Σαν σήμερα ...1902 γεννήθηκε ο Αμερικανός νομπελίστας φυσικός Walter Brattain.

Σαν σήμερα, στις 10 Φεβρουαρίου 1902, γεννήθηκε ο Walter Houser Brattain ο οποίος μαζί με τους John Bardeen και William Shockley εφηύρε το τρανζίστορ. Ο πατέρας του Ross και η μητέρα του Ottilie αμέσως μετά την αποφοίτησή τους από το Κολέγιο Whitman στη Walla Walla της πολιτείας Ουάσιγκτον, παντρεύτηκαν και έφυγαν για την Κίνα, όπου ο Ross είχε βρει δουλειά ως καθηγητής μαθηματικών και επιστημών στο ιδιωτικό Ινστιτούτο Τing-Wen. 

Εκεί, στο Amoy (Xiamen) της Κίνας γεννήθηκε ο Walter, αλλά πολύ σύντομα, το 1903, η οικογένεια Brattain γύρισε στις ΗΠΑ κι εγκαταστάθηκε τα πρώτα χρόνια στο Spokane της Ουάσιγκτον. Το 1911 μετακόμισαν σε μια ιδιόκτητη φάρμα κοντά στο Tonasket της Ουάσιγκτον, όπου ο Walter είχε την ευκαιρία να ασχολείται με τις δουλειές της φάρμας τις ώρες που δεν είχε σχολείο.

Ο Walter Brattain παρακολούθησε για ένα χρόνο το Γυμνάσιο Queen Anne στο Seattle, τα δύο επόμενα χρόνια το Γυμνάσιο του Tonasket και τον τελευταίο χρόνο το Moran School για αγόρια, στο Bainbridge Island.

Το φθινόπωρο του 1920 ο Walter Brattain γράφτηκε στο Κολέγιο Whitman απ' όπου αποφοίτησε το 1924 με πτυχίο στη φυσική και στα μαθηματικά. Όπως ο ίδιος ισχυριζόταν, ακολούθησε αυτό το δρόμο, επειδή ήταν τα μόνα μαθήματα στα οποία ήταν καλός. Παίρνοντας κουράγιο από τον καθηγητή του Benjamin Brown για να συνεχίσει τις σπουδές του, το 1926 πήρε μάστερ από το Πανεπιστήμιο του Oregon και το 1929 πήρε το διδακτορικό του στη φυσική, από το Πανεπιστήμιο της Minnesota, με επιβλέποντα καθηγητή τον John T. Tate Sr.

Το 1928 δούλεψε στο Εθνικό Κέντρο Προτύπων των ΗΠΑ, στην Ουάσιγκτον, ως ραδιομηχανικός, αλλά μετά από ένα χρόνο, σε μια συνάντηση της Αμερικανικής Ένωσης Φυσικής (APS) ο πρώην καθηγητής του John Tate του σύστησε τον Joseph Becker από τα Εργαστήρια Bell (Bell Labs). την 1η Αυγούστου 1929, ο Brattain ξεκίνησε να εργάζεται στο εργαστήριο του Becker, στη Ν. Υόρκη.

Τον πρώτο καιρό το δίδυμο Brattain - Becker ασχολήθηκε με τη μελέτη ανορθωτών από οξείδια του χαλκού, προσπαθώντας να φτιάξουν ένα ενισχυτή μικρού σχήματος. Αργότερα ο Brattain ασχολήθηκε με τη μελέτη των ιδιοτήτων των κρυστάλλων διαπιστώνοντας ότι άξιζε τον κόπο. Στις 6 Μαρτίου 1940, ο Mervin Kelly πρόεδρος των Εργαστηρίων Bell, κάλεσε τους Brattain και Becker να τους δείξει ένα μυστηριώδη κρύσταλλο που είχε φτιάξει ο Russell Ohl και είχε τη δυνατότητα να αυξάνει την τάση όταν κάποια ακτινοβολία έπεφτε πάνω του. Ο Brattain έδωσε μια αυθαίρετη εξήγηση λέγοντας ότι το ηλεκτρικό ρεύμα παράγεται από ένα "φράγμα" στο εσωτερικό του κρυστάλλου. Αυτή η θεωρία αργότερα θα αποδεικνυόταν ακριβής.

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ο Brattain εργάστηκε με σύμβαση στο Εθνικό Αμυντικό Κέντρο Έρευνας στο Πανεπιστήμιο Columbia ασχολούμενος με την έρευνα στην ανίχνευση υποβρυχίων 

Μετά τον πόλεμο ο Brattain επέστρεψε στα Εργαστήρια Bell όπου συνεργάστηκε με μια καινούρια ομάδα στην μελέτη στερεών υλικών, έχοντας επικεφαλής τον William Shockley. Λίγο αργότερα μπήκε στην ομάδα και ο John Bardeen που ήταν φίλος του αδελφού του Brattain.

Σύντομα Brattain και Bardeen έδεσαν καλά μεταξύ τους στην προσπάθειά τους να φτιάξουν έναν ενισχυτή, με τον πρώτο ν' ασχολείται με το πειραματικό μέρος και τον δεύτερο με το θεωρητικό. Αυτή η στενή σχέση ανταμείφθηκε με αυτό που αργότερα ονομάστηκε "Θαυματουργός μήνας". Επί 4 βδομάδες σχεδόν κάθε μέρα υπήρχε μια καινούρια συσκευή, καλύτερη της προηγούμενης. Ο Brattain κατασκεύαζε και ο Bardeen προσπαθούσε να δώσει τη θεωρητική εξήγηση. Έτσι, στις 16 Δεκεμβρίου 1947 έκριναν ότι τα είχαν καταφέρει. Είχαν φτιάξει ένα νέο είδος ενισχυτή, το τρανζίστορ.

Στις 23 Δεκεμβρίου 1947 οι Brattain, Bardeen και Shockley παρουσίασαν στους συναδέλφους τους στα Εργαστήρια Bell το πρώτο τρανζίστορ που δούλευε.

Παρά το γεγονός ότι οι Brattain και Bardeen είχαν κατά κύριο λόγο δουλέψει για την κατασκευή του τρανζίστορ, στην ομάδα εμφανίστηκε και ο Shockley, ως προϊστάμενος τους, παρόλο που στο ίδιο διάστημα εκείνος ασχολείτο με τη δική του έρευνα. Όμως τον κράτησαν έξω από την κατοχύρωση της πατέντας.

Τα επόμενα χρόνια ο Brattain συνέχισε να εργάζεται στην ομάδα του Shockley για το τρανζίστορ, αλλά συνήθως δεν καλείτο να συμμετάσχει στις πιο ενδιαφέρουσες ερευνητικές προσπάθειες. Σύντομα σταμάτησε να δίνει αναφορά στον Shockley για τα δικά του πειραματικά αποτελέσματα, μέχρι που ζήτησε και τα κατάφερε να μετακινηθεί σε άλλη ερευνητική ομάδα. Ο Brattain παρέμεινε στα Εργαστήρια Bell μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1967.

Στις 1 Νοεμβρίου 1956 ο Walter Brattain πληροφορήθηκε ότι είχε μοιραστεί το Νόμπελ Φυσικής εκείνης της χρονιάς με τους John Bardeen και William Shockley "για τις έρευνές τους στους ημιαγωγούς και την ανακάλυψή τους για το φαινόμενο του τρανζίστορ".

Μετά τη συνταξιοδότησή του επέστρεψε στο Κολέγιο Whitman ως καθηγητής. Το 1976 σταμάτησε να διδάσκει, αλλά παρέμεινε ως σύμβουλος στο Whitman.

Εκτός από το Νόμπελ, ο Walter Brattain τιμήθηκε με μετάλλια και διακρίσεις, ενώ υπήρξε μέλος πολλών επιστημονικών ενώσεων. 

Ο Brattain έζησε στο Σάμιτ του Νιου Τζέρσι μεγάλο μέρος της ζωής του, αλλά τη δεκαετία του '70 μετακόμισε στο Σιάτλ όπου και έζησε μέχρι τον θάνατο του.

Πέθανε στις 13 Οκτωβρίου 1987 σε θεραπευτήριο του Σιάτλ πάσχοντας από τη νόσο Αλτσχάιμερ. 

Πηγή: Today in Science History

35 Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής με το πρόγραμμα Hot Potatoes σε "Μηχανικές Ταλαντώσεις - Μηχανικά Κύματα - Φαινόμενο Doppler".

Φυσική Γ' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού

Στο αρχείο θα βρείτε 35 ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής από την ύλη της Γ' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού σχετικά με τις Μηχανικές Ταλαντώσεις, τα Μηχανικά Κύματα και το Φαινόμενο Doppler. 

Οι ερωτήσεις ανήκουν στις κατηγορίες Α και Β θέματος και όλες έχουν δοθεί ως θέματα στις Πανελλαδικές Εξετάσεις της Γ' Λυκείου τα τελευταία χρόνια.

Μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε το αρχείο από  ΕΔΩ .

Μπορείτε να βρείτε κι άλλες παλαιότερες αναρτήσεις μου με πολλές Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής με το πρόγραμμα Hot Potatoes, στα ίδια με παραπάνω θέματα, όπως φαίνεται παρακάτω:

• Απλή Αρμονική Ταλάντωση   ΕΔΩ,

• Φθίνουσες και Εξαναγκασμένες Ταλαντώσεις   ΕΔΩ,

• Σύνθεση Ταλαντώσεων   ΕΔΩ,

• Ταλαντώσεις και Μηχανικά Κύματα   ΕΔΩ,

• Μηχανικά Κύματα   ΕΔΩ,

• Φαινόμενο Doppler   ΕΔΩ    και    ΕΔΩ.

Σαν σήμερα ...1984 οι πρώτοι αστροναύτες στο διάστημα δίχως πρόσδεση.

Ο Αμερικανός αστροναύτης Bruce McCandless στο διάστημα 
χρησιμοποιώντας μια συσκευή αυτοκινούμενη (MMU).

Σαν σήμερα, στις 7 Φεβρουαρίου 1984, οι Αμερικανοί αστροναύτες Bruce McCandless II και Robert L Stewart έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που κατάφεραν να κινηθούν στο διάστημα χωρίς να είναι δεμένοι με κάποιο τρόπο από το διαστημικό τους όχημα. Αυτό κατάφεραν να το πετύχουν με τη χρησιμοποίηση μιας χειροκίνητης συσκευής ελιγμών (Manned Maneuvering Unit - MMU).
Οι αστροναύτες συμμετείχαν στην αποστολή STS-41-B του διαστημικού λεωφορείου Challenger της NASA και η διαστημική βόλτα τους (ExtraVehicular Activity - EVA) έγινε 4 μέρες μετά την εκτόξευση του λεωφορείου.
Η συσκευή MMU είχε κατασκευαστεί έτσι ώστε να μπορεί να προσαρμοστεί στην πλάτη των αστροναυτών πάνω από την προστατευτική στολή τους και να ταιριάζει σε αστροναύτες με διαφορετικό μήκος χεριών.
Το MMU χρησιμοποιούσε άζωτο ως προωθητικό αέριο το οποίο εξερχόταν από 24 ακροφύσια τοποθετημένα σε διαφορετικές θέσεις στη συσκευή. Για να λειτουργήσει το σύστημα προώθησης, ο αστροναύτης χρησιμοποιούσε τις άκρες των δακτύλων του με τα οποία έλεγχε τα χειριστήρια που υπήρχαν στο τελείωμα των δύο βραχιόνων της συσκευής. 

Αυτή η συσκευή MMU δεν ήταν η πρώτη προσπάθεια της NASA να φτιάξει μια ανεξάρτητη συσκευή ελιγμών. Το 1966, η Πολεμική Αεροπορία των Η.Π.Α. ανέπτυξε μια συσκευή ελιγμών για αστροναύτες (Astronaut Maneuvering Unit - AMU), που ήταν ένα ανεξάρτητο σύστημα πυραύλων πολύ κοντινό στο MMU. Το AMU επρόκειτο να δοκιμαστεί σε διαστημικό περίπατο του αστροναύτη Eugene Cernan τον Ιούνιο 1966, κατά τη διάρκεια του προγράμματος "Gemini" ("Δίδυμοι"). Τελικά η δοκιμασία ακυρώθηκε, γιατί στις δοκιμές ο Cernan κουραζόταν πολύ, ζεσταινόταν και ίδρωνε τόσο πολύ, που το κράνος του εσωτερικά θάμπωνε.
Η τελευταία χρήση MMU έγινε στην αποστολή STS-51-A, τον Νοέμβριο 1984. Η προωστική συσκευή χρησιμοποιήθηκε για την επανάκτηση δύο τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων, του Westar VI και του Palapa B2, που δεν είχαν μπει σε σωστή τροχιά. Τις συσκευές MMU χρησιμοποίησαν οι αστροναύτες Joseph P. Allen και Dale Gardner, που αφού ανάκτησαν τους δύο δορυφόρους, τους οδήγησαν και τους αποθήκευσαν στο εσωτερικό του σκάφους τους (Orbiter payload bay), ώστε να τους επιστρέψουν στη Γη. 

Μετά την καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου Challenger το 1986, τα MMU κρίθηκαν πάρα πολύ επικίνδυνα για παραπέρα χρήση. Η NASA αποφάσισε ότι πολλές από τις δραστηριότητες που είχαν προγραμματιστεί για τα MMU θα μπορούσαν να γίνουν αποτελεσματικά με τον παραδοσιακό τρόπο (οι αστροναύτες δεμένοι στο σκάφος τους με κάποιο τρόπο). Στο πλαίσιο προστασίας των αστροναυτών, η NASA διέκοψε τη χρήση των διαστημικών λεωφορείων για εμπορικές συμβάσεις με τις εταιρείες διαχείρισης των δορυφόρων, κάτι που έκανε και με το στρατό. Έτσι, ενώ τα MMU προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν για διασώσεις ή επισκευή δορυφόρων, ακόμη και στην κατασκευή του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS), τελικά τίποτε από αυτά δεν έγινε.

To 1994 κατασκευάστηκε μια διάδοχη συσκευή MMU σε μικρότερο μέγεθος με την ονομασία Απλοποιημένη Βοήθεια για Διάσωση EVA (Simplified Aid for EVA Rescue - SAFER). Η συσκευή επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί μόνο σε περίπτωση ανάγκης.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα... 1971 ο Alan Shepard "παίζει" γκολφ στη Σελήνη για πρώτη φορά.

Σαν σήμερα, στις 6 Φεβρουαρίου 1971, ο Alan Shepard αστροναύτης της NASA και διοικητής της αποστολής Apollo 14 στη Σελήνη, κτύπησε μπάλα του γκολφ για πρώτη φορά στο έδαφος της Σελήνης και γενικότερα στο διάστημα (αργότερα έχει συμβεί πάλι).

Ας πάρουμε όμως το θέμα από λίγο νωρίτερα.

Στις 31 Ιανουαρίου 1971 το Apollo 14 εκτοξεύθηκε από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι για ένα 9μερο ταξίδι στη Σελήνη έχοντας ως πλήρωμα τον Alan Shepard (διοικητής), τον Stuart Roosa (πιλότος του διαστημοπλοίου) και τον Edgar Mitchell (πιλότος της σεληνακάτου).

Στις 5 Φεβρουαρίου η σεληνάκατος με πλήρωμα τους Shepard και Mitchell προσεληνώθηκε. Παρέμειναν στην επιφάνεια της Σελήνης 33,5 ώρες και εργάστηκαν έξω από τη σεληνάκατο περίπου 9,5 ώρες κάνοντας δύο περιπάτους (EVA). Στη διάρκεια της παραμονής τους συνέλεξαν 42,8 κιλά σεληνιακών πετρωμάτων και εκτέλεσαν μια σειρά προγραμματισμένων πειραμάτων.

Όμως ο Shepard, φανατικός παίκτης του γκολφ, είχε σκεφθεί να "παίξει" γκολφ στη Σελήνη. Έτσι, αφού πήρε το μπαστούνι του γκολφ από  ένα κλαμπ γκολφ στο Χιούστον, το κάλυψε με μια κάλτσα και το έκρυψε μέσα σε υλικό που προοριζόταν για τη συλλογή των πετρωμάτων. Μόνο λίγοι άνθρωποι της ΝΑSΑ γνώριζαν το σχέδιο του Shepard.

Ο Shepard κτύπησε 2 μπάλες του γκολφ. Η πρώτη δεν πήγε πολύ μακριά (να σκεφτούμε ότι η Σελήνη δεν έχει ατμόσφαιρα και η βαρύτητα είναι μικρότερη αυτής της Γης), αλλά με τη δεύτερη είχε ένα καλό κτύπημα. Μάλιστα, ακούγεται στο video να λέει ότι πάει "miles and miles and miles". 

Από υπολογισμούς που έχουν γίνει θα μπορούσε η μπάλα να έχει πάει για περισσότερο από 2,5 μίλια και να έχει μείνει στο διάστημα για περίπου 70 δευτερόλεπτα. Όμως στην πραγματικότητα, η απόσταση που διάνυσε η μπάλα δεν πρέπει να ξεπέρασε το 1 μίλι.

Μπορούμε να δούμε τη μία μπάλα νότια από το "ακόντιο" που άφησε ο Mitchel. Στην πραγματικότητα το"ακόντιο" ήταν καταγραφέας του ηλιακού ανέμου (Solar Wind Collector). 

Σε συνέντευξή του ο Shepard είχε πει ότι η άλλη μπάλα είχε πάει κοντά στην περιοχή όπου είχαν τοποθετήσει τον επιστημονικό τους εξοπλισμό (Apollo Lunar Surface Experiment Package, ALSEP) που βρισκόταν σε απόσταση περίπου 200 μέτρων από τη σεληνάκατο.

To 1974 o Shepard προσέφερε το μπαστούνι του γκολφ που χρησιμοποίησε στη Σελήνη στο μουσείο της Ένωσης Γκολφ των ΗΠΑ. Ένα αντίγραφο του μπαστουνιού βρίσκεται στο Ίδρυμα Smithsonian, στην Ουάσιγκτον. 

Ο Alan Shepard έφυγε από τη ζωή στις 21 Ιουλίου 1998 σε ηλικία 75 ετών.

Ο Edgar Mitchell επίσης έφυγε από τη ζωή στις 4 Φεβρουαρίου 2016.

Δείτε το βίντεο της NASA που φαίνεται ο Shepard να κτυπά τις μπάλες του γκολφ.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα ...1950 πέθανε ο μαθηματικός Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή.

Σαν σήμερα, στις 2 Φεβρουαρίου 1950, πέθανε ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή (Konstantin Carathéodory) στο Μόναχο, σε ηλικία 77 ετών. Ήταν μαθηματικός ελληνικής καταγωγής, που οι εργασίες του στα Μαθηματικά, τη Φυσική και την Αρχαιολογία έχουν αναγνωριστεί σε παγκόσμιο επίπεδο.

Γεννήθηκε στο Βερολίνο στις 13 Σεπτεμβρίου 1873. Τα χρόνια 1874-75 η οικογένεια Καραθεοδωρή έζησε στην Κωνσταντινούπολη και το 1875 μετακόμισε στις Βρυξέλλες, όπου ο πατέρας του Στέφανος τοποθετήθηκε πρέσβης της Υψηλής Πύλης. Είχε ως μητρική γλώσσα τα ελληνικά και τα φλαμανδικά και πριν ακόμη μπει στην εφηβεία μιλούσε τουρκικά και γερμανικά. 

Σε ηλικία 6 ετών έχασε τη μητέρα του Δέσποινα και ανατράφηκε από τη γιαγιά του.

Από το 1883 έως το 1885 φοίτησε σε σχολεία της Ιταλικής Ριβιέρας και του Σαν Ρέμο. Ένα χρόνο φοίτησε σε γυμνάσιο των Βρυξελλών, όπου στο μάθημα της Γεωμετρίας αισθάνθηκε την αγάπη και την κλίση που είχε για τα Μαθηματικά. Το 1886 γράφτηκε στο γυμνάσιο Ατενέ Ρουαγιάλ των Βρυξελλών, από όπου αποφοίτησε το 1891. 

Από το 1891 έως το 1895, σπούδασε πολιτικός μηχανικός στη Στρατιωτική Σχολή του Βελγίου στις Βρυξέλλες. Με την αποφοίτησή του, το 1895, αποδέχτηκε την πρόσκληση του θείου του, Αλέξανδρου Στεφάνου Καραθεοδωρή, ο οποίος ήταν γενικός διοικητής της Κρήτης, και τον επισκέφθηκε στα Χανιά. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Το 1898 πήγε στην Αίγυπτο, για να εργαστεί ως μηχανικός στην βρετανική εταιρεία που κατασκεύαζε το φράγμα στο Ασουάν. Στην Αίγυπτο συνέχισε να μελετά μαθηματικά συγγράμματα, ενώ έκανε και μετρήσεις στην κεντρική είσοδο της πυραμίδας του Χέοπα, τις οποίες και δημοσίευσε.

Στην Αίγυπτο, ο Καραθεοδωρή κατάλαβε πόσο μεγάλη γοητεία και επιρροή ασκούσαν επάνω του τα Μαθηματικά και συνειδητοποίησε πως η δουλειά του μηχανικού δεν ήταν εκείνη που αναζητούσε το ανήσυχο πνεύμα του. Έτσι το 1900, ο 27χρονος πια Καραθεοδωρή, προς μεγάλη έκπληξη των δικών του, αποφάσισε να εγκαταλείψει το επάγγελμα του μηχανικού και να πάει στην Γερμανία να σπουδάσει Μαθηματικά. Για δύο χρόνια παρακολούθησε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου.

Στο Βερολίνο ο Καραθεοδωρή είχε την τύχη να παρακολουθήσει μαθήματα από μεγάλους μαθηματικούς όπως ο Herman Schwarz, ο Georg Frobenius, ο Erhard Schmidt και ο Lazarus Fuchs. Ο Schmidt το φθινόπωρο του 1901 έφυγε για το Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν και παρακίνησε τον Καραθεοδωρή να αποφασίσει να εγκατασταθεί κι εκείνος εκεί. Έτσι το 1902, ο Καραθεοδωρή μεταγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν για να κάνει διδακτορική διατριβή υπό την επίβλεψη του Hermann Minkowski. Η διδακτορική διατριβή του (Γκέτινγκεν, 1904) έχει τον τίτλο «Περί των ασυνεχών λύσεων στον Λογισμό των Μεταβολών».

Αμέσως μετά ζήτησε να εργαστεί στην Ελλάδα. Οι αρμόδιοι όμως του απάντησαν ότι είχε ελπίδες να διοριστεί μόνο ως καθηγητής σε σχολεία της επαρχίας. Τότε γύρισε στη Γερμανία, όπου τον επόμενο χρόνο (Μάρτιος 1905) αναγορεύτηκε υφηγητής των Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν. Στο ίδιο πανεπιστήμιο δίδαξε μέχρι το 1908. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε την τότε 24χρονη Ευφροσύνη, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Στέφανο και τη Δέσποινα.

Από το 1909 έως το 1920 δίδαξε Μαθηματικά σε διάφορα γερμανικά ακαδημαϊκά ιδρύματα: Αννόβερο, Μπρέσλαου (Βρότσλαβ στην σημερινή Πολωνία), Γκέτινγκεν και Βερολίνο. Η φήμη του ως μαθηματικού τον έφερε σε φιλική και επαγγελματική επαφή με άλλους μεγάλους ομολόγους της εποχής του όπως ο Μαξ Πλανκ, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Ντάβιντ Χίλμπερτ κ.ά.

Ιδιαίτερη ήταν η σχέση που συνέδεε τον Καραθεοδωρή με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν. Οι δύο άνδρες γνωρίσθηκαν το 1915 διατήρησαν μια επιστημονική σχέση, στηριγμένη στην αλληλοεκτίμηση και σεβασμό. Τότε άρχισε και το ενδιαφέρον του Καραθεοδωρή για τη Θεωρία της Σχετικότητας.

Η ουσιαστική συνεργασία του Αϊνστάιν με τον Καραθεοδωρή φαίνεται και από μια επιστολή που απέστειλε ο Αϊνστάιν προς τον Έλληνα καθηγητή, κατά πάσα πιθανότητα το 1916, με την οποία αναφερόμενος σε κάποιο μαθηματικό πρόβλημα τού έλεγε «... Αν θέλετε να μπείτε στον κόπο να μου εξηγήσετε ακόμα και τους κανονικούς μετασχηματισμούς, θα βρείτε έναν ευγνώμονα και ευσυνείδητο ακροατή...».

Το 1911, μετά από πρόσκληση του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο Καραθεοδωρή συμμετείχε στην επιτροπή επιλογής καθηγητών για το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1913 έγινε καθηγητής της Α΄ έδρας της μαθηματικής επιστήμης του Πανεπιστημίου του Γκέτινγκεν, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1918. Το 1920, πάλι με πρόσκληση του Βενιζέλου, ανέλαβε να οργανώσει το Ιωνικό Πανεπιστήμιο στη Σμύρνη.

Στην Σμύρνη ο Καραθεοδωρή έμεινε μέχρι την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου τον Αύγουστο του 1922. Όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην πόλη, ο 49χρονος Καραθεοδωρή κατόρθωσε να διασώσει τη βιβλιοθήκη και πολλά από τα εργαστηριακά όργανα του Ιωνικού Πανεπιστημίου και να τα μεταφέρει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η δωρεά Καραθεοδωρή βρίσκεται μέχρι τις μέρες μας στο Μουσείο Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1922 διορίστηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1923 διορίσθηκε καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Μάλλον απογοητευμένος από την μίζερη κατάσταση των ελληνικών πανεπιστημίων, εγκατέλειψε την Ελλάδα το 1924, για να αναλάβει καθηγητική θέση στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, που εκείνο τον καιρό ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της Γερμανίας και δίδασκαν σ' αυτό κορυφαία ονόματα. Το Νοέμβριο του 1926, έγινε μέλος στη νεοϊδρυθείσα Ακαδημία Αθηνών για την τάξη των Θετικών Επιστημών. Το 1928, ανταποκρινόμενος σε πρόσκληση από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και την Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία, επισκέφθηκε τις ΗΠΑ μαζί με την γυναίκα του για έναν σχεδόν χρόνο και έδωσε διαλέξεις σε διάφορα αμερικανικά πανεπιστήμια, ανάμεσά στα οποία το Πανεπιστήμιο Πρίνστον, το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, το Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν και άλλα.

Το 1930, πάλι μετά από πρόσκληση του Ελευθέριου Βενιζέλου, ανέλαβε καθήκοντα κυβερνητικού επιτρόπου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για να βοηθήσει στην αναδιοργάνωση του πρώτου και στην οργάνωση του (νεοσύστατου τότε) δεύτερου.

Το 1932, επέστρεψε στην έδρα του στο Μόναχο και παρέμεινε στην πόλη αυτή, ακόμα και μέσα στα δύσκολα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αμφιλεγόμενος είναι ο ρόλος του κατά τη διάρκεια του Γ' Ράιχ και η στάση του απέναντι στο ναζιστικό καθεστώς, ενώ άλλοι επιστήμονες στάθηκαν κριτικά απέναντι στον Χίτλερ. Διετέλεσε επίτροπος της Εκκλησίας του Σωτήρος στο Μόναχο, διορισμένος από το ναζιστικό καθεστώς. Το 1945, διάφορα αμερικανικά πανεπιστήμια τον προσκάλεσαν για να εγκατασταθεί και να διδάξει στις ΗΠΑ, αλλά προτίμησε να μείνει στη Γερμανία, αφού ήταν ηλικιωμένος και είχε ήδη χάσει την σύντροφό του.

Τον Δεκέμβριο του 1949 έδωσε την τελευταία του διάλεξη στο Μόναχο. Η σορός του ενταφιάστηκε στο Κοιμητήριο Waldfriedhof του Μονάχου.

Η συμβολή του στην Θεωρητική Φυσική ήταν ουσιαστική στην μαθηματική θεμελίωση τομέων της Φυσικής όπως η Θερμοδυναμική, η Γεωμετρική Οπτική, η Μηχανική και η Σχετικότητα.

Το 1909 δημοσίευσε μία εργασία με τίτλο «Έρευνα επί των βάσεων της Θερμοδυναμικής» στο περιοδικό Mathematische Annalen. Η εργασία αυτή έγινε ευρέως γνωστή στους κύκλους των φυσικών μόνο το 1921 από ένα σχετικό άρθρο του Max Born στο περιοδικό Physikalische Zeitschrift (Εφημερίδα Φυσικής). Στην εργασία του 1909 περιέχεται και η περίφημη Αρχή Καραθεοδωρή.

Ένα video του Νίκου Ασλανίδη για τη ζωή του Καραθεοδωρή, από την εκπομπή "Αληθινά Σενάρια" της ΕΤ3    ΕΔΩ.

Ένα video για το Μουσείο Καραθεοδωρή στην Κομοτηνή  ΕΔΩ.

Πηγή: Today in Science History,  Το κείμενο σχεδόν στο σύνολό του προέρχεται από τη ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ.

Σαν σήμερα ...1976 πέθανε ο Werner Heisenberg.

Σαν σήμερα, στις 1 Φεβρουαρίου 1976, πέθανε στο σπίτι του στο Μόναχο σε ηλικία 75 ετών ο Werner Karl Heisenberg, ένας από τους πιο διάσημους Γερμανούς θεωρητικούς φυσικούς. 

Ο Heisenberg γεννήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1901 στο Wurzburg της Γερμανίας. Πατέρας του ήταν ο Kaspar Heisenberg, καθηγητής Ελληνικών αρχικά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και αργότερα το 1910 βοηθός καθηγητής στην έδρα της Μεσαιωνικής και της Νεώτερης Ελληνικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και μητέρα του η Annie Wecklein.

Το 1911 ο Βέρνερ γράφτηκε στο Γυμνάσιο Maximilians του Μονάχου και από πολύ νωρίς εντυπωσίασε τους καθηγητές του με την επίδοσή του στα μαθηματικά.

Το 1920 ξεκίνησε να σπουδάζει φυσική και μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια του χειμώνα του 1922-1923 πήγε στο Gottingen για να συνεχίσει τη μελέτη του στη φυσική. Σπούδασε κοντά στους Arnold Sommerfeld, Wilhelm Wien, Max Born, James Franck και David Hilbert. Ιδιαίτερα ο Sommerfeld τον ενθάρρυνε στην ατομική φυσική και τον έφερε κοντά με το έργο του Niels Bohr στην κβαντική φυσική. Το 1923 πήρε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου υπό την επίβλεψη του Sommerfeld και έγινε βοηθός του Max Born στο Πανεπιστήμιο του Gottingen. Το 1924 απόκτησε το δικαίωμα διδασκαλίας στο Gottingen. Το 1924 πήρε υποτροφία από το Ίδρυμα Rockefeller για το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης όπου δούλεψε με την επίβλεψη του Niels Bohr μέχρι το 1925.

Το 1925 δημοσιεύεται στο περιοδικό Zeitschrift fur Physik η εργασία του πάνω στη κβαντομηχανική, η οποία οδήγησε στην ανακάλυψη αλλοτροπικών μορφών υδρογόνου. 

Το 1926 διορίστηκε καθηγητής στη θεωρητική φυσική, στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης κάτω από το Niels Bohr και το 1927, όταν ήταν μόνο 26 ετών, διορίστηκε καθηγητής της θεωρητικής φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ο Heisenberg ανέπτυξε τις «μήτρες μηχανικής» ("matrix mechanics") στην κβαντομηχανική σε συνεργασία με τον Max Born και τον Pascual Jordan. 

Στις αρχές του 1929 ο Heisenberg με τον Wolfgang Pauli δημοσίευσαν την πρώτη από τις δύο εργασίες που αποτέλεσαν το θεμέλιο για την σχετικιστική κβαντική θεωρία πεδίου.

Το 1932 του απονέμεται το βραβείο Νόμπελ στη Φυσική "για τη δημιουργία της κβαντικής μηχανικής, τις εφαρμογές που αυτή έχει και μεταξύ άλλων, οδήγησε στην ανακάλυψη των αλλοτροπικών μορφών του υδρογόνου".
Το 1937 κατέλαβε την έδρα της Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, στη θέση του Sommerfeld. 
Έκανε πολλά ταξίδια σε χώρες όπως η Ιαπωνία, η Ινδία, η Βρετανία, οι ΗΠΑ και άλλες χώρες όπου τον καλούσαν είτε ως ομιλητή είτε ως διδάσκοντα.

Οι επίσημες σχέσεις του με το ναζιστικό καθεστώς ήταν ουδέτερες και τυπικές, αφού ποτέ δεν αντιτάχθηκε σε αυτό, αλλά απ΄ ό,τι φαίνεται, ήταν κατά βάθος εχθρικός προς την πολιτική του. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, συνεργάστηκε με τον Οttο Hahn, ο οποίος συνδέεται με την ανακάλυψη της πυρηνικής σχάσης, για την ανάπτυξη ενός πυρηνικού αντιδραστήρα και υποστήριξε επιστημονικά πορίσματα που είχαν δημοσιεύσει οι «Εβραίοι» Einstein και Lise Meitner (η συνεργάτιδα του Οttο Hahn). Οι ιστορικοί βέβαια συνεχίζουν τους δημόσιους διάλογους για το ρόλο που ο Werner Heisenberg έπαιξε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου.

Έχει υπάρξει μια τεράστια συζήτηση για το αν ο Heisenberg εργάστηκε δραστήρια για το πυρηνικό πρόγραμμα των ναζί (άποψη της μιας πλευράς) ή αν εργαζόμενος, σαμποτάρισε την εξέλιξη της έρευνας (άποψη της άλλης πλευράς).

Ένα δημοσίευμα με τίτλο "Η αληθινή δράση του Χάιζενμπεργκ" από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.

Ο Άγγλος συγγραφέας Michael Frayn ασχολείται με αυτό το θέμα στο θεατρικό του έργο "Κοπεγχάγη". Το 2002 έγινε κινηματογραφική μεταφορά του έργου, από τον Howard Davies ως παραγωγή του BBC και παρουσιάστηκε στο δίκτυο PBS στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τους Daniel Craig (Heisenberg), Stephen Rea (Niels Bohr) και Francesca Annis (Margrethe Bohr) (dvd).

Στο τέλος του πολέμου, ο Heisenberg και άλλοι Γερμανοί φυσικοί, συνελήφθησαν από τα αμερικανικά στρατεύματα και στάλθηκαν στην Αγγλία. Το 1946 επέστρεψε στη Γερμανία και αναδιοργάνωσε, μαζί με άλλους συναδέλφους του, το ίδρυμα για τη φυσική στο Gottingen. Αυτό το ίδρυμα, το 1948, μετονομάστηκε σε Ινστιτούτο Max Planck για τη φυσική.

Δείτε για τα προγράμματα Epsilon και Alsos προσέγγισης Γερμανών επιστημόνων μετά τον πόλεμο.

Ο Heisenberg σχεδίασε τον πρώτο μεταπολεμικό πυρηνικό αντιδραστήρα της Γερμανίας, αλλά ασχολήθηκε και με τη διατύπωση θεωριών σε σχέση με την υδροδυναμική, τη δομή των ατομικών πυρήνων, το σιδηρομαγνητισμό, την κοσμική ακτινοβολία και τα στοιχειώδη σωμάτια.

Όμως το όνομα  του Heisenberg είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την "αρχή της αβεβαιότητας" ή της απροσδιοριστίας. Η νέα θεωρία του βασίστηκε μόνο σε αυτό που μπορεί να παρατηρηθεί, δηλαδή, στην ακτινοβολία που εκπέμπεται από το άτομο. Υποστήριζε πως δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για την ορμή και τη θέση ενός σωματιδίου όσον αφορά την κβαντική φυσική και ο βασικός λόγος γι' αυτό είναι ότι ο ίδιος ο παρατηρητής αποτελεί μέρος του πειράματος και το επηρεάζει σε τέτοιο βαθμό, έτσι ώστε δεν μπορεί να γνωρίζει ο ίδιος αν τα διάφορα σωματίδια θα είχαν την ίδια συμπεριφορά, αν αυτός δεν ήταν εκεί: «Εάν η μέτρηση της θέσης έχει γίνει με αβεβαιότητα Δχ και μια ταυτόχρονη μέτρηση ορμής έχει γίνει με αβεβαιότητα Δp, τότε το γινόμενο των δύο αβεβαιοτήτων δεν μπορεί να γίνει μικρότερο από την τάξη του μεγέθους h (σταθερή του Planck)». Στην εργασία του αυτή ο Heisenberg σημείωνε προσεκτικά ότι οι αναπόφευκτες αβεβαιότητες Δχ και Δρ δεν προέρχονται από ατέλειες των πραγματικών συσκευών μέτρησης, αλλά από αυτήν καθ΄ αυτήν την κβαντική συμπεριφορά της ύλης.

Η αρχή της αβεβαιότητας αποτελεί όχι μόνο μια από τις βασικότερες αρχές της κβαντικής μηχανικής, αλλά εισήγαγε μια επανάσταση στα θεμέλια της φυσικής και αποτέλεσε την αρχή για μια νέα φιλοσοφική θεώρηση περί της δομής της ύλης, του Σύμπαντος και των δυνατοτήτων του ανθρώπου. Όπως, όμως, συνήθως συμβαίνει με τις μεγάλες ανακαλύψεις, έτσι κι εδώ, όταν πρωτοδιατυπώθηκε αυτή η αρχή, δεν αναγνωρίστηκε από τους συνεργάτες του και χρειάστηκαν περίπου 10 χρόνια για να γίνει πλήρως αποδεκτή. Λαθεμένα θεωρήθηκε ότι ο Heisenberg αναφέρεται σε μια αδυναμία στο πείραμα για να μπορέσουμε να πάρουμε μετρήσεις ταυτόχρονα για τη θέση και την ορμή των σωματιδίων, δηλαδή μια πρόκληση για τις ικανότητες των πειραματιστών, και έτσι άρχισε η προσπάθεια να επινοηθούν διάφορα πειράματα που θα αποδείκνυαν το λάθος του. Βέβαια αυτό αποτελούσε μάταιο στόχο, αφού δεν ήταν καθόλου αυτός ο ισχυρισμός του.

Στην πορεία του προς τη διατύπωση αυτής της αρχής, ο Heisenberg αντιμετώπισε διάφορα προβλήματα. Το σημαντικότερο από αυτά ήταν το πρόβλημα της γλώσσας.
Έτσι, ασχολούμενος με αυτό το πρόβλημα και ψάχνοντας για ένα μέσο όσο το δυνατόν καλύτερο για την περιγραφή των κβαντικών φαινομένων έφτασε στη δημιουργία αφηρημένων μαθηματικών δομών, που τις αποκάλεσε "μήτρες" ("πίνακες").
Αυτή ήταν και η «νέα γλώσσα» που χρησιμοποίησε σαν εργαλείο περιγραφής και όπως φάνηκε στη συνέχεια δεν εφαρμοζόταν μόνο στα συγκεκριμένα πειράματα. Όταν εφάρμοσε τη θεωρία του στα μόρια που αποτελούνται από δύο παρόμοια άτομα, βρήκε μεταξύ άλλων ότι το μόριο του υδρογόνου πρέπει να υπάρχει με δύο διαφορετικές μορφές που θα πρέπει να εμφανίζονται σε κάποια δεδομένη αναλογία η μία με την άλλη. Αυτή η πρόβλεψη του Heisenberg αργότερα επιβεβαιώθηκε πειραματικά.

Ο Heisenberg είχε επηρεαστεί σημαντικά από δύο άλλους μεγάλους φυσικούς: τον Niels Bohr και τον Albert Einstein. Από τον πρώτο υιοθέτησε τις αρχές του κοινωνικού και διαλογικού χαρακτήρα της επιστημονικής ανακάλυψης. Την αρχή της αντιστοιχίας ανάμεσα στη μακρο- και μικροφυσική, τον ενεργό ρόλο του επιστήμονα. Μαζί με τον Bohr ανέπτυξε τη φιλοσοφία της συμπληρωματικότητας για την περιγραφή των νέων φυσικών μεταβλητών, καθώς και μια κατάλληλη μέθοδο μέτρησης για καθεμιά από αυτές. Η νέα αυτή αντίληψη της διαδικασίας μέτρησης ενισχύει τον ενεργό ρόλο του επιστήμονα, ο οποίος εκτελώντας μετρήσεις αλληλεπιδρά με το παρατηρούμενο αντικείμενο, με αποτέλεσμα το τελευταίο να αποκαλύπτεται όχι όπως πραγματικά είναι, αλλά επηρεασμένο σε κάποιο βαθμό από τη μέθοδο της μέτρησης. Από το δεύτερο, τον Albert Einstein, αποδέχθηκε την αρχή της απλότητας ως κριτηρίου για την περιγραφή της κεντρικής τάξης της Φύσης, καθώς και τη θεωρία της αξιοποίησης των επιστημονικών παρατηρήσεων.

Στη διάρκεια της ζωής του τιμήθηκε με πάρα πολλά βραβεία και μετάλλια, όπως του Τάγματος Αξίας της Βαυαρίας, το βραβείο Romano Guardini, το Μεγάλο Σταυρό για Ομοσπονδιακή Υπηρεσία, το μετάλλιο Max-Planck κ.α. Εκλέχτηκε μέλος πολλών επιστημονικών ενώσεων όπως της Royal Society, των Ακαδημιών Επιστημών του Göttingen, της Σουηδίας, της Ρουμανίας, της Ισπανίας, της Ποντιφικής, της American Academy of Sciences κλπ. 

Ήταν πρόεδρος του Γερμανικού Συμβουλίου Έρευνας και του Ιδρύματος Alexander von Humboldt.

Στις 7 Μαΐου 1966 αναγορεύτηκε σε επίτιμο διδάκτορα από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η τελετή της αναγόρευσης εδώ.

Ο θάνατός του προήλθε από καρκίνο των νεφρών και της χοληδόχου κύστης, στο Μόναχο της τότε Δυτικής Γερμανίας.

Ένα αφιέρωμα 6 δεκαπεντάλεπτων επεισοδίων για τη ζωή του Werner Heisenberg ΕΔΩ.

Πηγές: Today in Science History ,   Το σύμπαν που αγάπησα

Σαν σήμερα ...1961 εκτοξεύεται στο διάστημα ο πρώτος ζωντανός οργανισμός που κατάφερε να επιστρέψει σώος.

Το τεύχος του περιοδικού LIFE αφιερωμένο στον πρώτο
χιμπατζή του διαστήματος (10 Φεβρουαρίου 1961).

Σαν σήμερα, στις 31 Ιανουαρίου 1961, η ΝΑΣΑ εκτόξευσε στο διάστημα τον πρώτο ζωντανό οργανισμό που κατάφερε να επιστρέψει σώος και αβλαβής πίσω. Ήταν ένας χιμπατζής, ο ΗΑΜ, ένας πρωτεύον οργανισμός με πολλές γενετικές ομοιότητες με τους ανθρώπους.  

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Περίπου 3 χρόνια νωρίτερα, στις 3 Νοεμβρίου 1957, οι Σοβιετικοί είχαν εκτοξεύσει στο διάστημα με το δορυφόρο Σπούτνικ 2 την πασίγνωστη πλέον σκυλίτσα Λάικα (ρωσ. Лайка - "αυτή που γαβγίζει"). Την είχαν μαζέψει από τους δρόμους της Μόσχας ώστε να είναι ανθεκτική σε πιθανές χαμηλές θερμοκρασίες, όμως τελικά πέθανε από θερμοπληξία λίγο μετά την εκτόξευση, επειδή παρουσιάστηκε μία βλάβη στο σύστημα θερμομόνωσης και εξαερισμού του σκάφους, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία στον χώρο που βρισκόταν η Λάικα να ξεπεράσει τους 40 ⁰C.

Το 1958 η ΝΑΣΑ αποφάσισε να εκπαιδεύσει και να στείλει στο διάστημα ως πειραματόζωο έναν χιμπατζή, καθώς μπορεί να θεωρηθεί ο πιο κοντινός «συγγενής» του ανθρώπου. Στόχος ήταν όχι μόνο να πάει με ασφάλεια στο διάστημα, αλλά να επιστρέψει ζωντανός, ώστε να πετύχουν εκεί που είχαν αποτύχει οι Σοβιετικοί.

Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος η ΝΑΣΑ  ξεκίνησε στη στρατιωτική βάση Holloman Air Force Base την εκπαίδευση 40 χιμπατζήδων, μεταξύ των οποίων ήταν και ο ΗΑΜ που τελικά επελέγη. Ο ΗΑΜ είχε γεννηθεί τον Ιούλιο του 1956 στο Καμερούν και στη συνέχεια βρέθηκε στο ζωολογικό κήπο Rare Bird Farm του Μαϊάμι απ' όπου τον πήρε η ΝΑΣΑ στις 9 Ιουλίου 1959. 

Και όταν μιλάμε για εκπαίδευση εννοούμε την κανονική εκπαίδευση που περνούσαν και οι υπόλοιποι αστροναύτες της NAΣA και τις ίδιες ιατρικές εξετάσεις. 

Οι χιμπατζήδες είχαν ενταχθεί σε πρόγραμμα προετοιμασίας που διήρκεσε περίπου τρία χρόνια. Είχαν μάθει να ανταποκρίνονται με απλές ασκήσεις σε ήχους και φώτα. Οι επιστήμονες έθεσαν τους χιμπατζήδες σε δοκιμασίες με μηχανήματα για να καταγράψουν τις αντοχές τους σε διάφορα επίπεδα βαρύτητας, θερμοκρασίας και ταχύτητας. Από τους 40 χιμπατζήδες επελέγησαν 18 και στη συνέχεια 6. Μέσα από το πρόγραμμα εκπαίδευσης με επιβραβεύσεις (μπανάνες) ή τιμωρία (ρεύμα χαμηλής τάσης στα πέλματα των ποδιών), ο HAM κατάφερε να αντιδρά σωστά στις συνθήκες που είχε να αντιμετωπίσει και έτσι βρέθηκε να είναι ο πρωταγωνιστής στο πρόγραμμα "Mercury" ("Ερμής") της ΝΑΣΑ. 

Στη διάρκεια της εκπαίδευσής του ήταν ο αριθμός "65" ή ο "Chop Chop Chang" για όσους τον χειρίζονταν. Το όνομα ΗΑΜ του δόθηκε μετά την επιτυχημένη επιστροφή από την αποστολή του και αποτελεί ακρωνύμιο του ιατρικού κέντρου Holloman Aerospace Medical center που βρισκόταν μέσα στη στρατιωτική βάση, στο Νέο Μεξικό. Η τελική φάση της εκπαίδευσής του έγινε υπό την άμεση επίβλεψη του νευροεπιστήμονα Joseph V. Brady. Ένα μέρος της εκπαίδευσής του έγινε και στο ιστορικό κτίριο Hangar S του Κανάβεραλ.

Υπήρχε και αντικαταστάτης του ΗΑΜ, μια θηλυκή χιμπατζής, η Μίνι. 

Εκείνο το πρωινό της 31 Ιανουαρίου 1961, αφού ο ΗΑΜ έφαγε γάλα με δημητριακά, μισό αυγό και τις βιταμίνες του, τοποθετήθηκε στη διαστημική κάψουλα - ίδια με αυτή που θα χρησιμοποιούσαν σύντομα με ανθρώπους, εξοπλισμένη με τα ίδια συστήματα υποστήριξης - και εκτοξεύθηκε από το ακρωτήριο Κανάβεραλ σε ύψος 253 χιλιομέτρων πάνω από τη Γη, αρκετά περισσότερο από τα 185 χιλιόμετρα που ήταν το αρχικό σχέδιο, επειδή ο πύραυλος εκτόξευσης απέκτησε μεγαλύτερη επιτάχυνση από την προβλεπόμενη.

Μέσα από μία κάμερα που είχε τοποθετηθεί στην κάψουλα, οι άνθρωποι της ΝΑΣΑ παρακολουθούσαν τις αντιδράσεις του HAM στο ταξίδι του στο διάστημα, που κράτησε περίπου έξι λεπτά, με ταχύτητα που άγγιξε τα 9.426 χιλιόμετρα την ώρα. Κατά τη διάρκεια της πτήσης δημιουργήθηκε μερική αποσυμπίεση στην κάψουλα, αλλά η στολή προστάτεψε τον ΗΑΜ.   

16 λεπτά και 39 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευσή του κατάφερε να επιστρέψει ζωντανός, περνώντας πλέον στην ιστορία. Δεν είχε υποστεί κανένα τραυματισμό ή άλλο πρόβλημα υγείας, πέρα από ένα μελάνιασμα της μύτης του.

Προσθαλασσώθηκε στα ανοιχτά του Κανάβεραλ  στον Ατλαντικό Ωκεανό και οι διασώστες τον επιβράβευσαν με ένα μήλο και μισό πορτοκάλι όταν έφτασαν στο πλοίο διάσωσης.

Ο ΗΑΜ αφού έφερε εις πέρας την αποστολή του, μεταφέρθηκε στο Εθνικό Ζωολογικό Πάρκο της Ουάσιγκτον όπου έζησε για 17 χρόνια. Άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 26 χρονών στο ζωολογικό πάρκο της Βόρειας Καρολίνας στις 19 Ιανουαρίου του 1983. Ο τάφος του βρίσκεται στο Μουσείο Ιστορίας του Διαστήματος στο Alamogordo του Νέου Μεξικού. 

Παρά το γεγονός ότι οι Αμερικανοί είχαν περάσει ένα βήμα μπροστά από τους Σοβιετικούς στην κατάκτηση του διαστήματος, οι Σοβιετικοί δεν το θεώρησαν επιτυχία, καθώς υποστήριξαν ότι η πτήση δεν μπήκε σε τροχιά. Όμως, όπως και να έχει επισπεύσανε τις διαδικασίες αποστολής ανθρώπου στο διάστημα καθώς καταλάβαιναν ότι το αντίπαλο στρατόπεδο ήταν πολύ κοντά σε αυτό το εγχείρημα. Έτσι, 72 ημέρες μετά τον ΗΑΜ, στις 12 Απριλίου 1961 ο Γιούρι Γκαγκάριν γινόταν ο πρώτος άνθρωπος σε επιτυχημένη αποστολή στο διάστημα. Ένα μήνα αργότερα,  στις 5 Μαΐου 1961 ακολούθησαν οι Αμερικανοί με τον Άλαν Σέπαρντ, να γίνεται ο πρώτος Αμερικανός στο διάστημα.

Ένα βίντεο με θέμα "Η ιστορία του HΑΜ: Ο πρώτος χιμπατζής στο διάστημα"  ΕΔΩ.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1991 πέθανε ο "άγνωστος" John Bardeen, ο μοναδικός άνθρωπος με 2 Νόμπελ Φυσικής.

Σαν σήμερα, στις 30 Ιανουαρίου 1991, πέθανε ο Αμερικανός φυσικός John Bardeen στη Βοστόνη της Μασαχουσέτης, ΗΠΑ, σε ηλικία 83 ετών από καρδιαγγειακή νόσο.

Παρά το γεγονός ότι δεν είναι ευρύτερα γνωστός, είναι ο μοναδικός άνθρωπος που έχει πάρει 2 Νόμπελ στο ίδιο επιστημονικό πεδίο, τη Φυσική. 

"Ο John Bardeen είναι ο πιο έξυπνος άνθρωπος που έχω γνωρίσει" είπε γι' αυτόν ο Bob Brattain, αδελφός του στενού συνεργάτη του Bardeen, Walter Brattain.

Ο Τζον Μπαρντίν γεννήθηκε στις 23 Μαΐου 1908 στο Madison του Wisconsin. Ήταν ο δεύτερος γιος του Δρ Charles Russell Bardeen, καθηγητή της ανατομίας και κοσμήτορα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Γουισκόνσιν στο Μάντισον και της Althea Harmer-Bardeen, επιχειρηματία εσωτερικών διακοσμήσεων.
Ο Μπαρντίν αρχικά παρακολούθησε το Πανεπιστημιακό Γυμνάσιο στο Μάντισον, αλλά τελείωσε το Κεντρικό Γυμνάσιο του Μάντισον το 1923, σε ηλικία μόλις 15 ετών.
Το ταλέντο του Μπαρντίν για τα μαθηματικά αναγνωρίσθηκε από νωρίς και ο μαθηματικός στην Α΄ γυμνασίου τον ενεθάρρυνε για προχωρημένες σπουδές. Παρά το γεγονός ότι τελείωσε το γυμνάσιο σε μικρή ηλικία, θα το πετύχαινε ακόμα νωρίτερα, αν δεν μεσολαβούσε ο θάνατος της μητέρας του (1920) και η παρακολούθηση από μεριάς του περισσοτέρων μαθημάτων.

Γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin στο Μάντισον για να σπουδάσει μηχανικός, επειδή αγαπούσε τα μαθηματικά και τη φυσική, αλλά δεν ήθελε ν' ακολουθήσει ακαδημαϊκή καριέρα σαν τον πατέρα του. Χρειάστηκε πέντε χρόνια για να πάρει μπάτσελορ το 1928 και το 1929 πήρε μάστερ ως ηλεκτρολόγος μηχανικός υπό την επίβλεψη του Leo J. Peters.   

Τελειώνοντας τις σπουδές του έπεσε στην οικονομική κρίση του '29. Αρχικά εργάστηκε για μικρό διάστημα στα Bell Labs (Εργαστήρια Μπελ), αλλά ένα πάγωμα των προσλήψεων στην εταιρεία τον ανάγκασε να βρει δουλειά στην πετρελαϊκή εταιρεία Gulf Oil ως γεωφυσικός. Εργάστηκε εκεί για τρία χρόνια, όμως δεν ήταν αυτό που ήθελε να κάνει. 

Πήγε στο Πανεπιστήμιο του Princeton για να πάρει διδακτορικό στη Μαθηματική Φυσική. Εκεί ο Μπαρντίν για πρώτη φορά ασχολήθηκε με τη μελέτη των μετάλλων, ενώ είχε την ευκαιρία να συναντήσει επιστήμονες όπως ο Eugene Wigner και ο Frederick Seitz που χρησιμοποιούσαν τις νέες θεωρίες της Κβαντικής Μηχανικής για να καταλάβουν τη συμπεριφορά των ημιαγωγών. 

Το 1935, πριν ολοκληρώσει το διδακτορικό του στο Πρίνστον, δέχτηκε θέση βοηθού στο Πανεπιστήμιο Harvard, όπου έμεινε μέχρι το 1938. Εκεί συνεργάστηκε με τους μετέπειτα νομπελίστες φυσικούς John Hasbrouck van Vleck και Percy W. Bridgman για την επίλυση προβλημάτων σχετικά με τη συνοχή και την ηλεκτρική αγωγιμότητα σε μέταλλα.
Το 1936 πήρε από το Πρίνστον το διδακτορικό του υπό την επίβλεψη του Eugene Wigner.

Στη συνέχεια εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο της Minnesota μέχρι την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε μετακινήθηκε στα εργαστήρια της Ναυτικής Χαρτογραφικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ (Naval Ordnance Labs). Εκεί, με τις έρευνές του βοήθησε στην προστασία των πλοίων από τις μαγνητικές νάρκες και τις τορπίλες.

Με το τέλος του πολέμου, ο William Shockley, που γνώριζε τον Μπαρντίν από την Μασαχουσέτη, του πρότεινε να συνεργαστούν σε μια καινούρια ερευνητική ομάδα που έφτιαχνε στα Bell Labs. Μιας και η προσφορά ήταν συμφέρουσα, ο Μπαρντίν δέχτηκε να μπει στην ομάδα και από τον Οκτώβριο 1945 ξεκίνησε να εργάζεται στα Bell Labs. Εκεί ξαναβρήκε τον Walter Brattain, που γνώριζε από παλιά. Με το πέρασμα των ετών Μπαρντίν και Brattain έγιναν ένα εξαιρετικό δίδυμο, με τον Brattain να πειραματίζεται και τον Μπαρντίν να προσπαθεί να εξηγήσει θεωρητικά τα πειραματικά αποτελέσματα.

Στις 23 Δεκεμβρίου 1947 το δίδυμο είχε την πρώτη μεγάλη επιτυχία τους, αφού κατάφεραν να φτιάξουν το πρώτο τρανσίστορ. 

Το επόμενο διάστημα ο Shockley αισθάνθηκε ριγμένος, μιας και δεν φαινόταν να έχει συμβάλλει στην κατασκευή του τρανσίστορ μέσα στα Bell Labs. Έτσι αποχώρησε και η ομάδα διαλύθηκε.

Το 1951 ο Μπαρντίν δέχτηκε μια θέση στο Πανεπιστήμιο του Illinois στην Urbana-Champaign, αφού του έδιναν το περιθώριο να ασχοληθεί ερευνητικά με ό,τι του άρεσε. Εκείνη την εποχή ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για την υπεραγωγιμότητα. 

Στις 1 Νοεμβρίου 1956 ο Τζον Μπαρντίν μαθαίνει ότι μοιράστηκε το Nobel Φυσικής με τους Walter Brattain και William Shockley για την ανακάλυψη του τρανσίστορ. 

Το 1957, μαζί με τον μεταδιδακτορικό φοιτητή Leon Cooper και τον πτυχιούχο Bob Schrieffer ανέπτυξαν για πρώτη φορά τη θεωρία για το πως μπορούν μέταλλα σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία να άγουν την ηλεκτρική ενέργεια αποτελεσματικά. Σήμερα αυτή η θεωρία είναι γνωστή ως "Θεωρία BCS" από τα αρχικά των ονομάτων των δημιουργών της.

Το 1972 οι τρεις άνδρες πήραν το Nobel Φυσικής για την ανακάλυψή τους.

Αυτό ήταν το 2ο Νόμπελ Φυσικής για το Μπαρντίν, κάτι μοναδικό μέχρι σήμερα για το ίδιο αντικείμενο, τη Φυσική. Μόνον άλλοι τρεις επιστήμονες έχουν πάρει δύο φορές Νόμπελ, η M. Curie (1903 Φυσικής, 1911 Χημείας), ο L. Pauling (1954 Χημείας, 1962 Ειρήνης) και ο F. Sanger (1958 Χημείας, 1980 Χημείας).
Ο Μπαρντίν προσέφερε μεγάλο μέρος από τα χρήματα του 2ου βραβείου Νόμπελ για τη στήριξη των ομιλιών Fritz London Memorial Lectures, στο Πανεπιστήμιο Duke. 

Ο Μπαρντίν τιμήθηκε με το Μετάλλιο Stuart Ballantine του Ινστιτούτου Franklin (1952), το Εθνικό Μετάλλιο της Επιστήμης (1965), το Μετάλλιο της Τιμής από την IEEE (1971), το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας από τον πρόεδρο Gerald Ford (1977), Χρυσό Μετάλλιο Lomonosov από τη Σοβιετική Ακαδημία Επιστημών (1988) και ήταν μέλος επιστημονικών ενώσεων όπως στην American Academy of Arts and Sciences (1959) και στη Royal Society (1973).

Παρέμεινε στο Πανεπιστήμιο του Illinois μέχρι το 1975, οπότε έγινε καθηγητής emeritus.
Μετά τη συνταξιοδότησή του συνέχισε την έρευνά του μέχρι τη δεκαετία το '80, ενώ έγραφε άρθρα στα περιοδικά Physical Review Letters και Physics Today μέχρι ένα χρόνο πριν το θάνατό του.
Σ' αυτό το διάστημα δεν σταμάτησε ν' ασχολείται με το αγαπημένο του παιχνίδι, το γκολφ και να καλεί τους γείτονές του να τους φτιάξει τα αγαπημένα του χάμπουργκερ.

Παρά το γεγονός ότι έμενε στη Champaign-Urbana, πέθανε στο νοσοκομείο Brigham and Women's Hospital στη Βοστόνη, όπου είχε πάει για καρδιακές εξετάσεις. Θάφτηκε στο Κοιμητήριο του Forest Hill στο Μάντισον του Ουισκόνσιν.

Την εποχή του θανάτου του Μπαρντίν, ο τότε πρύτανης του Πανεπιστημίου του Illinois Morton Weir είπε σε μια ομιλία του: "Υπάρχει ένα σπάνιο πρόσωπο του οποίου η εργασία άλλαξε τη ζωή κάθε Αμερικανού. Αυτός είναι ο Τζον (Μπαρντίν)".

Ένα βίντεο για τον Τζον Μπαρντίν από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις  ΕΔΩ.

Πηγή: Today in Science History