Τρίτη 12 Απριλίου 2016

Σαν σήμερα... 1961 ο Yuri Gagarin γίνεται ο πρώτος άνθρωπος σε τροχιά γύρω από τη Γη.



Σαν σήμερα, στις 12 Απριλίου 1961, ο Σοβιετικός κοσμοναύτης Yuri Alekseyevich Gagarin (ρωσ. Ю́рий Алексе́евич Гага́рин) εκτοξεύθηκε από το Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν της Κεντρικής Ασίας με το διαστημόπλοιο Vostok 1 κι έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη.

Ήταν Τετάρτη του Πάσχα και η ώρα έδειχνε 06.07 UTC (09.07 ώρα Μόσχας), όταν ο Γιούρι Γκαγκάριν ξεκίνησε για το ιστορικό του ταξίδι μέσα στο Vostok 1 (Ανατολή 1).

Είχε προηγηθεί μια πολύ σκληρή διαδικασία επιλογής και εκπαίδευσης των 20 πρώτων υποψήφιων κοσμοναυτών. Έπρεπε, μεταξύ άλλων, να αντέξουν σε επιταχύνσεις 13 g και η ψυχολογική εκπαίδευση περιελάμβανε ένα 24ωρο σε σκοτεινό και ηχομονωμένο δωμάτιο. Οι τελικοί υποψήφιοι για το πρώτο ταξίδι στο διάστημα ήταν ο Γκαγκάριν και ο Gherman Titov, που επιλέχτηκαν, αφενός λόγω της άριστης επίδοσης που είχαν κατά την εκπαίδευσή τους, αφετέρου για το μικρό τους ανάστημα (το ύψος του Γκαγκάριν ήταν μόλις 1,58 μ), μιας και ο θάλαμος της κάψουλας που θα τους μετέφερε στο διάστημα ήταν εξαιρετικά περιορισμένος και το μικρό βάρος του κοσμοναύτη αποτελούσε σημαντικό προσόν, αφού μείωνε το κόστος. Η τελική απόφαση ήταν να πετάξει ο Γκαγκάριν, με τον Τίτωφ ως εφεδρικό.

Αφού είχε γίνει η εκτόξευση, ο ραδιοφωνικός σταθμός της σοβιετικής πρωτεύουσας διέκοψε το πρόγραμμά του και ο εκφωνητής καλούσε τους ακροατές να αναμείνουν έκτακτη ανακοίνωση του επίσημου πρακτορείου ειδήσεων Tass. Η προειδοποίηση επαναλήφθηκε τρεις φορές. Η αγωνία κορυφώθηκε. Στις 10.02 (ώρα Μόσχας) η υποβλητική φωνή του Yuri Levitanτου δημοσιογράφου που εκφωνούσε τις σημαντικότερες ειδήσεις, σκόρπισε ρίγη συγκίνησης και ενθουσιασμού σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Μιλώντας αργά και καθαρά ο εκφωνητής ανήγγειλε: "Εδώ Μόσχα. Προς όλους τους σταθμούς ραδιοφώνου της Σοβιετικής Ένωσης. Μεταδίδουμε την ανακοίνωση του Tass για την πρώτη πτήση του ανθρώπου στο κοσμικό Διάστημα". Στις τελευταίες αυτές λέξεις ο εκφωνητής ύψωσε κατά τρόπο δραματικό τη φωνή και σταμάτησε προς στιγμήν για να δοθεί χρόνος να αντιληφθούν οι ακροατές τη σημασία της ανακοίνωσης. "Το πρώτο διαστημόπλοιο του κόσμου Βοστόκ με άνθρωπο επιβάτη τέθηκε σε τροχιά από τη Σοβιετική Ένωση στις 12 Απριλίου 1961. Ο πλοηγός διαστήματος του διαστημόπλοιου-δορυφόρου Βοστόκ είναι ο Σοβιετικός πολίτης επισμηναγός Γκαγκάριν Γιούρι Αλεξέγιεβιτς ...".

Στις 09.22 (ώρα Μόσχας) το Βοστόκ βρισκόταν πάνω από τη Νότια Αμερική και ο Γκαγκάριν έστειλε προς τη Γη το πρώτο μήνυμά του: "Η πτήση συνεχίζεται ομαλά. Είμαι καλά". Στις 10.15 το διαστημόπλοιο βρισκόταν πάνω από την Αφρική με κατεύθυνση την Ε.Σ.Σ.Δ. και ο πρώτος κοσμοναύτης, που το όνομά του θα έμενε για πάντα στην ιστορία, έστειλε το δεύτερο μήνυμα: "Η πτήση συνεχίζεται ομαλά. Υφίσταμαι καλώς την έλλειψη βαρύτητας".

25 λεπτά μετά την εκτόξευση το διαστημόπλοιο είχε μπει σε ελλειπτική τροχιά με απόγειο 302 χιλιόμετρα, περίγειο 175 χιλιόμετρα και περίοδο 89 λεπτά και 34 δευτερόλεπτα, κινούμενο με ταχύτητα 7,61 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (27.396 χιλιόμετρα την ώρα). Το κωδικό του όνομα κατά τη διάρκεια της πτήσης ήταν Кедр (Κέδρος).

Μετά από 67 λεπτά σε τροχιά, το προσωπικό ελέγχου πτήσης έδωσε εντολή στο σκάφος να πυροδοτήσει τους κινητήρες επιβράδυνσης και ν' αρχίσει την επανείσοδό του στην γήινη ατμόσφαιρα. Ο Γκαγκάριν δεν προσγειώθηκε μαζί με την κάψουλα, αλλά χρησιμοποίησε το εκτινασσόμενο κάθισμά του σε ύψος 7 χιλιομέτρων. Μετά από ελεύθερη πτώση χρησιμοποίησε το αλεξίπτωτό του και προσγειώθηκε κοντά στην πόλη Engelsστην περιοχή του Σαράτοφ, στις όχθες του Βόλγα. Μια γυναίκα, η εγγονή της και η αγελάδα τους ήταν οι πρώτοι που είδαν τον Γκαγκάριν να επιστρέφει. Η συνολική διάρκεια της αποστολής, που τελείωσε στις 10.55 ώρα Μόσχας με την προσγείωση του Γκαγκάριν, ήταν 108 λεπτά.

Κατά τη διάρκεια της πτήσης το Σοβιετικό Επιτελείο προήγαγε τον Γκαγκάριν σε Ταγματάρχη (για την περίπτωση που δεν επέστρεφε). 
Είχαν ετοιμαστεί τρία δελτία τύπου για την αποστολή πριν την εκτόξευση: ένα για την περίπτωση επιτυχίας και δύο για την περίπτωση αποτυχίας. Ο Γκαγκάριν δεν είχε τον έλεγχο του σκάφους του, επειδή κανείς δεν ήξερε πώς οι συνθήκες κατά την πτήση θα επηρέαζαν τον άνθρωπο βιολογικά και ψυχολογικά. Ο συνδυασμός για το ξεκλείδωμα του χειριστηρίου βρισκόταν μέσα σ' ένα σφραγισμένο φάκελο που είχε μαζί του, ενώ το σκάφος ελεγχόταν από επιτελείο επιστημόνων και τεχνικών στη Γη.

Αξίζει ν' αναφέρουμε ότι αρχιτέκτονας αυτού του διαστημικού επιτεύγματος ήταν ο Σοβιετικός μηχανικός πυραύλων Sergei Pavlovich Korolev.

Δύο μέρες μετά τον άθλο, εκατομμύρια Μοσχοβιτών αποθέωσαν τον Γκαγκάριν, ενώ ο Νικίτα Χρουστσόφ τον ασπάστηκε δακρυσμένος. Στην αντίπερα όχθη, στις Η.Π.Α., τα συναισθήματα ήταν ανάμικτα. Απογοήτευση, επειδή το πρώτο βήμα το έκαναν πάλι οι αντίπαλοι, αλλά και θαυμασμός για το άλμα της επιστήμης. "Είναι φανταστικό, μυθικό επίτευγμα" δήλωσε ο James Webbδιευθυντής τότε της NASA.

Σε λιγότερο από ένα μήνα μετά, στις 5 Μαΐου 1961, οι Αμερικανοί "απάντησαν" πραγματοποιώντας μια σύντομη βολή με επανδρωμένη "κάψουλα". Ο Alan Shepard έγινε ο πρώτος Αμερικανός αστροναύτης που εκτοξεύτηκε στο διάστημα από το ακρωτήριο Κανάβεραλ, φτάνοντας μέχρι ύψους 180 χιλιομέτρων. Η πτήση του διήρκεσε δεκαπέντε λεπτά και στο τέλος εγκατέλειψε τον θαλαμίσκο Mercury και έπεσε στον ωκεανό με αλεξίπτωτο. 

Πηγή: Today in Science History

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου