 |
| Ο Τσεν Νινγκ Γιανγκ το 1956 και το 2005 |
Σαν σήμερα, στις 1 Οκτωβρίου 1922, γεννήθηκε στη Hefei, της επαρχίας Anhui της Κίνας, ο θεωρητικός φυσικός Chen-Ning Frank Yang (Τσεν Νινγκ Φρανκ Γιανγκ) (κιν. 杨振宁) γνωστός και ως Yang Zhenning.
(Σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα ο Γιανγκ γεννήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 1922, γιατί έτσι είχε γραφεί λανθασμένα στο διαβατήριο που είχε εκδώσει το 1945, όμως στην αυτοβιογραφία του αναφέρεται ως σωστή η 1η Οκτωβρίου).
Ήταν το πρώτο από τα πέντε παιδιά του Yang Wu-Chih και της Luo Meng-hua. Ο πατέρας του ήταν καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Tsinghua, λίγο έξω από το Πεκίνο, όπου και μεγάλωσε ο νεαρός Τσεν.
Τελείωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο στο Πεκίνο, αλλά το φθινόπωρο του 1937 η οικογένεια Γιανγκ υποχρεώθηκε να μετακινηθεί στη Hefei, λόγω της εισβολής των Ιαπώνων στην Κίνα.
Το 1938 η οικογένεια Γιανγκ μετακινήθηκε στο Kunming, επειδή το Πανεπιστήμιο της Tsinghua μετακόμισε εκεί κατά την περίοδο του Σινοϊαπωνικού πολέμου (1937-1945).
Το 1942 πήρε μπάτσελορ (B.Sc.) από το National Southwest Associated University στο Kunming της Κίνας.
Το 1944 πήρε μάστερ από το Πανεπιστήμιο της Tsinghua ασχολούμενος με τη Στατιστική Μηχανική υπό την εποπτεία του καθηγητή Wang Zhuxi.
Με την αποφοίτησή του πήρε υποτροφία της αμερικάνικης κυβέρνησης, αλλά εξαιτίας του πολέμου η αναχώρησή του καθυστέρησε ένα χρόνο στη διάρκεια του οποίου δίδαξε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και μελέτησε θεωρία πεδίου.
Τον Ιανουάριο του 1946 έγινε δεκτός στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου όπου ασχολήθηκε με πυρηνικές αντιδράσεις επηρεασμένος έντονα από τον καθηγητή Enrico Fermi.
Το 1948, με την καθοδήγηση του καθηγητή Edward Teller, ολοκλήρωσε το διδακτορικό του με τίτλο "On the Angular Distribution in Nuclear Reactions and Coincidence Measurements" ("Σχετικά με τη γωνιακή κατανομή στις πυρηνικές αντιδράσεις και τις συμπτωματικές μετρήσεις").
Αφού εργάστηκε για ένα χρόνο στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου ως βοηθός του Fermi, το 1949 αποδέχτηκε πρόσκληση του Institute for Advanced Studies (Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών) του Princeton, όπου το 1952 έγινε μέλος του μόνιμου προσωπικού και το 1955 κανονικός καθηγητής. Ερχόμενος στο Princeton ξαναβρήκε τον συνάδελφό του φυσικό Tsung-Dao Lee τον οποίο γνώριζε από την εποχή του Kunming και με τον οποίο θα είχαν μια πολύ γόνιμη συνεργασία τα επόμενα χρόνια.
Το 1950 παντρεύτηκε την Chih-li Tu, που ήταν δασκάλα και απέκτησαν τρία παιδιά, τον Franklin Jr. (1951), τον Gilbert (1958) και την Eulee (1961).
Το 1953 πήγε στο Πανεπιστήμιο Columbia της Ν. Υόρκης ως επίκουρος καθηγητής, χωρίς όμως να διακόψει τη συνεργασία του με τον Lee, με τον οποίο βλέπονταν μια φορά την εβδομάδα στο Princeton ή στη Ν. Υόρκη.
 |
| Ο Γιανγκ με τον Ρίτσαρντ Φάϊνμαν στα μέσα της δεκαετίας του '50 (gettyimages) |
Το 1956 ο Lee και ο Yang έστρεψαν την προσοχή τους σ' ένα υποατομικό σωματίδιο, το Κ μεσόνιο, που είχε ανακαλυφθεί λίγα χρόνια νωρίτερα. Το σωματίδιο αυτό φαινόταν να είναι ιδιαίτερο, επειδή παρουσιαζόταν με δύο μορφές και οι φυσικοί ήταν σίγουροι για την ύπαρξη δύο διαφορετικών τύπων Κ μεσονίων, του θήτα (theta) και του ταυ (tau). Ο Lee και ο Yang επικεντρώθηκαν στη μελέτη των πειραματικών ενδείξεων που έδειχναν ότι το θήτα μεσόνιο και το ταυ μεσόνιο ήταν τα ίδια. Η μόνη διαφορά που παρουσίαζαν και τους δυσκόλευε στην ταυτοποίηση ήταν η διαφορετική ισοτιμία (parity) που παρουσίαζαν.
Δηλαδή, το μόνο αληθοφανές συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν ήταν ότι τουλάχιστον για τις ασθενείς αλληλεπιδράσεις παραβιάζεται η ισοτιμία. Έτσι, μια σειρά πειραμάτων προτάθηκαν από τους ίδιους για να δοκιμαστεί η αλήθεια του ισχυρισμού τους.
Στις 22 Ιουνίου 1956, μία εργασία με τίτλο "Question of Parity Conservation in Weak Interactions" ("Ερώτημα για τη διατήρηση της ισοτιμίας σε ασθενή αλληλεπίδραση"), το οποίο ανέφερε τα θεμελιώδη στοιχεία της θεωρίας των Lee και Yang, εστάλη για δημοσίευση στο αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό Physical Review.
Η πειραματική απόδειξη δεν άργησε να έρθει. Το 1957 η πειραματική φυσικός Chien-Shiung Wu που ήταν συνάδελφος των Lee και Yang στο Πανεπιστήμιο Columbia, κατάφερε να αποδείξει το δίκαιο του ισχυρισμού τους.
 |
| Ο Chen Ning Yang (δεξ.) και ο Tsung-Dao Lee (αρ.) που μοιράστηκαν το Νόμπελ Φυσικής του 1957 |
Αυτή η πειραματική απόδειξη ήταν που οδήγησε το Νόμπελ Φυσικής του 1957 στα χέρια των Chen-Ning Yang και Tsung-Dao Lee (αφήνοντας όμως η επιτροπή την Chien-Shiung Wu απ' έξω) "για τη διεισδυτική τους διερεύνηση των λεγόμενων νόμων ισοτιμίας που οδήγησε σε σημαντικές ανακαλύψεις σχετικά με τα στοιχειώδη σωματίδια".
Το 1964 ο Yang έγινε Αμερικανός πολίτης, ιδιότητα όμως που απαρνήθηκε το 2015, όταν ξαναέγινε Κινέζος πολίτης.
Το 1965 εντάχθηκε στο Πανεπιστήμιο Stony Brook στη Νέα Υόρκη, όπου έγινε καθηγητής Φυσικής στην έδρα Albert Einstein. Έγινε επίσης ο πρώτος διευθυντής του τότε νεοσυσταθέντος "Ινστιτούτου Θεωρητικής Φυσικής", το οποίο σήμερα προς τιμήν του ονομάζεται "Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής C. N. Yang".
Το 1971, μετά το άνοιγμα του προέδρου των ΗΠΑ Νίξον προς την Κίνα, ο Γιανγκ επισκέφθηκε την Κίνα και προσπάθησε να αποκαταστήσει το περιβάλλον έρευνας στην κινεζική κοινότητα των φυσικών που είχε θιγεί κατά την "Πολιτιστική Επανάσταση".
Το 1999 αποσύρθηκε από το Πανεπιστήμιο Stony Brook και έγινε καθηγητής emeritus.
Έγινε επίτιμος διευθυντής του Πανεπιστημίου Tsinghua στο Πεκίνο και κατέχει τη θέση στην έδρα Huang Jibei - Lu Kaiqun στο "Center for Advanced Study - CASTU" ("Κέντρο Προηγμένων Μελετών") της Κίνας. Είναι διακεκριμένος καθηγητής στο Κινεζικό Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ και μέλος της επιτροπής επιλογής για το "Βραβείο Shaw".
Ο Γιανγκ έχει εκλεγεί ως εκπρόσωπος πολλών ακαδημιών και επιστημονικών εταιρειών, όπως η "Βασιλική Εταιρεία του Λονδίνου", η "Αμερικανική Φυσική Εταιρεία", η "Κινεζική Ακαδημία Επιστημών" κ.α.
Έχει τιμηθεί με πλήθος διακρίσεων στις ΗΠΑ, στην Κίνα και σε άλλες χώρες.
Η πιο σημαντική εργασία του Γιανγκ θεωρείται η "Θεωρία Yang–Mills" που αποτελεί μια γενίκευση της θεωρίας του Ηλεκτρομαγνητισμού του Maxwell σε κβαντικό επίπεδο και χρησιμοποιείται για να περιγράψει την ασθενή και την ισχυρή δύναμη στα υποατομικά σωματίδια.
 |
| Ο Γιανγκ με τη σύζυγό του στις 8 Δεκεμβρίου 2016 σε απονομή βραβείων στο Πεκίνο (gettyimages) |
Μετά το θάνατο της πρώτης του συζύγου το 2003, ξαναπαντρεύτηκε το Δεκέμβριο του 2004 την τότε 28χρονη Weng Fan.
Από το 2005 ο Γιάνγκ διαμένει μόνιμα στην Κίνα, όπου εξακολουθεί να έχει δραστηριότητα παρά την προχωρημένη ηλικία του.
Η ιστοσελίδα του Γιανγκ στο "Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής C. N. Yang".
Ένα αφιέρωμα (συνέντευξη στον Bill Zimmerman) του Πανεπιστημίου Stony Brook στον θεωρητικό φυσικό Τσεν Νινγκ Γιανγκ.
Μια συνέντευξη του Γιανγκ στους John Israel και Larry Schneider στις 1 Νοεμβρίου 1980, από τα αρχεία προφορικής ιστορίας του American Institute of Physics.
Η ιστοσελίδα του Γιανγκ στο "Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής C. N. Yang".
Ένα αφιέρωμα (συνέντευξη στον Bill Zimmerman) του Πανεπιστημίου Stony Brook στον θεωρητικό φυσικό Τσεν Νινγκ Γιανγκ.
Μια συνέντευξη του Γιανγκ στους John Israel και Larry Schneider στις 1 Νοεμβρίου 1980, από τα αρχεία προφορικής ιστορίας του American Institute of Physics.
