Σαν σήμερα... 1934, γεννήθηκε ο Ρώσος κοσμοναύτης Αλεξέι Λεόνοφ, ο πρώτος άνθρωπος που έκανε διαστημικό περίπατο.

Αλεξέι Αρχίποβιτς Λεόνοφ

Σαν σήμερα, στις 30 Μαΐου 1934, γεννήθηκε ο Αλεξέι Αρχίποβιτς Λεόνοφ (ρωσ. Алексей Архипович Леонов), στο μικρό χωριό Listvyanka, 600 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης του Kemerovo, νοτιοδυτικά της Δυτικής Σιβηρίας.  

Ήταν Ρώσος κοσμοναύτης και πιλότος της πολεμικής αεροπορίας της Σοβιετικής Ένωσης, που έγινε διάσημος γιατί ήταν ο πρώτος άνθρωπος που βγήκε από την κάψουλα ενός διαστημοπλοίου για να κάνει διαστημικό περίπατο (κατά την ορολογία της NASA, Extravehicular Activity - EVA). Βέβαια, εκτός από αυτήν την πρωτιά, υπήρξε γενικότερα σημαντική μορφή του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος.

Ο Αλεξέι σε μικρή ηλικία με τους γονείς του.

Ο πατέρας του Αλεξέι ήταν ανθρακωρύχος στο Donbass (σήμερα στην Ουκρανία, περιοχή του Ντονέτσκ που διεκδικείται από τους Ρώσους). Το 1936, στη διάρκεια των σταλινικών διώξεων, ο πατέρας του κατηγορήθηκε για αντικαθεστωτική δράση, αλλά αποκαταστάθηκε το 1939. Τότε η οικογένεια Λεόνοφ μετακινήθηκε στο Kemerovo και στη συνέχεια στο Kalinigrad. Η μητέρα του εργαζόταν ως δασκάλα. Ο Αλεξέι ήταν το 9ο παιδί στην οικογένειά του και από πολύ νωρίς έδειξε το ενδιαφέρον του για την τέχνη και την αεροπλοΐα.  

Ο Αλεξέι πήγε στο σχολείο σε ηλικία 9 ετών. Το 1953 αποφοίτησε από το Λύκειο έχοντας καλούς βαθμούς στο απολυτήριό του. Επιπλέον, είχε καλές επιδόσεις στον αθλητισμό, αλλά είχε αποκτήσει και αρκετές γνώσεις για τα αεροπλάνα, με τη βοήθεια ενός μεγαλύτερου αδελφού του που ήταν τεχνικός αεροσκαφών. Αυτά τα προσόντα τον βοήθησαν να γίνει δεκτός στη Σχολή Αεροπορίας στην πόλη Kremechug, όπως το είχε ονειρευτεί από μικρός. Στην περίοδο 1955-57 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Σχολή Chuguev στην Ουκρανία, απ' όπου αποφοίτησε ως πιλότος μαχητικών αεροσκαφών. Μετά την αποφοίτησή του, ο Λεόνοφ υπηρέτησε στο 10ο Τμήμα Αερομεταφορών του Kremenchug. 

Ο Λεόνοφ σε νεαρή ηλικία.

Το 1957 ο Αλεξέι Λεόνοφ παντρεύτηκε την δασκάλα Svetlana Pavlovna Dozenko, με την οποία απέκτησαν δύο κόρες, την Βικτώρια (21 Απριλίου 1961 - Ιούλιος 1996, πέθανε από πνευμονία ως επιπλοκή ηπατίτιδας) και την Οξάνα (1967- ) (εργαζόταν ως μεταφράστρια. Τώρα ζει στο Λος Άντζελες με την οικογένειά της). Η οικογένεια του Λεόνοφ έζησε στη Μόσχα.

Το 1960, έχοντας τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά (π.χ. ύψος 1.63μ), πέρασε τις απαραίτητες δοκιμασίες και μπήκε στην αρχική ομάδα των 20 πιλότων που επελέγησαν να γίνουν οι πρώτοι κοσμοναύτες στο σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα. 

Την περίοδο 1960-61 ο Λεόνοφ παρακολούθησε το δεκαοκτάμηνο εντατικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ομάδας των κοσμοναυτών σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας και ειδική εκπαίδευση για την κάθε αποστολή.

Αλεξέι Λεόνοφ και Svetlana Pavlovna Dozenko την ημέρα του γάμου τους.

Ο διαστημικός περίπατος εκτός διαστημοπλοίου είχε προγραμματισθεί να γίνει με την αποστολή του Βοστόκ 11, αλλά αυτή ακυρώθηκε και έτσι το ιστορικό γεγονός συνέβη κατά την πτήση του Voskhod 2 (Χάραμα 2).

Την Πέμπτη 18 Μαρτίου 1965, στις 11:30 π.μ. ώρα Μόσχας και 90 λεπτά μετά την εκτόξευσή του από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, το Voskhod 2 ολοκλήρωσε την πρώτη του περιστροφή γύρω από τη Γη, γύρω στα 500 χιλόμετρα πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη. 

Ο Αλεξέι Λεόνοφ στη θέση του πιλότου.

Η θυρίδα της διαστημικής κάψουλας άνοιξε και ο Αλεξέι Λεόνοφ στάθηκε στο κατώφλι περιμένοντας την εντολή του κυβερνήτη Pavel Belyayev (Πάβελ Μπελιάγεφ). Μετά από λίγο, ο Λεόνοφ έριξε έξω από το σκάφος ένα λεπτό καλώδιο, μήκους 5,35 μέτρων, που τον συνέδεε με το διαστημόπλοιο. Αμέσως μετά λύγισε τη μέση του και τίναξε προς τα πίσω τα πόδια του για να βγει από την κάψουλα. Για τρία περίπου λεπτά κρατήθηκε με το ένα χέρι από το κατώφλι, πότε σε οριζόντια και πότε σε κατακόρυφη θέση, μέχρι που κάποια στιγμή έδωσε μία ώθηση στο σώμα του και απομακρύνθηκε από το σκάφος.

Ο Λεόνοφ (πάνω αριστερά) με την ομάδα των πρώτων
 Ρώσων κοσμοναυτών. Διακρίνουμε τον Γιούρι Γκαγκάριν 
(κάτω, 2ος αρ.), την Βαλεντίνα Τερέσκοβα δίπλα του κλπ.  

 
Απελευθερωμένος από τη βαρύτητα κινήθηκε με αργές, αλλά ζωηρές κινήσεις και έκανε πέντε "τούμπες". Μία φωτογραφική μηχανή στην εξωτερική πλευρά του διαστημόπλοιου απαθανάτισε, στιγμιότυπο προς στιγμιότυπο, την πρώτη "βουτιά" του ανθρώπου στο διάστημα. Εκεί έξω που βρισκόταν ο Λεόνοφ είχε μια "απλή" αποστολή: να στερεώσει μια κάμερα στην εξωτερική θυρίδα του διαστημοπλοίου, να καταγράψει το διαστημικό του περίπατο με μια σταθερή κάμερα που ήταν στερεωμένη στο στήθος του και να επιβιώσει. Το πρώτο και το τρίτο από αυτά τα κατάφερε. Όμως το δεύτερο αποδείχτηκε αδύνατο επειδή η στολή του απρόσμενα είχε φουσκώσει(!) και δεν μπορούσε να πατήσει το κουμπί ενεργοποίησης της κάμερας που ήταν στο μπούτι του.

Είναι σίγουρο ότι ο πρώτος διαστημικός περίπατος ήταν μια υπόθεση που φόβιζε όλους. Κανένας δεν γνώριζε τι μπορούσε να συμβεί. Ιατρικές αναφορές κατέγραψαν ότι η εσωτερική θερμοκρασία του Λεόνοφ ανέβηκε αρκετά σε 20 λεπτά, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει με θερμοπληξία. Επέπλεε στο εσωτερικό της διαστημικής στολής του ή όπως έχει διευκρινιστεί σε κατοπινές συνεντεύξεις του Λεόνοφ, το σώμα του ήταν λουσμένο στον ιδρώτα.  

Στιγμιότυπα από τον διαστημικό περίπατο του Λεόνοφ.

Το BBC έχει καταγράψει τις αναμνήσεις για το περιστατικό από τον ίδιο τον Λεόνοφ, ως εξής:

"Η στολή μου είχε αρχίσει να παραμορφώνεται. Τα χέρια μου είχαν γλιστρήσει έξω από τα γάντια και τα πόδια έξω από τις μπότες. Αισθανόμουν τη στολή χαλαρά γύρω από το σώμα μου. Έπρεπε να κάνω κάτι. Δεν μπορούσα να τραβήξω τον εαυτό μου πίσω, χρησιμοποιώντας το καλώδιο. Και το χειρότερο, με αυτή την παραμορφωμένη στολή ήταν αδύνατο να χωρέσω από τη θυρίδα". 

Έτσι, ο Λεόνοφ άνοιξε μια βαλβίδα για να απελευθερώσει αργά το οξυγόνο, να αποσυμπιεστεί η στολή έως ότου γίνει αρκετά μικρή, για να περάσει μέσα στο διαστημικό όχημα με σχετική ασφάλεια. 

Παρά την αναπνοή καθαρού οξυγόνου πριν από την έξοδο για τη μείωση του αζώτου στο αίμα του, αυτή η απρογραμμάτιστη αποσυμπίεση τον εξουθένωσε, αισθανόμενος το σώμα του σαν να τρυπιέται από καρφιά και βελόνες. Ήταν μια κατάσταση παρόμοια με ενός δύτη που ανεβαίνει απότομα από μεγάλο βάθος.

Η "βόλτα" του Λεόνοφ ολοκληρώθηκε χωρίς άλλα προβλήματα μέσα σε 12 λεπτά και εννέα δευτερόλεπτα, στη διάρκεια των οποίων το σοβιετικό διαστημόπλοιο διήνυσε περί τα 5.000 χιλιόμετρα περιφερόμενο γύρω από τη Γη.

Ο Λεόνοφ με τις δύο κόρες του.

Τα προβλήματα όμως δεν τελείωσαν με την είσοδο στο διαστημόπλοιο. Το άνοιγμα της θυρίδας είχε ως αποτέλεσμα το διαστημόπλοιο να οδηγηθεί σε περιδίνηση (spin). Ακόμη χειρότερα, μια δυσλειτουργία ανέβασε το επίπεδο του οξυγόνου στο θαλαμίσκο, κάτι που μπορούσε να προκαλέσει ανάφλεξη από κάποιο σπινθήρα. Αυτό το γνώριζαν καλά, επειδή ο συνάδελφος τους κοσμοναύτης Βαλεντίν Μπονταρένκο (ρωσ. Валентин Васильевич Бондаренко) είχε καεί κατά τη διάρκεια δοκιμών από ένα  παρόμοιο γεγονός το Μάρτιο του 1961. Ο Μπελιάγιεφ και ο Λεόνοφ εφάρμοσαν κάθε τέχνασμα που γνώριζαν για να πέσει η θερμοκρασία και να ανέβει η υγρασία, στην προσπάθειά τους να μειώσουν τον κίνδυνο. Τελικά ήταν τυχεροί και δεν προκλήθηκε σπινθήρας.

Παρά την επιστροφή του Voskhod-2 στη Γη μόλις 1 μέρα, 2 ώρες και 2 λεπτά μετά την εκτόξευσή του, η κακή τύχη του πληρώματος συνεχίστηκε. Στη διάρκεια της επανεισόδου στην ατμόσφαιρα της Γης, το αυτόματο σύστημα ενεργοποίησης των πυραύλων ανάσχεσης δεν λειτούργησε, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιήσουν το χειροκίνητο σύστημα. Όμως, στο στενό χώρο του διαστημικού σκάφους η κίνησή τους είχε ως αποτέλεσμα, αυτό να χάσει την ισορροπία του για ένα λεπτό, κάτι που τους τρομοκράτησε. 

Το πλήρωμα της αποστολής Voskhod 2 Αλεξέι Λεόνοφ (αρ.)
και Pavel Belyayev (δεξ.).

Τέλος, το τροχιακό σκάφος απέτυχε να αποχωριστεί από την κάψουλα προσγείωσης, με αποτέλεσμα να μη προσγειωθούν στην προγραμματισμένη περιοχή, αλλά σ' ένα πυκνό δάσος κατά τη διάρκεια μιας χιονοθύελλας ανάμεσα σε λύκους και αρκούδες. Οι δύο κοσμοναύτες βρέθηκαν την επόμενη μέρα από την ομάδα διάσωσης, έχοντας κινδυνεύσει από κρυοπαγήματα, γιατί εκτεθειμένοι στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες ο ιδρώτας μέσα στις στολές πήγαινε να παγώσει. Η πολύ καλή εκπαίδευση που είχαν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας τους σίγουρα τους έσωσε από τα χειρότερα.

Ο Αλεξέι Λεόνοφ ήταν ο τελευταίος επιζών από τους 5 κοσμοναύτες του προγράμματος  Voskhod. Οι Αμερικανοί κατάφεραν να πραγματοποιήσουν τον πρώτο διαστημικό περίπατο με τον αστροναύτη  Edward White τρεις μήνες αργότερα, τον Ιούνιο του 1965.

Στο διάστημα 1965-67 εργάστηκε ως εκπαιδευτής των νεότερων κοσμοναυτών. Το 1968 αποφοίτησε από την Ακαδημία Μηχανικής της Σοβιετικής Αεροπορίας.

Η πρώτη εικόνα από τον διαστημικό περίπατο του Λεόνοφ,
που πρόβαλε η σοβιετική τηλεόραση στις 18 Μαρτίου 1965.
(Φωτό: Associated Press)

Στα πλαίσια του ανταγωνισμού στο διάστημα ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση, το 1968 ο Λεόνοφ επιλέχθηκε ως κυβερνήτης του διαστημόπλοιου Soyuz που θα πραγματοποιούσε επανδρωμένη περιφορά της Σελήνης. Όμως η πτήση ακυρώθηκε, αφενός γιατί οι δοκιμές του πυραύλου Ν1 απέτυχαν, αφετέρου γιατί πρόλαβαν και έκαναν οι Αμερικανοί πρώτοι επανδρωμένη περιφορά γύρω από τη Σελήνη. Επίσης, ο Λεόνοφ είχε επιλεγεί να είναι ο πρώτος σοβιετικός κοσμοναύτης που θα πατούσε στη Σελήνη, όμως κι αυτό το σχέδιο ακυρώθηκε, γιατί πάλι πρόλαβαν οι Αμερικανοί.

Αναμνηστικό γραμματόσημο της Σοβιετικής Ένωσης
για τον πρώτο διαστημικό περίπατο του Αλεξέι Λεόνοφ.

Στις 22 Ιανουαρίου 1969 ο Λεόνοφ στάθηκε τυχερός. Συμμετέχοντας σε πομπή που συνόδευε τον τότε ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης Λεονίντ Μπρέζνιεφ, το αυτοκίνητο που βρισκόταν ο Λεόνοφ δέχτηκε από λάθος πυροβολισμούς, που στόχο είχαν τον Μπρέζνιεφ. Σκοτώθηκε ο οδηγός του οχήματος, αλλά ο Λεόνοφ και οι άλλοι κοσμοναύτες δεν τραυματίστηκαν.

Το πλήρωμα της κοινής αποστολής Η.Π.Α.-Σοβιετικής Ένωσης
τον Ιούλιο 1975. Όρθιοι: Stafford (αρ.) και Λεόνοφ (δεξ.),
Καθιστοί: (από αρ.) Slayton, Brand και Kubasov.

Το 1971 στάθηκε και πάλι τυχερός.  Ο Λεόνοφ είχε επιλεγεί ως κυβερνήτης της αποστολής Soyuz 11, της πρώτης αποστολής επάνδρωσης του σοβιετικού διαστημικού σταθμού Salyut 1. Τέσσερις ημέρες πριν την αναχώρηση, το κανονικό τριμελές πλήρωμα (Alexei Leonov, Valeri Kubasov και Pyotr Kolodin) αντικαταστάθηκε με το εφεδρικό (Georgy Dobrovolsky, Vladislav Volkov και Viktor Patsayev), διότι ο Valeri Kubasov  εμφάνισε ύποπτα συμπτώματα προσβολής από φυματίωση.

Ενώ η αποστολή της σύνδεσης του διαστημοπλοίου με το διαστημικό σταθμό ήταν επιτυχής, τα τρία μέλη της αποστολής βρέθηκαν νεκροί μέσα στο θαλαμίσκο όταν επέστρεψαν, λόγω προβλήματος με την πίεση στο εσωτερικό του θαλαμίσκου κατά την είσοδο στην ατμόσφαιρα της Γης. 

Από την κοινή αμερικανοσοβιετική πτήση το 1975. Ο Λεόνοφ 
κρατά το σκίτσο του Αμερικανού αστροναύτη Stafford.

Τον Ιούλιο 1975 συμμετείχε στην πρώτη κοινή διαστημική αποστολή ΗΠΑ - ΕΣΣΔ στα πλαίσια της διμερούς ύφεσης. Ήταν το δεύτερο - και τελευταίο - ταξίδι του Λεόνοφ στο διάστημα μαζί με τον Valeri Kubasov (Βάλερι Κουμπάσοφ), όταν ως κυβερνήτης του σοβιετικού σκάφους Soyuz 19  συνδέθηκε σε τροχιά με το αμερικανικό σκάφος του προγράμματος Apollo (χωρίς αριθμό) που είχε τριμελές πλήρωμα (Thomas P. Stafford, Vance D. Brand και Donald K. Slayton). Η αποστολή ήταν επιτυχής, δημιουργήθηκε ένας κοινός χώρος διαβίωσης για τα δύο πληρώματα και κράτησε περίπου 6 ημέρες.

To 2011 με την χήρα του Γιούρι Γκαγκάριν στον εορτασμό
για τα 50 χρόνια της πρώτης επανδρωμένης διαστημικής πτήσης.

Από το 1976 ως το 1982, ο Λεόνοφ διετέλεσε αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών "Γιούρι Γκαγκάριν", όπου επέβλεπε την εκπαίδευση των σοβιετικών πληρωμάτων. Την ίδια περίοδο είχε την επιμέλεια της έκδοσης του περιοδικού των κοσμοναυτών "The Neptune" ("Ο Ποσειδώνας").

Το 1991 συνταξιοδοτήθηκε, αλλά δεν έμεινε ανενεργός. Το 2001 είχε διατελέσει αντιπρόεδρος της Ρωσικής τράπεζας Alfa Bank στη Μόσχα. Αργότερα υπήρξε αντιπρόεδρος σε μια επενδυτική τράπεζα στη Μόσχα. 

Το 2004 ο Αλεξέι Λεόνοφ και ο πρώην Αμερικανός αστροναύτης David Scott ξεκίνησαν τη συνεργασία για τη συγγραφή μιας διπλής ιστορικής βιογραφίας σχετικά με τη διαστημική κούρσα μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης. Το βιβλίο εκδόθηκε με τον τίτλο "Δύο όψεις του φεγγαριού: Η Ιστορία του αγώνα δρόμου του Ψυχρού Πολέμου" και δημοσιεύθηκε το 2006. Την εισαγωγή στο βιβλίο έγραψαν ο αστροναύτης  Νιλ Άρμστρονγκ και ο ηθοποιός Τομ Χανκς.

Ο Λεόνοφ ζωγραφίζει έναν από τους πίνακες
 του με θέμα από το διάστημα.

Παράλληλα με τις άλλες του δραστηριότητες, ο Λεόνοφ δεν σταμάτησε να ζωγραφίζει.  Αυτοδίδακτος καλλιτέχνης, είχε ζωγραφίσει τα πάντα, από τυπικές ρωσικές εκκλησίες μέχρι σκηνές χιονιού στη Σιβηρία και, φυσικά, οτιδήποτε είχε σχέση με το διάστημα. Τα αγαπημένα του θέματα ήταν τα ουράνια σώματα, το διάστημα και οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτό. Δεν δίστασε να πάρει χρωματιστά μολύβια και χαρτί στο κοινό διαστημικό ταξίδι με τους Αμερικανούς κι εκεί να ζωγραφίσει τη Γη και τα πορτρέτα των συναδέλφων του. Είχε επιμεληθεί πολλές φορές την εικονογράφηση  άρθρων σχετικών με το διάστημα σε περιοδικά κι εφημερίδες. Έκανε κοινή έκθεση στη Μόσχα με Αμερικανούς καλλιτέχνες, που επίσης είχαν το διάστημα ως αγαπημένο τους θέμα. 

Από την κηδεία του Αλεξέι Λεόνοφ στις 15 Οκτωβρίου 2019.

Στη διάρκεια της ζωής του είχε τιμηθεί με δεκάδες βραβεία και μετάλλια, από την πατρίδα του και πολλές άλλες χώρες. Η μορφή του έχει εμφανιστεί σε πολλά γραμματόσημα διαφορετικών χωρών. Το όνομά του έχει δοθεί σε κρατήρα, στην αθέατη πλευρά της σελήνης.

Ο Mstislav Keldysh, πρόεδρος της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών και από τους θεμελιωτές του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος, είχε πει χαρακτηριστικά ότι ο Αλεξέι Λεόνοφ είχε επιλεγεί ως επικεφαλής για το σοβιετικό ταξίδι στη Σελήνη, όχι μόνο για την εμπειρία και την επινοητικότητα του, αλλά και για την ιδιοσυγκρασία του. Είχε αίσθηση του χιούμορ και απολάμβανε να κάνει αστεία για να ευχαριστιέται η παρέα.

Όταν ο Λεόνοφ και ο Κουμπάσοφ βρίσκονταν στο Soyuz, ο τηλεοπτικός πομπός έσπασε πριν από την πτήση, πράγμα που σήμαινε διακοπή της μετάδοσης. Όμως ήταν αδύνατο να ματαιωθεί η πτήση. Έτσι, οι αστροναύτες επισκεύασαν τη συσκευή, δουλεύοντας όλη τη νύχτα.

Το σκίτσο αυτό σχεδίασε και πρόσφερε στην
κ. Θάλεια Αντωνοπούλου (σύζυγος του ιδιοκτήτη
της ΑΧΑΪΑ CLAUSS) ο Λεόνοφ, στη διάρκεια του 
Γ' Παγκόσμιου Αστροναυτικού Συνεδρίου που 
διεξήχθη στην Αθήνα (13 Σεπτεμβρίου 1965).
(Από δημοσίευμα του καναλιού THE BEST)

Στις αρχές του 2019 ο Λεόνοφ υποβλήθηκε σε αναγκαία χειρουργική επέμβαση λόγω του σακχαρώδη διαβήτη από τον οποίο έπασχε. Μετά από αυτό, ο αστροναύτης βρισκόταν συνεχώς στα νοσοκομεία. Στις 11 Οκτωβρίου 2019, σε ηλικία 85 ετών, ο Αλεξέι Λεόνοφ πέθανε στο νοσοκομείο Burdenko της Μόσχας, από οξεία καρδιακή ανεπάρκεια, επιπλοκή του διαβήτη. Τάφηκε στο στρατιωτικό νεκροταφείο Mytishchi στα περίχωρα της Μόσχας.

• Μαυρόασπρο βίντεο που δείχνει την έξοδο του Λεόνοφ από το διαστημόπλοιο, τον διαστημικό του περίπατο και τον ίδιο να περιγράφει αυτά που βλέπει (ρωσικά, 1:31).

• Έγχρωμο βίντεο με τον διαστημικό περίπατο του Λεόνοφ (υπότιτλοι στα αγγλικά - 1:08).

• Αρχείο φωτογραφιών του Λεόνοφ.

Ο Αλεξέι Λεόνοφ με την κόρη του Οξάνα σε 
συνέντευξη τύπου με αφορμή την έκδοση βιβλίου 
με αναμνήσεις του Λεόνοφ (12 Απριλίου 2017).
(Φωτό του Andrei Makhonin\TASS μέσω Getty Images)

• Συνέντευξη του Λεόνοφ για τον διαστημικό του περίπατο στον υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων της NASA Rob Navias τον Μάιο του 2014 (αγγλικά, 18:16).

• Βίντεο "How the First Spacewalk Nearly Ended in Disaster - Alexei Leonov Voskhod 2" από το κανάλι Curious Droid (αγγλικά, 8:10). 

• Δείτε μια ομάδα φωτογραφιών από την εφημερίδα The Guardian.

• Βίντεο από την κηδεία του Αλεξέι Λεόνοφ.

• Η ταινία "The Spacewalker" (σε αγγλόφωνη έκδοση, 2:17:07) με θέμα τον διαστημικό περίπατο του Λεόνοφ.

• Βίντεο με τίτλο "Alexeï Léonov, the Spacewalker" (ρωσικά με αγγλικούς υπότιτλους, 59:59). Ο δημιουργός του βίντεο, συναντώντας για πρώτη φορά τον Λεόνοφ στις 9 Μαρτίου 2008, τον ρωτά πως κατάφερε να προσαρμοστεί στην αλλαγή του πολιτικού καθεστώτος της Σοβιετικής Ένωσης. 

Πηγή: Today in Science History,   prichina-smerti,   imdb,   kinosaitonlain