Σαν σήμερα...1886 λειτούργησε στις ΗΠΑ ο πρώτος επιτυχημένος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση εναλλασσόμενου ηλεκτρικού ρεύματος.

Γεννήτρια της Westinghouse το 1886.

Σαν σήμερα, στις 30 Νοεμβρίου 1886, άρχισε να λειτουργεί στο Buffalo της Ν. Υόρκης, ο πρώτος εμπορικά επιτυχημένος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση εναλλασσόμενου ρεύματος (AC). Το σύστημα είχε εγκατασταθεί από τον πρωτοπόρο εφευρέτη και επιχειρηματία George Westinghouse και τον φυσικό William Stanley που είχε προσληφθεί από τον Westinghouse το 1884. 

Ο Westinghouse ήταν επιχειρηματικά και τεχνολογικά αντίπαλος του Thomas Edison, ο οποίος ήδη από τις 4 Σεπτεμβρίου 1882 είχε εγκαταστήσει τον πρώτο σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση συνεχούς ρεύματος (DC) τάσης 110 V. 
O Westinghouse έφτιαξε κι αυτός σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με συνεχές ρεύμα από το 1884, αλλά το 1885 έμαθε για το εναλλασσόμενο ρεύμα και τους μετασχηματιστές διαβάζοντας το αγγλικό τεχνικό περιοδικό Engineering. Έτσι, εκείνη τη χρονιά πληρώνοντας 50.000 $ πήρε την αντιπροσωπεία για τη Β. Αμερική και λίγο αργότερα εισήγαγε έναν αριθμό μετασχηματιστών Gaulard-Gibbs και μια γεννήτρια AC Siemens προκειμένου να πειραματιστεί.

Να σημειώσω ότι στις 6 Μαρτίου 1886 λειτούργησε στις ΗΠΑ πειραματικά από τον Westinghouse ο πρώτος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με ρεύμα AC στο Great Barrington, της Μασαχουσέτης. Η παραγωγή έγινε με τη χρήση υδροηλεκτρικής γεννήτριας που παρήγαγε ρεύμα εναλλασσόμενης τάσης 500 V. Η τάση αυτή υψωνόταν σε 3000 V με την βοήθεια μετασχηματιστή, για να μειωθεί στα 100 V στην κατανάλωση (άναμμα λαμπτήρων στην οδό Main του Great Barrington). 

Τον ίδιο χρόνο ο Westinghouse ίδρυσε την εταιρεία "Westinghouse Electric and Manufacturing Company" που το 1889 μετονομάστηκε σε "Westinghouse Electric Corporation".

Στην Ευρώπη, ήδη από το 1884, είχε λειτουργήσει η πρώτη γραμμή εναλλασσόμενου ρεύματος μακράς απόστασης (34 χιλιόμετρα) για επίδειξη, στη Διεθνή Έκθεση του Τορίνο στην Ιταλία. Το σύστημα υποστηριζόταν από μια γεννήτρια 2kV, 130Hz της Siemens & Halske και μετασχηματιστές Gaulard.
Το 1885 ξεκίνησε να χρησιμοποιείται η πρώτη εμπορικά εκμεταλλεύσιμη γραμμή εναλλασσόμενου ρεύματος στην οδό dei Cerchi της Ρώμης, για δημόσιο φωτισμό. Το σύστημα χρησιμοποιούσε 2 γεννήτριες Siemens & Halske ισχύος 30 ΗΡ (22kW) με τάση 2kV και συχνότητα 130Hz, μαζί με 200 μετασχηματιστές Gaulard.  

Λίγους μήνες αργότερα στη Grosvenor Gallery του Λονδίνου χρησιμοποιήθηκε το πρώτο εναλλασσόμενο βρετανικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση γεννήτριας και μετασχηματιστών Siemens (2,4kV σε 100V). 

Στην Ελλάδα η πρώτη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ιδρύθηκε από την "Γενική Εταιρεία Εργοληψιών" στα τέλη του 1889, στην οδό Αριστείδου στην Αθήνα. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την Εταιρεία κάλυπτε την περιοχή που περικλειόταν εντός των ορίων της πλατείας Ομονοίας, της οδού Πανεπιστημίου, της πλατείας Συντάγματος και των οδών Ερμού και Αθηνάς.
Τα ανάκτορα ήταν το πρώτο κτίριο που ηλεκτροφωτίστηκε στην Αθήνα το 1889 και πολύ σύντομα ο ηλεκτροφωτισμός επεκτάθηκε στο ιστορικό κέντρο της Πρωτεύουσας. 
Τα καλώδια τοποθετούνταν στο υπάρχον δίκτυο του υπονόμου, ενώ αν δεν υπήρχε κάτι τέτοιο, προσωρινά ήταν εναέρια.
Το κόστος του ρεύματος στους ιδιώτες καθοριζόταν ελεύθερα από την εταιρεία, όμως για το κράτος και τις δημοτικές αρχές ήταν 20% πιο φθηνό.

Το 1889 επίσης ηλεκτροδοτήθηκε η Θεσσαλονίκη, η οποία ανήκε ακόμα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το φωτισμό και την τροχοδρόμηση της πόλης ανέλαβε από τους Τούρκους η "Βελγική Εταιρεία" αποκτώντας το δικαίωμα να κατασκευάσει εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Δέκα χρόνια αργότερα το 1898, η γαλλική εταιρεία "Compagnie Francaise Thomson-Houston" με τη θυγατρική της "Thomson-Houston της Μεσογείου" και τη συμμετοχή της Εθνικής Τράπεζας ίδρυσαν την "Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία" που εξαγόρασε τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις της Γενικής Εταιρείας Εργοληψιών και ανέλαβε την ηλεκτροδότηση των μεγάλων ελληνικών πόλεων. Μέχρι το 1929 είχαν ηλεκτροδοτηθεί 250 πόλεις με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα ... 1803 γεννήθηκε ο Αυστριακός Christian Doppler.

Σαν σήμερα, στις 29 Νοεμβρίου 1803, γεννήθηκε στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας ο μαθηματικός και φυσικός Christian Andreas Doppler.

Έχοντας από μικρός ασθενική υγεία στράφηκε προς τις επιστήμες και δεν ακολούθησε την επιτυχημένη οικογενειακή επαγγελματική παράδοση του κτίστη. 

Ο Doppler παρακολούθησε Δημοτικό στο Σάλτσμπουργκ και Γυμνάσιο στο Linz. Κατόπιν συμβουλής του καθηγητή μαθηματικών Simon Stampfer από το Λύκειο του Σάλτσμπουργκ, το 1822 ξεκίνησε τις σπουδές του στα Μαθηματικά στο Πολυτεχνικό Ινστιτούτο της Βιέννης που είχε ξεκινήσει τη λειτουργία του μόλις το 1815. 
Το 1825 ολοκλήρωσε εκεί τις σπουδές του κι επιστρέφοντας στο Σάλτσμπουργκ παρακολούθησε μαθήματα Φιλοσοφίας. Στη συνέχεια, στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης σπούδασε Ανώτερα Μαθηματικά, Μηχανική και Αστρονομία μέχρι το 1829. 

Με το τέλος των σπουδών του ανέλαβε στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης βοηθός του καθηγητή Μαθηματικών και Μηχανικής Adam von Burg. Στη θέση αυτή παρέμεινε 4 χρόνια. 
Το 1831 δημοσίευσε την πρώτη εργασία του στα μαθηματικά, από τις 51 συνολικά επιστημονικές του δημοσιεύσεις στα μαθηματικά, τη φυσική και την αστρονομία.

Το διάστημα 1833-1835 ήταν μια δύσκολη περίοδος για τον Christian Doppler. Έχοντας αποτύχει να πάρει πανεπιστημιακή θέση, αναγκάστηκε να εργαστεί για 18 μήνες ως βιβλιοθηκάριος σε μια βιομηχανία βαμβακιού κοντά στο Brück στη Γερμανία. Ενώ ετοιμαζόταν να μεταναστεύσει στις ΗΠΑ, του προσφέρθηκε θέση καθηγητή Μαθηματικών στο τεχνικό γυμνάσιο της Πράγας την οποία και δέχτηκε.

Τα επόμενα χρόνια ήταν περίοδος εντατικής και παραγωγικής δουλειάς, που όμως επέδρασαν άσχημα στην υγεία του, αφού εμφάνισε φυματίωση. 

Το 1837, ένα χρόνο μετά το γάμο του με την Mathilda Sturm, ανέλαβε βοηθός καθηγητής εφαρμοσμένων μαθηματικών στο Πολυτεχνικό Ινστιτούτο της Πράγας.

Το 1840 κατάφερε να εκλεγεί συνδεδεμένο μέλος της Βασιλικής Βοημικής Κοινότητας της Πράγας (Königliche Böhmische Gesellschaft der Wissenschaften i Prague) και το 1843 εκλέχτηκε πλήρες μέλος της. 

Στο Πολυτεχνικό Ινστιτούτο παρέμεινε μέχρι το 1844, όταν η υγεία του επιδεινώθηκε και για δύο χρόνια ήταν με συνεχείς άδειες. 

Το 1847, μόλις του το επέτρεψε η υγεία του, ανέλαβε τη θέση του καθηγητή Μαθηματικών, Φυσικής και Μηχανικής στην Ακαδημία Μετάλλων και Δασών στην πόλη Banska Stiavnica, τότε στην Ουγγαρία (σήμερα στη Σλοβακία). 
Την ίδια χρονιά έγινε γραμματέας της Αυτοκρατορικής Ακαδημίας των Επιστημών της Βοημίας. Το 1848 εκλέχτηκε τακτικό μέλος της Αυτοκρατορικής Ακαδημίας Επιστημών της Βιέννης και ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο της Πράγας. Το 1849 μετακόμισε στη Βιέννη και το 1850 έφτασε στο απόγειο της καριέρας του όταν διορίσθηκε διευθυντής του νέου Ινστιτούτου Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης.

Το 1842, παρουσίασε την εργασία που τον έκανε διάσημο μέσω του φαινομένου που περιέγραψε σε αυτήν και το οποίο πήρε το όνομά του "Φαινόμενο Doppler". 

Η εργασία ονομαζόταν: "Σχετικά με το έγχρωμο φως διπλών αστέρων και συγκεκριμένων άλλων αστέρων του ουρανίου θόλου" ("Über das farbige Licht der Doppelsterne"). Στο κείμενο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η αρχή του φαινομένου που συνδέει τη συχνότητα μιας πηγής με την ταχύτητά της σε σχέση με κάποιον παρατηρητή (ακίνητο ή κινούμενο).

Μετά από έντονα και μακροχρόνια αναπνευστικά προβλήματα αναζήτησε θερμότερο κλίμα και έτσι μετακόμισε στη Βενετία στα τέλη του 1852. 

Η ευαίσθητη υγεία του όμως ήταν ήδη σε άσχημη κατάσταση με αποτέλεσμα να αποβιώσει στις 17 Μαρτίου 1853 σε ηλικία μόλις 50 ετών. Ο τάφος του εντοπίστηκε από τον βιογράφο του Dr. Peter M. Schuster αμέσως μετά την είσοδο του νεκροταφείου στο νησί San Michele της Βενετίας.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα ...1925 γεννήθηκε ο Ολλανδός φυσικός Simon Van der Meer.

Στο CERN, στη Γενεύη.

Σαν σήμερα, στις 24 Νοεμβρίου 1925, γεννήθηκε στη Χάγη της Ολλανδίας ο φυσικός Simon Van der Meer προερχόμενος από οικογένεια εκπαιδευτικών. 

Το 1943 τελείωσε το γυμνάσιο στη Χάγη. Λόγω της γερμανικής κατοχής και της αναστολής λειτουργίας των ολλανδικών πανεπιστημίων κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, ξεκίνησε τις πανεπιστημιακές σπουδές του το 1945, σε ηλικία είκοσι ετών, στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Delft. Σπούδασε Τεχνική Φυσική και αποφοίτησε ως μηχανικός το 1952, έχοντας εξειδικευτεί στην τεχνολογία των μετρήσεων και της προτυποποίησης.

Αμέσως ξεκίνησε να εργάζεται για το τμήμα έρευνας της Philips στο Eindhoven, ασχολούμενος με συσκευές υψηλής τάσης που χρησιμοποιούνταν σε ηλεκτρονικά μικροσκόπια.

Το 1956 ξεκίνησε να εργάζεται για το CERN, που μόλις είχε ιδρυθεί, στη Γενεύη. 

Η συνεισφορά του Van der Meer στην εξέλιξη του τεχνολογικού υλικού του CERN έως το τέλος της επαγγελματικής σταδιοδρομίας του, το 1990, υπήρξε πολύ σημαντική και ξεκίνησε από νωρίς. 

Στη δεκαετία το 1950 ξεκίνησε με τη σχεδίαση του μαγνήτη στο Σύγχροτρο Πρωτονίων (PS) των 28 GeV και συνεχίστηκε το 1961 με την εφεύρεση μιας παλμικής συσκευής εστίασης, γνωστής ως "van der Meer horn" ("κέρατο van der Meer"). Τέτοιες συσκευές είναι απαραίτητες για τις εγκαταστάσεις των νετρίνων και χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα.

Τα επόμενα χρόνια έκανε μερικές πολύ καινοτόμες εργασίες για τη ρύθμιση και τον έλεγχο των τροφοδοτικών πρώτα στον επιταχυντή ISR (ο πρώτος επιταχυντής αδρονίων) και αργότερα στον SPS (Super Proton Synchrotron - εξελιγμένος επιταχυντής).

Το 1972 επινόησε την τεχνική "Stochastic cooling" ("στοχαστική εξαγωγή") με την οποία πέτυχε τη μείωση της ενεργειακής διασποράς και της γωνιακής απόκλισης μιας δέσμης φορτισμένων σωματιδίων, κάνοντας τα σωματίδια να είναι "συμπιεσμένα" σε μια λεπτότερη δέσμη. Η τεχνική αυτή βελτίωσε την ποιότητα της δέσμης, γιατί με την αύξηση της πυκνότητας των σωματιδίων αυτά απέκτησαν πιο εύκολα την απαιτούμενη ενέργεια και τελικά αυτή η μέθοδος έφερε την ανακάλυψη των μποζονίων  W και Ζ.

Σχετικά με την μεγάλη σημασία αυτής της τεχνικής, ο πρώην γενικός διευθυντής του CERN

Rolf-Dieter Heuer και ο πρώην διευθυντής των επιταχυντών Stephen Myers είχαν γράψει ότι αποτελούσε μια τυπική ανακάλυψη του κ. van der Meer "που εκ πρώτης όψεως φαίνεται απλή, αλλά για όποιον καταλαβαίνει πραγματικά τους επιταχυντές δεν ήταν τίποτε λιγότερο από μια ιδιοφυή σύλληψη".

Το 1984 μοιράστηκε με τον συνεργάτη του στο CERN Ιταλό Carlos Rubbia το βραβείο Νόμπελ Φυσικής, "για την αποφασιστική συμβολή τους στο μεγάλο έργο το οποίο οδήγησε στην ανακάλυψη των σωματιδίων πεδίου W και Ζ, φορέων της ασθενούς αλληλεπίδρασης".  

Με βάση αυτή την ανακάλυψη, επιβεβαιώθηκε η ηλεκτρασθενής θεωρία, η οποία δέχεται ότι σε πολύ υψηλές ενέργειες οι ασθενείς αλληλεπιδράσεις έχουν την ίδια ένταση με τις ηλεκτρομαγνητικές. Παράδειγμα ασθενούς αλληλεπίδρασης είναι οι πυρηνικές διαδικασίες στο εσωτερικό του Ήλιου, οι οποίες ελέγχουν τη θερμοκρασία του.

Δίχως τον van der Meer, η σωματιδιακή φυσική ίσως θα είχε διαφορετική εξέλιξη στις δεκαετίες '80, '90 και τις αρχές του 21ου αιώνα. Και σήμερα ακόμη, η συνεισφορά του σε ότι γίνεται από τον LHC στο CERN μέχρι το πρόγραμμα των νετρίνων στο Gran Sasso και τον Επιβραδυντή Αντιπρωτονίων θεωρείται μοναδική. 

Το 1984 ο van der Meer έγινε μέλος Ολλανδικής Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών.

Το 1990 συνταξιοδοτήθηκε από το CERN και αποχώρησε.

Ο Simon Van der Meer πέθανε στη Γενεύη στις 4 Μαρτίου 2011 σε ηλικία 86 ετών.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1887 γεννήθηκε ο Henry Moseley.

1910, ο Henry Moseley στο Εργαστήριο Balliol-Trinity της Οξφόρδης.

Σαν σήμερα, στις 23 Νοεμβρίου 1887, γεννήθηκε ο Henry Gwyn Jeffreys Moseley στην πόλη Weymouth της Αγγλίας. 

Οι οικογένειες των γονέων του ήταν μορφωμένες και σε καλή οικονομική κατάσταση. Ο πατέρας του ήταν καθηγητής ανατομίας. 

Το πρώτο του σχολείο (δημοτικό) ήταν το πολύ γνωστό ιδιωτικό Summer Fields στην Οξφόρδη. Στη συνέχεια κέρδισε υποτροφία για το πιο διάσημο ίσως βρετανικό γυμνάσιο, το Eton College (Κολέγιο Ίτον).

Λίγο καιρό μετά το ξεκίνημα των σπουδών του στο Ίτον διαπίστωσε ότι τα μαθήματα Φυσικής ήταν πολύ εύκολα γι' αυτόν κι έτσι συνέχισε να εργάζεται στη Φυσική ανεξάρτητα. Στα 18 του, τελειώνοντας το γυμνάσιο, κέρδισε τα βραβεία του Ίτον για τη Φυσική και τη Χημεία.

Το 1906 έγινε δεκτός στο Trinity College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης για να σπουδάσει Φυσική. Στις τελικές εξετάσεις, υποφέροντας από αλλεργική ρινίτιδα, κατάφερε να πάρει το δεύτερο και όχι το πρώτο βραβείο στη φυσική, παρότι το ήθελε πολύ. 

Το 1910 γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, όπου εντάχθηκε στην ερευνητική ομάδα του Ernest Rutherford. Παρά το γεγονός ότι ο Moseley ήταν "δεύτερος", ο Rutherford τον δέχτηκε στην ομάδα του, γιατί οι συστάσεις από τους καθηγητές του στην Οξφόρδη ήταν εξαιρετικές.

Οι προσωπικότητες των δύο ανδρών ήταν τελείως διαφορετικές. Ο Rutherford ήταν εξωστρεφής και φωνακλάς, ενώ ο Moseley ήταν συγκρατημένος και λιγομίλητος.

Μετά από ένα χρόνο παραμονής στο Μάντσεστερ, ο Rutherford εντυπωσιασμένος από την δουλειά του Moseley, του προσέφερε μια υποτροφία για έρευνα, κάτι που εκείνος δέχτηκε μ' ευχαρίστηση.

Όπως ήταν φυσικό, ο Moseley ασχολήθηκε με την έρευνα των ραδιενεργών χημικών στοιχείων, μιας και αυτός ήταν ο τομέας έρευνας του εργαστηρίου. Σύντομα όμως ξανοίχτηκε σε δικούς του δρόμους παίρνοντας πρωτοβουλία στην επιλογή των πειραμάτων. 

Το 1912 προσπάθησε να δημιουργήσει υψηλή τάση 1.000.000 V προκειμένου να καταφέρει σωματίδια β να επιστρέψουν στην ραδιενεργό πηγή από όπου προέρχονταν. Με μια τέτοια τάση πίστευε ότι θα μπορούσε να κάνει και τα πιο "δραστήρια" σωματίδια β να γυρίσουν πίσω στην πηγή από την οποία εκπέμπονται. 

Μπορεί ν' ακούγεται σαν αστείο μια τέτοια ενέργεια, όμως λειτούργησε έτσι, προσπαθώντας να ρίξει φως στην τότε πρόσφατη θεωρία του Albert Einstein, ότι η μάζα αυξάνεται με την ταχύτητα. 

Βέβαια, 1.000.000 V δεν κατάφερε να πετύχει, όμως με τα 150.000 V που δημιούργησε σε μια ραδιενεργό πηγή, στην πράξη έφτιαξε την πρώτη ατομική μπαταρία, ένα "στοιχείο βήτα" ("beta cell"). Σήμερα, ατομικές μπαταρίες χρησιμοποιούνται εκεί που απαιτούνται μπαταρίες μακράς διάρκειας ζωής, όπως στους καρδιακούς βηματοδότες και στα διαστημόπλοια. 

Το 1913 ο Moseley αποφάσισε να επιστρέψει στην Οξφόρδη και να συνεχίσει εκεί την ερευνητική του εργασία, παρά το γεγονός ότι ο Rutherford του πρότεινε νέα υποτροφία για να μείνει στο Μάντσεστερ.  

Πολύ γρήγορα έστησε τον απαραίτητο εργαστηριακό εξοπλισμό ώστε να μπορέσει να βομβαρδίσει διαφορετικά χημικά στοιχεία με ηλεκτρόνια υψηλής ενέργειας και να μετρήσει τα μήκη κύματος και τις συχνότητες των παραγόμενων ακτίνων Χ. 

Ανακάλυψε ότι κάθε στοιχείο εξέπεμπε ακτίνες Χ συγκεκριμένης συχνότητας και ότι υπήρχε μια γραμμική σχέση ανάμεσα στον ατομικό αριθμό του στοιχείου και στην τετραγωνική ρίζα της συχνότητας των ακτίνων Χ.

Γνωρίζοντας την υπόθεση που είχε κάνει από το 1911 ο Antonius van den Broek ότι ο ατομικός αριθμός θα έπρεπε να είναι ίσος με την ποσότητα του φορτίου στον ατομικό πυρήνα, ο Moseley κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είχε αποδείξει την παραπάνω υπόθεση. 

Αυτό ήταν πολύ σημαντικό, γιατί έτσι ο Moseley ανακάλυψε ότι η βασική διαφορά ανάμεσα στα στοιχεία είναι ο αριθμός των πρωτονίων που έχουν. 

Δηλαδή, διαπίστωσε ότι ένα στοιχείο ξεχωρίζει από ένα άλλο, από τον αριθμό των πρωτονίων του.

Όταν ο Moseley τοποθέτησε τα στοιχεία στον περιοδικό πίνακα με βάση τον αριθμό των πρωτονίων τους διαπίστωσε ότι όλες οι ανωμαλίες που μέχρι τότε υπήρχαν απλά εξαφανίστηκαν. Επιπλέον, παρατήρησε 4 κενά στο νέο περιοδικό πίνακα στις θέσεις 43, 61, 72, 75 για τα οποία υπέθεσε (όπως νωρίτερα και ο Mendeleev) ότι αντιστοιχούν σε στοιχεία που δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί. Επιβεβαιώθηκε αργότερα με την ανακάλυψη των στοιχείων Τεχνήτιο (ανακαλύφθηκε το 1937), Προμήθειο (1945), Άφνιο (1923) και Ρήνιο (1925).

Το 1913 ο Moseley ήταν μόλις 26 χρονών.

Βέβαια, δεν έμεινε μόνο σ' αυτή τη σπουδαία ανακάλυψη. Σύντομα ανακάλυψε μια νέα τεχνική για την ανίχνευση των χημικών στοιχείων, μέθοδο που στηριζόταν στην εκπομπή ακτίνων Χ από τα στοιχεία, όταν αυτά βομβαρδίζονταν από ηλεκτρόνια υψηλών ενεργειών. Ήταν η φασματοσκοπία ακτίνων Χ.

Το 1914 ο Rutherford και ο Bragg πρότειναν στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης να προσφέρουν στον Moseley έδρα καθηγητή φυσικής, μόλις θα ήταν δυνατό. 

Όμως, ο Moseley είχε άλλα στο μυαλό του. 

Το 1914 είχε ξεκινήσει ο 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος και ο Moseley κατετάγη εθελοντικά στο Μηχανικό του Βρετανικού στρατού, αρνούμενος να υπακούσει στις προτροπές της οικογένειάς του να συνεχίσει το ερευνητικό του έργο, αλλά και κάνοντας μεγάλη προσπάθεια να πείσει τις αρχές να τον δεχτούν μιας και αρνούντο.

Στις 10 Αυγούστου 1915, ο ανθυπολοχαγός Henry Moseley σκοτώθηκε στη μάχη της Καλλίπολης στην Τουρκία, σε ηλικία μόλις 28 ετών. Ο τάφος του βρίσκεται στη χερσόνησο της Καλλίπολης.

Ως αποτέλεσμα του θανάτου του Moseley και μετά από έντονες ενέργειες του Rutherford, η Βρετανική κυβέρνηση απαγόρευσε σε άλλους επιστήμονες να υπηρετούν στην πρώτη γραμμή.

Το 1916 δεν εδόθησαν βραβεία Νόμπελ στη Φυσική ή στη Χημεία. Πιστεύεται, ότι αν ο Moseley ήταν στη ζωή, θα μπορούσε να είχε πάρει ένα από αυτά τα δύο βραβεία.

Πηγή: Today in Science History,  Famous Scientists

25 Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής στην Κινητική των Αερίων με το Πρόγραμμα Hot Potatoes.

Φυσική Β' Λυκείου Θετικών Σπουδών

Στο αρχείο θα βρείτε 25 ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής από την ύλη Προσανατολισμού των Θετικών Σπουδών, σχετικά με την Κινητική των Αερίων (Νόμοι των αερίων, Καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων, Κινητική θεωρία).

Οι ερωτήσεις προέρχονται από την πλατφόρμα της "Τράπεζας Θεμάτων" του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) του Υπουργείου Παιδείας.

Μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε το αρχείο από  ΕΔΩ .

Παρακάτω μπορείτε να βρείτε κι άλλα 2 αρχεία στην Κινητική των Αερίων (μαζί και Θερμοδυναμική) με το πρόγραμμα Hot Potatoes, που είχα ανεβάσει στο παρελθόν  ΕΔΩ.          

Σαν σήμερα...1901 αποφασίστηκε η απονομή για το 1ο βραβείο Νόμπελ στη Φυσική.

Σαν σήμερα, στις 12 Νοεμβρίου 1901, η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών (σουηδικά: Kungliga Vetenskapsakademien, KVA)  αποφάσισε για την απονομή του πρώτου βραβείου Νόμπελ στη Φυσική και στη Χημεία, εκτελώντας τη διαθήκη του Alfred Nobel που είχε αποβιώσει πέντε χρόνια νωρίτερα. 

Το πρώτο βραβείο Νόμπελ στη Φυσική απονεμήθηκε στον Γερμανό φυσικό Wilhelm Röntgen για "την αναγνώριση των εξαιρετικών υπηρεσιών που είχε προσφέρει με την ανακάλυψη των αξιοσημείωτων ακτίνων που στη συνέχεια πήραν το όνομά τους από αυτόν" (ακτίνες Röntgen ή ακτίνες Χ).

Το πρώτο βραβείο Νόμπελ στη Χημεία απονεμήθηκε στον Ολλανδό χημικό Jacobus H. van't Hoff για "την αναγνώριση των εξαιρετικών υπηρεσιών που είχε προσφέρει με την ανακάλυψη των νόμων της χημικής δυναμικής και της ωσμωτικής πίεσης στα διαλύματα".

Τα βραβεία παραδόθηκαν στους νικητές σε τελετή απονομής που έγινε στη Στοκχόλμη στις 10 Δεκεμβρίου 1901, επέτειο του θανάτου του Alfred Nobel.

Ξέρατε για το βραβείο Νόμπελ στη Φυσική ότι

• μέχρι σήμερα έχει απονεμηθεί σε 204 επιστήμονες.

• στο διάστημα 1901 - 2016 έχουν απονεμηθεί 110 βραβεία.

• 47 φορές έχει δοθεί σε ένα άτομο (τις άλλες φορές έχει δοθεί σε 2 ή 3 άτομα).

• 1 πρόσωπο, ο Αμερικανός John Bardeen, το έχει λάβει 2 φορές, το 1956 και το 1972.

• μέχρι σήμερα το έχουν λάβει 2 γυναίκες, η Πολωνογαλλίδα Maria Skłodowska-Curie το 1903 και η Γερμανοαμερικανίδα Maria Goeppert-Mayer το 1963.

• 25 ετών ήταν η ηλικία του νεότερου νικητή του βραβείου. Ήταν ο Βρετανός Lawrence Bragg, που μοιράστηκε το βραβείο με τον πατέρα του William Bragg, το 1915.

• 55 ετών είναι ο μέσος όρος ηλικίας των νικητών του βραβείου.

Όλα τα βραβεία Νόμπελ στη Φυσική ΕΔΩ.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1888 γεννήθηκε ο Chandrasekhara Raman.

Σαν σήμερα, στις 7 Νοεμβρίου 1888, γεννήθηκε ο Sir Chandrasekhara Venkata Raman (ινδ. चन्द्रशेखर वेंकटरमन) στην πόλη Trichinopoly (σήμερα λέγεται Tiruchirappalli) της επαρχίας Madras της (Βρετανικής τότε) Ινδίας.

Ήταν το δεύτερο από οκτώ παιδιά του Chandrasekaran Ramanathan Iyer, καθηγητή μαθηματικών και φυσικής και της Parvathi Ammal, που έμαθε να διαβάζει και να γράφει από τον άνδρα της.

Καθώς ο Raman μεγάλωνε ξεκίνησε να διαβάζει βιβλία μαθηματικών και φυσικής από τη βιβλιοθήκη του πατέρα του.

Το 1903, σε ηλικία μόλις 15 ετών, ξεκίνησε την παρακολούθηση του Presidency College στο Madras (σημ. Chennai). Ένα χρόνο μετά, το 1904, πήρε τον τίτλο Βachelor  κερδίζοντας μετάλλιο στη φυσική και στα αγγλικά. Οι καλές επιδόσεις τον ώθησαν στην απόκτηση τίτλου Μaster στη Μ. Βρετανία, όμως, ο αρχίατρος του Madras τον έπεισε να παραμείνει στην Ινδία, επισημαίνοντας ότι η εύθραυστη υγεία του θα χειροτέρευε από το βρετανικό κλίμα.

Ο Raman κέρδισε υποτροφία και παρέμεινε στο Presidency College για να πάρει Master, έχοντας τη δυνατότητα πρόσβασης στα εργαστήρια δίχως περιορισμό. 

Το Νοέμβριο 1906, σε ηλικία 18 ετών, δημοσίευσε στο Philosophical Magazine την πρώτη εργασία του για τη συμπεριφορά του φωτός. Μετά τη δημοσίευση και της δεύτερης εργασίας του στο ίδιο περιοδικό, ο διακεκριμένος Βρετανός φυσικός Lord Rayleigh του έστειλε επιστολή με την προσφώνηση "Professor Raman" ("Καθηγητή Raman"), μη γνωρίζοντας ότι επρόκειτο για νεαρό φοιτητή!

Το 1907 πήρε το πτυχίο Master με την υψηλότερη διάκριση.  

Αν και η φυσιολογική εξέλιξη θα ήταν μια επιστημονική καριέρα, ο αδελφός του τον έπεισε να γίνει δημόσιος υπάλληλος, επειδή θα είχε έναν καλό μισθό. Για 10 χρόνια ο Raman εργάστηκε στην Οικονομική Υπηρεσία της Calcutta (σημ. Kolkata) εξελισσόμενος σε διευθυντή της. Στον ελεύθερο χρόνο του ασχολείτο πειραματικά στη φυσική με τα έγχορδα μουσικά όργανα και τα τύμπανα. Παράλληλα, έδινε στην Calcutta διαλέξεις για την εκλαΐκευση της επιστήμης.

Έχοντας εντυπωσιάσει με την πειραματική του δραστηριότητα και τις διαλέξεις, το 1917 το Πανεπιστήμιο της Calcutta του προσέφερε την έδρα Palit Φυσικής. Αν και ο μισθός του πανεπιστημιακού καθηγητή ήταν μικρότερος, η αγάπη του για την επιστήμη τον ώθησε να δεχτεί τη θέση. Παρά το γεγονός ότι η έδρα ήταν κυρίως για έρευνα, ο Raman παράλληλα έδινε και διαλέξεις που παρακολουθούσε μεγάλος αριθμός φοιτητών, αφού ήταν ένας πολύ ικανός ομιλητής.

Τον Σεπτέμβριο του 1921, ο Raman ξεκίνησε ν' ασχολείται με το χρώμα του ουρανού και της θάλασσας έχοντας φέρει μαζί του ένα πρίσμα, ένα φασματοσκόπιο και ένα φράγμα περίθλασης, μετά από ένα ταξίδι με πλοίο στην Οξφόρδη. Ήδη ο Lord Rayleigh είχε ερμηνεύσει το χρώμα του ουρανού και από αυτό είχε συμπεράνει ότι το χρώμα της θάλασσας οφειλόταν σε αντανάκλαση του χρώματος του ουρανού, εξήγηση που ο Raman δεν έβρισκε σωστή. Λίγο αργότερα δημοσίευσε τα ευρήματά του μ' ένα γράμμα στο περιοδικό Nature.

Αυτή η πρώτη έρευνα έδωσε την ευκαιρία στο Raman και τους φοιτητές του ν' ασχοληθούν εξαντλητικά με τη σκέδαση του φωτός σε αέρια, υγρά και στερεά. Τον Απρίλιο του 1923 διαπίστωσαν για πρώτη φορά ότι μονοχρωματική ακτινοβολία που περνούσε μέσα από κάποιο υγρό (χρησιμοποίησαν 60 διαφορετικά υγρά) άλλαζε χρώμα, αλλά η αλλαγή ήταν ασθενής. 

Το 1928, καθώς ο Raman ασχολείτο με το φαινόμενο της σκέδασης του φωτός, παρατήρησε πως όταν μια μονοχρωματική δέσμη φωτός φωτίσει μια ουσία, τότε εξερχόμενη η ακτίνα κάθετα από την αρχική της διεύθυνση δεν είναι μονόχρωμη, αλλά περιέχει και άλλες ακτινοβολίες διαφορετικών συχνοτήτων, οι οποίες τελικά είναι χαρακτηριστικές της φύσης του υλικού. Οι συχνότητες αυτές, που προς τιμή του επιστήμονα καλούνται "συχνότητες Ράμαν", τελικά προέρχονται από την ανταλλαγή ενέργειας μεταξύ του υλικού και τη διερχόμενη φωτεινή ακτινοβολία.

Η παραπάνω επιστημονική του παρατήρηση είχε ως συνέπεια το 1929 να του απονεμηθεί ο βρετανικός τίτλος του ιππότη.

Το 1930 πήρε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής για την “work on the scattering of light and for the discovery of the effect named after him” ("εργασία στη σκέδαση του φωτός και για την ανακάλυψη του φαινομένου που φέρει το όνομά του").

Το 1932, ο Raman και ο μαθητής του Suri Bhagavantam ανακάλυψαν ότι τα φωτόνια του φωτός έχουν στροφορμή. Αυτό με όρους κβαντικής φυσικής σημαίνει ότι τα φωτόνια έχουν μια ιδιότητα που λέγεται spin. Το φως και οι άλλες μορφές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας μεταφέρουν τη στροφορμή τους στα άτομα που τα απορροφούν.

Το 1933 ανέλαβε πρόεδρος του τμήματος Φυσικής του "Ινδικού Ινστιτούτου Επιστημών" στην πόλη Bangalore. 

Το 1948 δημιούργησε το "Ινδικό Ινστιτούτο Ερευνών Raman" όπου εργάστηκε μέχρι το θάνατό του.

Υπήρξε ο ιδρυτής του ινδικού επιστημονικού περιοδικού "Indian Journal of Physics", καθώς ακόμη και της Ινδικής Ακαδημίας των Επιστημών.

Πήρε πλήθος βραβείων και τιμητικών διακρίσεων. 
Το 1924 εξελέγη ακόλουθος της Royal Society του Λονδίνου.
Το 1941 τιμήθηκε με το Μετάλλιο Franklin.
To 1954 τιμήθηκε με το βραβείο Bharat Ratna.
Το 1957 τιμήθηκε με το βραβείο Ειρήνης Lenin.
Η Ινδία εορτάζει την Εθνική Ημέρα Επιστήμης στις 28 Φεβρουαρίου, ημέρα κατά την οποία ανακαλύφθηκε το φαινόμενο Raman το 1928.

Ο Raman πίστευε στις ικανότητες του και είχε ισχυρή αυτοπεποίθηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1930 ήταν τόσο σίγουρος ότι θα πάρει το Νόμπελ, ώστε έβγαλε εισιτήρια για τη Στοκχόλμη 4 μήνες πριν την ανακοίνωση του αποτελέσματος.

Ο Chandrasekhara Raman πέθανε από καρδιακή νόσο στις 21 Νοεμβρίου 1970 στη Bangalore, σε ηλικία 82 ετών.

Πηγή: Today in Science History

ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ - Ερωτήσεις Β' θέματος στη "Θερμοδυναμική".

Στο αρχείο θα βρείτε 39 ερωτήσεις Β' θέματος της ύλης Θετικού Προσανατολισμού, σχετικά με την Θερμοδυναμική. Αυτή η ανάρτηση, μαζί με μια παρόμοια για την "Κινητική των αερίων" που έκανα πριν από λίγες μέρες, συνθέτουν το σύνολο των ερωτήσεων Β' θέματος που αφορούν τα αέρια.

Το αρχείο περιέχει ερωτήσεις που είχαν δημοσιευθεί στην πλατφόρμα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) μέχρι 24-12-2014 (τελευταία ημέρα ανανέωσης του υλικού αυτού του μαθήματος).

Στις ερωτήσεις δεν έχει γίνει ουσιαστική παρέμβαση στο περιεχόμενό τους.

Παρά το γεγονός ότι αρκετοί συνάδελφοι έχουν αναρτήσει τα θέματα της "Τράπεζας Θεμάτων" με διάφορους τρόπους στο παρελθόν, η συχνή επισκεψιμότητα προηγούμενων σχετικών αναρτήσεών μου, με ώθησε σ' αυτή την ανάρτηση.

Για να μπορεί ο κάθε χρήστης να χρησιμοποιήσει το κείμενο της ανάρτησης όπως επιθυμεί, έχει χρησιμοποιηθεί κείμενο word με χαρακτήρες trebuchet μεγέθους 11. Η κάθε ερώτηση έχει και την αρίθμηση του αρχείου του ΙΕΠ.

Μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε το αρχείο από  ΕΔΩ .

Μπορείτε να δείτε τις ερωτήσεις στο πρωτότυπό τους (ΙΕΠ) από  ΕΔΩ.