Η σημερινή ανάρτηση του "Σαν σήμερα ...", με αφορμή τον εορτασμό για την "Ημέρα της Γυναίκας", είναι αφιερωμένη σε μια διάσημη γυναίκα κοσμοναύτη, την Βαλεντίνα (Βάλια) Βλαντιμίροβνα Τερεσκόβα (ρωσικά Валенти́на Влади́мировна Терешко́ва), που ήταν η πρώτη γυναίκα στην Ιστορία που ταξίδεψε στο διάστημα.
Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου 1937, στο χωριό Maslennikovo της Περιφέρειας Γιαροσλάβλ, στην κεντρική Ρωσία.
Οι γονείς της είχαν καταγωγή από τη Λευκορωσία. Ο πατέρας της Vladimir ήταν οδηγός τρακτέρ, ενώ η μητέρα της Elena, εργάτρια σε υφαντουργείο. |
| Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα την εποχή που εκπαιδευόταν ως αλεξιπτωτιστής. |
Σε ηλικία 2 ετών έμεινε ορφανή από τον πατέρα της που σκοτώθηκε στο Ρωσοφινλαδικό πόλεμο του 1939. Εξαιτίας του Β' παγκοσμίου πολέμου η Βαλεντίνα πήγε σχολείο το 1945, όταν ήταν ήδη 8 ετών, αλλά το εγκατέλειψε το 1953 για να εργαστεί, συνεχίζοντας την εκπαίδευσή της με μαθήματα δι' αλληλογραφίας.
Άρχισε να ενδιαφέρεται για τον αλεξιπτωτισμό από νεαρή ηλικία και εκπαιδεύτηκε στην πτώση με αλεξίπτωτο στην τοπική αερολέσχη, πέφτοντας για πρώτη φορά σε ηλικία 22 ετών, στις 21 Μαΐου 1959. Εκείνη την εποχή εργαζόταν ως εργάτρια σ' ένα υφαντουργείο της περιοχής. Η εμπειρία της στον αλεξιπτωτισμό οδήγησε στην επιλογή της ως υποψήφια για το διαστημικό πρόγραμμα.
Το 1961 διορίσθηκε γραμματέας του τοπικού παραρτήματος της Κομσομόλ.
Άρχισε να ενδιαφέρεται για τον αλεξιπτωτισμό από νεαρή ηλικία και εκπαιδεύτηκε στην πτώση με αλεξίπτωτο στην τοπική αερολέσχη, πέφτοντας για πρώτη φορά σε ηλικία 22 ετών, στις 21 Μαΐου 1959. Εκείνη την εποχή εργαζόταν ως εργάτρια σ' ένα υφαντουργείο της περιοχής. Η εμπειρία της στον αλεξιπτωτισμό οδήγησε στην επιλογή της ως υποψήφια για το διαστημικό πρόγραμμα.
Το 1961 διορίσθηκε γραμματέας του τοπικού παραρτήματος της Κομσομόλ.
Μετά την πρώτη διαστημική πτήση του Γιούρι Γκαγκάριν το 1961, ο μηχανικός πυραύλων Σεργκέι Κορολιόβ, ο θεμελιωτής του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος, είχε την ιδέα της αποστολής μιας γυναίκας στο διάστημα. Στις 16 Φεβρουαρίου 1962 η Βαλεντίνα Τερεσκόβα επιλέχθηκε μετά από αίτησή της για το πρόγραμμα αυτό. Στην τελική φάση, από τις 400 και πλέον υποψήφιες πέρασαν οι εξής πέντε: Τατιάνα Κουζνετσόβα, Ιρίνα Σολοβιόβα, Ζάνα Γιόρκινα, Βαλεντίνα Πονομαριόβα και η Τερεσκόβα. Μεταξύ άλλων οι προδιαγραφές απαιτούσαν οι υποψήφιες να είναι αλεξιπτωτίστριες κάτω των 30 ετών, με ύψος κάτω από 1,70 μέτρα και βάρος κάτω από 70 κιλά.
 |
| Με τον Νικίτα Χρουστσόφ (δεξ.)και τους κοσμοναύτες Γιούρι Γκαγκάριν (αρ.) και Πάβελ Πόποβιτς (22 Ιουνίου 1963). |
Η ομάδα πέρασε αρκετούς μήνες εντατικής εκπαίδευσης με πτήσεις σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, 120 πτώσεις με αλεξίπτωτο, εκπαίδευση στη διακυβέρνηση αεριωθούμενων πολεμικών αεροσκαφών τύπου Μιγκ-15 και θεωρητικά μαθήματα. Τελικά, μετά από εξετάσεις τον Νοέμβριο 1962 πέρασαν 4 υποψήφιες με τις τρεις πρώτες να είναι οι Τερεσκόβα, Σολοβιόβα και Πονομαριόβα.
Στις 21 Μαΐου 1963, η Κρατική Επιτροπή Διαστήματος της Σοβιετικής Ένωσης, με την επικύρωση του Νικίτα Χρουστσόφ, όρισε την Τερεσκόβα να κυβερνήσει το διαστημόπλοιο Βοστόκ 6. Υπέρ της επιλογής της Τερεσκόβα ήταν το γεγονός ότι ο πατέρας της Βλαντίμιρ Τερεσκόφ, ήταν ήρωας πολέμου: ως λοχίας των τεθωρακισμένων και κυβερνήτης άρματος μάχης είχε σκοτωθεί στον πόλεμο κατά των Φινλανδών στην περιοχή Lemetti της Καρελίας.
Αφού παρακολούθησε την επιτυχημένη εκτόξευση του Βοστόκ 5 (με πλήρωμα τον κοσμοναύτη Valery Bykovsky) στις 14 Ιουνίου 1963, η 26χρονη Τερεσκόβα άρχισε τις τελικές προετοιμασίες για τη δική της πτήση.
Το πρωί της 16ης Ιουνίου 1963, μαζί με την αναπληρώτριά της Σολοβιόβα φόρεσαν τις διαστημικές στολές τους και μεταφέρθηκαν στην εξέδρα εκτοξεύσεων με λεωφορείο. Αφού ολοκληρώθηκε ο έλεγχος των συστημάτων υποστήριξης ζωής και επικοινωνιών, η Τερεσκόβα κλείστηκε μέσα στον θαλαμίσκο και μετά από μια δίωρη αντίστροφη μέτρηση χωρίς κανένα απρόοπτο, το Βοστόκ 6 εκτοξεύθηκε με επιτυχία.
 |
| Με τον Γιούρι Γκαγκάριν. |
Έτσι, η Τερεσκόβα έγινε η πρώτη γυναίκα στην Ιστορία που έφθασε στο διάστημα. Το όνομα κλήσης της σε αυτή την πτήση ήταν «Τσάικα» (Ча́йка, γλάρος στα ρωσικά) και αργότερα αποθανατίστηκε στο όνομα ενός αστεροειδή, του 1671 Τσάικα, που είχε ανακαλυφθεί από το 1934.
Παρότι η Τερεσκόβα αισθανόταν ναυτία και ταλαιπωρία σε μεγάλο μέρος της πτήσης, κατόρθωσε να συμπληρώσει 48 περιφορές γύρω από τη Γη και σχεδόν τρεις πλήρεις ημέρες (71 ώρες) στο διάστημα. Αφού διάνυσε 2 εκατομμύρια χιλιόμετρα, προσγειώθηκε στο Καζακστάν. Κατά τη διάρκεια της τριήμερης αποστολής της, πραγματοποίησε διάφορες δοκιμές και συνέλεξε στοιχεία για τις αντιδράσεις του γυναικείου σώματος στη διαστημική πτήση.
Λέγεται, ότι κατά τη διάρκεια της πτήσης της η Βαλεντίνα σταμάτησε να ανταποκρίνεται στη συνομιλία με το κέντρο ελέγχου στη Γη, γιατί αποκοιμήθηκε. Τότε, ο Valery Bykovsky, που ήταν ακόμη σε πτήση και είχε δυνατότητα σύνδεσης με το διαστημόπλοιο της Τερεσκόβα, επενέβη και την επανέφερε σε δράση.
Λέγεται, ότι κατά τη διάρκεια της πτήσης της η Βαλεντίνα σταμάτησε να ανταποκρίνεται στη συνομιλία με το κέντρο ελέγχου στη Γη, γιατί αποκοιμήθηκε. Τότε, ο Valery Bykovsky, που ήταν ακόμη σε πτήση και είχε δυνατότητα σύνδεσης με το διαστημόπλοιο της Τερεσκόβα, επενέβη και την επανέφερε σε δράση.
Μολονότι υπήρχαν σχέδια και για άλλες διαστημικές πτήσεις με γυναίκες, χρειάσθηκαν 19 χρόνια για να ταξιδέψει η επόμενη γυναίκα στο διάστημα (ήταν η επίσης σοβιετική Σβετλάνα Σαβίτσκαγια, το 1982). Καμιά από τις άλλες 4 της πρώτης ομάδας της Τερεσκόβα δεν πέταξε στο διάστημα και το 1969 η πρωτοπόρα αυτή ομάδα διαλύθηκε.
 |
| Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα το 1969. |
Μετά την πτήση της, η Τερεσκόβα σπούδασε στην Ακαδημία Ζουκόφσκι της Πολεμικής Αεροπορίας, απ' όπου αποφοίτησε με διάκριση ως αστροναύτης μηχανικός. Το 1977 πήρε διδακτορικό στη μηχανική. Εξαιτίας της φήμης της επιλέχθηκε για αρκετά πολιτικά αξιώματα: Από το 1966 ως το 1974 διετέλεσε μέλος του Ανωτάτου Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης, από το 1974 ως το 1989 μέλος του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ και από το 1969 ως το 1991 μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΕΣΣΔ. Το 1997 αποστρατεύθηκε από την Πολεμική Αεροπορία και το σώμα των κοσμοναυτών με προεδρική διαταγή.
 |
| Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα στη γαμήλια τελετή με τον Andriyan Nikolayev. |
Στις 3 Νοεμβρίου 1963 η Τερεσκόβα παντρεύτηκε στη Μόσχα τον κοσμοναύτη Andriyan Nikolayev, γνωστό από τη "δίδυμη πτήση" (Vostok 3 και Vostok 4) με τον Pavel Popovich το 1962. Ο γάμος έγινε με μεγάλη επισημότητα στο Moscow Wedding Palace με την παρουσία του Νικίτα Χρουστσόφ και κορυφαίων στελεχών της σοβιετικής κυβέρνησης και του διαστημικού προγράμματος.
Στις 8 Ιουνίου 1964 η Τερεσκόβα γέννησε το μοναδικό τους παιδί, την Elena Andrianova Nikolaeva-Tereshkova (η οποία είναι σήμερα γιατρός και υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος του οποίου τόσο η μητέρα όσο και ο πατέρας είχαν πετάξει στο διάστημα). Η Τερεσκόβα και ο Nikolayev πήραν διαζύγιο το 1982.
Η Τερεσκόβα ξαναπαντρεύτηκε με τον ορθοπεδικό Yuliy G. Shaposhnikov, ο οποίος πέθανε το 1999.
Εκτός από τις θέσεις της στο εσωτερικό της χώρας, η Τερεσκόβα είχε έντονη δραστηριότητα ως αντιπρόσωπος της ΕΣΣΔ και στο εξωτερικό.
Έχει τιμηθεί με πολλά παράσημα και διακρίσεις όχι μόνο από την πατρίδα της, αλλά και από άλλες χώρες.
Ο κρατήρας Τερεσκόβα στο βόρειο ημισφαίριο της αόρατης πλευράς της Σελήνης, διαμέτρου 31 χιλιομέτρων, ονομάσθηκε έτσι προς τιμή της.
Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ η Τερεσκόβα έχασε τα πολιτικά της αξιώματα, αλλά τίποτα από την αίγλη της. Μέχρι σήμερα οι συμπατριώτες της τη σέβονται ως ηρωίδα της Ρωσίας και για πολλούς η σημασία της στη σοβιετική και ρωσική διαστημική ιστορία υπολείπεται μόνο αυτής των Γιούρι Γκαγκάριν και Αλεξέι Λεόνοφ.
 |
| Γραμματόσημο της Ρωσίας (2013) για τα 50 χρόνια από την πτήση της Τερεσκόβα. |
Το 2007 γιόρτασε τα εβδομηκοστά γενέθλιά της στην κατοικία του Ρώσου πρωθυπουργού Βλαντίμιρ Πούτιν, όπου ήταν προσκεκλημένη. Εκεί λέγεται ότι είπε πως θα ήθελε να ταξιδέψει στον πλανήτη Άρη, ακόμα και χωρίς επιστροφή.
Η Τερεσκόβα υπήρξε η πρώτη και μέχρι σήμερα μοναδική γυναίκα με τον βαθμό του πτεράρχου (τον ανώτατο, ισοδύναμο του στρατηγού) στη σοβιετική αλλά και στη ρωσική πολεμική αεροπορία.
 |
| Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στο Novo Ogaryovo, γιορτάζοντας τα εβδομηκοστά γενέθλιά της, στις 6 Μαρτίου 2007. |
Δείτε ένα βίντεο αφιερωμένο στη Βαλεντίνα Τερεσκόβα από το κανάλι Телестудия Роскосмоса (ρωσικά, διάρκεια 5').
Ακούστε το τραγούδι Valentina από το συγκρότημα Public Service Broadcasting, αφιερωμένο στη Βαλεντίνα Τερεσκόβα. Το βίντεο περιέχει φωτογραφικά στιγμιότυπα από τη ζωή της Τερεσκόβα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου