Σαν σήμερα ... τιμή για τα 50 χρόνια που ο άνθρωπος πάτησε το πόδι του στη Σελήνη.

Το λογότυπο της NASA (2018) για τα
50 χρόνια του προγράμματος APOLLO.

Από σήμερα και στη διάρκεια του επόμενου 15μερου πρόκειται να κάνω μερικές αναρτήσεις, όλες για ένα κοινό σκοπό, να θυμήσω και να τιμήσω όλους τους ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες, που δούλεψαν σκληρά, μερικοί θυσιάζοντας τη ζωή τους, προκειμένου να γίνει πραγματικότητα το όνειρο του ανθρώπου, να πατήσει στη Σελήνη, στο Φεγγάρι της Γης.

Μέσα από τις αναρτήσεις θα προσπαθήσω να παρουσιάσω καίριες στιγμές του συνολικού έργου, εστιάζοντας περισσότερο στην αποστολή του Apollo 11, που για πρώτη φορά έφερε τον άνθρωπο στο έδαφος της Σελήνης. Φέτος γιορτάζουμε τα 50 χρόνια από αυτό το σημαντικό τεχνολογικό επίτευγμα του ανθρώπου. 

Γεγονός είναι ότι το βλεμμα του ανθρώπου ήταν στραμμένο προς τη Σελήνη από παλιά. Ας θυμηθούμε το πολύ γνωστό, από το 1865, έργο του Ιουλίου Βερν, "De la Terre à la Lune" ("Από τη Γη στη Σελήνη"), αλλά και την καταπληκτική γαλλική ταινία του 1902 "Voyage dans la Lune" ("Ταξίδι προς τη Σελήνη") του Georges Méliès.   

Δείτε την ταινία "Voyage dans la Lune" από το YouTube

(βωβή, 12:52)

Όμως, η κινητοποίηση για τη μετάβαση του ανθρώπου στη Σελήνη και πιο συγκεκριμένα η έγκριση του σχεδίου Apollo (Απόλλων) που επέτρεψε στους Αμερικανούς να φτάσουν πρώτοι εκεί, πρακτικά δόθηκε με την ομιλία του προέδρου των ΗΠΑ John F. Kennedy στις 25 Μαΐου 1961. Η ομιλία είχε τον τίτλο "Επείγουσες εθνικές ανάγκες", έγινε στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, αλλά απευθυνόταν προς όλο το Αμερικάνικο έθνος. 

Από την ομιλία του John F. Kennedy
στο Κογκρέσο, στις 25 Μαΐου 1961.

Μεταξύ άλλων είπε ο Kennedy εκείνη την ημέρα:

"Πιστεύω ότι αυτό το έθνος πρέπει να δεσμευτεί για να πετύχει το στόχο, πριν από το τέλος αυτής της δεκαετίας να έχει προσεδαφίσει έναν άνθρωπο στη Σελήνη και να τον έχει γυρίσει στη Γη με ασφάλεια..... Προτείνουμε να επιταχυνθεί η δημιουργία του κατάλληλου σεληνιακού διαστημικού σκάφους. Προτείνουμε να δημιουργηθούν εναλλακτικά υγρά και στερεά καύσιμα, πολύ ισχυρότερα από όσα έχουν δημιουργηθεί μέχρι σήμερα, μέχρι (να βρεθεί) αυτό που θα είναι ανώτερο. Προτείνουμε πρόσθετους πόρους για τη δημιουργία άλλων κινητήρων και για μη επανδρωμένες εξερευνήσεις ...

Αλλά η πραγματικότητα θα είναι, ότι δεν θα πάει ένας άνθρωπος στη Σελήνη αν καταφέρουμε να υλοποιήσουμε αυτή την απόφαση, θα είναι ένα ολόκληρο έθνος (που θα πάει). Για όλους εμάς, πρέπει να εργαστούμε για να τον βάλουμε εκεί."

Δείτε το βίντεο της ομιλίας του John F. Kennedy 

στο Κογκρέσο, στις 25 Μαΐου 1961 (5:06). 

Στις τρεις πρώτες αναρτήσεις θα παρουσιάσω 

• "20 σημαντικά και … ασήμαντα γεγονότα από το διαστημικό πρόγραμμα Apollo"

(5 γεγονότα σ' αυτή την ανάρτηση και τα υπόλοιπα στις 2 επόμενες, που θα γίνουν σε λίγες μέρες).

Ακόμη, σ' αυτές τις τρεις αναρτήσεις θα παρουσιάσω 

• "Τα πληρώματα των αποστολών Apollo" 

(σ' αυτή την ανάρτηση τα πληρώματα των αποστολών μέχρι το Apollo 7 και τα υπόλοιπα στις 2 επόμενες, μέχρι το τελευταίο Apollo 17.)

"20 σημαντικά και … ασήμαντα γεγονότα από το διαστημικό πρόγραμμα Apollo" (1ο μέρος)

1.  Η επιλογή του ονόματος για το πρώτο διαστημικό πρόγραμμα.

Όταν η NASA και η Ομάδα Διαστημικών Δραστηριοτήτων (Space Task Group) έψαχναν ιδέες για το όνομα που θα έδιναν στο πρώτο επανδρωμένο δορυφορικό πρόγραμμα, αρχικά επέλεξαν το όνομα "Project Astronaut" («Πρόγραμμα Αστροναύτης»), θέλοντας να τονίσουν τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της αποστολής. Τελικά αυτό το όνομα απορρίφθηκε γιατί μπορεί «να οδηγούσε σε υπερβολική έμφαση του ανθρώπινου παράγοντα» σε μια τέτοια αποστολή.

Αντ’ αυτού επιλέχθηκε το όνομα «Mercury» («Υδράργυρος», αλλά και «Ερμής»).  Ήταν μια λέξη που αναφερόταν σε οικεία πράγματα για το αμερικανικό κοινό, αφού ο υδράργυρος ήταν γνωστός από τα θερμόμετρα, αλλά ακόμη η λέξη παράπεμπε και στο γνωστό τύπο αυτοκινήτου της εταιρείας Ford. Επιπλέον θα μπορούσε να είναι ελκυστικός τίτλος, αφού ήταν το όνομα ενός ελληνορωμαϊκού θεού που λειτουργούσε ως αγγελιοφόρος.

Το αρχικό λογότυπο (αρχές δεκαετίας '60)
του προγράμματος APOLLO της NASA.

Το πρόγραμμα Mercury προχώρησε και κατάφερε να πραγματοποιήσει 6 επανδρωμένες πτήσεις, ξεκινώντας από την 15λεπτη εκτόξευση του Alan Shepard στις 5 Μαΐου 1961 με την κάψουλα Freedom 7 και φτάνοντας στις 34 ώρες στο διάστημα του Gordon Cooper στις 15 Μαΐου 1963 με το διαστημόπλοιο Faith 7.

Καθώς η NASA άρχισε να κοιτάζει τη συνέχεια των αποστολών του προγράμματος, αναγνώρισε ότι το όνομα Mercury καθιέρωσε μια μυθολογική προσέγγιση για την επόμενη επιλογή της.

Τότε, ο Δρ. Abe Silverstein, διευθυντής προγραμμάτων διαστημικών πτήσεων της NASA, πρότεινε το όνομα του θεού Apollo (Απόλλων). Στο πρώτο άκουσμα το όνομα  μπορεί να φαίνεται ως μια περίεργη επιλογή για ένα σεληνιακό πρόγραμμα, αφού ο Απόλλων συνδέεται παραδοσιακά με τον Ήλιο και όχι με τη Σελήνη. Όμως, ο Silverstein θεώρησε ότι η εικόνα του "Απόλλωνα που οδήγησε το άρμα του κατά μήκος του Ήλιου ήταν κατάλληλη για την μεγάλη κλίμακα του προτεινόμενου προγράμματος".

Ο θεός Απόλλων στη χρυσή άμαξά του. 

Ωστόσο, σύμφωνα με την εφημερίδα «The New York Times», ο Silverstein αργότερα δήλωσε ότι «δεν υπήρχε συγκεκριμένος λόγος γι’ αυτή την επιλογή ... Ήταν απλά ένα ελκυστικό όνομα».

2.  Το πρόγραμμα APOLLO αρχικά δεν είχε στόχο την αποβίβαση αστροναύτη  στην επιφάνεια της Σελήνης.

Στην πραγματικότητα η αρχική πρόθεση του προγράμματος δεν ήταν μια προσελήνωση. Όταν ανακοινώθηκε το πρόγραμμα Apollo, ο στόχος του ήταν να στείλει ένα πλήρωμα τριών ανθρώπων σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη και μόνο.

Το Μάιο του 1961 όμως, ο πρόεδρος των ΗΠΑ John F. Kennedy, εκφώνησε τη διάσημη ομιλία του για το μέλλον των ΗΠΑ στο διάστημα, δηλώνοντας ότι «αυτό το έθνος πρέπει να δεσμευτεί να επιτύχει το στόχο, πριν το τέλος αυτής της δεκαετίας, να στείλει στο έδαφος της Σελήνης έναν άνθρωπο και να τον επιστρέψει με ασφάλεια στη Γη.»

Ο Alan Shepard περιμένοντας την εκτόξευση
μέσα στην κάψουλα Freedom 7.

Ήταν ένα φιλόδοξο σχέδιο. Την εποχή που ο Kennedy έκανε την ομιλία του, εκτός από μερικά ζώα (πίθηκοι, σκυλιά κι ένας χιμπατζής), μόνο δύο άνθρωποι είχαν καταφέρει να βγουν στο διάστημα. Πρώτος ήταν ο σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν στις 12 Απριλίου 1961 και περίπου ένα μήνα αργότερα ο Alan Shepard.

3.  Η πτήση Apollo 1 που δεν πραγματοποιήθηκε και οι Apollo 2 και 3 που δεν υπήρξαν.

Το 1967, οι αστροναύτες Virgil Grissom, Edward White και Roger Chaffee καθώς διεξήγαγαν μια δοκιμασία πριν από την κανονική πτήση (αποστολή AS-204), με την κάψουλα ελέγχου (command module) να έχει τοποθετηθεί σαν να είναι έτοιμη για εκτόξευση, ξέσπασε ξαφνικά πυρκαγιά, σκοτώνοντας τους τρεις αστροναύτες.

Η αποστολή αυτή που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε, ονομάστηκε Apollo 1 για να τιμηθούν οι νεκροί αστροναύτες.

Το λογότυπο της αποστολής Apollo 1.

Αμέσως μπήκε το ερώτημα πως θα ονομαστεί η επόμενη πτήση.

Μια λύση θα ήταν η επόμενη πτήση να κληθεί Apollo 2. Μια άλλη προτεινόμενη επιλογή ήταν να οριστούν αναδρομικά τρεις πτήσεις (AS-201, 202 και 203) ως Apollo 1-A, Apollo 2 και Apollo 3, παρόλο που αυτές οι πτήσεις είχαν γίνει πριν το δυστύχημα. Καμιά όμως από τις προτάσεις δεν φαινόταν προφανής στα στελέχη της NASA.

Τελικά, σύμφωνα με την ιστορία της NASA, η πτήση που δεν ξεκίνησε ποτέ «καταγράφηκε επίσημα ως Apollo 1» και ήταν η πρώτη επανδρωμένη πτήση Apollo-Saturn που απέτυχε στη δοκιμή εδάφους. 

Η κάψουλα του Apollo 1 μετά την πυρκαγιά.

Οι αποστολές AS-201, AS-202 και AS-203 δεν μπήκαν στη σειρά "Apollo" κι έτσι η επόμενη αποστολή αποφασίστηκε να είναι η Apollo 4.

4.  Η εκτόξευση του Apollo 4 ήταν μία από τις πιο ηχητικά δυνατές που έχει πετύχει ο άνθρωπος.

Η Apollo 4 ήταν μια μη επανδρωμένη αποστολή που χρησίμευσε ως δοκιμή του πυραύλου Saturn (Κρόνος) V ύψους 363 ποδών. Έγινε στις 9 Νοεμβρίου 1967 και ήταν η πρώτη εκτόξευση από το Διαστημικό Κέντρο Kennedy της NASA, στην πολιτεία της Φλώριδας.

Σύμφωνα με τη NASA, η απογείωση ήταν τόσο δυνατή που ο ήχος που δημιουργήθηκε ήταν από τους πιο δυνατούς ανθρώπινους θορύβους που είχαν ποτέ παραχθεί. Το ωστικό κύμα προκάλεσε ζημιές σε κτίρια που βρίσκονταν σε απόσταση 3 μιλίων, ενώ έπεσαν κομμάτια από την οροφή στο Κέντρο Ελέγχου (Control Center). 

Το ιστορικό Κέντρο Ελέγχου του προγράμματος Apollo.

Ο Δρ. Hans Greune, διευθυντής των Επιχειρήσεων Εκτόξευσης του Κέντρου Kennedy (Kennedy Launch Operations), δήλωσε σχετικά μετά την εκτόξευση: "Ελπίζω το κτίριο συναρμολόγησης οχημάτων (VAB) να μην έχει παρουσιάσει ρωγμές. Το τράνταγμα ήταν πολύ δυνατό." Το σύστημα εκτόξευσης δεν διέθετε κάποιο σύστημα απορρόφησης του ήχου. Όμως, την εποχή που ξεκίνησε η χρήση των διαστημικών λεωφορείων, περισσότερα από 300.000 γαλόνια νερού ψεκάζονταν σε μόλις 41 δευτερόλεπτα για να μειώσουν τον ήχο σε αποδεκτά επίπεδα.

Η στιγμή της εκτόξευσης του Apollo 4 με πύραυλο Saturn V.

Η αποστολή Apollo 4 που ήταν επιτυχημένη, σχεδιάστηκε ακόμη για να ελέγξει τη δομική και θερμική αποτελεσματικότητα του σκάφους και για ν’ αξιολογήσει διάφορες εγκαταστάσεις υποστήριξης.

5.  Η αποστολή Apollo 5 ήταν επιτυχής, η Apollo 6 όχι τόσο.

Η αποστολή Apollo 5 ήταν δίχως αστροναύτες και σχεδιάστηκε για να ελέγξει τη λειτουργία της σεληνιακής κάψουλας (lunar module). Μπορεί να θεωρηθεί ως μια επιτυχημένη αποστολή, εκτός από κάποιες ανησυχίες σχετικά με τη θερμοκρασία του λέβητα νερού. 

Η σεληνιακή κάψουλα (LM) την περίοδο της
συναρμολόγησής της από την εταιρεία Grumman.

Η αποστολή Apollo 6 ήταν επίσης μη επανδρωμένη, αλλά σ’ αυτήν εμφανίστηκαν περισσότερα προβλήματα. Αρχικά, για 30 δευτερόλεπτα εμφανίστηκε το "φαινόμενο pogo", ένα φαινόμενο ταλάντωσης (το pogo είναι ένα παιδικό παιχνίδι με μια ράβδο που έχει αμορτισέρ και ένα παιδί μπορεί να κάνει αναπηδήσεις) που σύμφωνα με τη NASA «θα ήταν πολύ δυσάρεστο για κάθε πλήρωμα». Στη συνέχεια δύο από τις μηχανές σταμάτησαν και τέλος το τρίτο στάδιο της διαδικασίας δεν ξεκίνησε. 

Το λογότυπο της αποστολής Apollo 6.

Όμως, αυτά δεν έγιναν ευρύτερα γνωστά, γιατί συμπτωματικά την ημέρα που συνέβησαν, 4 Απριλίου 1968, δολοφονήθηκε στο Τενεσί ο αιδεσιμώτατος Martin Luther King. Jr., ένας από τους ηγέτες του κινήματος διεκδίκησης πολιτικών δικαιωμάτων για τους έγχρωμους στις ΗΠΑ. Έτσι η προσοχή, ιδιαίτερα του τύπου, ήταν στραμμένη αλλού.

"Τα πληρώματα των αποστολών Apollo" 

• AS-204 (Apollo 1).  Πλήρωμα:  Gus Grissom,  Ed White,  Roger B. Chaffee

Το πλήρωμα δεν πέταξε. Σκοτώθηκε σε πυρκαγιά στις 27 Ιανουαρίου 1967.

Το πλήρωμα του Apollo 1:
(Από αρ.) Ed White, Gus Grissom και Roger Chaffee.

• Apollo 4,   9 Νοεμβρίου 1967.  Δίχως πλήρωμα. 

Πρώτη δοκιμή του πυραύλου Saturn (Κρόνος) V, που τοποθέτησε ένα Command and Service Module (CSM) (Κάψουλα εντολών και υπηρεσιών) σε περιγήινη τροχιά. Επιτυχής πυροδότηση της τρίτης βαθμίδας του πυραύλου και αργότερα του προωθητικού συστήματος του CSM. Δοκιμή των συστημάτων του CSM και επιτυχής προσθαλάσσωσή του στον Ειρηνικό Ωκεανό

• Apollo 5,   22-23 Ιανουαρίου 1968.  Δίχως πλήρωμα.  

Μπήκε σε περιγήινη τροχιά. Πρώτη πτήση και δοκιμή της σεληνακάτου.

Το λογότυπο της αποστολής Apollo 5.

• Apollo 6,   4 Απριλίου 1968.  Δίχως πλήρωμα. 

Υπήρξαν προβλήματα με τον πύραυλο αλλά μπήκε σε περιγήινη τροχιά. Επιχειρήθηκε η επαναπυροδότηση του Saturn V προκειμένου να μεταβεί στην Σελήνη. Εξ' αιτίας βλάβης του πυραύλου δεν ήταν επιτυχής. Το κέντρο ελέγχου τελικά επανέλαβε το προφίλ της αποστολής του Apollo 4.

• Apollo 7,    11-22 Οκτωβρίου 1968.   Πλήρωμα: Wally Schirra, Walt Cunningham,  Donn Eisele.

Το πλήρωμα της αποστολής Apollo 7.
(Από αρ.) Don F. Eisele, Walter M. Schirra Jr. και Walter Cunningham.

Πρώτη αποστολή του προγράμματος που έστειλε ανθρώπους στο διάστημα, σε περιγήινη τροχιά. Εκτοξεύτηκε με πύραυλο Saturn 1B (Κρόνος Ένα Βήτα).

Πηγή: mentalfloss,   ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ