Σαν σήμερα ...1943 πέθανε ο Nikola Tesla.

Nikola Tesla

Σαν σήμερα, στις 7 Ιανουαρίου 1943, πέθανε στη Ν. Υόρκη σε ηλικία 87 ετών, ο Σέρβος εφευρέτης, μηχανολόγος, ηλεκτρολόγος μηχανικός και ένας από τους σημαντικότερους φυσικούς στην ιστορία της επιστήμης Nikola Tesla. Βρέθηκε σ' ένα δωμάτιο ξενοδοχείου δυο μέρες μετά το θάνατό του, γιατί είχε κρεμάσει, όπως έκανε πάντα, στην πόρτα του την επιγραφή «ΜΗΝ ΕΝΟΧΛΕΙΤΕ, ΕΡΓΑΖΟΜΑΙ».

Ο Τέσλα είχε γεννηθεί στις 10 Ιουλίου 1856 στο Smiljan της σημερινής Κροατίας, το οποίο ανήκε στη Σερβική κοινότητα της Αυστριακής αυτοκρατορίας. Πατέρας του ήταν ο ορθόδοξος ιερέας του χωριού Σμίλιαν, Milutin Tesla και μητέρα του ήταν η Georgina-Đuka Mandić, κόρη ορθόδοξου ιερέα. Είχε έναν αδερφό μεγαλύτερο κατά δέκα χρόνια, τον Dane και τρεις αδερφές, τις Milka, Angelina και Marica. Ο Dane έχασε τη ζωή του όταν ο Νίκολα ήταν τριών ετών, πέφτοντας από το άλογο καθώς έκανε ιππασία. Ο Νίκολα ήταν αυτόπτης μάρτυρας της τραγικής σκηνής που τον σημάδεψε μέχρι το τέλος της ζωής του. Η οικογένεια δεν συνήλθε ποτέ από τον ξαφνικό χαμό του πρωτότοκου Ντάνε. Κάθε κατόρθωμα του Νίκολα άφηνε τους γονείς του παγερά αδιάφορους.          
Από μικρή ηλικία έδειξε πως είχε ζωηρή φαντασία και ενδιαφέρον στις εφευρέσεις και τα βιβλία. Διάβαζε τα περιοδικά που δημοσίευε ποίηση ο πατέρας του και λάτρευε τον Ιούλιο Βέρν και τον Εμίλ Ζολά. 

Διάλεξη του Nikola Tesla για τα μέλη της Γαλλικής Φυσικής Εταιρείας
και της Διεθνούς Εταιρείας Ηλεκτρολόγων (γκραβούρα 1880). Πηγή: www.lifo.gr 

Το 1861 ξεκίνησε τα πρώτα του μαθήματα στο Smiljan, αλλά το 1862 μετακόμισε με τους γονείς του στο  Gospić όπου έλαβε τη βασική εκπαίδευση και έμαθε τη γερμανική γλώσσα. Το 1870 και μέχρι το 1873 συνέχισε την εκπαίδευσή του στο Real Gymnasium στην πόλη Karlstadt (σημερινό Karlovac) της Κροατίας. Εκεί, με την παρότρυνση του καθηγητή του Martin Sekulić ξεκίνησε να μελετά ηλεκτρομαγνητισμό. Το 1873 αποφοίτησε με βαθμό «πολύ καλά» και επέστρεψε στη γενέτειρά του όπου προσβλήθηκε από χολέρα. 

Με προσπάθειες του πατέρα του εξασφάλισε υποτροφία από τη Στρατιωτική Περιφέρεια του Κάρλοβατς για την Ανωτάτη Πολυτεχνική Σχολή του Γκρατς. Δείχνοντας υπερβολικό ζήλο και εργαζόμενος πολλές ώρες την ημέρα κατάφερε να έχει άριστες επιδόσεις στα μαθήματα που παρακολουθούσε (γεωμετρία, θεωρητική και πειραματική φυσική, ολοκληρωτικό λογισμό κλπ). 
Η παρακολούθηση των διαλέξεων του καθηγητή Poeschl του έδωσε το έναυσμα να καταπιαστεί με την πρόκληση της ανάπτυξης ενός κινητήρα με χρήση εναλλασσόμενου ρεύματος, κάτι που θα τον απασχολούσε τα επόμενα χρόνια.  

Ο σχεδόν μοναστικός τρόπος ζωής του αποτελούσε αντικείμενο χλευασμού εκ μέρους των συμφοιτητών του και μέχρι το τέλος του δεύτερου έτους σπουδών του ο Τέσλα, αντιδρώντας, στράφηκε στην άσωτη ζωή και τη χαρτοπαιξία. Τελικά, αυτός ο τρόπος ζωής δεν του επέτρεψε ν' αποφοιτήσει από την σχολή του Γκρατς.

Τον Ιανουάριο του 1880 γράφτηκε στο γερμανόφωνο Πανεπιστήμιο του Καρόλου της Πράγας, αλλά ένα χρόνο αργότερα αποφάσισε να εγκαταλείψει την Πράγα χωρίς να αποκτήσει κάποιο πτυχίο και εγκαταστάθηκε στη Βουδαπέστη.

Εκεί δούλεψε ως τεχνικός σχεδιαστής στο Κεντρικό Τηλεγραφείο της Ουγγαρίας αποκτώντας πολύτιμη πρακτική εμπειρία. Λίγους μήνες μετά προσελήφθη από ένα καινούριο τηλεφωνικό κέντρο της εταιρείας Έντισον στη Βουδαπέστη, όπου κατάφερε να υλοποιήσει αρκετές βελτιώσεις στον εξοπλισμό του.

Μετά την πώληση του τηλεφωνικού κέντρου, προσελήφθη στην Ηλεκτρική Εταιρεία Έντισον (Société Electrique Edison) με έδρα το Ιβρύ (σημερινό Ιβρύ-σιρ-Σεν), στα περίχωρα του Παρισιού. Ήταν η πρώτη φορά που ο Τέσλα ήρθε σε άμεση επαφή με το έργο του Έντισον και απέκτησε βαθύτερη γνώση και εμπειρία γύρω από τις γεννήτριες και τους κινητήρες. 
Το 1883 η Έντισον τον έστειλε να διορθώσει τον ηλεκτρικό σταθμό του Στρασβούργου στον οποίο είχε σημειωθεί έκρηξη όταν τον επισκεπτόταν ο Γερμανός Κάιζερ Γουλιέλμος Α'.
Ο Τέσλα διόρθωσε τη βλάβη του σταθμού και τότε του προτάθηκε να εργαστεί στην επιχείρηση του Έντισον στη Νέα Υόρκη. 

Φωτογραφίες στο περιοδικό Electrical Experimenter (1919) με τον Tesla να παρουσιάζει
μια δική του εφεύρεση που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1890, τον ασύρματο λαμπτήρα αερίου με επένδυση φωσφόρου, μισό αιώνα πριν τεθούν σε χρήση οι λαμπτήρες φθορισμού. Πηγή: www.lifo.gr

Τον Ιούνιο του 1884 σε ηλικία 28 ετών ο Τέσλα φτάνει στη Νέα Υόρκη και ξεκινά να εργάζεται στο κατάστημα μηχανικών εργασιών του Έντισον. 
Παρά το γεγονός ότι ο Τέσλα έφερε σε πέρας πολύ γρήγορα την πρώτη εργασία που του ανατέθηκε (να επισκευάσει τη γεννήτρια του ατμόπλοιου Όρεγκον), η σχέση του με τον Έντισον δεν μπόρεσε ποτέ να γίνει καλή. Οι διαφωνίες που προέκυψαν είχαν να κάνουν και με το γεγονός ότι ως χαρακτήρες ήταν διαφορετικοί, αλλά και από το ότι ο Έντισον ήταν υποστηρικτής της χρήσης του συνεχούς ρεύματος, ενώ ο Τέσλα υποστήριζε τη χρήση του εναλλασσόμενου ρεύματος.
Έτσι, αισθανόμενος ο Τέσλα ότι η δουλειά του δεν αναγνωρίζεται, ούτε αμείβεται κατάλληλα από τον Έντισον, παραιτήθηκε 6 μήνες αργότερα. 

Αριστερά: "Great Danger - Keep out", γράφει η ταμπέλα που υπάρχει μπροστά από την πόρτα του εργαστηρίου του στο Colorado Springs στις αρχές του καλοκαιριού του 1899. Ο ίδιος μόλις διακρίνεται πίσω από την πόρτα.  Δεξιά: O ίδιος στο εργαστήριό του της Houston Street (Νέα Υόρκη) δείχνει πως πραγματοποιείται μία "ασύρματη" μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας (1899). Πηγή: www.lifo.gr

Το 1887 βρίσκει χρηματοδότη για τα πειράματά του στο πρόσωπο του διευθυντή της τηλεγραφικής εταιρείας Western Union, Alfred S. Brown, ο οποίος του έστησε το εργαστήριο του λίγα τετράγωνα πιο πάνω από το εργαστήριο του Έντισον, στην οδό Liberty 89 στη Ν. Υόρκη. Τον Οκτώβριο 1887 η πατέντα του με το όνομα "Πολυφασικό Σύστημα Τέσλα" κατοχυρώθηκε στην Αμερικάνικη Επιτροπή Ευρεσιτεχνιών.
Το 1888 προσλαμβάνεται από τον βιομήχανο George Westinghouse επειδή είχε δημιουργήσει ένα καινούριο κινητήρα εναλλασσόμενου ρεύματος.

Το διάστημα 1890-1891 ο Τέσλα έδωσε δεκάδες διαλέξεις υπερασπιζόμενος τη χρήση του εναλλασσόμενου ρεύματος.
Στις 30 Ιουλίου 1891, σε ηλικία 35 ετών, έγινε πολίτης των ΗΠΑ. Την ίδια χρονιά εφηύρε το πηνίο που φέρει το όνομά του (Tesla coil). 

Το 1892 ο Τέσλα έλαβε μήνυμα ότι η μητέρα του πεθαίνει οπότε βρήκε ευκαιρία να επιστρέψει στην Ευρώπη. Έδωσε σειρά διαλέξεων για το εναλλασσόμενο ρεύμα στο Λονδίνο, όπου γνωρίστηκε με τη βασιλική οικογένεια της Μεγάλης Βρετανίας και στο Παρίσι. Στη συνέχεια, αφού επισκέφτηκε την ετοιμοθάνατη μητέρα του, πήγε στο Βελιγράδι όπου τον βράβευσε ο βασιλιάς της Σερβίας Αλέξανδρος A' και η Σέρβικη Βασιλική Ακαδημία.

Από το 1892 έως το 1903 ο Τέσλα αγωνιζόταν να αποδείξει ότι η εκπομπή και λήψη ραδιοκυμάτων ήταν δική του εφεύρεση και όχι του Μαρκόνι, καθώς στηριζόταν σε 13 δικές του πατέντες. Τελικά ο Τέσλα δικαιώθηκε το 1943, ενώ αναγνωρίστηκε ως ο εφευρέτης του ραδιοφώνου το 1955. 

Το 1895 ο Ρέντγκεν με τη βοήθεια του Τέσλα εφηύρε τις ακτίνες Χ και έτσι η φήμη του Τέσλα εκτοξεύτηκε και τον οδήγησε σε σημείο να νομίζει ότι είχε καταγωγή από άλλους εξωγήινους πολιτισμούς και άρχισε να ασχολείται ακόμα πιο πολύ με τον μυστικισμό.

Εκείνη την περίοδο, η φήμη του Τέσλα στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν μεγαλύτερη από κάθε άλλου εφευρέτη ή επιστήμονα, αλλά λόγω της εκκεντρικότητάς του και των περίεργων και θεωρούμενων ως εξωφρενικών ισχυρισμών του για τις δυνατότητες της επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης να βοηθήσουν την εκτόξευση του ανθρώπινου πολιτισμού σε άλλη κλίμακα, τελικά εξοστρακίστηκε σαν τρελός επιστήμονας. 

1916. Ο Nikola Tesla δείχνει μία ηλεκτρική εκκένωση στη φωτογραφία που είχε τραβηχτεί
το 1899 στο Colorado Springs και στην οποία φαίνεται και ο ίδιος. Πηγή: www.lifo.gr

Από το 1898 έως το 1903 ο Τέσλα άλλαξε αρκετούς χρηματοδότες, ενώ είχε αποτραβηχτεί στο Κολοράντο Σπρίνγκς και στο Λονγκ Άιλαντ, ασχολούμενος σε πειράματα για τη λεγόμενη «ελεύθερη ενέργεια» για τα οποία δεν γνωρίζουμε πολλά και τα οποία διακόπηκαν εντελώς ξαφνικά λόγω παύσης χρηματοδότησης.
Τα επόμενα χρόνια κατοχύρωσε διάφορες πατέντες και ευρεσιτεχνίες που αγοράστηκαν από διάφορες εταιρείες για να τις αξιοποιήσουν εμπορικά. 

Το 1924 ο Τέσλα ισχυρίστηκε ότι είχε εφεύρει την περιβόητη «ακτίνα θανάτου», ένα υπερόπλο ικανό να καταστρέψει μεγάλες εκτάσεις σε απόσταση 200 μιλίων, ενώ επίσης ισχυρίστηκε ότι αυτό ήταν υπεύθυνο για την έκρηξη στην Τουγκούσκα. Φυσικά οι δημοσιογράφοι και ο επιστημονικός κόσμος τον περιγέλασαν, ενώ μέχρι σήμερα οι μελετητές εντάσσουν αυτή την εφεύρεση στο τομέα των ανεξήγητων φαινομένων και γεγονότων. Σήμερα η προσπάθεια αποκρυπτογράφησης μέρους των θεωριών και ανακαλύψεων του Τέσλα γίνεται με συστήματα όπως το Haarp. Το 1926, όταν ο Τέσλα έγινε 70 χρονών, τα Πανεπιστήμια του Βελιγραδίου και του Ζάγκρεμπ τον εξέλεξαν ως επίτιμο διδάκτορα.

Το 1937 ο Τέσλα χτυπήθηκε από διερχόμενο ταξί σε δρόμο του Μανχάταν και αναγκάστηκε να νοσηλευτεί. Ανήμπορος πια, περιορίστηκε σ’ ένα δωμάτιο του ξενοδοχείου New Yorker και σε περιπάτους στα πάρκα της πόλης, συντροφιά με τα αγαπημένα του περιστέρια. Προς το τέλος της ζωής του συνδέθηκε μάλιστα μ’ ένα λευκό θηλυκό περιστέρι, μοναδική αγάπη της ζωής του, για το οποίο εξομολογείται στον μετέπειτα βιογράφο του: «Ταΐζω τα περιστέρια εδώ και χρόνια, χιλιάδες από αυτά… Υπήρξε όμως ένα λευκό περιστέρι, ένα όμορφο πουλί. Ήταν θηλυκό. Το αναγνώριζα οπουδήποτε. Ναι, το αγαπούσα αυτό το περιστέρι, το αγαπούσα όπως ένας άνδρας αγαπά μια γυναίκα. Και με αγαπούσε και εκείνη».... 

Το 1941, με την επέκταση του ναζισμού στην Ευρώπη και τον αναβρασμό του Β' παγκοσμίου πολέμου, ο Τέσλα ήθελε να κατασκευάσει ένα «νέο» υπερόπλο για να σώσει την πατρίδα του, αλλά τίποτα παραπάνω δεν έγινε γνωστό. 

Ο Nikola Tesla στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του στα τέλη της δεκαετίας του 1930, μετά το τροχαίο ατύχημά του. Δεξιά, πιθανόν η τελευταία φωτογραφία του πριν το θάνατό του Πηγή: www.lifo.gr

Ο Τέσλα είναι κυρίως γνωστός για τις επαναστατικές του συνεισφορές στους κλάδους του ηλεκτρισμού και του μαγνητισμού στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. Οι ανακαλύψεις και η θεωρητική εργασία του αποτέλεσαν τη βάση για την εφαρμογή του σημερινού συστήματος εναλλασσόμενου ρεύματος. Εφευρέσεις όπως τα πολυφασικά συστήματα διανομής ισχύος και ο κινητήρας εναλλασσόμενου ρεύματος συνετέλεσαν στην εκδήλωση της Δεύτερης Βιομηχανικής Επανάστασης. 
Η μονάδα της έντασης του μαγνητικού πεδίου στο SI, το 1 Tesla, ονομάστηκε προς τιμή του στο Γενικό Συνέδριο Μέτρων και Σταθμών του Παρισιού το 1960. 
Εκτός από τη δουλειά του στον ηλεκτρομαγνητισμό και τα συστήματα ισχύος, ο Τέσλα λέγεται ότι έχει συνεισφορές και στη θεμελίωση της ρομποτικής, του τηλεχειρισμού, στην ανάπτυξη του ραντάρ και της επιστήμης υπολογιστών, όπως και στην επέκταση της βαλλιστικής, της πυρηνικής και θεωρητικής φυσικής. 

Σύγχρονοι μελετητές του έργου του τον έχουν αποκαλέσει «άνθρωπο που εφηύρε τον Εικοστό Αιώνα» και «προστάτη άγιο του σύγχρονου ηλεκτρισμού».

Η κληρονομιά του - 70.000 επιστολές, 31.522 προσωπικά ντοκουμέντα, 5.297 τεχνικά σχέδια, 12.832 αποκόμματα περιοδικών, 1.000 φωτογραφίες, 40 βραβεία και διπλώματα - φυλάσσεται σήμερα στο Μουσείο Νίκολα Τέσλα στο Βελιγράδι.

Δείτε την ταινία "NIKOLA TESLA" του 1980   ΕΔΩ.

Δείτε την ταινία "Nikola Tesla's Biography and Life New Full Documentary 2015"  ΕΔΩ.  

Υλικό από την Tesla Memorial Society of New York  ΕΔΩ.

Πηγές: Today in Science History, Η μηχανή του χρόνου.    

Σαν σήμερα ...1851 ο Leon Foucault αποδεικνύει με το εκκρεμές του την περιστροφή της Γης.

Ο Φουκό και το εκκρεμές του.

Σαν σήμερα, στις 6 Ιανουαρίου 1851, η περιστροφή της Γης αποδείχτηκε πειραματικά από τον Jean Bernard Léon Foucault. Μετά από εβδομάδες εργασίας, κατέγραψε στο ημερολόγιό του ότι έκανε αυτή την ανακάλυψη στις 2 π.μ. εργαζόμενος μ' ένα εκκρεμές στο κελάρι του σπιτιού που έμενε με τη μητέρα του, στην οδό Arras στο Παρίσι. 

Το εκκρεμές, που αποτελείτο από ένα χαλύβδινο σύρμα 2 μέτρων με ένα ορειχάλκινο βαρίδι 5 κιλών στην άκρη του, μπορούσε να αιωρείται ελεύθερα. Παρατήρησε ότι το επίπεδο της ταλάντωσης περιστρεφόταν αργά σε σχέση με το έδαφος. 

Αφού ολοκλήρωσε με επιτυχία τα πειράματα στο αυτοσχέδιο εργαστήριό του, στις 2 Φεβρουαρίου 1851 ο Φουκό έστειλε σε επιστήμονες στο Παρίσι ένα σημείωμα λέγοντάς τους "Είστε καλεσμένοι να δείτε ότι η Γη γυρίζει". Η πρώτη δημόσια επίδειξη του εκκρεμούς του Φουκό έγινε στις 3 Φεβρουαρίου 1851 στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού στην αίθουσα Meridian (Μεσημβρινή) μ' ένα εκκρεμές μήκους 11 μέτρων. 

Αν και αυτή η πρώτη επίδειξη ήταν επιτυχής, το ελιτίστικο επιστημονικό κατεστημένο της εποχής, το οποίο ποτέ δεν είχε δεχθεί τον Φουκό λόγω της έλλειψης επιστημονικής κατάρτισης από μεριάς του, άργησε να εκτιμήσει τα αποτελέσματα του πειράματος. Ενδεχομένως να ήταν ενοχλημένοι γιατί δεν είχαν κάνει οι ίδιοι την ανακάλυψη. Κάποιοι προσπάθησαν να διεκδικήσουν την προτεραιότητα στην ανακάλυψη, αλλά ο Φουκό ήταν πράγματι ο πρώτος που πρότεινε μια μαθηματική σχέση (νόμος ημιτόνου) που συνόδευε το πείραμα. 

Στην πραγματικότητα, μερικοί επιστήμονες εκείνη την εποχή προέβλεπαν ότι η επίδραση του πειράματος του Φουκό θα ήταν τόσο μικρή, που θα περνούσε απαρατήρητο. 

Όμως τα πράγματα δεν έγιναν έτσι. Στις 31 Μαρτίου 1851 ο Φουκό επανέλαβε δημόσια και πάλι την επίδειξή του, παρουσία του Ναπολέοντα Γ', στο Πάνθεον του Παρισιού, ένα ιδανικό κτίριο για μια τέτοια επίδειξη, λόγω του θόλου του. Το εκκρεμές που χρησιμοποίησε αυτή τη φορά ήταν ακόμη μεγαλύτερο,  με σύρμα μήκους 67 μέτρων και σφαιρικό βαρίδι 28 κιλών, διαμέτρου 38 εκατοστών. Το πείραμα ήταν εντυπωσιακό και έγινε με επιτυχία. Ο Φουκό είχε φροντίσει να σκεπάσει το μαρμάρινο δάπεδο με μια ξύλινη πλατφόρμα που την είχε καλύψει με άμμο. Έτσι, η μυτερή προεξοχή (δείκτης) που υπήρχε στο βαρίδι χάραζε την άμμο, κάνοντας να φαίνεται καθαρά η αργή κυκλική κίνηση. 

Το 1855, η αρχική κατασκευή του εκκρεμούς που χρησιμοποιήθηκε στο Πάνθεον, μετακινήθηκε στο Conservatoire des Arts et Métiers στο Παρίσι. Το 1902, με αφορμή τα 50 χρόνια του πειράματος, φτιάχτηκε μια δεύτερη προσωρινή εγκατάσταση στο Πάνθεον.  

Το 1995, λόγω ανακατασκευής του μουσείου, το αρχικό εκκρεμές μετακινήθηκε και πάλι στο Πάνθεον, αλλά αργότερα επέστρεψε στο μουσείο (Musée des Arts et Métiers) πριν αυτό ξανανοίξει το 2000.

Στις 6 Απριλίου 2010, το σύρμα που συγκρατούσε το βαρίδι στο Musée des Arts et Métiers έσπασε, προκαλώντας ανεπανόρθωτη ζημιά στο εκκρεμές και στο μαρμάρινο πάτωμα του μουσείου.

Από το 1995 ένα ακριβές αντίγραφο του αρχικού εκκρεμούς είχε τοποθετηθεί μόνιμα κάτω από το θόλο του Πάνθεον μέχρι το 2014, οπότε χρειάστηκε να μετακινηθεί, λόγω εργασιών ανακαίνισης του κτιρίου. Έκτοτε, το εκκρεμές έχει τοποθετηθεί ξανά.

Επειδή η κίνηση ενός τέτοιου εκκρεμούς είναι μεγαλειώδης, σε πολλά μέρη έχει τοποθετηθεί μια τέτοια εγκατάσταση.  

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα ...1970 πέθανε ο Max Born.

Σαν σήμερα, στις 5 Ιανουαρίου 1970, πέθανε στο Göttingen της Γερμανίας ο φυσικός Max Born, σε ηλικία 88 ετών.

Ο Born γεννήθηκε στο Breslau της Σιλεσίας (τώρα Wrocław, Πολωνία), στις 11 Δεκεμβρίου 1882 από οικογένεια που ήταν σε καλή οικονομική κατάσταση. Ο πατέρας του, Gustav Born, ήταν καθηγητής ανατομίας και εμβρυολογίας στο Πανεπιστήμιο του Breslau και η μητέρα του, Margarete, που την έχασε όταν ήταν 4 μόλις ετών, προερχόταν από οικογένεια βιομηχάνων.

Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο König Wilhelm του Breslau και το 1901 ξεκίνησε τις  σπουδές του στη φυσική και τα μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο της πόλης του. Λόγω του γερμανικού συστήματος που επέτρεπε στους φοιτητές να κινούνται εύκολα από το ένα πανεπιστήμιο στο άλλο, τον επόμενο χρόνο βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και το 1904 σε αυτό της Ζυρίχης. 

Τον Ιούλιο 1906 πήρε το διδακτορικό του στα μαθηματικά με άριστα από το Πανεπιστήμιο του Göttingen, έχοντας ως επιβλέποντα καθηγητή τον Carl Runge και εξεταστές τους Woldemar Voigt και Karl Schwarzschild. 
Το 1907 έγινε δεκτός με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο του Cambridge κι εκεί στο Εργαστήριο Κάβεντις, με την επίβλεψη του J. J. Thomson μελέτησε φυσική για ένα εξάμηνο. 
Επιστρέφοντας στη Γερμανία, εγκαταστάθηκε στη γενέτειρά του και εργάστηκε για την υφηγεσία του. Στη συνέχεια επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο του Göttingen όπου εργάστηκε ως βοηθός ασχολούμενος με τη θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν.

Το 1913 παντρεύτηκε με την Hedwig Ehrenberg και βαπτίστηκε Λουθηρανός Χριστιανός (ήταν Εβραίος). Ένα από τα τρία παιδιά του ήταν η Ιρέν κόρη της οποίας ήταν η ηθοποιός και χορεύτρια Ολίβια Νιούτον Τζον. 

Το 1915 πήρε θέση στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου ως βοηθός του Max Planck, αλλά λόγω του Α' Παγκοσμίου πολέμου αναγκάστηκε να καταταγεί στο Γερμανικό στρατό. Κατά τη διάρκεια του πολέμου συνέχισε τις επιστημονικές του αναζητήσεις και εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο.
Μετά τον πόλεμο, το 1919, έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Frankfurt am Main, όπου συνεργάστηκε εργαστηριακά με τον Otto Stern. 

Το 1921 διορίστηκε καθηγητής στο Göttingen και παρέμεινε εκεί για 12 χρόνια, διάστημα κατά το οποίο έκανε μια σειρά μελετών σχετικά με την κβαντική θεωρία. 
Το 1926, έχοντας φοιτητή τον Βέρνερ Χάιζενμπεργκ που είχε διατυπώσει τις αρχές μιας νέας κβαντικής θεωρίας, συνεργάστηκε μαζί του για την ανάπτυξη της μαθηματικής διατύπωσης που θα περιέγραφε επαρκώς αυτή τη θεωρία. 

Το 1933, όταν το ναζιστικό κόμμα ήρθε στην εξουσία στη Γερμανία, ο Born υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το πανεπιστήμιο επειδή ήταν εβραίος. Έτσι, διαφεύγοντας από τους Ναζί, μετέβη στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, όπου έγινε λέκτορας. 
Το 1936, διορίστηκε καθηγητής της Φυσικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, Σκωτία, όπου εργάστηκε μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1953. 

Τον επόμενο χρόνο μετακόμισε στο Bad Pyrmont, μια μικρή γερμανική λουτρόπολη κοντά στο Göttingen.

Τον ίδιο χρόνο (1954) μοιράστηκε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής με τον Walther Bothe  για την στατιστική ερμηνεία της κβαντικής θεωρίας σχετικά με τη συμπεριφορά των υποατομικών σωματιδίων. 

Έχοντας επηρεαστεί βαθιά από τη ρίψη της ατομικής βόμβας, μιλούσε δημόσια για τους κινδύνους των πυρηνικών όπλων και είχε υπογράψει τη διακήρυξη "Göttingen Eighteen", ένα μανιφέστο 18 επιφανών Γερμανών επιστημόνων που διαμαρτύρονταν για την πιθανότητα η τότε Δυτική Γερμανία να εξοπλιστεί με πυρηνικά όπλα.

Σήμερα στη Γερμανία υπάρχει το Ινστιτούτο Max Born και δίνεται το Βραβείο Max Born από την Οπτική Ένωση (Optical Society).
Η βιογραφία του Max Born παρουσιάζεται μέσα από το βιβλίο "The End of a Certain World" της Nancy Thorndike Greenspan.

Πηγή: Today in Science History

(Και άλλες) 44 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής (Β' θέματος) για ρεύματα, αντιστάσεις, κυκλώματα κλπ.

Φυσική Β' Λυκείου Γεν. Παιδείας

Αυτό το αρχείο  με τις 44 ερωτήσεις Β' θέματος της ύλης Φυσικής Β' Λυκείου Γενικής Παιδείας, σχετικά με τον Δυναμικό Ηλεκτρισμό, έρχεται να συμπληρώσει την προηγούμενη σχετική ανάρτηση που μπορείτε να βρείτε  ΕΔΩ. Αυτή η ανάρτηση, όπως και η προηγούμενη περιέχει υλικό που προέρχεται από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ. 

Το αρχείο περιέχει ερωτήσεις που είχαν δημοσιευθεί στην πλατφόρμα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 2014. 

Στις ερωτήσεις δεν έχει γίνει ουσιαστική παρέμβαση στο περιεχόμενό τους.

Παρά το γεγονός ότι αρκετοί συνάδελφοι έχουν αναρτήσει τα θέματα της "Τράπεζας Θεμάτων" με διάφορους τρόπους στο παρελθόν, ο λόγος που ασχολούμαι μ' αυτό το ζήτημα είναι γιατί παρατηρώ πως οι σχετικές αναρτήσεις στο blog παρουσιάζουν συχνή επισκεψιμότητα. 

Για να μπορεί ο κάθε χρήστης να αξιοποιήσει το κείμενο της ανάρτησης όπως επιθυμεί, έχω χρησιμοποιήσει κείμενο word με χαρακτήρες trebuchet μεγέθους 11. Η κάθε ερώτηση έχει και την αρίθμηση του αρχείου του ΙΕΠ.

Η αρίθμηση των ερωτήσεων αυτής της ανάρτησης αποτελεί συνέχεια της αρίθμησης της προηγούμενης ανάρτησης για το Δυναμικό Ηλεκτρισμό.

Μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε το αρχείο από  ΕΔΩ .

Μπορείτε να δείτε τις ερωτήσεις στο πρωτότυπό τους (ΙΕΠ) από  ΕΔΩ.

Σαν σήμερα...1961 πέθανε ο Erwin Schrödinger.

Σαν σήμερα, στις 4 Ιανουαρίου 1961, πέθανε από φυματίωση στη Βιέννη της Αυστρίας ο Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger. Ο αυστριακός φυσικός ήταν 74 ετών και είχε ασχοληθεί με τη στατιστική φυσική, τη θερμοδυναμική, την ηλεκτροδυναμική, την κοσμολογία, τη βιολογία, τη φιλοσοφία, αλλά κυρίως με την κβαντική φυσική, διατυπώνοντας την περίφημη κυματική εξίσωση που φέρει το όνομά του.

Ο Σρέντινγκερ γεννήθηκε στις 12 Αυγούστου 1887 στη Βιέννη, αλλά καταγόταν από Βαυαρική οικογένεια που είχε εγκατασταθεί στη Βιέννη αρκετές γενεές πριν. Η μητέρα του, Έμιλι Μπάουερ, ήταν κατά το ήμισυ Βρετανή, με αποτέλεσμα, ο μικρός Έρβιν να μάθει από μικρός τόσο αγγλικά όσο και γερμανικά, καθώς στο σπίτι του μιλούσαν και τις δύο γλώσσες. Μέχρι τα 10 χρόνια του δεν πήγε σχολείο, αλλά παρακολούθησε ιδιωτικά μαθήματα.

Το φθινόπωρο του 1898 εγγράφηκε στο Akademisches Gymnasium της Βιέννης, απ' όπου αποφοίτησε το 1908 για να εγγραφεί στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης να σπουδάσει Θεωρητική Φυσική. Οι παραδόσεις του καθηγητή του Fritz Hasenöhrl, διαδόχου του Bolzmann, επηρέασαν σημαντικά τον νεαρό Έρβιν. 
Το 1910 έλαβε το διδακτορικό του με θέμα της διατριβής του «Περί ηλεκτρικής αγωγιμότητας στην επιφάνεια μονωτών σε υγρή ατμόσφαιρα».

Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του έγινε βοηθός του καθηγητή Franz Exner, καθοδηγώντας την πρακτική εξάσκηση των φοιτητών. 

Με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914 κλήθηκε να υπηρετήσει στον Αυστροουγγρικό στρατό και τοποθετήθηκε ως αξιωματικός σε μονάδα πυροβολικού.

Με τη λήξη του Α' παγκοσμίου πολέμου επέστρεψε στην εργασία του και το 1920 έλαβε ακαδημαϊκή θέση ως βοηθός του Καθηγητή Max Wien στην Ιένα. Στη συνέχεια έγινε έκτακτος καθηγητής στη Στουτγάρδη και τακτικός καθηγητής στο Μπρέσλαου (σήμερα Βρότσλαβ). Ακολούθησε η ανάληψη της θέσης του καθηγητή στη Ζυρίχη, όπου εγκαταστάθηκε για έξι χρόνια. Η περίοδος αυτή ήταν ίσως η πιο γόνιμη γι' αυτόν, καθώς ασχολήθηκε με πολλά θέματα Θεωρητικής Φυσικής, κυρίως με θέματα θερμότητας και θερμοδυναμικής (τον ενδιέφερε ιδιαίτερα η θεωρία του Boltzman). 

Στο τέλος αυτής της περιόδου έκανε και μια από τις πλέον σημαντικές ανακαλύψεις του, τη γνωστή ως κυματική Εξίσωση του Σρέντινγκερ (πρώτη δημοσίευση τον Ιανουάριο του
1926 στο περιοδικό Annalen der Physik). Αυτή η εξίσωση αντικαθιστά την εξίσωση του Νεύτωνα ως η «σωστή εξίσωση» για την περιγραφή της κίνησης των σωματιδίων του μικρόκοσμου.
Αυτή η ανακάλυψη έγινε επειδή οι κβαντικές συνθήκες του Μπορ δεν τον ικανοποιούσαν. 
Ο Σρέντινγκερ συνειδητοποίησε ότι η εξίσωσή του εξηγούσε αβίαστα την κβάντωση της ενέργειας που αποτελεί το κλειδί για την κατανόηση του μυστηρίου της ατομικής σταθερότητας όπως το είχε θέσει νωρίτερα ο Μπορ. Στην ίδια εργασία ο Σρέντινγκερ εφάρμοσε την εξίσωσή του στο άτομο του υδρογόνου και έδειξε ότι δίνει τις σωστές τιμές της ενέργειας, αλλά και άλλα φυσικά χαρακτηριστικά του ατόμου όπως, παραδείγματος χάριν, το μέγεθός του. Πρόκειται σίγουρα για μια από τις σημαντικότερες επιστημονικές εργασίες όλων των εποχών.
Γι' αυτή του την εργασία ο Σρέντινγκερ τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1933, από κοινού με τον Paul Dirac.

Το 1927 ο Σρέντινγκερ μετακόμισε στο Βερολίνο όπου αντικατέστησε τον Max Planck. Το 1933 όταν στην εξουσία ανέβηκε το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα του Χίτλερ, ο Σρέντινγκερ αποφάσισε ότι δεν του ήταν πλέον δυνατό να ζήσει στη Γερμανία και μετακόμισε στην Αγγλία, όπου ανέλαβε μια θέση στην Οξφόρδη. 

Όταν το 1934 του προτάθηκε μόνιμη θέση από το Πανεπιστήμιο Πρίνστον στις ΗΠΑ, δεν τη δέχτηκε. 

Το 1935 διατύπωσε το περίφημο νοητικό πείραμα με το όνομα "η γάτα του Σρέντινγκερ", που χαρακτηρίζεται και ως παράδοξο. Το νοητικό πείραμα συναντάται συνήθως σε θεωρητικές συζητήσεις για τις ερμηνείες της κβαντομηχανικής. Κατά την ανάπτυξη αυτού του πειράματος ο Σρέντινγκερ επινόησε τον όρο κβαντική διεμπλοκή.

Το 1936 του προτείνεται θέση στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς και ο Σρέντινγκερ δέχεται, κυρίως επειδή νοσταλγούσε την πατρίδα του. Το 1938 όμως, η Αυστρία προσαρτάται στο Χιτλερικό Ράιχ και ο Σρέντινγκερ βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, επειδή η φυγή του από τη Γερμανία το 1933 θεωρήθηκε ως εχθρική προς το Ράιχ πράξη. Όμως κατάφερε να διαφύγει αρχικά στην Ιταλία, απ' όπου επανήλθε στην Οξφόρδη και ύστερα στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης. Μετά από σύντομη παραμονή εκεί, μετακινήθηκε στο Clontarf, προάστιο του Δουβλίνου όπου τοποθετήθηκε ως Διευθυντής της Σχολής Θεωρητικής Φυσικής στο Ίδρυμα Ανωτάτων Σπουδών, που μόλις είχε δημιουργηθεί στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας. Παρέμεινε εκεί ως το 1955, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε.

Ως προσωπικότητα ο Σρέντινγκερ ήταν περισσότερο γνωστός για την ελευθεριάζουσα ερωτική του ζωή, μάλλον σκανδαλώδη για τα κοινωνικά και ακαδημαϊκά ήθη της εποχής.

Η  συμβίωση με τη σύζυγο Annemarie Bertel (παντρεύτηκαν το 1920) και την εκάστοτε ερωμένη του ήταν μάλλον κανόνας ζωής παρά εξαίρεση κι αυτό ήταν συχνά πρόβλημα στις ακαδημαϊκές του μετακινήσεις από ίδρυμα σε ίδρυμα. 

Θάφτηκε στο καθολικό κοιμητήριο του Alpbach στην Αυστρία, παρότι δεν ήταν καθολικός. Όμως ο ιερέας του κοιμητηρίου επέτρεψε την ταφή εκεί, όταν πληροφορήθηκε ότι ο Σρέντινγκερ ήταν μέλος της Παπικής Ακαδημίας Επιστημών (Pontifical Academy of Sciences).

Τα αρχεία του Σρέντινγκερ βρίσκονται στην κεντρική βιβλιοθήκη της Βιέννης για τη Φυσική (Central Library for Physics in Vienna).

Βρείτε ΕΔΩ και ΕΔΩ κάποια αρχεία σχετικά με τον Erwin Schrödinger (σπάνιες φωτογραφίες, αναλυτική βιογραφία, γραπτά, αλληλογραφία κλπ).

Πηγές: Today in Science History,                
"Μεγάλη επιστήμη ενδιαφέρουσες ζωές" του Στέφανου Τραχανά       

Σαν σήμερα...1919 ο Ernest Rutherford πέτυχε την πρώτη τεχνητή μεταστοιχείωση ατόμου.

Το εργαστήριο στο Μάντσεστερ, όπου ο Rutherford
έκανε τα πειράματα για την τεχνητή μεταστοιχείωση. 

Σαν σήμερα, στις 3 Ιανουαρίου 1919, ο Ernest Rutherford, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Manchester τότε και λίγο πριν φύγει για το Cambridge, κατάφερε για πρώτη φορά τεχνητά να μετατρέψει άτομα ενός στοιχείου σε άτομα άλλου στοιχείου. Πιο συγκεκριμένα, βομβαρδίζοντας άτομα αζώτου με σωματίδια άλφα, κατάφερε να παράξει άτομα οξυγόνου με ταυτόχρονη εκπομπή πρωτονίων. Η πυρηνική αντίδραση που συνέβη μπορεί να γραφεί με το παρακάτω σχήμα:      

(Το 1925 θα παρατηρούσαν αυτή την αντίδραση να συμβαίνει κατευθείαν σ' ένα θάλαμο φυσαλίδων). 

Βέβαια, το πρωτόνιο δεν ήταν γνωστό τότε. Ο Ράδερφορντ διαπίστωσε την ύπαρξη πυρήνα υδρογόνου στα προϊόντα της αντίδρασης, επειδή σε προηγούμενα πειράματα που είχε κάνει βομβαρδίζοντας αέριο υδρογόνο με σωματίδια άλφα για να απομονώσει τον πυρήνα από το άτομο του υδρογόνου, είχε παρατηρήσει παρόμοια προϊόντα. Αυτό το αποτέλεσμα έδειξε στο Ράδερφορντ, ότι οι πυρήνες υδρογόνου ήταν μέρος των πυρήνων του αζώτου και πιθανώς μέρος πυρήνων άλλων ατόμων. Μια τέτοια δομή για τους πυρήνες των στοιχείων ο Ράδερφορντ υποπτευόταν από παλιότερα ότι μπορεί να υπάρχει, με βάση τις μετρήσεις των ατομικών βαρών που ήταν ακέραια πολλαπλάσια του ατομικού βάρους του υδρογόνου (υπόθεση Prout). 

Μετά από αυτές τις παρατηρήσεις ο Ράδερφορντ έφτασε στο συμπέρασμα ότι ένας πυρήνας υδρογόνου ήταν πιθανώς ένα θεμελιώδες δομικό στοιχείο όλων των πυρήνων και ενδεχομένως, ένα νέο θεμελιώδες σωματίδιο, καθώς κανένας άλλος από τους μέχρι τότε γνωστούς πυρήνες δεν ήταν ελαφρύτερος από τον πυρήνα του υδρογόνου. Έτσι, ο Ράδερφορντ αξιωματικά δέχτηκε ότι ο πυρήνας υδρογόνου πρέπει να είναι ένα νέο σωματίδιο, το οποίο ονόμασε proton (πρωτόνιο).

Βέβαια, το φαινόμενο της φυσικής μεταστοιχείωσης είχε ήδη παρατηρηθεί από το 1901, όταν ο Frederick Soddy με τον Ράδερφορντ ανακάλυψαν ότι το ραδιενεργό στοιχείο θόριο μετατρεπόταν από μόνο του σε ράδιο. Λέγεται, ότι τη στιγμή αυτής της διαπίστωσης ο Soddy φώναξε: "Ράδερφορντ, αυτή είναι μια μεταστοιχείωση (transmutation)!"

Τότε ο Ράδερφορντ γύρισε και του είπε: "Για όνομα του Θεού Soddy, μη το λες μεταστοιχείωση. Θα μας πάρουν τα κεφάλια σαν αλχημιστές."

Τελικά, το 1932, μια πλήρως τεχνητή πυρηνική αντίδραση και μεταστοιχείωση επιτεύχθηκε από τους συναδέλφους του Ράδερφορντ, John Cockcroft και Ernest Walton. Αυτοί βομβάρδισαν πυρήνες λιθίου με επιταχυνόμενα πρωτόνια καταφέρνοντας την παραγωγή δύο σωματιδίων άλφα, σύμφωνα με την αντίδραση

Ο άθλος έγινε γνωστός ως "διάσπαση του ατόμου", αν και δεν ήταν η σύγχρονη αντίδραση πυρηνικής σχάσης που ανακαλύφθηκε το 1938 από τον Otto Hahn, την Lise Meitner και τον βοηθό τους Fritz Strassmann σε βαριά στοιχεία.

Ένα σύντομο κείμενο "Splitting the Atom" με λεπτομέρειες για το γεγονός της πρώτης τεχνητής μεταστοιχείωσης, από το βιβλίο του E. Larsen  "From Atomic Energy - A Layman's Guide to the Nuclear Age".

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα ... 1959 εκτοξεύεται από τη Σοβιετική Ένωση το πρώτο διαστημόπλοιο με προορισμό τη σελήνη.

Luna 1 (φωτο: Alexander Chernov)

Σαν σήμερα, στις 2 Ιανουαρίου 1959, η τότε Σοβιετική Ένωση εκτόξευσε το διαστημόπλοιο Luna 1 από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, με προορισμό τη σελήνη. 

Το Luna 1 (γνωστό και ως Mechta - Όνειρο) ήταν το πρώτο διαστημόπλοιο που εκτοξεύθηκε με κατεύθυνση τη σελήνη και το πρώτο μιας σειράς σοβιετικών αυτόματων διαπλανητικών συσκευών που εκτοξεύθηκαν σ' αυτή την κατεύθυνση. Το διαστημόπλοιο ήταν σφαιρικού σχήματος (φωτό) και πέντε κεραίες προεξείχαν από το ένα ημισφαίριό του.

Προφανώς ήταν μη επανδρωμένη πτήση (η πρώτη επανδρωμένη εκτόξευση έγινε τον Απρίλιο 1961) και εκτοξεύθηκε στις 22.41 (τοπική ώρα, 16:41 GMT) με τη βοήθεια ενός πυραύλου Luna 8K72.

Το διαστημόπλοιο ήταν μόλις 361 χιλιόγραμμα και ο στόχος του ήταν να πέσει στη σελήνη. Όμως, εξαιτίας ενός κακού υπολογισμού του χρόνου επιτάχυνσης μετά την εκτόξευση, το σκάφος πέρασε σε απόσταση 5995 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της σελήνης διανύοντας την απόσταση γης - σελήνης σε 34 ώρες (έφτασε στις 4 Ιανουαρίου), κάτι που σημαίνει ότι ταξίδευε με μέση ταχύτητα 10.500 χλμ/ώρα.

Χάνοντας το στόχο της σελήνης, κινήθηκε προς τον ήλιο και έγινε το πρώτο διαστημικό σκάφος που μπήκε σε τροχιά γύρω από τον ήλιο.  Και σήμερα ακόμη, παραμένει σε τροχιά γύρω από τον ήλιο, ανάμεσα στις τροχιές της Γης και του Άρη.

Στο σκάφος υπήρχαν πέντε διαφορετικά σύνολα επιστημονικών συσκευών για τη μελέτη του διαπλανητικού χώρου. Μέσα στον εξοπλισμό περιλαμβάνονταν ένα μαγνητόμετρο, ένας μετρητής Γκάιγκερ, ένας απαριθμητής σπινθηρισμών και ένας ανιχνευτής μικρομετεωριτών. Οι μετρήσεις, που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια της αποστολής, προσέφεραν νέα στοιχεία για τις ζώνες ακτινοβολίας γύρω από τη Γη, συμπεριλαμβανομένης της ανακάλυψης ότι η Σελήνη δεν είχε κανένα μαγνητικό πεδίο. Παράλληλα καταγράφηκε ηλιακός άνεμος, με μια ισχυρή ροή ιονισμένου πλάσματος που εκπεμπόταν από τον Ήλιο, σε συνεχή ροή μέσα στο διαπλανητικό χώρο.  

Στις 3 Ιανουαρίου, σε απόσταση 113.000 χλμ από τη Γη, έγινε ένα πείραμα. Ένα μεγάλο νέφος αερίου νατρίου (1 kg) απελευθερώθηκε από το διαστημικό σκάφος. Έτσι δημιουργήθηκε μια λαμπερή πορτοκαλί διαδρομή του φυσικού αερίου, ορατή πάνω από τον Ινδικό Ωκεανό με τη φωτεινότητα ενός άστρου έκτου μεγέθους για μερικά λεπτά. Αυτό επέτρεψε στους αστρονόμους να παρακολουθήσουν το διαστημικό σκάφος, ενώ παράλληλα, ο Mstislav Gnevyshev που βρισκόταν στον ορεινό σταθμό του Αστεροσκοπείου της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ κοντά στο Kislovodsk, το φωτογράφισε. Το πείραμα επίσης βοήθησε στη μελέτη της συμπεριφοράς των αερίων στο διάστημα.

Μερικούς μήνες αργότερα, το Σεπτέμβριο 1959, το σοβιετικό διαστημόπλοιο Luna 2 θα γινόταν η  πρώτη διαστημική συσκευή φτιαγμένη από τον άνθρωπο, που θα συναντούσε το έδαφος της σελήνης.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα... 1894 γεννήθηκε ο Satyendra Bose.

ΚΑΛΗ  ΧΡΟΝΙΑ

Ο Bose to 1925 στο Παρίσι, με τμήμα της επιστολής
που έστειλε στον Αϊνστάιν το 1924.

Σαν σήμερα, στις 1 Ιανουαρίου 1894, γεννήθηκε ο Satyendra Nath Bose στην Καλκούτα (σήμερα Kolkata) της Ινδίας.

Ο Bose είναι περισσότερο γνωστός για τη συνεισφορά του στην Κβαντική Μηχανική και από τη συνεργασία του με τον Αϊνστάιν (Στατιστική Bose–Einstein, Θεωρία συμπυκνώματος Bose–Einstein κ.α.). Αξίζει ν' αναφερθεί ότι τα σωματίδια "μποζόνια" πήραν το όνομά τους από τον Bose, κατόπιν πρότασης του Dirac.    

Ήταν το μεγαλύτερο από τα επτά παιδιά του Surendranath Bose που εργαζόταν στο τμήμα μηχανικών των Σιδηροδρόμων της Ανατολικής Ινδίας.
Το 1911 ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Hindu High School της Καλκούτα παίρνοντας την πρώτη θέση και στη συνέχεια γράφτηκε στο Προεδρικό (Presidency) Πανεπιστήμιο της Καλκούτας, απ' όπου το 1913 πήρε μπάτσελορ και το 1915 μάστερ, στα Μαθηματικά.  

Λέγεται ότι η βαθμολογία που πήρε για το μάστερ του, μέχρι σήμερα δεν έχει ξεπεραστεί. 

Το 1916 το Πανεπιστήμιο της Καλκούτα ξεκίνησε τμήματα σε επίπεδο μάστερ στα Μοντέρνα Μαθηματικά και στη Μοντέρνα Φυσική. Έτσι, το 1916 ο Bose ξεκίνησε τη διδακτική του καριέρα ως Λέκτορας στη Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Καλκούτα. Παρέμεινε εδώ μέχρι το 1921.
Το 1921 πήγε στο τμήμα Φυσικής του νεοιδρυθέντος  Πανεπιστημίου της Ντάκα (τώρα στο Μπαγκλαντές) κι εκεί δίδαξε Θερμοδυναμική και Ηλεκτρομαγνητισμό, ανανεώνοντας παράλληλα το τμήμα με νέα εργαστήρια. 

Το 1924 έκανε μια εργασία στο νόμο ακτινοβολίας του Πλανκ, που αργότερα θα αναγνωριζόταν ως η αρχή ενός νέου πεδίου στη Φυσική, της Κβαντικής Στατιστικής. Την εργασία αυτή έστειλε κατευθείαν στον Αϊνστάιν, ο οποίος εκτιμώντας τη σπουδαιότητά της, την έδωσε για δημοσίευση στο Zeitschrift für Physik (Περιοδικό για τη Φυσική). Αυτή η αναγνώριση έδωσε στον Bose τη δυνατότητα να εργαστεί τα επόμενα 2 χρόνια σε Ευρωπαϊκά εργαστήρια συνεργαζόμενος με τον Louis de Broglie, τη Marie Curie και τον Αϊνστάιν.     

Μετά την παραμονή του στην Ευρώπη, το 1926 επέστρεψε στη Ντάκα. Δεν είχε πάρει διδακτορικό και μόνο μετά από σύσταση του Αϊνστάιν τοποθετήθηκε επικεφαλής του τμήματος Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Ντάκα.
Το 1929 εξελέγη πρόεδρος του τμήματος Φυσικής του Ινδικού Επιστημονικού Συνεδρίου (Indian Science Congress) και το 1944 έγινε πρόεδρός του.
Εργαστηριακά ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την κρυσταλλογραφία με ακτίνες Χ. Δημιούργησε εργαστήρια και βιβλιοθήκες στην προσπάθειά του να κάνει το τμήμα του πανεπιστημίου κέντρο έρευνας στη φασματοσκοπία και την περίθλαση των ακτίνων Χ, στη μελέτη των μαγνητικών ιδιοτήτων της ύλης και στις ενοποιημένες θεωρίες πεδίου. Επίσης δημοσίευσε με τον Meghnad Saha μια εξίσωση για την κατάσταση των πραγματικών αερίων. Έγινε πρύτανης της Σχολής Επιστημών του Πανεπιστημίου της Ντάκα, όπου παρέμεινε μέχρι το 1945.
Το 1947, λόγω της επικείμενης διαίρεσης της Ινδίας, επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο της Καλκούτα, όπου δίδαξε μέχρι το 1956. Μετά τη συνταξιοδότησή του, το πανεπιστήμιο τον τίμησε με τον τίτλο του Emeritus καθηγητή.

Στη συνέχεια έγινε αντιπρύτανης του πανεπιστημίου Visva-Bharati στο Shanti Niketan.

Αργότερα επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο της Καλκούτα και ασχολήθηκε με την έρευνα στην Πυρηνική Φυσική.  
Το 1958 έγινε μέλος της Royal Society του Λονδίνου.

Γενικότερα, είχε μια πολυσχιδή δραστηριότητα που δεν περιοριζόταν μόνο στη Φυσική, αλλά εκτεινόταν και σε άλλους τομείς των Θετικών και Θεωρητικών Επιστημών. 

Τιμήθηκε με πολλά και σημαντικά βραβεία. Το 1954 η Ινδική κυβέρνηση τού απένειμε το βραβείο "Padmabhusan" ως αναγνώριση των επιτευγμάτων του.
Το 1986, η Βουλή της Ινδίας αποφάσισε την ίδρυση ενός Εθνικού Κέντρου για τις Βασικές Επιστήμες, στο οποίο έδωσε το όνομα του Bose.

Προτάθηκε αρκετές φορές ως υποψήφιος για το Νόμπελ Φυσικής από τους K. Banerji (1956), D.S. Kothari (1959), S.N. Bagchi (1962) και A.K. Dutta (1962) για τη συμβολή του στη Στατιστική Bose-Einstein και στη Θεωρία Ενοποιημένου Πεδίου, δίχως να καταφέρει να το πάρει, παρά το γεγονός ότι πολλές εργασίες σχετικές με τα μποζόνια τιμήθηκαν με Nobel. 

Ο Satyendra Bose πέθανε στην Καλκούτα, σε ηλικία 80 ετών, στις 4 Φεβρουαρίου 1974.
  
Ένα video για τη ζωή του Bose  ΕΔΩ.

Η ζωή του Bose σε ηλεκτρονικό βιβλίο από τον Kameshwar C. Wali  ΕΔΩ.

Πηγή: Today in Science History