στον κόσμο της φυσικής έχει χαρακτηριστεί ως "η επανάσταση του Νοεμβρίου". 
Μέσα σε 2 χρόνια, το 1976, στους επιστήμονες που καθοδηγούσαν αυτές τις ομάδες, τον Samuel Ting (ΜΙΤ) και τον Burton Richter (SLAC), απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ στη Φυσική.

Πηγή: Today in Science History 

Σαν σήμερα...1914 γεννιέται η Hedy Lamarr.

Σαν σήμερα 9 Νοεμβρίου 1914 γεννήθηκε η Hedy Lamarr (καλλιτεχνικό όνομα της Hedwig Eva Maria Kiesler) στη Βιέννη, Αυστρία.

Η Hedy Lamarr είναι η πολύ γνωστή ηθοποιός των ταινιών "Samson and Delilah" ("Σαμψών και Δαλιδά"), "Ecstasy" ("Έκσταση") και δεκάδων άλλων.

Ο τακτικός αναγνώστης του blog πιθανόν θ' αναρωτηθεί ποια μπορεί να είναι η σχέση της Hedy Lamarr με το περιεχόμενο του "Σαν σήμερα..." που ασχολείται με πρόσωπα και γεγονότα της Φυσικής. Κι όμως...

Η Hedy Lamarr εκτός από διάσημη (και όμορφη!) ηθοποιός, υπήρξε και  μία από τους εφευρέτες της πρώτης μορφής των μεθόδων διασποράς φάσματος (spread spectrum), βασικής τεχνολογίας για τις ασύρματες τηλεπικοινωνίες σήμερα. 

Συγκεκριμένα στις 11 Αυγούστου 1942, με τον συνθέτη George Antheil πήραν δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για μια συσκευή που ανακάλυψαν και την ονόμασαν Secret Communication System (Σύστημα Κρυφής Επικοινωνίας). Η πρώιμη αυτή συσκευή αναπήδησης συχνοτήτων χρησιμοποιούσε ένα κύλινδρο αυτόματου πιάνου προκειμένου να εναλλάσσει ένα σήμα μεταξύ 88 διαφορετικών συχνοτήτων με απώτερο σκοπό την απόκρυψη των τηλεκατευθυνόμενων τορπιλών από τα εχθρικά ραντάρ και την μείωση της πιθανότητας παρεμβολών. Η ιδέα υπήρξε αμφιλεγόμενη και πολύ προηγμένη για την εποχή της. Η συγκεκριμένη τεχνολογία τέθηκε για πρώτη φορά σε εφαρμογή το 1962 και αφού είχε λήξει η πατέντα. Οι δύο αρχικοί εφευρέτες δεν έλαβαν ποτέ το παραμικρό χρηματικό ποσό από την εφεύρεσή τους.

Η ιδέα για την εναλλαγή των συχνοτήτων υπήρξε η βάση για τη μοντέρνα τεχνολογία της διασποράς φάσματος που χρησιμοποιείται στις μέρες μας σε ένα ευρύ φάσμα συσκευών από τα ασύρματα τηλέφωνα μέχρι τις ασύρματες ευρυζωνικές συνδέσεις (Wi-Fi, Bluetooth).

Η Hedy Lamarr πέθανε στις 19 Ιανουαρίου 2000 στο Casselberry, Florida, ΗΠΑ σε ηλικία 86 ετών.

H Google τίμησε τη Hedy Lamarr αφιερώνοντάς της το σημερινό doodle.

Πηγή: wikipedia