Σαν σήμερα ... 1922, πέθανε ο Γερμανός θεωρητικός φυσικός Max Abraham.

Ο Abraham το 1915 (από το αρχείο του Caltech).

Σαν σήμερα, στις 16 Νοεμβρίου 1922, πέθανε στο Μόναχο ο φυσικός Max Abraham, σε ηλικία μόλις 47 ετών.

Ο Abraham είχε γεννηθεί στις 26 Μαρτίου 1875 στο Danzig της αυτοκρατορικής Γερμανίας (τώρα Gdańsk της Πολωνίας) προερχόμενος από ευκατάστατη εβραϊκή οικογένεια εμπόρων. Πατέρας του ήταν ο Moritz Abraham και μητέρα του η Selma Moritzsohn.

Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και το 1897, υπό την καθοδήγηση του Max Planck, πήρε το διδακτορικό του. Πέρασε τα επόμενα τρία χρόνια στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου εργαζόμενος ως βοηθός του Planck.

Το 1900 ο Abraham αποδέχτηκε θέση άμισθου λέκτορα στο Πανεπιστήμιο του Göttingen. Εκεί παρέμεινε μέχρι το 1909, ένα ασυνήθιστα μεγάλο χρονικό διάστημα για κάποιον που κατέχει μια τέτοια απλήρωτη θέση διδασκαλίας. Ο λόγος της μη απόκτησης μιας μόνιμης θέσης στο πανεπιστήμιο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δεν οφειλόταν σε μειωμένη ικανότητα, αλλά μάλλον ήταν αποτέλεσμα της προσωπικότητάς του. 

Όπως έχει γραφεί, δεν είχε υπομονή με ό,τι θεωρούσε ότι είναι ανόητη και παράλογη επιχειρηματολογία. Είχε την τάση να είναι επικριτικός και δεν είχε κανένα δισταγμό να ψέξει δημόσια τους συναδέλφους του, ανεξάρτητα από το βαθμό ή τη θέση τους. Το χιούμορ του ήταν αιχμηρό  και συνοδευόταν από μια εξίσου αιχμηρή γλώσσα. 

Το 1909 ο Abraham δέχθηκε θέση στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στις Ηνωμένες Πολιτείες, όμως μην αντέχοντας την ατμόσφαιρα του μικρού πανεπιστημιακού ιδρύματος του Ιλινόις, επέστρεψε στο Göttingen μετά από λίγους μήνες. 

Ο επόμενος σταθμός του ήταν στην Ιταλία. Μετά από πρόσκληση του Ιταλού μαθηματικού Tullio Levi-Civita ο Abraham έγινε καθηγητής Λογικής Μηχανικής (Rational Mechanics) στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου, όπου παρέμεινε μέχρι το 1914. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου ο Abraham, μέσω αλληλογραφίας, διαφώνησε έντονα με τον Αϊνστάιν για τη θεωρία της σχετικότητας, αλλά ακόμη έπαιξε ενεργό ρόλο σε παρόμοια διαφωνία ανάμεσα στον Αϊνστάιν και τον Levi-Civita.

Με την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου αναγκάστηκε να επιστρέψει στη Γερμανία κι εκεί εργάστηκε πάνω στη θεωρία της μετάδοσης των ραδιοφωνικών κυμάτων.

Μετά τον πόλεμο, μη μπορώντας να επιστρέψει στο Μιλάνο, εργάστηκε στη  Στουτγκάρδη μέχρι το 1921, αντικαθιστώντας τον καθηγητή της Φυσικής στο Technische Hochschule (Τεχνικό Πανεπιστήμιο). 

Μετά από αυτή την περίοδο αποδέχτηκε θέση καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Άαχεν. Μέχρι να πάει στο Άαχεν, αρρώστησε και τελικά διαγνώστηκε με όγκο στον εγκέφαλο.  Ποτέ δεν επανήλθε και όπως υπέφερε στη ζωή του, έτσι και το τέλος του ήταν επώδυνο. 

Σχεδόν όλο το έργο του Abraham είναι σχετικό με τη θεωρία του Maxwell. Έγραψε ένα δίτομο έργο για την ηλεκτροδυναμική με τίτλο "Theorie der Elektrizität" ("Θεωρία της Ηλεκτρικής Ενέργειας"). Το βιβλίο αυτό έκανε πέντε εκδόσεις στη διάρκεια της ζωής του Abraham και για τη Γερμανία υπήρξε ένα πρότυπο έργο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά του κειμένου ήταν ότι σε κάθε νέα έκδοση ο Abraham θεωρούσε σωστό να περιλαμβάνει, όχι μόνο τις τελευταίες πειραματικές εργασίες, αλλά και τις πιο πρόσφατες θεωρητικές συνεισφορές, ακόμη και αν οι εισφορές αυτές βρίσκονταν σε αντιπαλότητα. Επιπλέον, δεν είχε κανένα δισταγμό, αφού εξηγούσε και τις δύο πλευρές ενός ζητήματος, να υποστηρίξει τη δική του άποψη.

Το εξώφυλλο του έργου του "Theorie der Elektrizität".

Το 1902, σε κείμενό του ανέπτυξε τη θεωρία του για το ηλεκτρόνιο, αλλά το 1904 ο Λόρεντζ με τον Αϊνστάιν διατύπωσαν μια διαφορετική θεωρία. Η μελέτη του Abraham  για τη δομή και τη φύση των ηλεκτρονίων τον οδήγησε στην ιδέα της ηλεκτρομαγνητικής φύσης της μάζας του ηλεκτρονίου και κατά συνέπεια, στην εξάρτηση από την ταχύτητα των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων σε ένα βαρυτικό πεδίο. Στην αρχή, οι ιδέες του υποστηρίχθηκαν πειραματικά, ιδιαίτερα από πειράματα του Walter Kaufmann, αλλά αργότερα άλλες πειραματικές εργασίες ευνόησαν τη θεωρία που αναπτύχθηκε από τους Λόρεντζ, Αϊνστάιν.

Ο Abraham ήταν αντίθετος με τη θεωρία της σχετικότητας σε όλη του τη ζωή. Στην αρχή οι αντιρρήσεις του είχαν να κάνουν τόσο με τα αξιώματα στα οποία βασιζόταν η σχετικότητα, όσο και με το γεγονός ότι ένιωθε ότι η πειραματική απόδειξη δεν υποστήριζε τη θεωρία. Από το 1912, έχοντας κατανοήσει πολύ καλά τη θεωρία της σχετικότητας, μετρίασε τις αντιρρήσεις του, δεχόμενος ότι η θεωρία ακουγόταν λογική. Ωστόσο, δεν δεχόταν ότι αυτή ήταν μια θεωρία που μπορούσε να περιγράψει με ακρίβεια τον φυσικό κόσμο.

Ο Abraham πάντα πίστευε στην ύπαρξη του "αιθέρα" και ήλπιζε ότι καινούρια αστρονομικά δεδομένα θα επιβεβαίωναν αυτή την άποψη. Ακόμη, πίστευε ότι ένα ηλεκτρόνιο ήταν μια απόλυτα άκαμπτη σφαίρα με φορτίο που κατανέμεται ομοιόμορφα πάνω στην επιφάνειά του. Δεν επρόκειτο να εγκαταλείψει αυτές τις πεποιθήσεις εύκολα, κυρίως επειδή ένιωθε ότι οι απόψεις του βασίζονται στην κοινή λογική. 

Μετά το θάνατό του, ο Max Born και ο Max von Laue έγραψαν σ' έναν επικήδειο: 
"(Ο Abraham) αγαπούσε τον απόλυτο αιθέρα, τις εξισώσεις του για το πεδίο, το άκαμπτο ηλεκτρόνιό του, όπως ένας νεαρός αγαπά στον πρώτο έρωτά του και του οποίου την ανάμνηση καμιά κατοπινή εμπειρία δεν μπορεί να σβήσει".

Εργογραφία  (Γερμανικά) του Max Abraham.

Πηγή: Today in Science History