Αποχαιρετώντας το 2016 με μία ... "φούσκα".

                                                             

Μετά από αρκετό διάστημα δίχως καινούρια ανάρτηση, να 'μαι πάλι εδώ, έτοιμος για τον καθιερωμένο αποχαιρετισμό του 2016. 

Αυτή την τελευταία μέρα του χρόνου, παίρνω την ευκαιρία να γράψω για ένα θέμα που συνέβη μέσα στη χρονιά και σε μένα τουλάχιστον, έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Και από θέματα βέβαια, αμέτρητα. Πολιτικά γεγονότα, θάνατοι σημαντικών προσώπων, επιστημονικά επιτεύγματα, τόσα, που να μη ξέρω με ποιο ν' ασχοληθώ.

Συνήθως, η ιστορία του γραπτού αυτής της μέρας (2010, 2011, 2012, 2013, 2015) αφορά ένα θέμα που μπορεί να ξαφνιάσει τον αναγνώστη για την επιλογή. Είναι πιθανόν και φέτος να υπάρχει το ξάφνιασμα, γιατί τελικά το αντικείμενο της ανάρτησης αφορά μια "φούσκα", μια "φούσκα" που όμως έμμεσα συνδέεται με τη ζωή μου. Ίσως ν' ακούγεται βαρύγδουπο αυτό "με τη ζωή μου", όμως έτσι το νιώθω.

Αυτή η σχέση μου με τη "φούσκα" έχει ξεκινήσει από πολλά χρόνια πριν, από το 1967, όταν ήμουν στα 14. Και βέβαια θυμάμαι ότι ήταν το '67, γιατί ο ερχομός τότε της χούντας των συνταγματαρχών συνοδεύτηκε με πολλά "ωραία" επακόλουθα. 

Ένα από αυτά ήταν το κλείσιμο της εφημερίδας "ΑΘΗΝΑΪΚΗ" που διάβαζε τότε ο πατέρας μου (Πλαστηρικός, αφού ο μαύρος καβαλάρης τούς είχε σώσει στη Μ. Ασία). Κάθε μεσημέρι, εγώ ήμουν αυτός που αγόραζε την εφημερίδα, για να προλάβω να τη διαβάσω μέχρι που θα ερχόταν ο πατέρας μου σπίτι και πριν αρχίσω το διάβασμα!

Μετά το κλείσιμο της ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ, η οικογένεια έμεινε "ξεκρέμαστη" από καθημερινή εφημερίδα. Τότε ήταν που πρότεινα ν' αγοράζουμε "ΤΑ ΝΕΑ" που διάβαζε και ο θείος Παντελής! Μη έχοντας αντίρρηση ο πατέρας μου, ΤΑ ΝΕΑ μπήκαν στη ζωή της οικογένειας, άρα και στη δική μου.

Έτσι, από τότε, κάθε μέρα παλιότερα, λίγο πιο αραιά τα τελευταία χρόνια, μια "φούσκα" μ' ενημερώνει, με μορφώνει, με διασκεδάζει.

Οφείλω βέβαια να ομολογήσω, ότι ένα κομμάτι αυτής της "φούσκας" είχε ήδη μπει στη ζωή μου από νωρίτερα. Κάθε Τρίτη πρωί, πηγαίνοντας στο σχολείο, αγόραζα την "ΟΜΑΔΑ" (πολύ αργότερα ενσωματώθηκε στα ΝΕΑ), την αθλητική εφημερίδα. 

Με το πέρασμα του χρόνου, η "φούσκα" μπήκε ακόμα περισσότερο στη ζωή μου με το περιοδικό "ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ", με το "ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ", με το "Vita", με το "ΓΑΙΟΡΑΜΑ", με το δικτυακό τόπο "in.gr", με το ραδιοφωνικό σταθμό "ΒΗΜΑ FM"...

Κι αναρωτιέμαι σήμερα - είναι όλα αυτά μια ΦΟΥΣΚΑ;

- Είναι, λέει ο πρωθυπουργός.

- Μα, θα αντιτείνει κάποιος από την κοινωνία της μη διαπλοκής, ο πρωθυπουργός αναφερόταν καθαρά στην επιχείρηση-φούσκα κι όχι στα έντυπα ή στους ανθρώπους τους, για τους οποίους λυπάται. 

Και βέβαια, λυπάται τόοοοοοσο πολύ, που η παροιμία "θέλει η που@@να να κρυφτεί και η χαρά δεν την αφήνει" αποκτά το νόημά της. 

Φούσκα λοιπόν ΑΥΤΗ η επιχείρηση, με την μεγαλύτερη σε κυκλοφορία καθημερινή εφημερίδα, με μία από τις μεγαλύτερες κυριακάτικες εφημερίδες, με δημοσιογράφους διαμάντια.

Ε λοιπόν, εγώ θα επιμείνω να διαβάζω αυτή τη "φούσκα" (σχεδόν 50 χρόνια πλέον με ΤΑ ΝΕΑ), αποτελώντας "κομμάτι μιας διεφθαρμένης πολιτικής", όπως μου είπε πρόσφατα ένας "προοδευτικός" συγγενής!

Κλείνοντας τις αναρτήσεις μου για το 2016, οφείλω ένα ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ σε όλους και όλες που με παρακολουθούν.

Ακούω βήματα να σέρνονται. Σίγουρα είναι το 2016 που φεύγει. 

Ο καινούριος χρόνος 2017 πάντα έρχεται ζωηρός.

ΚΑΛΗ  ΧΡΟΝΙΑ  ΦΙΛΟΙ  ΜΟΥ.

Σαν σήμερα...1901 γεννήθηκε ο Robert Van de Graaff.

Ο Robert J. Van de Graaff (αριστ.) στέκεται δίπλα
στην ηλεκτροστατική μηχανή του με τον Karl T. Compton, πρόεδρο του ΜΙΤ,
στην ιστορική επίδειξη του 1931. 

Σαν σήμερα, στις 20 Δεκεμβρίου 1901 γεννήθηκε ο Robert Jemison Van de Graaff στην Tuscaloosa της Αλαμπάμα των ΗΠΑ.

Ο Van de Graaff υπήρξε πρωτοπόρος στο πεδίο της πυρηνικής φυσικής, καθώς ανακάλυψε μερικά από τα πρώτα τμήματα των επιταχυντών. Ευρύτερα έγινε γνωστός με την περίφημη ηλεκτροστατική γεννήτρια που φέρει το όνομά του και για την οποία κάθε φυσικός της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θεωρούσε τον εαυτό του τυχερό αν είχε στο σχολείο του. Βέβαια, αναφέρομαι στις μηχανές Van de Graaff της εποχής '60, '70 που υπήρχαν στα παλιά σχολεία (είχα την τύχη να έχω μια τέτοια μηχανή στο 39ο Λύκειο της Αθήνας στη δεκαετία του '80) και όχι στις κινέζικες του '90 που ήταν για πέταμα! 

Το 1923 ο Van de Graaff πήρε master από το Πανεπιστήμιο της Alabama, ως μηχανολόγος μηχανικός. Μετά την αποφοίτησή του δούλεψε ως μηχανικός στην Alabama Power Co. 

Το 1924 ταξίδεψε στην Ευρώπη για να σπουδάσει ατομική φυσική στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης στο Παρίσι και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στην Αγγλία, απ' όπου το 1926 πήρε bachelor στη Φυσική. Το 1928, με την καθοδήγηση του J.S.E. Townsend πήρε το διδακτορικό του από το ίδιο πανεπιστήμιο. 
Ήταν στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης που κατέληξε στο συμπέρασμα πως για να προωθηθεί η έρευνα της σωματιδιακής φυσικής έπρεπε να επιτευχθούν μεγάλη επιτάχυνση των σωματιδίων και υψηλές διαφορές δυναμικού. 

Το 1929 επέστρεψε στις ΗΠΑ κι εργάστηκε ως ερευνητής στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Princeton, με την επίβλεψη του Karl Taylor Compton, επικεφαλής του τμήματος. Στις πρώτες πειραματικές του προσπάθειες ο Compton είχε χρησιμοποιήσει μια ηλεκτροστατική γεννήτρια που είχε σχεδιάσει ο Lord Kelvin και μ' αυτήν είχε πετύχει διαφορά δυναμικού 10000 V.  
Δουλεύοντας στο Princeton, το φθινόπωρο του 1929, ο Van de Graaff κατασκεύασε την πρώτη του ηλεκτροστατική γεννήτρια, που πήρε το όνομά του και με την οποία μπορούσε να επιτύχει διαφορά δυναμικού (τάση) 80000 V. 

Από το 1931 έως το 1934 εργάστηκε ως βοηθός ερευνητής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (MIT), όπου το 1934 έγινε επίκουρος καθηγητής, μένοντας εκεί μέχρι το 1960.  
Το 1931 έκανε μια ιστορική επίδειξη σε δείπνο που είχε οργανωθεί από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Φυσικής (American Institute of Physics) σε ξενοδοχείο του Schenectady, στη Νέα Υόρκη. Εκεί τοποθέτησε αντικριστά δύο σφαιρικές μηχανές (γεννήτριες) με διάμετρο 2 ft (πόδια) η κάθε σφαίρα. Στην αρχή το σύστημα δεν δούλεψε καλά, γιατί ένας σωλήνας σ' ένα κοντινό τοίχο εκφόρτιζε τις σφαίρες. Από τη στιγμή που οι σφαίρες απομακρύνθηκαν από τον τοίχο, το σύστημα κατάφερε να πετύχει σπινθήρα με μήκος περισσότερο από 1 πόδι (=30,48 εκ.) και τάση 1500000 V.
Ο Compton τότε δήλωσε για τη μηχανή Van de Graaff ότι ήταν "η πιο σημαντική ανακάλυψη που είχε επιτευχθεί στο χώρο των πολύ υψηλών τάσεων".
Συνεχίζοντας τις προσπάθειές του ο Van de Graaff, κατάφερε να βελτιώσει την ηλεκτροστατική μηχανή του πετυχαίνοντας τάση επτά εκατομμυρίων βολτ (7 MV) μέσα στο 1931.  

Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Van de Graaff ήταν διευθυντής του «Ραδιογραφικού Σχεδίου Υψηλών Τάσεων» (High Voltage Radiographic Project). 

Τη δεκαετία του 50 ίδρυσε την «Μηχανολογική Εταιρεία Υψηλών Τάσεων» (High Voltage Engineering Corporation) με τον John G. Trump, θείο του κτηματομεσίτη Donald Trump κι επόμενου προέδρου των ΗΠΑ. 

Ο Van de Graaff πέθανε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης στις 16 Ιανουαρίου 1967, σε ηλικία 66 ετών, έχοντας κατοχυρώσει συνολικά επτά πατέντες για τις ηλεκτρικές του εφευρέσεις.

Πηγή: Today in Science History

50 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής (Β' θέματος) για ρεύματα, αντιστάσεις, κυκλώματα κλπ.

Φυσική Β' Λυκείου Γεν. Παιδείας

Στο αρχείο θα βρείτε 50 ερωτήσεις Β' θέματος της ύλης Φυσικής Β' Λυκείου Γενικής Παιδείας, σχετικά με τον Δυναμικό Ηλεκτρισμό. Αυτή η ανάρτηση περιέχει υλικό που προέρχεται από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ και είναι η πρώτη που κάνω γι' αυτό το θέμα. Θ' ακολουθήσει μια δεύτερη ανάρτηση που θα περιέχει τις υπόλοιπες ερωτήσεις Β' θέματος του Δυναμικού Ηλεκτρισμού.

Το αρχείο περιέχει ερωτήσεις που είχαν δημοσιευθεί στην πλατφόρμα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 2014. 
Στις ερωτήσεις δεν έχει γίνει ουσιαστική παρέμβαση στο περιεχόμενό τους.

Παρά το γεγονός ότι αρκετοί συνάδελφοι έχουν αναρτήσει τα θέματα της "Τράπεζας Θεμάτων" με διάφορους τρόπους στο παρελθόν, η συχνή επισκεψιμότητα προηγούμενων σχετικών αναρτήσεών μου, με ώθησε σ' αυτή την ανάρτηση.

Για να μπορεί ο κάθε χρήστης να χρησιμοποιήσει το κείμενο της ανάρτησης όπως επιθυμεί, έχει χρησιμοποιηθεί κείμενο word με χαρακτήρες trebuchet μεγέθους 11. Η κάθε ερώτηση έχει και την αρίθμηση του αρχείου του ΙΕΠ.

Μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε το αρχείο από  ΕΔΩ .

Μπορείτε να δείτε τις ερωτήσεις στο πρωτότυπό τους (ΙΕΠ) από  ΕΔΩ.

Σαν σήμερα...1932 γεννήθηκε ο Sheldon Lee Glashow.

Σαν σήμερα, στις 5 Δεκεμβρίου 1932, γεννήθηκε στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης ο Sheldon Lee Glashow. Οι γονείς του Lewis Gluchovsky (μετέπειτα Glashow) και Bella Rubin που ήταν εβραϊκής καταγωγής, είχαν μεταναστεύσει στις ΗΠΑ από την τότε τσαρική Ρωσία για ν' αποφύγουν τα αντισημιτικά μέτρα. Ο πατέρας του ήταν ένας επαγγελματικά πετυχημένος υδραυλικός που θέλησε να δώσει στα τρία παιδιά του μια καλή εκπαίδευση. Ο Sheldon έδειξε από πολύ μικρός διάθεση για μάθηση και ο πατέρας του έφτιαξε ένα μικρό εργαστήριο όπου ο γιος του έκανε πειράματα χημείας, βιολογίας κι έπαιζε με τα βατράχια.   

Παρακολούθησε το απαιτητικό Γυμνάσιο Επιστημών του Bronx, έχοντας συμμαθητές τους μετέπειτα διάσημους φυσικούς Steven Weinberg και Gary Feinberg. Οι τρεις καλοί μαθητές μάθαιναν ο ένας από τον άλλο ασχολούμενοι με τη σχετικότητα και την κβαντική μηχανική στο μετρό, καθώς πηγαινοέρχονταν στο σχολείο. 

Στην ομιλία που έκανε ο Glashow κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ σ' αυτόν, ευχαρίστησε τους δύο φίλους του "γιατί τον βοήθησαν να μάθει τόσα πολλά, τόσο σύντομα, κάτι που δεν θα είχε καταφέρει αλλιώς".

Το 1950 Glashow και Weinberg πήγαν μαζί στο Πανεπιστήμιο Cornell. Το 1954 ο Glashow συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Harvard όπου το 1958 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του. Η διδακτορική του εργασία είχε τον τίτλο "Η τροχιά του μεσονίου στις συγκρούσεις των στοιχειωδών σωματίων" ήταν βασισμένη στην ενοποιημένη ηλεκτρασθενή αλληλεπίδραση κι έγινε με την επίβλεψη του Julian Schwinger, μετέπειτα νομπελίστα Φυσικής, το 1965.

Στη συνέχεια κέρδισε μια υποτροφία για μεταδιδακτορικές σπουδές, τις οποίες ήλπιζε να κάνει στη Μόσχα, δίπλα στον Igor Tamm στο Ινστιτούτο Lebedev. Όμως, λόγω του ψυχρού πολέμου και μη καταφέρνοντας να πάρει βίζα για τη Σοβιετική Ένωση, βρέθηκε στην Κοπεγχάγη στο Ινστιτούτο Niels Bohr ν' ασχολείται με τη θεωρία των ηλεκτρασθενών αλληλεπιδράσεων. Στο Ινστιτούτο έμεινε μέχρι το 1960 κι εκεί ολοκλήρωσε την εργασία του για την SU(2)xU(1) δομή της ασθενούς ηλεκτρομαγνητικής θεωρίας.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ευρώπη τον ανακάλυψε ο Murray Gell-Mann, ο οποίος το 1960 τον βοήθησε να παρουσιάσει τις ιδέες του για την αλγεβρική δομή των ασθενών αλληλεπιδράσεων σε ένα συνέδριο φυσικών. Αυτός έπεισε τον Glashow να μετακομίσει στην Καλιφόρνια, προκειμένου να συνεχίσει την ερευνητική του σταδιοδρομία στο Πανεπιστήμιο Caltech.

Από το 1962 μέχρι το 1966 ήταν επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Berkeley.

Το 1966 έγινε καθηγητής Φυσικής στο Harvard και το 1979 έγινε καθηγητής Φυσικής στην έδρα Higgins του ίδιου πανεπιστημίου. Το 2000 έγινε καθηγητής emeritus στο Harvard.

Έχει εργαστεί ως επισκέπτης ερευνητής στο CERN και ως επισκέπτης καθηγητής σε πολλά πανεπιστήμια (Μασσαλίας, MIT, Stanford, Texas A&M, Houston, Boston) και στο Εργαστήριο Brookhaven.

Το 1964 σε συνεργασία με τον James Bjorken πρόβλεψαν πρώτοι την ύπαρξη ενός τέταρτου κουάρκ, αυτού που αργότερα ονομάστηκε charm (χαριτωμένο), κάτι που θεμελιώθηκε το 1970 με τον Μηχανισμό GIM (Glashow–Iliopoulos–Maiani mechanism) από τους Glashow, Ιωάννη Ηλιόπουλο και Luciano Maiani.

Το 1973 με τον Howard Georgi πρότειναν την πρώτη Μεγάλη Ενοποιημένη Θεωρία (Grand Unified Theory - GUT) που συνάντησε την αντίδραση της επιστημονικής κοινότητας. 

Το 1977 μοιράστηκε με τον Feza Gürsey το βραβείο στη μνήμη του J. Robert Oppenheimer.

Το 1979 μοιράστηκε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής με το φίλο του Steven Weinberg και τον Abdus Salam "για τη συνεισφορά τους στη θεωρία της ενοποιημένης ασθενούς και ηλεκτρομαγνητικής αλληλεπίδρασης στοιχειωδών σωματίων, στην οποία συμπεριλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η πρόβλεψη της ασθενούς πυρηνικής αλληλεπίδρασης".

Η συμβολή του Glashow στην ενοποίηση των ασθενών και των ηλεκτρομαγνητικών δυνάμεων και στη δημιουργία του "καθιερωμένου πρότυπου" της σωματιδιακής φυσικής υπήρξε πολύ σημαντική. 

Έχει συγγράψει πάνω από 300 ερευνητικές εργασίες και αρκετά βιβλία φυσικής, όπως "Αλληλεπιδράσεις" (1988 με τον Ben Bova), "Η γοητεία της Φυσικής" (1990), "Από την αλχημεία στα κουάρκ" (1993) κλπ.

Τα τελευταία χρόνια εργάζεται στο Ερευνητικό Κέντρο Φυσικής του Πανεπιστημίου της Βοστώνης έχοντας ως πεδία έρευνας την Κοσμολογία, το Bing Bang, τη σκοτεινή ύλη και το σπάσιμο της ηλεκτρασθενούς συμμετρίας.

Πηγή: Today in Science History