Σαν σήμερα ... 1969, 50 χρόνια από τότε που ο άνθρωπος άφησε, για πρώτη φορά, το χνάρι του στη Σελήνη.

Ίχνος που άφησε η μπότα του Aldrin στη σεληνιακή σκόνη.

Μπορείτε να διαβάσετε για την φάση της εκτόξευσης του Apollo 11  ΕΔΩ.

Μπορείτε να διαβάσετε για την φάση της άφιξης της σεληνακάτου στη Σελήνη   ΕΔΩ.

Σαν σήμερα, στις 21 Ιουλίου 1969, πριν από 50 χρόνια, ο Αμερικανός αστροναύτης Neil Armstrong, κυβερνήτης της διαστημικής αποστολής Apollo 11, έφτασε στην άκρη της σκάλας  της σεληνακάτου Eagle και πήδηξε, για να ακουμπήσει μαλακά στο σκονισμένο έδαφος της Σελήνης. Η ώρα ήταν 2:56:15 UTC (Coordinated Universal Time - Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα) ή 5:56:15 ώρα Ελλάδος, της 21ης Ιουλίου 1969. 

Ο Neil Armstrong έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στην επιφάνεια ενός άλλου ουράνιου σώματος, λέγοντας: "That's one small step for (a) man, one giant leap for mankind" ("Είναι ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα"). Τα ιστορικά λόγια του Armstrong σηματοδότησαν για πάντα ένα κορυφαίο γεγονός του 20ού αιώνα: την κατάκτηση της Σελήνης. Τα πρώτα βήματα του ανθρώπου στη Σελήνη μεταδόθηκαν ζωντανά στη Γη, μέσω μίας κάμερας που υπήρχε στο εξωτερικό της σεληνακάτου και υπολογίζεται ότι τα παρακολούθησαν 600.000.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.

Ο Armstrong κατεβαίνοντας τη σκάλα της σεληνακάτου,
λίγο πριν πατήσει για πρώτη φορά το έδαφος της Σελήνης.

Υπάρχει ένα αιωρούμενο ερώτημα για το κατά πόσο ο Neil Armstrong είχε προετοιμάσει ή όχι, αυτά τα λόγια του. Ο ίδιος πάντα υποστήριζε ότι τη στιγμή της εξόδου, του ήρθε αυθόρμητα η φράση. Ήταν όμως έτσι;

Το 2012 το BBC πρόβαλε το δικής του παραγωγής ντοκιμαντέρ «First Man on the Moon» («Ο πρώτος άνθρωπος στη Σελήνη»), για τη ζωή του Armstrong, όπου εκεί ο Dean Armstrong, αδελφός του Neil, διηγείται: 

Η πρώτη φωτογραφία που πήρε ο Armstrong όταν βρέθηκε
στο έδαφος της Σελήνης.

«Πριν να φύγει (ο Neil) για το Ακρωτήριο (Κανάβεραλ), με κάλεσε να περάσουμε λίγη ώρα μαζί.» (Ο Neil) μου είπε: «Αφού τα παιδιά έχουν πάει για ύπνο δεν παίζουμε μια παρτίδα Risk (παιχνίδι)». Εγώ του είπα ευχαρίστως. Ξεκινήσαμε να παίζουμε Risk και σε λίγο έσπρωξε προς τη μεριά μου ένα κομμάτι χαρτί, λέγοντάς μου: «Διάβασέ το». Το διάβασα. Σ’ εκείνο το χαρτί ήταν γραμμένο «That’s one small step for man, one giant leap for mankind».

Μου λέει «Τι νομίζεις γι’ αυτό;» Του λέω «Θαυμάσιο». Μου λέει, «Πίστευα ότι θα σου άρεσε, αλλά ήθελα να το διαβάσεις». Στη συνέχεια (ο Dean) πρόσθεσε: «Ήταν γραμμένο 'that is one small step for A man’.

Με το που πάτησε το πόδι του στη Σελήνη ο Armstrong ξεκίνησε αμέσως να συλλέγει δείγματα σεληνιακών πετρωμάτων που τα αποθήκευσε στο Eagle, για την περίπτωση που απαιτηθεί ταχύτατη εγκατάλειψη της Σελήνης κάτι που ευτυχώς δεν χρειάστηκε.

Η Jan Armstrong, σύζυγος του Neil, κρατώντας μια φωτογραφία
του, είναι τρισευτυχισμένη στις 18 Ιουλίου 1969.
Στο πίσω κάθισμα βρίσκεται ο γιος της οικογένειας Mark.

Πόση όμως ήταν η αγωνία του Armstrong φτάνοντας στη Σελήνη; Την απάντηση μας τη δίνει ο γεωλόγος Gerald Schaber που βρισκόταν στο Κέντρο Ελέγχου στο Χιούστον περιμένοντας τους δύο αστροναύτες να ξεκινήσουν τον σεληνιακό τους περίπατο. Μη έχοντας κάτι να κάνει στο μεσοδιάστημα, αποφάσισε να γυρίσει το διακόπτη της οθόνης του στο κανάλι που κατέγραφε άμεσα τις βιολογικές αντιδράσεις των δύο αστροναυτών.

Κατά τη διάρκεια της καθόδου της σεληνακάτου, οι παλμοί της καρδιάς του Armstrong ήταν γύρω στους 75 ανά λεπτό, κάτι πραγματικά εξαιρετικό για έναν άνθρωπο που σε λίγο θα προσεδαφιζόταν στη Σελήνη. Ήταν σίγουρο, ότι οι παλμοί αρκετών ανθρώπων που βρίσκονταν στο Κέντρο Ελέγχου στο Χιούστον ήταν πολλοί περισσότεροι την ίδια ώρα! Βέβαια για τον Schaber η κατάσταση του Armstrong δεν αποτελούσε έκπληξη, αφού ήταν γνωστό πόσο καλός πιλότος ήταν και από πόσους κινδύνους είχε ξεφύγει.

Όμως ο Schaber ακόμη δεν τα είχε δει όλα. Τη στιγμή που η σεληνάκατος Eagle ετοιμαζόταν ν’ ακουμπήσει στη σεληνιακή επιφάνεια, η οθόνη του υπολογιστή του έδειχνε 150 παλμούς ανά λεπτό για την καρδιά του πολύπειρου Armstrong!

O Aldrin φωτογραφημένος από τον Armstrong.
Στο σκάφανδρο απεικονίζονται η σκιά του Aldrin,
η σεληνάκατος Eagle και ο ίδιος ο Armstrong.

19 λεπτά αργότερα από τον Armstrong, ο Edwin Aldrin πάτησε κι αυτός στην επιφάνεια της Σελήνης. Oι δύο αστροναύτες, αφού εγκατέστησαν την τηλεοπτική κάμερα που θα αναμετάδιδε κάθε κίνησή τους,  πέρασαν λίγα λεπτά πειραματιζόμενοι με τη σεληνιακή βαρύτητα. Η κάμερα παρέμεινε για πάντα στη σεληνιακή επιφάνεια μετά την αναχώρησή τους.

Στη Σελήνη, οι Armstrong και Aldrin τοποθέτησαν μία πλακέτα στο πλευρό της βάσης του Eagle: «Here men from the planet Earth first set foot upon the Moon, July 1969 A.D.  We came in peace for all mankind" ("Εδώ, άνθρωποι από τον πλανήτη Γη έφθασαν για πρώτη φορά στη Σελήνη, Ιούλιος 1969 μ.Χ. Ήλθαμε εν ειρήνη, εκ μέρους ολόκληρης της ανθρωπότητας"). 

Το Κέντρο Ελέγχου στο Χιούστον την ώρα
της σεληνιακής βόλτας των 2 αστροναυτών.

Κάτω από την επιγραφή εμφανίζονταν τα ονόματα και οι υπογραφές των τριών αστροναυτών του Apollo 11 και του προέδρου Nixon. Λίγο αργότερα, οι Armstrong και Aldrin δέχθηκαν τα συγχαρητήρια του ιδίου του προέδρου, που βρισκόταν στο οβάλ γραφείο του Λευκού Οίκου.

Οι αστροναύτες τοποθέτησαν επίσης στην επιφάνεια της Σελήνης μία σημαία των Ηνωμένων Πολιτειών και έναν μικρό δίσκο από σιλικόνη στον οποίο ήταν καταγεγραμμένα, με μικροσκοπικούς χαρακτήρες, μηνύματα από 72 αρχηγούς κρατών και τον Πάπα Paul VI καθώς και δηλώσεις για τη διαστημική εξερεύνηση των προέδρων Dwight Eisenhower (Ντουάιτ Αϊζενχάουερ), John Kennedy (Τζον Κένεντι) και Lyndon Johnson (Λίντον Τζόνσον). 

Η σκάλα της σεληνακάτου και πίσω η αναμνηστική πλακέτα. 

Άφησαν, όμως, και κάτι άλλο, τα παράσημα των νεκρών του Διαστήματος από την αποστολή Apollo 1, Virgil Grissom, Edward White και Roger Chaffee, καθώς και δύο Σοβιετικών, του Βλαντίμιρ Κομαρόφ, ο οποίος έχασε τη ζωή του το 1967 στο Σογιούζ 1 και του πρώτου Σοβιετικού κοσμοναύτη, του Γιούρι Γκαγκάριν, που έχασε τη ζωή του σε αεροπορικό δυστύχημα το 1968. Τα παράσημα των Σοβιετικών είχε παραλάβει πριν από την αποστολή ο Αμερικανός αστροναύτης Frank Borman του Apollo 8, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Ε.Σ.Σ.Δ.

Από το σημείο αυτό, άρχισε το αμιγώς επιστημονικό τμήμα της αποστολής. Οι δύο αστροναύτες συγκέντρωσαν δείγματα εδάφους βάρους 21,55 κιλών, και εγκατέστησαν στην επιφάνεια σειρά συσκευών που θα παρέμεναν εκεί και μετά την αναχώρησή τους. Επρόκειτο για έναν ανιχνευτή ηλιακών υποατομικών σωματιδίων, ένα ειδικό κάτοπτρο λέιζερ για τον ακριβή υπολογισμό της απόστασης Γης-Σελήνης (η μόνη συσκευή που εξακολουθεί να λειτουργεί) και έναν σεισμογράφο τόσο ευαίσθητο που κατέγραφε και τα ίδια τους τα βήματα.

Οι δύο αστροναύτες δεν έπαυσαν να φωτογραφίζονται. Στις περισσότερες από αυτές τις ιστορικές φωτογραφίες εμφανίζεται ο Aldrin, απλά και μόνο γιατί την κάμερα κρατούσε συνεχώς σχεδόν ο Armstrong.

Η Αμερικάνικη σημαία στην Σελήνη.
Δεν έμεινε πολύ εκεί, γιατί καταστράφηκε από την
πυροδότηση της σεληνακάτου κατά την αναχώρηση.

Δύο ώρες μετά την έναρξη του σεληνιακού περιπάτου, ο Aldrin επέστρεψε στο Eagle και άρχισε τη διαδικασία αποσελήνωσης, αφού ήταν ο πιλότος της σεληνακάτου. Από μόνη της είναι μία ιστορική στιγμή, καθώς είναι η πρώτη φορά που ανθρώπινο κατασκεύασμα εκτοξεύεται από άλλο ουράνιο σώμα. 

Μισή ώρα αργότερα τον ακολούθησε ο Armstrong, αφήνοντας, όπως και ο Aldrin, δύο τελευταία ενθύμια στην επιφάνεια του δορυφόρου: τα βαριά παπούτσια που φορούσε κατά τη διάρκεια του περιπάτου και τα εκατοντάδες αποτυπώματα των βημάτων του. 

Σύμφωνα με το πρόγραμμα, οι δύο αστροναύτες επιχείρησαν να κοιμηθούν μέσα στις επόμενες 7 ώρες που παρέμειναν στην επιφάνεια της Σελήνης, αλλά ο παγωμένος και στενόχωρος θαλαμίσκος του Eagle δεν προσφερόταν για ξεκούραση. Τελικά, στις 17:54 UTC ή 20:54 ώρα Ελλάδος της 21ης Ιουλίου, ύστερα από συνολική παραμονή 21 ωρών και 36 λεπτών στην επιφάνεια της Σελήνης, ο κύριος κινητήρας του Eagle πυροδοτήθηκε και το άνω τμήμα του σκάφους εκτοξεύτηκε στο Διάστημα.

O Aldrin τοποθετεί το σεισμογράφο στο σεληνιακό έδαφος.

Από τη στιγμή της εκτόξευσης, ο Michael Collins, που επί ώρες περίμενε υπομονετικά στο Columbia, κοίταζε με αγωνία από τα παράθυρα. Λίγα λεπτά αργότερα διέκρινε μία λάμψη, ήταν το χρυσό μονωτικό περίβλημα του Eagle που λαμπύριζε στον Ήλιο, καθώς το σκάφος τον πλησίαζε. Στο σημείο αυτό, εξομολογήθηκε αργότερα, πίστεψε για πρώτη ίσως φορά ότι οι τρεις έχουν σημαντικές πιθανότητες να επιστρέψουν σώοι και αβλαβείς στη Γη.

Μετά τη σύνδεση των δύο οχημάτων (Eagle και Columbia), αλλά πριν περάσουν από τη σήραγγα σύνδεσης στο Columbia, οι Armstrong και Aldrin αφιέρωσαν αρκετή ώρα στον προσεκτικό καθαρισμό των στολών τους. Ήταν το πρώτο στάδιο μιας μακράς προληπτικής διαδικασίας απολύμανσης, λόγω του τότε φόβου για τυχόν μεταφορά από τη Σελήνη στη Γη, αγνώστων μικροβίων. Το ταξίδι της επιστροφής, πρώτο στάδιο του οποίου ήταν η απελευθέρωση του Eagle, εξελίχθηκε χωρίς το παραμικρό απρόοπτο.

O Armstrong ευχαριστημένος στη σεληνάκατο, μετά
τον σεληνιακό του περίπατο.

(Η ανάρτηση θα συνεχιστεί με το τι συνέβει τις επόμενες ώρες και μέρες).

• Αρχείο φωτογραφιών της NASA για τις αποστολές Apollo. Οι φωτογραφίες του κειμένου προέρχονται από αυτό το αρχείο.

• Το βίντεο της δραστηριότητας των δύο αστροναυτών στη Σελήνη (αγγλικά, 3:02:30).

Πηγή: Today in Science History,  ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ,  WIKIPEDIA, Τhe Αtlantic