Σαν σήμερα ... 1905, γεννήθηκε ο Ιταλός νομπελίστας φυσικός Emilio Segrè.

Emilio Gino Segrè

Σαν σήμερα, στις 1 Φεβρουαρίου 1905, γεννήθηκε  στην περιοχή Τίβολι της Ρώμης από  σεφαρδίτικη εβραϊκή οικογένεια, ο Ιταλοαμερικανός Φυσικός Emilio Gino Segrè.
Πατέρας του ήταν ο βιομήχανος Giuseppe Segrè και μητέρα του η Amelia Treves.

Ξεκίνησε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Τίβολι και ολοκλήρωσε το γυμνάσιο και το λύκειο στην Ρώμη, μετά την μετακόμιση της οικογένειάς του εκεί. Το 1922 ξεκίνησε τις σπουδές του ως μηχανικός στο Πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης.

Τον Σεπτέμβριο 1927, παρακολουθώντας ο Segrè σ' ένα συνέδριο (Volta Conference) στο  Κόμο τις ομιλίες διάσημων φυσικών όπως ο Bohr, ο Heisenberg, ο Millikan, ο Pauli, ο Planck, ο Rutherford, συνάντησε τον Φυσικό Franco Rasetti που τον σύστησε στον επίσης Ιταλό φυσικό Enrico Fermi. 

Franco Rasetti, Enrico Fermi και Emilio Segrè το 1931.

Αυτή η συνάντηση καθόρισε την μετέπειτα πορεία του Segrè στο χώρο της επιστήμης.

Με τη βοήθεια του Orso Mario Corbino, διευθυντή του Ινστιτούτου Φυσικής στη Ρώμη, ο Segrè πήρε μεταγραφή στο τμήμα Φυσικής απ' όπου αποφοίτησε τον Ιούλιο 1928 έχοντας πάντα την καθοδήγηση του Fermi.  

Αφού πέρασε περίπου ένα χρόνο στον στρατό, επέστρεψε στο εργαστήριο της Via Panisperna και συνεργάστηκε με τον Edoardo Amaldi σε δύο εργασίες. 

Το 1930 ξεκίνησε την μελέτη του φαινομένου Zeeman σε ορισμένα αλκαλικά μέταλλα, αλλά επειδή δεν είχε την κατάλληλη εργαστηριακή υποδομή για τη συνέχιση της έρευνάς του, απευθύνθηκε σε 4 εργαστήρια στην Ευρώπη ζητώντας υποστήριξη. Τελικά, παίρνοντας υποτροφία από το Ίδρυμα Ροκφέλερ και κατόπιν υπόδειξης του Fermi, αποφάσισε να συνεχίσει την εργασία του στο Αμβούργο, με την καθοδήγηση του Otto Stern.  

Enrico Fermi και Emilio Segrè.

Το 1932 επέστρεψε στην Ιταλία και εργάστηκε ως βοηθός καθηγητής Φυσικής στο  Πανεπιστήμιο της Ρώμης, μέχρι το 1936. 
Μέχρι το 1934, όλη η δουλειά του είχε να κάνει με την ατομική φασματοσκοπία. 
Το 1934 ξεκίνησε ν' ασχολείται με την πυρηνική φυσική συνεργαζόμενος με τον καθηγητή Enrico Fermi στην έρευνα των νετρονίων. Συμμετείχε στην ανακάλυψη των αργών νετρονίων (slow neutrons) και στην πρωτοπόρο έρευνα στα νετρόνια που έγινε στη Ρώμη στο διάστημα 1934-1935. 
Το 1936 παντρεύτηκε την Elfriede Spiro με την οποία έκαναν ένα γιο, τον Claudio (1937 -  Palermo) και δύο κόρες, την Amelia (τώρα Terkel) (1942 - Berkeley) και την Fausta (τώρα Walsby) (1945 - Los Alamos).

Κυριακάτικη βόλτα στο Λος Άλαμος.
Όρθιοι: Emilio Segrè, Enrico Fermi, Hans Bethe, Hans Straub 
και Victor Weisskopf. Κάτω: Erika Straub και Elfriede Segrè. 

Μετά το γάμο του έγινε καθηγητής Φυσικής και διευθυντής του Ινστιτούτου Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο. Το Ινστιτούτο ήταν πρωτόγονο σε εξοπλισμό, αλλά είχε πολύ καλούς συναδέλφους από διάφορες ειδικότητες. Εδώ ξεκίνησε ν' ασχολείται με την ραδιοχημεία.
Έτσι το 1937, μελετώντας με τον γεωλόγο Carlo Perrier ένα κομμάτι μολυβδαίνιου που του είχε στείλει ο Ernest Lawrence από το Berkeley, απέδειξε ότι μέρος της ακτινοβολίας που εξέπεμπε προερχόταν από ένα άγνωστο μέχρι τότε στοιχείο, το οποίο το 1947 βαφτίστηκε "Τεχνήτιο" (Tc) (επειδή ήταν το πρώτο στοιχείο που σχηματίστηκε εξ ολοκλήρου εργαστηριακά, ονομάστηκε Τεχνήτιο).

  

Από την ταυτότητα του Segrè στο Λος Άλαμος.

Το 1938, ευρισκόμενος στις ΗΠΑ για ένα σύντομο επιστημονικό ταξίδι, έμαθε για τους φυλετικούς νόμους σε βάρος των Εβραίων που είχε θεσπίσει ο Μουσολίνι κι έτσι αποφάσισε να μείνει εκεί, φέρνοντας μαζί και την οικογένειά του.

Εργάστηκε στο Berkeley Radiation Lab (Εργαστήριο Ακτινοβολίας Μπέρκλεϊ) και συνεργαζόμενος με πειραματικούς επιστήμονες ανακάλυψε τα ισότοπα Τεχνήτιο-99,   Ξένον-135 και το στοιχείο Αστάτιο (At). 
Αργότερα, σε συνεργασία με τους Kennedy, Seaborg και Wahl, ανακάλυψαν το  Πλουτώνιο -239 και τις ιδιότητες σχάσης του.

Η ομάδα που ανακάλυψε το αντιπρωτόνιο.
(Από αρισ.) Emilio Segrè, Clyde Wiegand, Edward Lofgren,
Owen Chamberlain και Thomas Ypsilantis.

Τον Ιούνιο του 1943 εγκαταστάθηκε στο Λος Άλαμος του New Mexico αποδεχόμενος πρόταση του Οπενχάιμερ να εργαστεί για το πρόγραμμα Manhattan. Εκεί έγινε επικεφαλής του εργαστηρίου P-5 (για τη Ραδιενέργεια) που ήταν τμήμα της Διεύθυνσης "Πειραματικής Φυσικής" υπό τον Robert Bacher.  

Το 1946, μετά το τέλος του πολέμου, αποφάσισε να επιστρέψει στο Berkeley ως τακτικός καθηγητής. 
Περί τα τέλη της δεκαετίας του '40 δέχτηκε θέση καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Illinois at Urbana–Champaign, αλλά το 1952 επέστρεψε στο Berkeley.

Αυτόγραφο του Emilio Segrè.

Δουλεύοντας με τον Owen Chamberlain προσπάθησαν να βρουν το αντιπρωτόνιο, το σωματίδιο της αντιύλης που είναι αντίστοιχο του πρωτονίου. Ήδη από το 1932 ο  Carl D. Anderson είχε ανακαλύψει το ποζιτρόνιο (αντιηλεκτρόνιο) που είχε προβλέψει ο Paul Dirac από το 1931. 
Πολλοί επιστήμονες αμφέβαλαν για την ύπαρξή του, όμως ο Segrè και ο Chamberlain χρησιμοποιώντας το bevatron του εργαστηρίου τους στα 6 GeV κατάφεραν να ανιχνεύσουν αντιπρωτόνια. 
To 1959, o Emilio Segrè και ο Owen Chamberlain μοιράστηκαν το βραβείο Νόμπελ  Φυσικής "για την ανακάλυψη του αντιπρωτονίου". Βέβαια αυτό το Νόμπελ ήταν αμφιλεγόμενο και δημιούργησε πολλές συζητήσεις, γιατί στην εργασία που παρουσιαζόταν η ανακάλυψη του αντιπρωτονίου εμφανίζονταν και τα ονόματα των Clyde Wiegand και Tom Ypsilantis που συμμετείχαν ενεργά στην ομάδα, όχι όμως στη βράβευση.   

Ο Emilio Segrè με την οικογένειά του.

Τα επόμενα χρόνια συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο Berkeley από διάφορες θέσεις φτάνοντας να γίνει πρόεδρος του τμήματος Φυσικής (1965-66). Το 1970 βοήθησε τον Edward Teller να χωρίσει το Lawrence Berkeley Laboratory από το Lawrence Livermore Laboratory, ενώ ήταν ένας από τους θεματοφύλακες του Fermilab και των εργασιών του Fermi. 
Το 1972 συνταξιοδοτήθηκε από το Berkeley, αλλά συνέχισε να διδάσκει Ιστορία της Φυσικής. Το 1974 επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης ως καθηγητής, αλλά έμεινε μόνον ένα χρόνο.

1960, όλα τα Νόμπελ του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ μαζί:
(από αρ.) Owen Chamberlain (Φυσική 1959), Edwin M. McMillan
(Χημεία 1951), William F. Giauque (Χημεία 1949), John H.
Northrup (Χημεία 1946), Wendell M. Stanley (Χημεία 1946),
Emilio G. Segre (Φυσική 1959), and Glenn T. Seaborg (Χημεία 1951)

Μετά τον θάνατο της συζύγου του Elfriede το 1970, παντρεύτηκε για δεύτερη φορά το 1972 την Rosa Mines, μια Ουρουγουανή φίλη της Elfriede.

Ο Emilio Segrè πέθανε σε ηλικία 84 ετών από καρδιακή προσβολή, στις 22 Απριλίου 1989,  καθώς έκανε βόλτα κοντά στο σπίτι του, στο Lafayette της Καλιφόρνιας.

Όπως έχει γραφεί, ο Emilio Segrè ήταν περίπλοκος άνθρωπος. Είχε υψηλά πρότυπα, ήταν περήφανος, λίγο απομονωμένος και κάπως εκφοβιστικός, αλλά όταν τον γνώριζες καλύτερα, διαπίστωνες ότι ήταν γενναιόδωρος και υποστήριζε τους νεότερους φυσικούς, πάντα έτοιμος να δώσει χρήσιμες συμβουλές. 
Είχε καλλιεργηθεί με την ευρωπαϊκή παράδοση, μιλούσε πολλές γλώσσες, είχε μελετήσει κλασικά λατινικά κείμενα, τον Δάντη, τους Βρετανούς ποιητές του 19ου αιώνα, τον Victor Hugo και τον Schiller. Ήταν επίσης ένας καταξιωμένος κυνηγός άγριων μανιταριών.

Το εξώφυλλο της αυτοβιογραφίας του Segrè. 

Είχε πλούσιο συγγραφικό έργο κι ένα πολύτιμο φωτογραφικό αρχείο αφού λειτουργούσε και ως φωτογράφος αποθανατίζοντας μεγάλες στιγμές στην ιστορία της σύγχρονης Φυσικής. Το 1997, στη μνήμη του συζύγου της, η Rosa Segrè δώρισε το φωτογραφικό του αρχείο στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Φυσικής (AIP). Το κληροδότημα του αρχείου στεγάζεται στο College Park του Maryland και αποτελεί μέρος του Κέντρου για την Ιστορία της Φυσικής του AIP.

• Μπορείτε να διαβάσετε την αυτοβιογραφία του Emilio Segrè "A Mind Always in Motion" ("Ένα μυαλό σε διαρκή κίνηση")  ΕΔΩ (αγγλικά).

• Βίντεο με συνέντευξη του Emilio Segrè για την εποχή του προγράμματος Μανχάταν ("It was wartime...") (6:32).

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα ... 1905, γεννήθηκε ο Emilio Segrè.

Σαν σήμερα, στις 1 Φεβρουαρίου 1905, γεννήθηκε  στην περιοχή Τίβολι της Ρώμης από  σεφαρδίτικη εβραϊκή οικογένεια, ο Ιταλοαμερικανός Φυσικός Emilio Gino Segrè.
Πατέρας του ήταν ο βιομήχανος Giuseppe Segrè και μητέρα του η Amelia Treves.

Ξεκίνησε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Τίβολι και ολοκλήρωσε το γυμνάσιο και το λύκειο στην Ρώμη, μετά την μετακόμιση της οικογένειάς του εκεί. Το 1922 ξεκίνησε τις σπουδές του ως μηχανικός στο Πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης.

Τον Σεπτέμβριο 1927, παρακολουθώντας ο Segrè σ' ένα συνέδριο (Volta Conference)  στο Κόμο τις ομιλίες διάσημων φυσικών όπως ο Bohr, ο Heisenberg, ο Millikan, ο Pauli, ο Planck, ο Rutherford, συνάντησε τον Φυσικό Franco Rasetti που τον σύστησε στον επίσης Ιταλό φυσικό Enrico Fermi. 

Franco Rasetti, Enrico Fermi και Emilio Segrè το 1931.

Αυτή η συνάντηση καθόρισε την μετέπειτα πορεία του Segrè στο χώρο της επιστήμης.

Με τη βοήθεια του Orso Mario Corbino, διευθυντή του Ινστιτούτου Φυσικής στη Ρώμη, ο  Segrè πήρε μεταγραφή στο τμήμα Φυσικής απ' όπου αποφοίτησε τον Ιούλιο 1928 έχοντας πάντα την καθοδήγηση του Fermi.  

Αφού πέρασε περίπου ένα χρόνο στον στρατό, επέστρεψε στο εργαστήριο της Via Panisperna και συνεργάστηκε με τον Edoardo Amaldi σε δύο εργασίες. 

Το 1930 ξεκίνησε την μελέτη του φαινομένου Zeeman σε ορισμένα αλκαλικά μέταλλα, αλλά επειδή δεν είχε την κατάλληλη εργαστηριακή υποδομή για τη συνέχιση της έρευνάς του, απευθύνθηκε σε 4 εργαστήρια στην Ευρώπη ζητώντας υποστήριξη. Τελικά, παίρνοντας υποτροφία από το Ίδρυμα Ροκφέλερ και κατόπιν υπόδειξης του Fermi, αποφάσισε να συνεχίσει την εργασία του στο Αμβούργο, με την καθοδήγηση του Otto Stern.  

Enrico Fermi και Emilio Segrè.

Το 1932 επέστρεψε στην Ιταλία και εργάστηκε ως βοηθός καθηγητής Φυσικής στο  Πανεπιστήμιο της Ρώμης, μέχρι το 1936. 
Μέχρι το 1934, όλη η δουλειά του είχε να κάνει με την ατομική φασματοσκοπία. 
Το 1934 ξεκίνησε ν' ασχολείται με την πυρηνική φυσική συνεργαζόμενος με τον καθηγητή Enrico Fermi στην έρευνα των νετρονίων. Συμμετείχε στην ανακάλυψη των αργών νετρονίων (slow neutrons) και στην πρωτοπόρο έρευνα στα νετρόνια που έγινε στη Ρώμη στο διάστημα 1934-1935. 
Το 1936 παντρεύτηκε την Elfriede Spiro με την οποία έκαναν ένα γιο, τον Claudio (1937 -  Palermo) και δύο κόρες, την Amelia (τώρα Terkel) (1942 - Berkeley) και την Fausta (τώρα Walsby) (1945 - Los Alamos).

Κυριακάτικη βόλτα στο Λος Άλαμος.
Όρθιοι: Emilio Segrè, Enrico Fermi, Hans Bethe, Hans Straub και Victor Weisskopf.
Κάτω: Erika Straub και Elfriede Segrè. 

Μετά το γάμο του έγινε καθηγητής Φυσικής και διευθυντής του Ινστιτούτου Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο. Το Ινστιτούτο ήταν πρωτόγονο σε εξοπλισμό, αλλά είχε πολύ καλούς συναδέλφους από διάφορες ειδικότητες. Εδώ ξεκίνησε ν' ασχολείται με την ραδιοχημεία.
Έτσι το 1937, μελετώντας με τον γεωλόγο Carlo Perrier ένα κομμάτι μολυβδαίνιου που του είχε στείλει ο Ernest Lawrence από το Berkeley, απέδειξε ότι μέρος της ακτινοβολίας που εξέπεμπε προερχόταν από ένα άγνωστο μέχρι τότε στοιχείο, το οποίο το 1947 βαφτίστηκε "Τεχνήτιο" (Tc) (επειδή ήταν το πρώτο στοιχείο που σχηματίστηκε εξ ολοκλήρου εργαστηριακά, ονομάστηκε Τεχνήτιο).

   

Το 1938, ευρισκόμενος στις ΗΠΑ για ένα σύντομο επιστημονικό ταξίδι, έμαθε για τους φυλετικούς νόμους σε βάρος των Εβραίων που είχε θεσπίσει ο Μουσολίνι κι έτσι αποφάσισε να μείνει εκεί, φέρνοντας μαζί και την οικογένειά του.

Εργάστηκε στο Berkeley Radiation Lab (Εργαστήριο Ακτινοβολίας Μπέρκλεϊ) και συνεργαζόμενος με πειραματικούς επιστήμονες ανακάλυψε τα ισότοπα Τεχνήτιο-99,   Ξένον-135 και το στοιχείο Αστάτιο (At). 
Αργότερα, σε συνεργασία με τους Kennedy, Seaborg και Wahl, ανακάλυψαν το  Πλουτώνιο -239 και τις ιδιότητες σχάσης του.

Από την ταυτότητα του Segrè στο Λος Άλαμος.

Τον Ιούνιο του 1943 εγκαταστάθηκε στο Λος Άλαμος του New Mexico αποδεχόμενος πρόταση του Οπενχάιμερ να εργαστεί για το πρόγραμμα Manhattan. Εκεί έγινε επικεφαλής του εργαστηρίου P-5 (για τη Ραδιενέργεια) που ήταν τμήμα της Διεύθυνσης "Πειραματικής Φυσικής" υπό τον Robert Bacher.  

Το 1946, μετά το τέλος του πολέμου, αποφάσισε να επιστρέψει στο Berkeley ως τακτικός καθηγητής. 
Περί τα τέλη της δεκαετίας του '40 δέχτηκε θέση καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Illinois at Urbana–Champaign, αλλά το 1952 επέστρεψε στο Berkeley.

Η ομάδα που ανακάλυψε το αντιπρωτόνιο.
(Από αρισ.) Emilio Segrè, Clyde Wiegand, Edward Lofgren,
Owen Chamberlain και Thomas Ypsilantis.

Δουλεύοντας με τον Owen Chamberlain προσπάθησαν να βρουν το αντιπρωτόνιο, το σωματίδιο της αντιύλης που είναι αντίστοιχο του πρωτονίου. Ήδη από το 1932 ο  Carl D. Anderson είχε ανακαλύψει το ποζιτρόνιο (αντιηλεκτρόνιο) που είχε προβλέψει ο Paul Dirac από το 1931. 
Πολλοί επιστήμονες αμφέβαλαν για την ύπαρξή του, όμως ο Segrè και ο Chamberlain χρησιμοποιώντας το bevatron του εργαστηρίου τους στα 6 GeV κατάφεραν να ανιχνεύσουν αντιπρωτόνια. 
To 1959, o Emilio Segrè και ο Owen Chamberlain μοιράστηκαν το βραβείο Νόμπελ Φυσικής "για την ανακάλυψη του αντιπρωτονίου". Βέβαια αυτό το Νόμπελ ήταν αμφιλεγόμενο και δημιούργησε πολλές συζητήσεις, γιατί στην εργασία που παρουσιαζόταν η ανακάλυψη του αντιπρωτονίου εμφανίζονταν και τα ονόματα των Clyde Wiegand και Tom Ypsilantis που συμμετείχαν ενεργά στην ομάδα, όχι όμως στη βράβευση.   

Τα επόμενα χρόνια συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο Berkeley από διάφορες θέσεις φτάνοντας να γίνει πρόεδρος του τμήματος Φυσικής (1965-66). Το 1970 βοήθησε τον Edward Teller να χωρίσει το Lawrence Berkeley Laboratory από το Lawrence Livermore Laboratory, ενώ ήταν ένας από τους θεματοφύλακες του Fermilab και των εργασιών του Fermi. 
Το 1972 συνταξιοδοτήθηκε από το Berkeley, αλλά συνέχισε να διδάσκει Ιστορία της Φυσικής. Το 1974 επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης ως καθηγητής, αλλά έμεινε μόνον ένα χρόνο.

Ο Emilio Segrè με την οικογένειά του.

Μετά τον θάνατο της συζύγου του Elfriede το 1970, παντρεύτηκε για δεύτερη φορά το 1972 την Rosa Mines, μια Ουρουγουανή φίλη της Elfriede.

Ο Emilio Segrè πέθανε σε ηλικία 84 ετών από καρδιακή προσβολή, στις 22 Απριλίου 1989,  καθώς έκανε βόλτα κοντά στο σπίτι του, στο Lafayette της Καλιφόρνιας.

Όπως έχει γραφεί, ο Emilio Segrè ήταν περίπλοκος άνθρωπος. Είχε υψηλά πρότυπα, ήταν περήφανος, λίγο απομονωμένος και κάπως εκφοβιστικός, αλλά όταν τον γνώριζες καλύτερα, διαπίστωνες ότι ήταν γενναιόδωρος και υποστήριζε τους νεότερους φυσικούς, πάντα έτοιμος να δώσει χρήσιμες συμβουλές. 
Είχε καλλιεργηθεί με την ευρωπαϊκή παράδοση, μιλούσε πολλές γλώσσες, είχε μελετήσει κλασικά λατινικά κείμενα, τον Δάντη, τους Βρετανούς ποιητές του 19ου αιώνα, τον Victor Hugo και τον Schiller. Ήταν επίσης ένας καταξιωμένος κυνηγός άγριων μανιταριών.

Είχε πλούσιο συγγραφικό έργο κι ένα πολύτιμο φωτογραφικό αρχείο αφού λειτουργούσε και ως φωτογράφος αποθανατίζοντας μεγάλες στιγμές στην ιστορία της σύγχρονης Φυσικής. Το 1997, στη μνήμη του συζύγου της, η Rosa Segrè δώρισε το φωτογραφικό του αρχείο στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Φυσικής (AIP). Το κληροδότημα του αρχείου στεγάζεται στο College Park του Maryland και αποτελεί μέρος του Κέντρου για την Ιστορία της Φυσικής του AIP.

Το εξώφυλλο της αυτοβιογραφίας του Segrè. 

Μπορείτε να διαβάσετε την αυτοβιογραφία του Emilio Segrè "A Mind Always in Motion" ("Ένα μυαλό σε διαρκή κίνηση")  ΕΔΩ (αγγλικά).

Βίντεο με συνέντευξη του Emilio Segrè για την εποχή του προγράμματος Μανχάταν ("It was wartime...") (6:32).

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα ... 1972, πέθανε η (δεύτερη γυναίκα με Νόμπελ Φυσικής) Maria Goeppert - Mayer.

Maria Gertrude Käte Goeppert-Mayer
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Σαν σήμερα, στις 20 Φεβρουαρίου 1972, πέθανε η γερμανικής καταγωγής θεωρητικός φυσικός Maria Gertrude Käte Goeppert (-Mayer, από το σύζυγό της), σε ηλικία 66 ετών, στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας, ΗΠΑ.

Η Goeppert γεννήθηκε στις 28 Ιουνίου 1906 στο Kattowitz της Άνω Σιλεσίας, μιας πρωσικής επαρχίας της τότε Γερμανικής Αυτοκρατορίας (σήμερα Katowice,   Πολωνία).           

Ήταν το μοναχοπαίδι του Friedrich Goeppert και της Μaria Wolff. Το 1910 η οικογένεια μετακόμισε στο Γκέτινγκεν, καθώς ο πατέρας της, πανεπιστημιακός καθηγητής έκτης γενιάς, διορίσθηκε καθηγητής της παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν. 

Η Maria Goeppert (2η από αρισ.) με τον Max Born (δεξ.)
και μέλη της οικογένειας Born (Irene Born, Gustav Born,
Maria Stein). (AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Η Goeppert παρακολούθησε το Höhere Technische στο Γκέτινγκεν, ένα σχολείο για κορίτσια της μεσαίας τάξης που απέβλεπαν σε σπουδές στην ανώτατη εκπαίδευση. Το 1921 γράφτηκε να παρακολουθήσει το Frauenstudium, ένα ιδιωτικό λύκειο που καθοδηγείτο από σουφραζέτες και προετοίμαζε μαθήτριες για το πανεπιστήμιο. Όμως, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης (υπερπληθωρισμός) το σχολείο έκλεισε προτού ολοκληρωθεί το τριετές πρόγραμμα φοίτησης της Goeppert. Έτσι, με ελλιπή  προετοιμασία, αποφάσισε σε ηλικία 17 ετών να δώσει εισαγωγικές εξετάσεις (abitur) για το πανεπιστήμιο, μαζί με τρία ή τέσσερα άλλα κορίτσια από το σχολείο της και 30 αγόρια από άλλα σχολεία. Τα κορίτσια πέρασαν όλα, ενώ από τα αγόρια πέρασε μόνον ένα!

Ο Enrico Fermi (μέση) συζητά με την Maria Goeppert - Mayer
στο Ann Arbor του Μίσιγκαν.
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Το φθινόπωρο του 1924 η Goeppert άρχισε να σπουδάζει μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν, αφενός γιατί εκεί υπήρχε η Emmy Noether, μία πρωτοπόρος γυναίκα καθηγήτρια μαθηματικών, αφετέρου γιατί εκείνη την εποχή υπήρχε έλλειψη γυναικών καθηγητριών των μαθηματικών στα γυμνάσια θηλέων.

Φοιτώντας στο πανεπιστήμιο σύντομα διαπίστωσε ότι η φυσική τής ασκούσε ιδιαίτερη έλξη. Έτσι, ενώ παρακολουθούσε ένα σεμινάριο Φυσικής του Max Born (μετέπειτα αγαπημένου της δασκάλου), αποφάσισε να συνεχίσει με φυσική και όχι μαθηματικά. 

Με ένα σύντομο πέρασμα από το Πανεπιστήμιο Cambridge για να μάθει αγγλικά, όλη η πανεπιστημιακή της εκπαίδευση πραγματοποιήθηκε στο Γκέτινγκεν.  

Το 1930 πήρε το διδακτορικό της με θέμα τη θεωρία της ταυτόχρονης απορρόφησης δύο φωτονίων από άτομα. Εκείνη την εποχή, ήταν απίθανο να επαληθευτεί πειραματικά η θεωρία της, αλλά αργότερα το 1961, η ανάπτυξη του λέιζερ επέτρεψε την πρώτη πειραματική επαλήθευση. Προς τιμή της θεμελιώδους συνεισφοράς της Goeppert στη θεωρία γι' αυτό το φαινόμενο, η μονάδα για τη διατομή απορρόφησης δύο φωτονίων ονομάσθηκε "μονάδα Goeppert Mayer (GM)". 

Η Maria Goeppert με τον σύζυγό της Joseph Mayer.
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Στις 19 Ιανουαρίου 1930 η Goeppert παντρεύτηκε τον Αμερικανό χημικό Joseph Edward Mayer. Το ζευγάρι απέκτησε 2 παιδιά, την Maria Ann και τον Peter Conrad.

Οι δυο τους είχαν γνωριστεί όταν ο Mayer φιλοξενείτο από την οικογένεια της Goeppert, την περίοδο που αυτός βρισκόταν στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν συνεργαζόμενος ως βοηθός του καθηγητή James Franck, στο πλαίσιο μιας υποτροφίας του Ινστιτούτου Rockefeller που είχε πάρει. Μετά το γάμο τους το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στην  Βαλτιμόρη των ΗΠΑ και ο Mayer βρήκε θέση αναπληρωτή καθηγητή Χημείας στο  Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.

Οι αυστηροί κανόνες κατά της οικογενειοκρατίας που ίσχυαν στο Πανεπιστήμιο Johns  Hopkins δεν επέτρεψαν στη Goeppert να βρει θέση καθηγητή στο πανεπιστήμιο. Έτσι περιορίστηκε στη θέση βοηθού στο τμήμα Φυσικής, όπου ήταν υπεύθυνη για τη γερμανική αλληλογραφία. Ωστόσο δίδαξε κάποια μαθήματα και δημοσίευσε μία σημαντική εργασία για τη διπλή διάσπαση βήτα το 1935.

(Από αρισ.) Joseph Mayer, Maria Goeppert και Karl Herzfeld
στην Washington DC, μπροστά από το κτίριο της National Academy
of Sciences (NAS) καθώς προσέρχονται σε μια συνεδρία της 
American Physical Society (APS). (AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Το ενδιαφέρον για την κβαντομηχανική στο Johns Hopkins ήταν πολύ μικρό, αλλά η Goeppert συνεργάσθηκε με τον Karl Herzfeld και συνέγραψαν κάποιες εργασίες. Ο Herzfeld ήταν ειδικός στην κλασσική Φυσική, ειδικά στην κινητική θεωρία και τη θερμοδυναμική και κάτω από την καθοδήγηση και την επιρροή του η Goeppert αναμίχθηκε ενεργά στον τομέα των χημικών και φυσικών επιστημών, εμβαθύνοντας και διευρύνοντας τη γνώση της στις φυσικές επιστήμες. Τα καλοκαίρια του 1931, 1932 και 1933 επέστρεφε στο Γκέτινγκεν και είχε την ευκαιρία να συνεργαστεί με τον Max Born, με τον οποίο συνέγραψε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Handbuch der Physik το 1931. 

Μετά την άνοδο του ναζιστικού κόμματος στην εξουσία το 1933, η Goeppert σταμάτησε τα ταξίδια στην πατρίδα της, αφού και οι καθηγητές Born και Franck είχαν απολυθεί.

Η 1η σελίδα επιστολής γραμμένης στα γερμανικά
από την Maria Goeppert στον Karl Herzfeld, όταν
η Goeppert βρισκόταν στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Όπως προανέφερα, το 1935 δημοσίευσε μία σημαντική εργασία για τη διπλή βήτα - διάσπαση, που αντιπροσωπεύει μια άμεση εφαρμογή των τεχνικών που είχε χρησιμοποιήσει για το διδακτορικό της, αλλά σε ένα εξ ολοκλήρου διαφορετικό πλαίσιο. Λίγα χρόνια αργότερα συνεργάστηκε με τον Joseph Mayer και συνέγραψαν το βιβλίο "Στατιστική Μηχανική", το οποίο εκδόθηκε το 1940. 

Στη δεκαετία του 1930, στη διάρκεια λειτουργίας του Καλοκαιρινού
 Σχολείου στο Πανεπιστήμιο του Michigan (Ann Arbor).
(από αρισ.) Maria Goeppert-Mayer, Joseph Mayer, Robert Atkinson,
Paul Ehrenfest και Lars Onsager. (AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Το 1937 ο Joseph Mayer απολύθηκε από το Johns Hopkins και το ζεύγος Mayer - Goeppert προσλήφθηκε από το Πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη. Εκεί, ο πρόεδρος του τμήματος Φυσικής George B. Pegram έδωσε γραφείο στη  Goeppert να εργαστεί, αλλά όχι μισθό. Στη νέα της θέση γνωρίστηκε με τον χημικό Harold Urey και τον Enrico Fermi που έφθασε εκεί το 1939. Ο Fermi της ζήτησε να ερευνήσει τον φλοιό σθένους των  υπερουράνιων στοιχείων που δεν είχαν ακόμα ανακαλυφθεί, χρησιμοποιώντας το πολύ απλό "μοντέλο Thomas–Fermi". Εκείνη πρόβλεψε ότι αυτά τα στοιχεία θα σχημάτιζαν μία νέα σειρά στον περιοδικό πίνακα των στοιχείων, παρόμοια με αυτή των σπάνιων γαιών.  Παρά τις υπεραπλουστεύσεις του προτύπου, αυτό αποδείχθηκε στη συνέχεια μια εντυπωσιακά ακριβής πρόβλεψη της ποιοτικής χημικής συμπεριφοράς τους.

1952, (αρισ.) Lothar Nordheim, Maria Mayer Goeppert (μεσ.)
και David Dennison (2ος από δεξ.) σε μια εκδήλωση.
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Το Δεκέμβριο του 1941 της προσφέρθηκε η πρώτη έμμισθη θέση πανεπιστημιακής διδασκαλίας με μερική απασχόληση, στο Κολέγιο Sarah Lawrence, στο προάστιο  Yonkers της Ν. Υόρκης. Το 1942, με παρέμβαση του Harold Urey, βρήκε μία ερευνητική θέση μερικής απασχόλησης στο Πρόγραμμα Μανχάταν. Αντικείμενο της έρευνας του εργαστηρίου της ήταν η ανακάλυψη μεθόδου για τον διαχωρισμό του ισοτόπου ²³⁵U  (ουράνιο 235) από το φυσικό ουράνιο.  

Στα πλαίσια της εργασίας της στο Πρόγραμμα Μανχάταν, η Goeppert είχε την ευκαιρία να γνωριστεί με τον διακεκριμένο Edward Teller, ο οποίος της εξασφάλισε μία θέση στο Πρόγραμμα Opacity του Πανεπιστημίου Columbia, ερευνώντας τις ιδιότητες της ύλης και της ακτινοβολίας, σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες.

Η Maria Goeppert - Mayer με την κόρη της Maria Ann.

Τον Φεβρουάριο του 1946 ο Mayer έγινε καθηγητής στο Τμήμα Χημείας στο νέο Ινστιτούτο Πυρηνικών Ερευνών (μετέπειτα Ινστιτούτο Enrico Fermi) στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και η Goeppert μπόρεσε να γίνει άμισθη αναπληρώτρια καθηγήτρια Φυσικής εκεί. Στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και στο νεοϊδρυθέν τότε Εθνικό Εργαστήριο  Argonne η Goeppert ανέπτυξε μέχρι το 1949 ένα μαθηματικό μοντέλο της δομής των πυρηνικών φλοιών, το οποίο δημοσίευσε το 1950.  

Το πρότυπο αυτό ερμήνευε γιατί ορισμένοι αριθμοί νουκλεονίων σε έναν ατομικό πυρήνα αντιστοιχούν σε ιδιαίτερα σταθερούς πυρήνες. Οι αριθμοί αυτοί, 2, 8, 20, 28, 50, 82 και 126, πήραν το παρατσούκλι «μαγικοί αριθμοί» από τον Eugene Wigner. 

Ο Fermi ήταν αυτός που δημιούργησε το κίνητρο για την ανάπτυξη αυτού του προτύπου, όταν ρώτησε την Goeppert: "Υπάρχει κάποια ένδειξη για σύζευξη σπιν - τροχιάς;" Η Goeppert κατάλαβε ότι αυτό γινόταν στην πραγματικότητα και υπέθεσε ότι ο πυρήνας  ουσιαστικά είναι μία σειρά από πλήρεις φλοιούς και ότι ζεύγη νετρονίων και πρωτονίων τείνουν να συζεύγνυνται.

(Από αρισ.) Ben Mottelson, Maria Goeppert Mayer, J. Hans Daniel Jensen και Aage Bohr συζητούν.
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Τρεις Γερμανοί επιστήμονες, οι Otto Haxel, J. Hans D. Jensen και Hans Suess που εργάζονταν επίσης για την επίλυση του ίδιου προβλήματος, έφθασαν ανεξάρτητα από την Goeppert στο ίδιο συμπέρασμα, αλλά δημοσίευσαν την εργασία τους νωρίτερα από εκείνη. 

Το 1963 η Maria Goeppert-Mayer, ο J. Hans D. Jensen και ο Eugene Wigner μοιράσθηκαν το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής "για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τη δομή των πυρηνικών φλοιών". Έτσι, η Maria Goeppert-Mayer έγινε η δεύτερη γυναίκα που τιμήθηκε με Βραβείο Νόμπελ Φυσικής μετά τη Μαρία Κιουρί.

Η Maria Goeppert - Mayer μεταμφιεσμένη
με κοστούμι νυχτερίδας.
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Το 1960 η Goeppert διορίσθηκε καθηγήτρια Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας  στο  Σαν Ντιέγκο, όταν τόσο αυτή όσο και ο σύζυγος της είχαν την ευκαιρία να πάνε εκεί. Παρότι υπέστη ένα εγκεφαλικό επεισόδιο λίγο καιρό μετά την εγκατάστασή της εκεί, συνέχισε να διδάσκει και να διεξάγει έρευνα για μερικά χρόνια ακόμα.

Η Maria Goeppert - Mayer πέθανε στο Σαν Ντιέγκο το 1972 ενώ βρισκόταν σε κωματώδη κατάσταση, μετά από ένα έμφραγμα που είχε πάθει τον προηγούμενο χρόνο. Τάφηκε στο El Camino Memorial Park του Σαν Ντιέγκο.

Joseph Mayer, Maria Goeppert-Mayer και Max Born 
στο σπίτι του Born στο Bad Pyrmont της Γερμανίας.
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Μετά τον θάνατό της θεσπίσθηκε το βραβείο "Maria Goeppert-Mayer" από την Αμερικανική Φυσική Ένωση (APS), το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο από το 1986 σε νεαρές φυσικούς, κατόχους διδακτορικού που βρίσκονται στην αρχή της σταδιοδρομίας τους. 

Το Εθνικό Εργαστήριο Argonne απονέμει επίσης ένα βραβείο κάθε χρόνο σε εξέχουσα νέα επιστήμονα ή μηχανικό στη μνήμη της. 

Το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο διοργανώνει ένα ετήσιο "Διεπιστημονικό Συμπόσιο Maria Goeppert-Mayer", που συγκεντρώνει ερευνήτριες για να συζητήσουν τρέχοντα επιστημονικά θέματα.

Ο κρατήρας Goeppert-Mayer στον πλανήτη Αφροδίτη ονομάσθηκε έτσι προς τιμήν της.

H Goeppert κρατώντας στο χέρι της ένα λογαριθμικό κανόνα
(ο επιστημονικός υπολογιστής μέχρι περίπου
 τα μέσα της δεκαετίας του '70).  

• Φωτογραφικό αρχείο για την Maria Goeppert - Mayer, από το Αρχείο Emilio Segrè της AIP. 

• Βίντεο για την ζωή και την εργασία της Maria Goeppert - Mayer από τον ιστότοπο 66mm Wide (αγγλικά, 25:19).

• Βίντεο με τον Edward Teller να μιλά για την Maria Goeppert - Mayer (αγγλικά, 1:48).

• Η Maria Goeppert - Mayer δίνει συνέντευξη στον Thomas S. Kuhn, στο πλαίσιο του προγράμματος Oral History Interviews της AIP (20 Φεβρουαρίου 1962). 

• O Joseph Mayer δίνει συνέντευξη στην Lillian Hoddeson για την σύζυγό του Maria Goeppert - Mayer, στο πλαίσιο του προγράμματος Oral History Interviews της AIP (24 Ιανουαρίου 1975). 

Πηγή: Today in Science History,    ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ