Σαν σήμερα ... 1882, γεννήθηκε ο Γερμανός φυσικός Max Born.

Max Born

Σαν σήμερα, στις 11 Δεκεμβρίου 1882, γεννήθηκε στο Breslau της Σιλεσίας (τώρα  Wrocław, Πολωνία) ο Max Born (Μαξ Μπορν) που συνέβαλε στη θεμελίωση της Κβαντομηχανικής.  
Ο Born  προερχόταν από οικογένεια που ήταν σε καλή οικονομική κατάσταση. Ο πατέρας του, Gustav Born, ήταν καθηγητής ανατομίας και εμβρυολογίας στο Πανεπιστήμιο του Breslau και η μητέρα του, Margarete, που την έχασε όταν ήταν 4 μόλις ετών, προερχόταν από οικογένεια βιομηχάνων.

Ο Max Born στο γραφείο του, στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο König Wilhelm του Breslau και το 1901 ξεκίνησε τις σπουδές του στη Φυσική και τα Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο της πόλης του. Λόγω του γερμανικού συστήματος που επέτρεπε στους φοιτητές να κινούνται εύκολα από το ένα πανεπιστήμιο στο άλλο, τον επόμενο χρόνο βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης  και το 1904 σε αυτό της Ζυρίχης. 

Τον Ιούλιο 1906 πήρε το διδακτορικό του στα μαθηματικά με άριστα από το Πανεπιστήμιο του Göttingen, έχοντας ως επιβλέποντα καθηγητή τον Carl Runge και εξεταστές τους  Woldemar Voigt και Karl Schwarzschild. 

(από αριστ.) Max Reich, Max Born, James Franck και Robert Pohl.

Το 1907 έγινε δεκτός με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο του Cambridge κι εκεί στο  Εργαστήριο Κάβεντις, με την επίβλεψη των J. J. Thomson και Joseph Larmor μελέτησε Φυσική για ένα εξάμηνο. 
Επιστρέφοντας στη Γερμανία, εγκαταστάθηκε στη γενέτειρά του και εργάστηκε για την υφηγεσία του κοντά στους φυσικούς Otto Lummer και Ernst Pringsheim. Στη συνέχεια επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο του Göttingen όπου εργάστηκε ως βοηθός ασχολούμενος με τη θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν.

Στις 2 Αυγούστου 1913 παντρεύτηκε την Hedwig Ehrenberg που ήταν κόρη καθηγητή της Νομικής στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας. Ο γάμος του τον οδήγησε στην βάφτισή του σε Χριστιανό Λουθηρανό (ήταν Εβραίος).  Από τον γάμο τους απέκτησαν τρία παιδιά: την Irene (1914), την Margarethe ("Gritli") (1915) και τον Gustav (1921). Κόρη της Ιρέν ήταν η ηθοποιός και χορεύτρια Ολίβια Νιούτον Τζον. 

Η αφρόκρεμα της διανόησης της Φυσικής στην 5η Διεθνή Διάσκεψη 
Solvay για "Ηλεκτρόνια και Φωτόνια", τον Οκτώβριο 1927.
Ο Born διακρίνεται καθιστός στη δεύτερη σειρά, δεύτερος 
από δεξιά, δίπλα στον Niels Bohr που είναι στην άκρη δεξιά.

Το 1915 πήρε θέση στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου ως βοηθός του Max Planck, αλλά λόγω του Α' Παγκοσμίου πολέμου αναγκάστηκε να καταταγεί στο Γερμανικό στρατό. Κατά τη διάρκεια του πολέμου συνέχισε τις επιστημονικές του αναζητήσεις και εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο "Dynamik der Kristallgitter" ("Δυναμική των κρυσταλλικών πλεγμάτων"), όπου συνόψιζε αποτελέσματα ερευνών που είχε ξεκινήσει από το Göttingen.

Μετά τον πόλεμο, το 1919, έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Frankfurt am Main, όπου συνεργάστηκε εργαστηριακά με τον Otto Stern. 

Το 1921 διορίστηκε καθηγητής στο Göttingen και παρέμεινε εκεί για 12 συνεχή χρόνια, εκτός από μια μικρή διακοπή το 1925, όταν ταξίδεψε στις ΗΠΑ. Σ' αυτό το διάστημα δημιούργησε το πιο σημαντικό κομμάτι της δουλειάς του. Δημοσίευσε μια αναθεωρημένη έκδοση του βιβλίου του για τους κρυστάλλους, συνέχισε την έρευνα για τους κρυστάλλους με τους φοιτητές του κι έκανε μια σειρά μελετών σχετικά με την κβαντική θεωρία. Την ίδια περίοδο είχε την ευκαιρία να συνεργαστεί με νέους επιστήμονες που αργότερα θα γίνονταν διάσημοι (Pauli, Heisenberg, Jordan, Fermi, Dirac, Hund, Hylleraas, Weisskopf, Oppenheimer, Joseph Mayer, Maria Goeppert-Mayer).

Ο Max Born (αρισ.) αστεϊζόμενος τραβά το αυτί 
του αρκετά νεώτερού του Wolfgang Pauli.

Το 1926, έχοντας φοιτητή τον Βέρνερ Χάιζενμπεργκ που είχε διατυπώσει τις αρχές μιας νέας κβαντικής θεωρίας, συνεργάστηκε μαζί του για την ανάπτυξη της μαθηματικής διατύπωσης που θα περιέγραφε επαρκώς αυτή τη θεωρία. 

Το 1933, όταν το ναζιστικό κόμμα ήρθε στην εξουσία στη Γερμανία, ο Born υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το πανεπιστήμιο επειδή ήταν εβραίος. Μετά από αυτό, διαφεύγοντας από τους Ναζί, μετέβη στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, όπου έγινε λέκτορας. 

Κατά τη διάρκεια του χειμώνα 1935-36, ο Born πέρασε 6 μήνες στην Bangalore, στο  Indian Institute of Science (Ινδικό Ινστιτούτο της Επιστήμης), εργαζόμενος κοντά στον C.V. Raman και τους φοιτητές του.

Ο Max Born, ο C.V. Raman, οι σύζυγοί τους και οι σπουδαστές,
στο Indian Institute of Science.

Το 1936 διορίστηκε καθηγητής στην έδρα Φυσικής Φιλοσοφίας Tait στο Πανεπιστήμιο του  Εδιμβούργου στη Σκωτία, όπου εργάστηκε μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1953. 

Τον επόμενο χρόνο μετακόμισε στο Bad Pyrmont, μια μικρή γερμανική λουτρόπολη κοντά στο Göttingen.
Τον ίδιο χρόνο (1954) μοιράστηκε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής με τον Walther Bothe "για  τη θεμελιώδη έρευνά του στην κβαντική μηχανική και ιδιαίτερα για τη στατιστική ερμηνεία της κυματομορφής". 

(από αρισ.) Friedrich Hund, Werner Heisenberg και Max Born.

Έχοντας επηρεαστεί βαθιά από τη ρίψη της ατομικής βόμβας, μιλούσε δημόσια για τους κινδύνους των πυρηνικών όπλων και είχε υπογράψει τη διακήρυξη "Göttingen Eighteen" ("Οι 18 του Γκέτινγκεν"), ένα μανιφέστο 18 επιφανών Γερμανών επιστημόνων που διαμαρτύρονταν για την πιθανότητα, η τότε Δυτική Γερμανία να εξοπλιστεί με πυρηνικά όπλα.
Ο Max Born πέθανε στο Göttingen της Γερμανίας στις 5 Ιανουαρίου 1970, σε ηλικία 88 ετών. Θάφτηκε στο ιστορικό κοιμητήριο Stadtfriedhof, δίπλα σε άλλες μεγάλες μορφές της επιστήμης.

Ο Max Born δεξιά μετά την απονομή των βραβείων Νόμπελ 1954.

Σήμερα στη Γερμανία υπάρχει το Ινστιτούτο Max Born και δίνεται το Βραβείο Max Born από την Οπτική Ένωση (Optical Society).
Τιμήθηκε από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα με πλήθος βραβείων. Ο Born συνέγραψε αρκετά ημι-εκλαϊκευμένα βιβλία και πανεπιστημιακά συγγράμματα-μονογραφίες. Τα έργα του για την ατομική φυσική και την οπτική θεωρούνται κλασικά στους τομείς τους και εκδίδονται ακόμα.

• Η βιογραφία του Max Born παρουσιάζεται μέσα από το βιβλίο "The End of a Certain World" της Nancy Thorndike Greenspan.

• Μια δημοσίευση από το physicsgg: "O Max Born και η στατιστική ερμηνεία της κυματοσυνάρτησης".

Το doodle που αφιέρωσε η Google στον Max Born το 2017,
για τα 135 χρόνια από τη γέννησή του.

• Μια δημοσίευση από το physics4u: "Max Born: Ο συνιδρυτής της Κβαντομηχανικής".

• Κατάλογος των έργων του Max Born.

Πηγή: Today in Science History,     ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ