Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2023
Μου άρεσε... το βιβλίο του κ. Θανάση Λάλα με συνεντεύξεις του Ανδρέα Παπανδρέου.
Δευτέρα 18 Σεπτεμβρίου 2023
Όλα τα θέματα Φυσικής Γ' Λυκείου των Πανελλαδικών Εξετάσεων (Ιούνιος 2001 - Σεπτέμβριος 2023).
ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας
Αφού πλέον ολοκληρώθηκαν οι Επαναληπτικές Πανελλαδικές Εξετάσεις της Γ' Λυκείου και οι Εξετάσεις Τέκνων Ελλήνων του Εξωτερικού για το 2023, ήρθε η ώρα για μια ακόμη φορά, να δημοσιεύσω το σύνολο των θεμάτων που έχουν δοθεί στη ΦΥΣΙΚΗ Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας (πρώην Κατεύθυνσης) της Γ' Λυκείου.
Όπως είναι γνωστό, η ύλη που πλέον εξετάζεται από την περσινή χρονιά (2022-23) έχει αλλάξει αρκετά σε σχέση με αυτή των προηγούμενων χρόνων. Προστέθηκαν κεφάλαια (π.χ. Κύματα, Κβαντική Μηχανική) και αφαιρέθηκαν κεφάλαια ή παράγραφοι κεφαλαίων (π.χ. Ρευστά, Μηχανική στερεού σώματος κλπ).
Έτσι, διευκρινίζω ότι η πρώτη ομάδα θεμάτων που δίνω παρακάτω αφορά μόνο εκείνα που είναι μέσα στην ύλη που εξετάζεται σήμερα.
Στο τέλος της ανάρτησης έχω βάλει όλα τα υπόλοιπα θέματα που έχουν δοθεί στις εξετάσεις, αλλά αφορούν ύλη που σήμερα δεν εξετάζεται.
Κάθε χρόνο σημείωνα στο αντίστοιχο εισαγωγικό σημείωμα: "Είμαι σίγουρος ότι θα χρειαστούν στο μέλλον!". Η ζωή απέδειξε ότι αυτό ήταν σωστό. Έτσι, νομίζω ότι αυτά που σήμερα δεν είναι "χρήσιμα", στο μέλλον (μάλλον) θα χρειαστούν σε κάποιους(-ες)!
Τα θέματα είναι ταξινομημένα με χρονολογική σειρά (από τον Ιούνιο του 2001 μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2023), κατά Κεφάλαιο ή τμήμα Κεφαλαίου (σύμφωνα με τη σειρά του σχολικού βιβλίου), κατά Θέμα και κατά είδος Ερώτησης. Η μορφή του αρχείου είναι word και η μορφή της γραμματοσειράς είναι Trebuchet με μέγεθος 11pt.
Τα θέματα προέρχονται από τις Πανελλαδικές Εξετάσεις όλων των τύπων Λυκείων (Ημερήσια ή Εσπερινά), από το σύνολο των εξετάσεων (κανονικές, επαναληπτικές, ελληνοπαίδων εξωτερικού-ομογενείς) και απευθύνονται στους μαθητές που θέλουν να κάνουν πρακτική εξάσκηση με μια μεγάλη ποικιλία τέτοιων θεμάτων, όπως και στους (στις) συναδέλφους καθηγητές που θέλουν να τα χρησιμοποιήσουν στη διδασκαλία τους.
Σε όποια χρονιά δεν εμφανίζονται θέματα για τα Εσπερινά Λύκεια ή για τις Εξετάσεις των Ελληνοπαίδων Εξωτερικού (Ομογενείς), σημαίνει ότι έχουν δοθεί τα ίδια με τα Ημερήσια.
Μια σειρά θεμάτων του 2016 που έχουν τον χαρακτηρισμό "παλαιό σύστημα" αφορά τους υποψηφίους του 2016 που έγραψαν εξετάσεις με την παλαιότερη εξεταστέα ύλη. Το ίδιο ισχύει για θέματα του 2020.
Από το 2020 δημοσιεύω και τα θέματα του Ηλεκτρομαγνητισμού, κεφάλαιο που εξετάστηκε για πρώτη φορά ως ύλη της Γ' Λυκείου, στην εξεταστική περίοδο του Ιουνίου 2020. Από φέτος τα θέματα αυτής της ενότητας τα έχω χωρίσει σε δύο μέρη (Μαγνητικό Πεδίο και Ηλεκτρομαγνητική Επαγωγή-Εναλλασσόμενο Ρεύμα). Στην ίδια ενότητα (Ηλεκτρομαγνητισμός) μπορείτε ακόμη να βρείτε τα σχετικά θέματα που είχαν δοθεί στις Πανελλαδικές Εξετάσεις της Β' Λυκείου (Γεν. Παιδείας και Κατεύθυνσης) την περίοδο 2000 - 2004 χωρισμένα και αυτά σε δύο μέρη. Η ύλη αυτή πλέον εξετάζεται στη Γ' Λυκείου.
Οι αναρτήσεις είναι αποθηκευμένες στους ιστότοπους Dropbox και Google Drive. Σε κάθε ανάρτηση η πρώτη παραπομπή (ΕΔΩ) σας οδηγεί στο Dropbox και η δεύτερη στο Google Drive.
Η χρήση του υλικού προφανώς δεν είναι για εμπορική εκμετάλλευση.
Θέματα από την ύλη που εξετάζεται
Για τις Κρούσεις (41 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τη Μηχανική Στερεού Σώματος (24 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τις Μηχανικές Ταλαντώσεις (45 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τα Μηχανικά Κύματα (42 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για το Μαγνητικό Πεδίο Γ' Λυκείου (11 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για την Ηλεκτρομαγνητική Επαγωγή-Εναλλασσόμενο Ρεύμα Γ' Λυκείου (20 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τον Ηλεκτρομαγνητισμό Β' Λυκείου (25 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τα Ηλεκτρομαγνητικά Κύματα (13 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για την Κβαντομηχανική (6 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Παρακάτω μπορείτε να βρείτε τα επιπλέον θέματα που έχουν δοθεί στις Πανελλαδικές Εξετάσεις από τον Ιούνιο του 2001 μέχρι και τον Ιούνιο του 2023, που αντιστοιχούν σε ύλη που σήμερα δεν διδάσκεται.
Για τις Μηχανικές Ταλαντώσεις (55 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τις Ηλεκτρικές Ταλαντώσεις (18 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τα Μηχανικά Κύματα (39 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τα Ηλεκτρομαγνητικά Κύματα (23 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τη Μηχανική των Ρευστών (20 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τη Μηχανική Στερεού Σώματος (112 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για το Φαινόμενο Doppler (15 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τον Ηλεκτρομαγνητισμό Γ' Λυκείου (24 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τον Ηλεκτρομαγνητισμό Β' Λυκείου (17 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Μπορείτε να κατεβάσετε το τυπολόγιο που σήμερα πλέον δίνεται στις εξετάσεις από ΕΔΩ.
Πώς θα κατεβάσετε ένα αρχείο στον υπολογιστή σας.
Αριστερό κλικ στη λέξη "ΕΔΩ" (που αντιστοιχεί στο αρχείο που θέλετε). Θα μεταφερθείτε στον ιστότοπο του Dropbox ή του Google Drive (όπου είναι αποθηκευμένα τα αρχεία).
Αριστερό κλικ στην λέξη "download", για το Dropbox.
Αριστερό κλικ στην λέξη "Αρχείο" και μετά αριστερό κλικ στη λέξη "Λήψεις", για το Google Drive.
Το αρχείο κατεβαίνει στο Φάκελο ΛΗΨΕΙΣ του υπολογιστή σας (ή όπου αλλού έχετε ορίσει να κάνετε λήψη των αρχείων).
Αποθηκεύστε το αρχείο σε όποιο Φάκελο του υπολογιστή σάς εξυπηρετεί.
Εύχομαι σε όλους και όλες να έχετε μια γόνιμη και παραγωγική σχολική χρονιά.
Τρίτη 27 Ιουνίου 2023
Όλα τα Θέματα Φυσικής από τις Παγκύπριες Εξετάσεις (2006 - 2023).
Ήδη συμπληρώθηκαν 18 χρόνια που η Επιτροπή Εξετάσεων του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας οργανώνει τις εξετάσεις της με αυτό το σύστημα.
Τα θέματα είναι ταξινομημένα κατά θεματική ενότητα και χρονολογική σειρά, από το 2006 ως το 2023. Είναι γραμμένα με κείμενο word για να μπορεί ο(η) χρήστης να τα επεξεργαστεί εύκολα και εκτείνονται σε 332 σελίδες συνολικά.
Οι συνάδελφοι καθηγητές και οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιούν ελεύθερα αυτά τα αρχεία στη μελέτη και στη διδασκαλία τους.
Δεν επιτρέπεται η χρήση αυτών για εμπορική εκμετάλλευση.
Πώς θα κατεβάσετε ένα αρχείο στον υπολογιστή σας.
Αριστερό κλικ στη λέξη "ΕΔΩ" (που αντιστοιχεί στο αρχείο που θέλετε). Θα μεταφερθείτε στον ιστότοπο του Dropbox ή του Google Drive (όπου είναι αποθηκευμένα τα αρχεία).
Αριστερό κλικ στην λέξη "download", για το Dropbox.
Αριστερό κλικ στην λέξη "Αρχείο" και μετά αριστερό κλικ στη λέξη "Λήψεις", για το Google Drive.
Το αρχείο κατεβαίνει στο Φάκελο ΛΗΨΕΙΣ του υπολογιστή σας (ή όπου αλλού έχετε ορίσει να κάνετε λήψη των αρχείων).
Αποθηκεύστε το αρχείο σε όποιο Φάκελο του υπολογιστή σάς εξυπηρετεί.
Σάββατο 24 Ιουνίου 2023
Σαν σήμερα... 1883, γεννήθηκε ο νομπελίστας φυσικός Victor Franz Hess.
![]() |
Victor Franz Hess (Από το Αρχείο του Πανεπιστημίου της Βιέννης - Foto Zvacek Wien) |
Σαν σήμερα, στις 24 Ιουνίου 1883, γεννήθηκε ο Victor Franz Hess (Βίκτορ Φραντς Ες) στο Κάστρο Waldstein, κοντά στο Peggau, στην επαρχία Steiermark της νοτιοανατολικής Αυστρίας. Ο Βίκτορ Ες ήταν αυτός που ανακάλυψε τις κοσμικές ακτίνες.
Γονείς του ήταν ο Vinzenz Hess, που εργαζόταν ως βασιλικός δασοφύλακας στην υπηρεσία του πρίγκηπα Louis του Öttingen-Wallerstein και η Serafine Edle von Grossbauer-Waldstätt.
Ο Βίκτορ φοίτησε στο Γυμνάσιο του Γκρατς (Graz Gymnasium) από το 1893 μέχρι το 1901, όταν και αποφοίτησε. Από το 1901 έως το 1905 φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς. Το 1906 έλαβε το διδακτορικό του από το ίδιο πανεπιστήμιο με επιβλέποντα τον Καθηγητή Leopold von Pfaundler.
![]() |
Ο Βίκτορ Ες (πίσω δεξιά) στη Βιέννη όπου είχε προσληφθεί ως Βοηθός με συναδέλφους φυσικούς. (18 Μαρτίου 1907, στο 2ο Ινστιτούτο Φυσικής) |
Σκοπεύοντας να κάνει μεταδιδακτορική εργασία στην Οπτική, ο Ες κανόνισε να σπουδάσει υπό τον καθηγητή Paul Drude (Πάουλ Ντρούντε) στο Βερολίνο. Αλλά ο Ντρούντε αυτοκτόνησε λίγες εβδομάδες πριν ο Ες γίνει φοιτητής του κι έτσι ο Ες πήγε στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης μετά από πρόσκληση του καθηγητή Franz Exner. Για μικρό διάστημα εργάστηκε στο Physical Institute (Φυσικό Ινστιτούτο) της Βιέννης, όπου ο καθηγητής Egon von Schweidler τον μύησε σε πρόσφατες ανακαλύψεις στον τομέα της ραδιενέργειας και του ατμοσφαιρικού ηλεκτρισμού.
![]() |
Ο Βίκτορ Ες στο γραφείο του στο Ινστιτούτο Ραδίου, το 1916. |
Από το 1910 μέχρι το 1920 εργάστηκε ως βοηθός του Stefan Meyer (Στέφαν Μέγερ) στο Ινστιτούτο Έρευνας για το Ράδιο (Institute for Radium Research - IRR), της Ακαδημίας Επιστημών της Βιέννης.
![]() |
Το Ινστιτούτο Έρευνας για το Ράδιο στη Βιέννη, το 1910. |
Μεταξύ του 1911 και του 1913, ο Ες θεμελίωσε την εργασία που το 1936 του χάρισε το Νόμπελ Φυσικής. Η εργασία αυτή ήταν σχετική με την μέτρηση της ιοντίζουσας ακτινοβολίας στην ατμόσφαιρα. Για πολλά χρόνια, οι επιστήμονες έκαναν την υπόθεση ότι η ακτινοβολία αυτή θα μειωνόταν όσο θα απομακρυνόμασταν από την επιφάνεια της Γης, αφού τότε θεωρούσαν τη Γη σαν πηγή της ακτινοβολίας. Τα ηλεκτροσκόπια που είχαν χρησιμοποιηθεί παλαιότερα έδιναν μια κατά προσέγγιση μέτρηση της ακτινοβολίας και έδειχναν ότι σε μεγαλύτερο υψόμετρο στην ατμόσφαιρα το επίπεδο της ακτινοβολίας θα μπορούσε να είναι υψηλότερο από αυτό στο έδαφος. Το 1910 ο Ιησουίτης ιερέας Theodore Wulf μέτρησε την ιοντίζουσα ακτινοβολία στη βάση και στην κορυφή του Πύργου του Άιφελ, περίπου στα 300 μέτρα ύψος. Οι μετρήσεις έδειξαν ότι υπήρχε περισσότερη ακτινοβολία στην κορυφή απ' ότι στη βάση, κάτι περίεργο, αν η πηγή βρισκόταν στο έδαφος.
Διαβάζοντας τα αποτελέσματα των προηγούμενων πειραμάτων ο Ες έκανε την υπόθεση για το αν η πηγή του ιοντισμού μπορούσε να βρίσκεται στον ουρανό και όχι στο έδαφος. Πριν πάρει το ρίσκο να κάνει ο ίδιος μετρήσεις μεταφέροντας τον εξοπλισμό του ψηλά στην ατμόσφαιρα με την βοήθεια ενός αερόστατου, προσπάθησε να βελτιώσει σημαντικά την ακρίβεια του εξοπλισμού που θα χρησιμοποιούσε στις μετρήσεις του. Προσδιόρισε το ύψος στο οποίο η ακτινοβολία εδάφους θα σταματούσε να παράγει ιοντισμό (περίπου στα 500 μέτρα) και σχεδίασε όργανα που δεν θα καταστρέφονταν από τις θερμοκρασίες και τις αλλαγές πίεσης.
Από το 1911 μέχρι το 1913 έκανε 10 πτήσεις με αερόστατο, οι μισές τη νύχτα (δύο το 1911, επτά το 1912 και μία το 1913) μετρώντας συστηματικά την ακτινοβολία μέχρι υψόμετρο 5,3 χιλιόμετρα. Οι μετρήσεις του έδειξαν ότι ο ιοντισμός σύντομα σταματούσε να μειώνεται με το ύψος και άρχιζε να αυξάνεται γρήγορα, έτσι ώστε σε ύψος μερικών χιλιομέτρων ήταν πολλές φορές μεγαλύτερος από ό,τι στην επιφάνεια της γης. Από αυτό συμπέρανε ότι "μια ακτινοβολία πολύ υψηλής διεισδυτικής ισχύος εισέρχεται στην ατμόσφαιρά μας από ψηλά".
![]() |
Ο Ες με τα εγγόνια του (από τον γιο της πρώτης του συζύγου) Arthur (αριστερά) και Bill Breisky, στη Βαλτιμόρη, το 1940. |
Μετά από μια άνοδο με αερόστατο, κατά τη διάρκεια μιας σχεδόν ολικής έκλειψης του ήλιου στις 12 Απριλίου 1912, ο Ες κατέληξε παραπέρα στο συμπέρασμα ότι, δεδομένου ότι ο ιοντισμός δεν μειώθηκε κατά τη διάρκεια της έκλειψης, ο ήλιος δεν θα μπορούσε ο ίδιος να είναι η κύρια πηγή ακτινοβολίας. Η θεωρία του Ες για τις ακτίνες από το διάστημα δεν έτυχε γενικής αποδοχής την εποχή που την πρότεινε, αλλά η αυξημένη έρευνα μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο υποστήριξε την άποψη του Ες. Το αποτέλεσμα της σχολαστικής εργασίας του Ες δημοσιεύτηκε στα Πρακτικά της Βιεννέζικης Ακαδημίας Επιστημών. Από τις μετρήσεις έβγαινε το συμπέρασμα ότι το επίπεδο ακτινοβολίας μειωνόταν σε υψόμετρο περίπου 1 χιλιόμετρο από την επιφάνεια της θάλασσας, αλλά πάνω από αυτό το επίπεδο αυξανόταν σημαντικά, με την ανιχνευόμενη ακτινοβολία να γίνεται περίπου διπλάσια από αυτή στο επίπεδο της θάλασσας, σε ύψος 5 χιλιομέτρων. Το συμπέρασμα αυτής της εργασίας του ήταν ότι υπήρχε κάποια ακτινοβολία που εισερχόταν στη γήινη ατμόσφαιρα προερχόμενη από το διάστημα.
![]() |
Ο Βίκτορ Ες με τον φίλο του χημικό Georg von Hevesy το 1916 στη Βιέννη. Οι διώξεις των ναζί ανάγκασαν και τους δύο σ' εξορία. Και οι δύο πήραν Βραβείο Νόμπελ. |
Το 1919 ο Ες πήρε το βραβείο Lieben για την ανακάλυψη της "ultra-radiation" ("υπερακτινοβολίας") αυτή που αργότερα ονομάστηκε "κοσμική ακτινοβολία". Τον επόμενο χρόνο έγινε έκτακτος Καθηγητής Πειραματικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς.
Το 1920 ο Βίκτορ Ες παντρεύτηκε την Marie Bertha Warner Breisky. Το ζευγάρι δεν απέκτησε παιδιά, αλλά η σύζυγος του Ες είχε ένα γιο από τον πρώτο της γάμο με τον Artur Breisky. O Artur Breisky είχε πεθάνει το 1918.
Το 1921 ο Ες, αφού έλαβε άδεια από το IRR, ταξίδεψε στις ΗΠΑ, όπου εργάστηκε στην United States Radium Corporation, στο Orange του Νιου Τζέρσεϋ. Εκεί πήρε τη θέση του Διευθυντή στο Ερευνητικό Εργαστήριο που δημιούργησε ο ίδιος. Την ίδια περίοδο εργάστηκε και ως Σύμβουλος Φυσικός για το Υπουργείο Εσωτερικών των ΗΠΑ στην US Bureau of Mines (Υπηρεσία Ορυχείων των ΗΠ), στην πρωτεύουσα Ουάσιγκτον.
![]() |
Το Αστεροσκοπείο Victor Franz Hess στο όρος Hafelekar, σήμερα. |
Το 1925 ο Robert Millikan (Ρόμπερτ Μίλικαν) επιβεβαίωσε την ανακάλυψη του Ες και ήταν αυτός που έδωσε στην ακτινοβολία το όνομα "cosmic rays" ("κοσμικές ακτίνες").
Το 1931 ο Ες δέχτηκε θέση ως Καθηγητής και Διευθυντής του Ινστιτούτου Ακτινολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ. Την περίοδο αυτή, με βοήθεια από το Ινστιτούτο Ροκφέλερ και από την Emergency Society for German Sciences (Ένωση Έκτακτης Ανάγκης για τις Γερμανικές Επιστήμες) δημιούργησε Παρατηρητήριο στο όρος Hafelekar (υψόμετρο 2300 μέτρα), κοντά στο Ίνσμπρουκ. Αυτός ήταν ο πρώτος Σταθμός που λειτούργησε για την παρατήρηση και μελέτη των κοσμικών ακτίνων σε μεγάλο ύψος.
Στο βιβλίο του "Terrestrial Magnetism and Atmospheric Electricity" ("Γήινος Μαγνητισμός και Ατμοσφαιρικός Ηλεκτρισμός") (1932, σελ. 399) γράφει ο Ες για τη δημιουργία του Παρατηρητηρίου στο όρος Hafelekar:
"Όταν το 1931 διορίστηκα καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ, μια πόλη περιτριγυρισμένη από ψηλά βουνά, σχεδίασα αμέσως να αναγείρω ένα μικρό παρατηρητήριο για τη μόνιμη καταγραφή της κοσμικής υπερδιεισδυτικής ακτινοβολίας στην κορυφή του Hafelekar (2300 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας), ένα βουνό στο οποίο μπορεί κανείς να φτάσει με αιωρούμενο καλωδιακό σιδηρόδρομο από το Ίνσμπρουκ σε σαράντα λεπτά καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Θεώρησα αυτό το βουνό προτιμότερο από το Sonnblick (3100 μέτρα) παρά το μικρότερο ύψος του, αφού το τελευταίο, όπου οι συνεργάτες μου, O. Mathias και R. Steinmaurer, είχαν εργαστεί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 1927 και του 1929, δεν είναι πάντα προσβάσιμο σε άλλες εποχές. Με την ευγενική βοήθεια του δημάρχου και άλλων αξιωματούχων της πόλης του Ίνσμπρουκ, καθώς και της διοίκησης του Nordkettenbahn (σημ. σιδηρόδρομος της περιοχής), κατάφερα να ιδρύσω αυτό το μικρό παρατηρητήριο στο Hafelekar, που ονομάζεται "Station fuer Ultrastrahlungsforschung" ("Σταθμός έρευνας Υπερακτινοβολίας"), το καλοκαίρι του 1931."
![]() |
Ο Βίκτορ Ες μπροστά στο Παρατηρητήριο του Hafelekar, την επόμενη μέρα της ανακοίνωσης ότι κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ. |
Στη δεκαετία του 1960 και του 1970, εγκαταστάθηκαν ένας μετρητής νετρονίων και ανιχνευτές μιονίων. Αυτό επέτρεψε στους ερευνητές να μετρήσουν μεμονωμένα δύο τύπους σωματιδίων στις κοσμικές ακτίνες και να κάνουν μερικές σημαντικές ανακαλύψεις. Ο Rudolf Steinmaurer, συνάδελφος του Ες, έπαιξε ηγετικό ρόλο.
Σήμερα, το Αστεροσκοπείο έχει αναγνωριστεί ως μια ιστορική τοποθεσία από την European Physical Society (Ευρωπαϊκή Φυσική Εταιρεία).
![]() |
Το όργανο που φαίνεται στη φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε την δεκαετία του '30 για την μελέτη των κοσμικών ακτίνων στο Αστεροσκοπείο του όρους Hafelekar. Σήμερα εκτίθεται ακόμη εκεί. |
Το 1932 ο Carl Anderson (Καρλ Άντερσον) ανακάλυψε το ποζιτρόνιο (ή αντιηλεκτρόνιο) που ήταν μια επαναστατική ανακάλυψη, αφού το ποζιτρόνιο έγινε το πρώτο γνωστό σωματίδιο της αντιύλης, αλλά και το πρώτο γνωστό θετικά φορτισμένο σωματίδιο εκτός από το μέχρι τότε γνωστό πρωτόνιο. Εκείνη την εποχή ο Άντερσον με τον Μίλικαν προσπαθούσαν ν' ανακαλύψουν τη φύση των κοσμικών ακτίνων και η ανακάλυψη του ποζιτρονίου ήταν τυχαία.
Το 1932 ο Ες βραβεύτηκε με το Abbe Memorial Prize και το Μετάλιο Abbe από το Ινστιτούτο Carl Zeiss της Ιένα.
Τον Μάρτιο του 1933 ο Patrick Blackett (Πάτρικ Μπλάκετ) και ο Giuseppe Occhialini (Τζουζέπε Οκιαλίνι) εργαζόμενοι ανεξάρτητα στο Cavendish Laboratory του Cambridge παρατήρησαν σε φωτογραφίες που είχαν πάρει σε θάλαμο Wilson, ότι όταν αλληλεπιδρούσε ακτινοβολία γ με ατομικό πυρήνα ευρισκόμενο σε ισχυρό ηλεκτρομαγνητικό πεδίο, μπορούσε να δημιουργήσει ένα ζεύγος ποζιτρονίου - ηλεκτρονίου. Επίσης αναγνώρισαν, κάτι που δεν είχε κάνει ο Άντερσον μέχρι εκείνη τη στιγμή, ότι το ποζιτρόνιο που είχε ανακαλύψει ήταν το ίδιο σωματίδιο με αυτό που είχε προβλεφθεί από τον Paul Dirac (Πολ Ντιράκ) το 1928.
![]() |
Μ' αυτή την σημείωση στο Βιβλίο Επισκεπτών, ο Ες αποχαιρέτησε το Παρατηρητήριο στο όρος Hafelekar, πριν φύγει για τις ΗΠΑ (9 Αυγούστου 1938). Καταλήγει γράφοντας: "Στο επανιδείν! Για πόσο άραγε;" |
Την ίδια χρονιά (1936), ο Άντερσον μαζί με τον πρώτο διδακτορικό φοιτητή του Seth Neddermeyer (Σεθ Νεντερμάγερ) έκαναν μία ακόμη σημαντική ανακάλυψη. Μελετώντας τις κοσμικές ακτίνες διαπίστωσαν την ύπαρξη φορτισμένων σωματιδίων με μάζα το 1/10 περίπου της μάζας ενός πρωτονίου. Ο Άντερσον ονόμασε αυτά τα σωματίδια μεσοτρόνια (mesotrons), που αργότερα απλουστεύθηκε σε μεσόνια (mesons). Τότε νόμισε, ότι τα σωματίδια ήταν αυτά που είχαν προβλεφθεί δύο χρόνια νωρίτερα από τον Hideki Yukawa (Χιντέκι Γιουκάβα). Αργότερα διαπιστώθηκε ότι τα σωματίδια που είχε ανακαλύψει ο Άντερσον ήταν τα μ μεσόνια (ή μιόνια), ενώ τα μεσόνια του Γιουκάβα ήταν τα π μεσόνια (ή πιόνια) που ανακάλυψε ο Cecil Frank Powell (Σέσιλ Φρανκ Πάουελ) το 1946.
![]() |
Ο Βίκτορ Ες παίρνει το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής από τον Βασιλιά της Σουηδίας Gustav V (10 Δεκεμβρίου 1936). |
Το μιόνιο ήταν το πρώτο από ένα μακρύ κατάλογο υποατομικών σωματιδίων των οποίων η ανακάλυψη στην αρχή προκάλεσε σύγχυση στους θεωρητικούς φυσικούς, επειδή δυσκολεύονταν να εντάξουν το μεγάλο πλήθος τους μέσα σε κάποιο εννοιολογικό σχέδιο.
Μάλιστα, ο Willis Lamb (Γουίλις Λαμπ), στην ομιλία που έδωσε το 1955 κατά την απονομή του Νόμπελ Φυσικής σ' αυτόν, είπε χαρακτηριστικά, αστειευόμενος: "(παλαιότερα) όποιος έβρισκε ένα νέο στοιχειώδες σωματίδιο έπαιρνε ως ανταμοιβή ένα βραβείο Νόμπελ, τώρα μια τέτοια ανακάλυψη θα έπρεπε να τιμωρείται με πρόστιμο 10.000 δολαρίων"!
![]() |
Το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής που απονεμήθηκε στον Βίκτορ Φραντς Ες. |
Την χρονιά που ο Βίκτορ Ες έφτασε στις ΗΠΑ, το Πανεπιστήμιο Fordham στη Ν. Υόρκη του πρόσφερε θέση Καθηγητή Φυσικής. Το 1944 ο Ες έλαβε την Αμερικάνικη υπηκοότητα.
![]() |
Ο Βίκτορ Ες κάνει μάθημα στους φοιτητές του στο Πανεπιστήμιο Forham. |
Σε ένα τεύχος του 1947 του αμερικανικού περιοδικού "Journal of Roentgenology and Radium Therapy", οι Ες και William T. McNiff ανέφεραν ότι είχαν επεξεργαστεί "μια ολοκληρωμένη μέθοδο ακτίνων γ" με την οποία θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν μικρές ποσότητες Ραδίου στο ανθρώπινο σώμα. Αυτή η νέα διαδικασία κατέστησε δυνατή την ανίχνευση δηλητηρίασης από Ράδιο πριν φτάσει σε κρίσιμο στάδιο. Το 1948 ο Ες επισκέφθηκε την Ευρώπη και ήταν επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ.
Δύο χρόνια αργότερα, κατόπιν αιτήματος του δημάρχου William O' Dwyer της Νέας Υόρκης, ο Ες μαζί με άλλους πέντε επιστήμονες διερεύνησαν τη δυνατότητα τεχνητής παραγωγής βροχής στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, η οποία εκείνη την εποχή υπέφερε από σοβαρή ξηρασία. Ένα άλλο έργο με το οποίο ασχολήθηκε το 1950 ήταν μια μελέτη της Πολεμικής Αεροπορίας των Ηνωμένων Πολιτειών για τον προσδιορισμό των επιπτώσεων από τις δοκιμές της ατομικής βόμβας όσον αφορά την ύπαρξη ραδιενεργού νέφους. Η μελέτη ολοκληρώθηκε το 1955 και διαπίστωνε ότι από τις δοκιμές υπήρχαν ίχνη τεχνητής ακτινοβολίας στην ατμόσφαιρα.
![]() |
Ο Βίκτορ Ες στο εργαστήριό του στο Πανεπιστήμιο Fordham, το 1940. |
Στις 2 Απριλίου 1955, η σύζυγός του Bertha πέθανε από καρκίνο.
Στις 13 Δεκεμβρίου 1955 ο Ες παντρεύτηκε την Elizabeth M. Hoenke, που ήταν η γυναίκα που φρόντιζε την πρώτη σύζυγό του στα τελευταία χρόνια της ζωής της.
Ο Βίκτορ Ες ήταν πιστός Καθολικός Χριστιανός. Το 1946 δημοσίευσε στο Κυριακάτικο περιοδικό "The American Weekly" το άρθρο του "My Faith" ("Η Πίστη μου") όπου παρουσίασε τις απόψεις του για τη σχέση Επιστήμης και Θρησκείας. Το άρθρο ξεκινούσε με το ερώτημα: "Μπορεί ένας καλός επιστήμονας να πιστεύει στο Θεό;". Αφού έδινε αμέσως θετική απάντηση, στη συνέχεια εξηγούσε γιατί πιστεύει στο Θεό. Υπήρξε διακεκριμένο μέλος της Pontifical Academy of Science (Παπική Ακαδημία Επιστημών) στη Ρώμη.
Το 1958 αποσύρθηκε από το Πανεπιστήμιο Fordham. Την ίδια χρονιά το Πανεπιστήμιο Fordham απένειμε στον Ες την υψηλότερη τιμή του, το διάσημο μετάλλιο Insignis, το οποίο απονέμεται σε "καθολικούς ηγέτες για εξαιρετική διάκριση στην υπηρεσία του Θεού".
![]() |
Κατά την ανακήρυξη του Ες σε επίτιμο διδάκτορα Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ, το 1958. |
Στις 21 Ιουνίου 1958 το Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ ανακήρυξε τον Βίκτορ Ες επίτιμο διδάκτορα Φιλοσοφίας. Την ίδια περίοδο ο Βίκτορ Ες πραγματοποίησε την τελευταία επίσκεψή του στο Παρατηρητήριο του όρους Hafelekar.
Ο Βίκτορ Φραντς Ες πέθανε στις 17 Δεκεμβρίου 1964 σε ηλικία 81 ετών, στο Mount Vernon της Νέας Υόρκης, από τη νόσο του Πάρκινσον.
![]() |
Ο κρατήρας Hess στη Σελήνη. |
![]() |
To εξώφυλλο του βιβλίου του Ες με τίτλο: "Die Elektrische Leitfähigkeit Der Atmosphäre Und Ihre Ursachen" |
"Die Elektrische Leitfähigkeit Der Atmosphäre Und Ihre Ursachen" ("Η ηλεκτρική αγωγιμότητα της ατμόσφαιρας και οι αιτίες της"), 1926,
- Η ομιλία του Βίκτορ Ες για το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής, στις 12 Δεκεμβρίου 1936.
- Η παρουσίαση του Βίκτορ Ες κατά την απονομή του Νόμπελ Φυσικής από τον πρόεδρο της επιτροπής H. Pleijel (10 Δεκεμβρίου 1936).
- Ο ιστότοπος Victor Franz Hess Society με πλούσιο υλικό για τον Βίκτορ Ες.
![]() |
Το μνήμα για τον Βίκτορ Ες και την Elizabeth Hess (δεύτερη σύζυγός του) στο White Plains της Ν. Υόρκης. |
- Βιογραφικό χρονολόγιο για τον Βίκτορ Ες από το American Institute of Physics (AIP).
- Η νεκρολογία για τον Βίκτορ Ες στο περιοδικό Physics Today (Τόμος 18, Τεύχος 4, Απρίλιος 1965).
- Βίντεο "How Cosmic Rays and Balloons Started Particle Physics" ("Πως οι Κοσμικές Ακτίνες και τα Αερόστατα ξεκίνησαν την Σωματιδιακή Φυσική"), από το κανάλι SciShow Space (αγγλικά, 5:30).
- Αφιέρωμα στο περιοδικό Fordham News στον Βίκτορ Ες (2011). Ο Bill Breisky, εγγονός του Ες, μιλά για τον παππού που γνώρισε.
- Άρθρο του Peter Maria Schuster στο περιοδικό Astroparticle Physics (Τόμος 53, σελ. 33-49, Ιανουάριος 2014) με τίτλο: "The scientific life of Victor Franz (Francis) Hess".
- Το άρθρο "My faith" που δημοσίευσε ο Ες το 1946.
- Άρθρο από το physics4u "100 χρόνια από την ανακάλυψη της κοσμικής ακτινοβολίας από τον Victor Hess".
- Αφιέρωμα στην εφημερίδα New York Times για τα 100 χρόνια από την ανακάλυψη των κοσμικών ακτίνων. Το άρθρο υπογράφει ο εγγονός του, δημοσιογράφος Bill Breisky.
Τετάρτη 14 Ιουνίου 2023
Θέματα Φυσικής Γ' Λυκείου Πανελλαδικών Εξετάσεων (Ιούνιος 2001 - Ιούνιος 2023).
Υπάρχει νεότερη ανάρτηση ΕΔΩ
ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας
Αφού πλέον ολοκληρώθηκαν οι Πανελλαδικές Εξετάσεις της Γ' Λυκείου για το 2023, ήρθε η ώρα, για μια ακόμη φορά, να δημοσιεύσω το σύνολο των θεμάτων που έχουν δοθεί στη ΦΥΣΙΚΗ Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας (πρώην Κατεύθυνσης) της Γ' Λυκείου.
Όπως είναι γνωστό, η ύλη που πλέον εξετάζεται από την φετινή χρονιά (2022-23) έχει αλλάξει αρκετά σε σχέση με αυτή των προηγούμενων χρόνων. Προστέθηκαν κεφάλαια (π.χ. Κύματα, Κβαντική Μηχανική) και αφαιρέθηκαν κεφάλαια ή παράγραφοι κεφαλαίων (π.χ. Ρευστά, Μηχανική στερεού σώματος κλπ).
Έτσι, διευκρινίζω ότι η πρώτη ομάδα θεμάτων που δίνω παρακάτω αφορά το σύνολο των θεμάτων που είναι μέσα στην ύλη που εξετάζεται σήμερα.
Στο τέλος της ανάρτησης έχω βάλει όλα τα θέματα που έχουν δοθεί στις εξετάσεις από το σύνολο της ύλης που κατά καιρούς ήταν εξεταζόμενη.
Κάθε χρόνο σημείωνα στο αντίστοιχο εισαγωγικό σημείωμα: "Είμαι σίγουρος ότι θα χρειαστούν στο μέλλον!". Η ζωή απέδειξε ότι αυτό ήταν σωστό. Έτσι, νομίζω ότι αυτά που σήμερα δεν είναι χρήσιμα, στο μέλλον (μάλλον) θα χρειαστούν σε κάποιους(-ες)!
Τα θέματα είναι ταξινομημένα με χρονολογική σειρά (από τον Ιούνιο του 2001 μέχρι και τον Ιούνιο του 2023), κατά Κεφάλαιο ή τμήμα Κεφαλαίου (σύμφωνα με τη σειρά του σχολικού βιβλίου), κατά Θέμα και κατά είδος Ερώτησης. Η μορφή του αρχείου είναι word και η μορφή της γραμματοσειράς είναι Trebuchet με μέγεθος 11pt.
Τα θέματα προέρχονται από τις Πανελλαδικές Εξετάσεις όλων των τύπων Λυκείων (Ημερήσια ή Εσπερινά), από το σύνολο των εξετάσεων (κανονικές, επαναληπτικές, ελληνοπαίδων εξωτερικού-ομογενείς) και απευθύνονται στους μαθητές που θέλουν να κάνουν πρακτική εξάσκηση με μια μεγάλη ποικιλία τέτοιων θεμάτων, όπως και στους (στις) συναδέλφους καθηγητές που θέλουν να τα χρησιμοποιήσουν στη διδασκαλία τους.
Σε όποια χρονιά δεν εμφανίζονται θέματα για τα Εσπερινά Λύκεια, σημαίνει ότι έχουν δοθεί τα ίδια με τα Ημερήσια.
Μια σειρά θεμάτων του 2016 που έχουν τον χαρακτηρισμό "παλαιό σύστημα" αφορά τους υποψηφίους του 2016 που έγραψαν εξετάσεις με την παλαιότερη εξεταστέα ύλη. Το ίδιο ισχύει για θέματα του 2020.
Από το 2020 δημοσιεύω και τα θέματα του Ηλεκτρομαγνητισμού, κεφάλαιο που εξετάστηκε για πρώτη φορά ως ύλη της Γ' Λυκείου, στην εξεταστική περίοδο του Ιουνίου 2020. Από φέτος τα θέματα αυτής της ενότητας είναι χωρισμένα σε δύο μέρη (Μαγνητικό Πεδίο και Ηλεκτρομαγνητική Επαγωγή-Εναλλασσόμενο Ρεύμα). Στην ίδια ενότητα (Ηλεκτρομαγνητισμός) μπορείτε ακόμη να βρείτε τα θέματα που είχαν δοθεί στις Πανελλαδικές Εξετάσεις της Β' Λυκείου (Γεν. Παιδείας και Κατεύθυνσης) την περίοδο 2000 - 2004 χωρισμένα και αυτά σε δύο μέρη.
Οι αναρτήσεις είναι αποθηκευμένες στους ιστότοπους Dropbox και Google Drive. Σε κάθε ανάρτηση η πρώτη παραπομπή (ΕΔΩ) σας στέλνει στο Dropbox και η δεύτερη στο Google Drive.
Η χρήση του υλικού προφανώς δεν είναι για εμπορική εκμετάλλευση.
Θέματα από την ύλη που εξετάζεται
Για τις Κρούσεις (41 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τη Μηχανική Στερεού Σώματος (20 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τις Μηχανικές Ταλαντώσεις (44 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τα Μηχανικά Κύματα (42 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για το Μαγνητικό Πεδίο Γ' Λυκείου (10 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για την Ηλεκτρομαγνητική Επαγωγή-Εναλλασσόμενο Ρεύμα Γ' Λυκείου (17 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τον Ηλεκτρομαγνητισμό Β' Λυκείου (25 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τα Ηλεκτρομαγνητικά Κύματα (13 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για την Κβαντομηχανική (5 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Το σύνολο των θεμάτων που έχουν δοθεί από την αρχή (2001) αυτού του τύπου των εξετάσεων.
Για τις Μηχανικές Ταλαντώσεις (55 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τις Ηλεκτρικές Ταλαντώσεις (18 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τα Μηχανικά Κύματα (39 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τα Ηλεκτρομαγνητικά Κύματα (23 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τη Μηχανική των Ρευστών (20 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τη Μηχανική Στερεού Σώματος (112 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τις Κρούσεις (41 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για το Φαινόμενο Doppler (15 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για την Κβαντομηχανική (5 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τον Ηλεκτρομαγνητισμό Γ' Λυκείου (24 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Για τον Ηλεκτρομαγνητισμό Β' Λυκείου (17 σελίδες) πατήστε ΕΔΩ ή ΕΔΩ.
Μπορείτε να κατεβάσετε το τυπολόγιο που δίνεται στις εξετάσεις από ΕΔΩ.
Πώς θα κατεβάσετε ένα αρχείο στον υπολογιστή σας.
Αριστερό κλικ στη λέξη "ΕΔΩ" (που αντιστοιχεί στο αρχείο που θέλετε). Θα μεταφερθείτε στον ιστότοπο του Dropbox ή του Google Drive (όπου είναι αποθηκευμένα τα αρχεία).
Αριστερό κλικ στην λέξη "download", για το Dropbox.
Αριστερό κλικ στην λέξη "Αρχείο" και μετά αριστερό κλικ στη λέξη "Λήψεις", για το Google Drive.
Το αρχείο κατεβαίνει στο Φάκελο ΛΗΨΕΙΣ του υπολογιστή σας (ή όπου αλλού έχετε ορίσει να κάνετε λήψη των αρχείων).
Αποθηκεύστε το αρχείο σε όποιο Φάκελο του υπολογιστή σάς εξυπηρετεί.
Εύχομαι σε όλους και όλες να έχετε
ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ.
Τρίτη 14 Μαρτίου 2023
Σαν σήμερα... 1692, γεννήθηκε ο Ολλανδός επιστήμονας Pieter van Musschenbroek.
![]() |
Pieter van Musschenbroek (έργο του Jacobus Houbraken, Scottish National Portrait Gallery) |
![]() |
Λουγδουνική φιάλη από το Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. |
![]() |
Το ζεύγος Johan van Musschenbroek και Margaretha van Straaten, γονείς του Πίτερ βαν Μίσενμπρουκ. (Έργο του Pieter Cornelisz van Slingelandt, Μουσείο MFA Boston) |
Μέχρι το 1708, ο Πίτερ βαν Μίσενμπρουκ παρακολούθησε το Λατινικό Σχολείο (παρείχε την βασική εκπαίδευση σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες μέχρι το 19ο αιώνα), όπου διδάχτηκε Ελληνικά, Λατινικά, Γαλλικά, Γερμανικά (High German), Ιταλικά και Ισπανικά.
![]() |
Πορτραίτο του Πίτερ βαν Μίσενμπρουκ από τον Hieronymus van der Mij (1741). (Πανεπιστήμιο του Λέιντεν) |
![]() |
Το πρώτο σχέδιο παρουσίασης της φιάλης Λέιντεν από τον Johann Winkler, 1746. (sparkmuseum) |
![]() |
Ένα από τα πρώτα σχέδια με φιάλες Λέιντεν από το βιβλίο "Lettres sur L' Electricite" του Jean-Antoine Nollet. (sparkmuseum) |
Οι πρώτες σελίδες της έκδοσης στα γαλλικά του βιβλίου με τίτλο "Essai de Physique" (1ος τόμος). Έκδοση του Πανεπιστημίου Λέιντεν, 1751. |
![]() |
Απόσπασμα της επιστολής του Abraham Trembley προς το περιοδικό Philosophical Transactions. (sparkmuseum) |
![]() |
Γκραβούρα με τον Πίτερ βαν Μίσενμπρουκ να πειραματίζεται με φιάλη Λέιντεν στο εργαστήριό του. (Από το ηλεκτρονικό περιοδικό Ηistoriek) |
![]() |
Η πρώτη σελίδα του βιβλίου του βαν Μίσενμπρουκ "Elementa Physica". (Από HathiTrust Digital Library του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν) |
Αν, και όπως προαναφέρθηκε, ο βαν Μίσενμπρουκ είναι περισσότερο γνωστός ως εφευρέτης της "φιάλης Λέιντεν", εντούτοις ο ρόλος του στην εξάπλωση των απόψεων της εμπειρικής νευτωνικής φυσικής στην Ευρώπη, ιδιαίτερα μέσα από τα βιβλία του, υπήρξε πολύ σημαντικός.
![]() |
Η πρώτη σελίδα του βιβλίου του Μίσενμπρουκ "Oratio de sapiential divina" (1744). |
Ο βαν Μίσενμπρουκ ήταν ένας από τους πρώτους επιστήμονες που από το 1729 ξεκίνησε να παρέχει λεπτομερείς περιγραφές των δοκιμών που έκανε με μηχανήματα εφελκυσμού, θλίψης και κάμψης. Από το 1739 έχει περιγράψει ένα πρώιμο παράδειγμα προβλήματος στη δυναμική πλαστικότητα.
![]() |
Απόσπασμα της επιστολής του βαν Μίσενμπρουκ προς τον Ρενέ Ρεομίρ όπου του αναφέρει για τα πειράματα με την φιάλη Λέιντεν (20 Ιανουαρίου 1746). (Linda Hall Library) |
- Ανάρτηση του Sparkmuseum (Bellingham, WA) για την ιστορία της πατρότητας της συσκευής "Leyden jar".
- Για το Van Musschenbroek Foundation (Ίδρυμα Βαν Μίσενμπρουκ).
- Το πλήρες κείμενο (ψηφιοποιημένο) του βιβλίου "Oratio de sapiential divina" από την Google.
- Το πλήρες κείμενο (ψηφιοποιημένο) του βιβλίου "Elementa Physica" από την Google.
![]() |
Μικρές και μεγάλες φιάλες Λέιντεν στο Μουσείο Boerhaave στο Λέιντεν. (Linda Hall Library) |
- Για τον Βαν Μίσενμπρουκ και τη φιάλη Λέιντεν από το διαδικτυακό κανάλι "Kathy Loves Physics & History" (αγγλικά, 8:30).
- "Η Φυσική της Φιάλης Λέιντεν" από το διαδικτυακό κανάλι του James Lincoln (αγγλικά, 4:22).
- Εργασία του Steffen Ducheyne (Vrije Universiteit Brussel) για τον Πίτερ Βαν Μίσενμπρουκ (Ιούνιος 2016).