Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017

Σαν σήμερα ...1998, ο John Glenn επιβιβάζεται στο Discovery και γίνεται ο γηραιότερος άνθρωπος στο διάστημα.


Ο John Glenn με τη στολή του αστροναύτη,
πριν την τελευταία αποστολή του στο διάστημα.

Σαν σήμερα, στις 29 Οκτωβρίου 1998, 36 χρόνια αφότου έγινε ο πρώτος Αμερικανός σε τροχιά γύρω από τη Γη, ο γερουσιαστής John Hershel Glenn, Jr. ξεκίνησε το νέο του ταξίδι στο διάστημα ως ειδικός επιβάτης στο διαστημικό λεωφορείο Discovery
Σε ηλικία 77 ετών, ο Glenn έγινε ο γηραιότερος άνθρωπος που είχε (και παραμένει μέχρι σήμερα) ποτέ ταξιδέψει στο διάστημα. Η αποστολή του Discovery κράτησε εννιά ημέρες και στη διάρκειά της ο Glenn μετείχε σε πειράματα, στα πλαίσια μιας μελέτης της NASA, σχετικά με τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με τη γήρανση του ανθρώπου και το διάστημα.   

Το διαστημικό λεωφορείο Discovery.

Ο Glenn, ένας αντισυνταγματάρχης τότε του σώματος των πεζοναυτών των ΗΠΑ, ήταν μεταξύ των επτά ανδρών που είχαν επιλεγεί από την Εθνική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος (NASA) το 1959 για να γίνουν οι πρώτοι αστροναύτες της Αμερικής.
Ήταν διακεκριμένος πιλότος, έχοντας σχεδόν 150 αποστολές μάχης κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Πολέμου της Κορέας. Το 1957, έκανε την πρώτη χωρίς στάση υπερηχητική πτήση από το Λος Άντζελες στη Νέα Υόρκη σε 3 ώρες και 23 λεπτά.

Τον Απρίλιο του 1961, ο Σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν ήταν ο πρώτος άνθρωπος που βγήκε στο διάστημα και το διαστημόπλοιό του Vostok 1 (Ανατολή 1), έκανε μια πλήρη περιφορά της Γης, πριν να επιστρέψει.
Λιγότερο από ένα μήνα αργότερα, ο Alan B. Shepard, Jr., έγινε ο πρώτος Αμερικανός στο διάστημα όταν η διαστημική του κάψουλα Freedom 7 (Ελευθερία 7) εκτέλεσε μια υποτροχιακή πτήση (έφτασε σε ύψος 180 km από την επιφάνεια της Γης). Τον Ιούλιο του ίδιου έτους ο Αμερικανός «Gus» Grissom έκανε και πάλι μια υποτροχιακή πτήση, ενώ τον Αύγουστο ο Σοβιετικός κοσμοναύτης Gherman Titov πέρασε πάνω από 25 ώρες στο διάστημα μέσα στο Vostok 2, πραγματοποιώντας 17 περιφορές. 

Στις 20 Φεβρουαρίου 1962, στα πλαίσια του προγράμματος Mercuryη NASA εκτόξευσε το διαστημικό σκάφος Friendship 7 (Φιλία 7) με μοναδικό επιβάτη τον συνταγματάρχη John Glenn που κατάφερε να κάνει τρεις περιφορές της Γης σε πέντε ώρες. Ο Glenn χαιρετίστηκε ως εθνικός ήρωας και στις 23 Φεβρουαρίου ο Πρόεδρος John F. Kennedy  τον επισκέφθηκε στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ, ενώ  στις 1 Μαρτίου 1962 έγινε προς τιμή του παρέλαση στη Νέα Υόρκη.

Η κάψουλα του Mercury 7. 

Το επόμενο διάστημα από την ιστορική πτήση του, η NASA μη θέλοντας να διακινδυνεύσει τη ζωή ενός αστροναύτη τόσο δημοφιλούς όσο ο Glenn, κράτησε σε αδράνεια τον "Clean Marine" ("Γνήσιο Πεζοναύτη").   

Απογοητευμένος ο Glenn με την ασυνήθιστη γι' αυτόν έλλειψη δραστηριότητας, στράφηκε προς την πολιτική και το 1964 ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την Γερουσία των ΗΠΑ στην πολιτεία του Οχάιο απ' όπου καταγόταν. 
Αργότερα το ίδιο έτος απέσυρε την υποψηφιότητά του, μετά από σοβαρό τραυματισμό που είχε στο εσωτερικό του αυτιού του, σε μια πτώση από άλογο. 
Το 1970, μετά από ένα διάστημα που είχε εργαστεί ως στέλεχος της Royal Crown Cola, έβαλε υποψηφιότητα για το χρίσμα των Δημοκρατικών για τη Γερουσία, στο Οχάιο, αλλά έχασε το χρίσμα από τον Howard Metzenbaum. Τέσσερα χρόνια αργότερα νίκησε τον Metzenbaum, κέρδισε τις γενικές εκλογές και κατάφερε να κερδίσει την επανεκλογή του τρεις φορές ακόμα. Το 1984, διεκδίκησε ανεπιτυχώς το χρίσμα των Δημοκρατικών για την προεδρία των ΗΠΑ.

Το 1998, όπως έγραψα στην αρχή, ο Glenn προσέλκυσε την ιδιαίτερη προσοχή των μέσων ενημέρωσης, όταν επέστρεψε στο διάστημα ως μέλος του πληρώματος του διαστημικού λεωφορείου Discovery. 

Το πλήρωμα του Discovery (αποστολή STS-95) με τον John Glenn,
στη διάρκεια της προετοιμασίας για την επιβίβαση.

Το 1999, συνταξιοδοτήθηκε από τη Γερουσία των ΗΠΑ έχοντας καταφέρει την εκλογή του σε τέσσερις συνεχόμενες θητείες, ένα ρεκόρ για την πολιτεία του Οχάιο.

Ο John Glenn πέθανε στις 8 Δεκεμβρίου 2016, στο Ιατρικό Κέντρο Wexner στο  Columbus  του Οχάιο, σε ηλικία 95 ετών. Το σώμα του τοποθετήθηκε στο Εθνικό Κοιμητήριο  Arlington στις 6 Απριλίου 2017.

Ένα βίντεο αφιερωμένο στη ζωή του ("John Glenn: American Hero").

Το βίντεο της επικήδειας τελετής για τον John Glenn, στις 17 Δεκεμβρίου 2016.

Πηγή: THIS DAY IN HISTORY

Μου άρεσε ...



Μου άρεσε το απόσπασμα του Παναγιώτη Χατζηγιαννάκη για τη Λίλα, μία από τις δύο βασικές ηρωίδες της Έλενα Φερράντε στην 'Τετραλογία της Νάπολης":

"Η Λίλα είναι ...... σαν στοιχείο της φύσης, ευεργετικό όταν είναι στις καλές του, ολέθριο όταν είναι στις κακές του".

Με λίγες λέξεις περιγράφει έναν χαρακτήρα πολυσύνθετο, που όσοι(ες) έχουν διαβάσει τουλάχιστον έναν τόμο του έργου, θα καταλάβουν.

Πηγή: Βιβλιοδρόμιο, Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, Παρασκευή 27 Οκτωβρίου 2017.

Παρασκευή 27 Οκτωβρίου 2017

Ηλεκτροστατικό πεδίο (pptx)



Υπάρχει ανανεωμένη ανάρτηση  ΕΔΩ.


Φυσική Β' Λυκείου Γεν. Παιδείας

Στις 41 διαφάνειες της ανάρτησης pptx θα βρείτε παρουσίαση της θεωρίας εμπλουτισμένη με πολλές προσομοιώσεις και εικόνες gif (με κίνηση), παραπομπή σε ιστοσελίδες άλλων συναδέλφων και πολλές ερωτήσεις - ασκήσεις για εξάσκηση.

Υπενθυμίζω πως ό,τι εμφανίζεται υπογραμμισμένο σε μια διαφάνεια συνδέεται με διαδικτυακή υπερσύνδεση.

Μπορείτε να κατεβάσετε την ανάρτηση pptx από  ΕΔΩ.  

Τρίτη 24 Οκτωβρίου 2017

Κυκλική Κίνηση - Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής με το πρόγραμμα Hot Potatoes.



Φυσική Β' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού

Η ανάρτηση περιέχει ένα αρχείο με 30 Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής. 

Μπορείτε να το κατεβάσετε από  ΕΔΩ.

Για να μπορέσει ν' ανταποκριθεί ο μαθητής σε όλες τις ερωτήσεις χρειάζεται να έχει ολοκληρώσει την διδακτέα ύλη για την "Κυκλική Κίνηση" του βιβλίου Φυσικής Β' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού.
Στις ερωτήσεις που θα συναντήσετε, κάποιες απαντήσεις απαιτούν σύντομους αλγεβρικούς υπολογισμούς.

Κυριακή 22 Οκτωβρίου 2017

Κυκλική Κίνηση (pptx)



(ανανεωμένο)


Φυσική Β' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού

Στις 53 διαφάνειες της ανάρτησης pptx θα βρείτε παρουσίαση της θεωρίας εμπλουτισμένη με πολλές προσομοιώσεις και εικόνες gif (με κίνηση), παραπομπή σε ιστοσελίδες άλλων συναδέλφων και πολλές ερωτήσεις - ασκήσεις για εξάσκηση.

Υπενθυμίζω πως ό,τι εμφανίζεται υπογραμμισμένο σε μια διαφάνεια συνδέεται με διαδικτυακή υπερσύνδεση.

Μπορείτε να κατεβάσετε την ανάρτηση pptx από  ΕΔΩ.  

Τετάρτη 18 Οκτωβρίου 2017

Κινητική - Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής με το πρόγραμμα Hot Potatoes.



Φυσική Α' Λυκείου

Η ανάρτηση περιέχει δύο αρχεία με Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής. 

Το πρώτο περιέχει 40 ερωτήσεις και μπορείτε να το κατεβάσετε από  ΕΔΩ.

Το δεύτερο περιέχει 30 ερωτήσεις και μπορείτε να το κατεβάσετε από  ΕΔΩ.

Για να μπορέσει ν' ανταποκριθεί ο μαθητής σε όλες τις ερωτήσεις χρειάζεται να έχει ολοκληρώσει την διδακτέα ύλη για την "Κινητική" του βιβλίου Φυσικής Α' Λυκείου.

Στις ερωτήσεις που θα συναντήσετε, κάποιες απαντήσεις απαιτούν σύντομους αλγεβρικούς υπολογισμούς. 

Σαν σήμερα ... 1902, γεννήθηκε ο θεωρητικός φυσικός Pascual Jordan.


Ernst Pascual Jordan

Σαν σήμερα, στις 18 Οκτωβρίου 1902, γεννήθηκε στο Ανόβερο της Γερμανίας ο Ernst Pascual Jordan. Ο πατέρας του ήταν ζωγράφος, αναπληρωτής καθηγητής τέχνης στο Πολυτεχνείο του Ανόβερου. Το όνομα της οικογένειας αρχικά ήταν Jorda και ήταν ισπανικής καταγωγής. Η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Ανόβερο, μετά την ήττα του Ναπολέοντα στη μάχη του Βατερλώ το 1815 και σε κάποιο στάδιο άλλαξαν το όνομά τους από Jorda σε Jordan. Παραδοσιακά στην οικογένειά του το πρώτο αγόρι έπαιρνε το όνομα Pasqual ή Pascual. 

Από πολύ μικρή ηλικία ήρθε σ' επαφή με θέματα επιστήμης με την παρότρυνση του πατέρα του (επίσης) Ernst Pasqual και της μητέρας του Eva.
Παρακολούθησε το Reform Gymnasium στο Ανόβερο και από τα δεκατέσσερά του ήδη διάβαζε για το έργο του Δαρβίνου και του Λαμάρκ, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Βιολογία. Στα δεκαέξι άρχισε να μελετά διαφορικό λογισμό και εισαγωγή στον ολοκληρωτικό λογισμό μέσα από το έργο των Nernst και Schönflies.
Το 1921 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και γράφτηκε στο Πολυτεχνείο του Ανόβερου για να μελετήσει Μαθηματικά και Φυσική, παρά την επιθυμία του πατέρα του που ήθελε να σπουδάσει Αρχιτεκτονική. Επειδή απογοητεύτηκε από τη διδασκαλία της Φυσικής, έριξε το βάρος της μελέτης του στα Μαθηματικά, παρακολουθώντας παράλληλα και άλλα τμήματα.
Το καλοκαίρι του 1922 μετακινήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Göttingen ελπίζοντας εκεί να καταφέρει να παρακολουθήσει Φυσική. Όμως, ξεκινώντας στο Göttingen, διαπίστωσε ότι τα μαθήματα Φυσικής ήταν πριν τις 9 το πρωί. Αυτό τον έκανε να μη μπορεί να παρακολουθήσει τη Φυσική, μιας και είχε αναπτύξει τη συνήθεια να κοιμάται αργά το βράδυ. Έτσι, παρακολούθησε πάλι κυρίως Μαθηματικά στο τμήμα του Richard Courant που δίδασκε διαφορικές εξισώσεις. Ο Courant, αναγνωρίζοντας το ιδιαίτερο ταλέντο του Jordan, δέχτηκε το 1924 τη βοήθειά του στη συγγραφή του βιβλίου "Hilbert's Methoden der mathematischen Physik" ("Μέθοδοι Hilbert στη μαθηματική φυσική"), εκφράζοντας μάλιστα τις ευχαριστίες του γι' αυτόν στον πρόλογο.


O Jordan σε νεαρή ηλικία

Στο Göttingen ο Jordan έγινε μαθητής του Max Born παρακολουθώντας ένα σεμινάριο για τη δομή της ύλης, αλλά ακόμη τον βοήθησε να συγγράψει ένα άρθρο για την κρυσταλλική δυναμική.
Το 1923 ο Jordan έδειξε ενδιαφέρον για μια εργασία των Einstein και Ehrenfest για τα κβάντα φωτός και μάλιστα έκανε ομιλία γι' αυτό το θέμα σ' ένα σεμινάριο.
Η διδακτορική διατριβή του Jordan, σχετική με αυτό το θέμα, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Zeitschrift für Physik" το 1924 προκαλώντας το ενδιαφέρον, αλλά και τις αντιρρήσεις του Einstein για τις βασικές υποθέσεις της. Το 1925 δημοσίευσε μια νέα εργασία για τα κβάντα φωτός εκφράζοντας τις ευχαριστίες του στον Einstein για το ενδιαφέρον που είχε δείξει.

Από το 1926 ξεκίνησε το ενδιαφέρον του για το πεδίο της κβαντικής μηχανικής, ένα τομέα με τον οποίο θα ασχολείτο τα επόμενα χρόνια.
Το 1926 δημοσιεύθηκε η εργασία των Jordan, Born και Heisenberg "Zur Quantenmechanik II" ("Για την κβαντική μηχανική ΙΙ"), αφού είχε προηγηθεί το 1925 η εργασία των Born και Jordan "Zur Quantenmechanik" ("Για την κβαντική μηχανική") όπου περιεχόταν η περίφημη "εξίσωση pq - qp".   
Το 1929 ο Jordan έγινε έκτακτος καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Rostock, κάτι που ικανοποίησε ιδιαίτερα τον Bohr που τον κάλεσε να συνεργαστούν στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, μιας και τα δύο πανεπιστήμια ήταν κοντινά. Την ίδια εποχή ο Jordan άρχισε να ενδιαφέρεται για την εφαρμογή των ιδεών της κβαντικής θεωρίας στη Βιολογία και την Ψυχολογία, δημοσιεύοντας σχετικά βιβλία το 1932 και 1934.

Παρά το γεγονός ότι ο Jordan υπήρξε ένας από τους κύριους συντελεστές στην εξέλιξη της κβαντικής θεωρίας, πότε δεν αναγνωρίστηκε αυτή η συμβολή του. Πολλοί πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στις πολιτικές απόψεις του που ήταν φιλικές στο ναζιστικό κόμμα. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 είχε αρχίσει να δημοσιεύει κείμενα με ακροδεξιές απόψεις υπογράφοντας με το ψευδώνυμο Ernst Domeier. Το 1933 έγινε μέλος του ναζιστικού κόμματος. Βέβαια, τίποτε δεν έχουν προσάψει εναντίον του για αντισημιτική συμπεριφορά, αφού πολλοί επιστήμονες εβραϊκής καταγωγής υπήρξαν φίλοι του. 

Ο Paul Ehrenfest (αρ.) με τον Jordan, στα τέλη της δεκαετίας του '20

Όταν άρχισε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος κατατάχτηκε στη Luftwaffe εργαζόμενος ως αναλυτής του καιρού στο Peenemünde, εκεί όπου παράγονταν οι πύραυλοι V-2.
Το 1942 τιμήθηκε με το Μετάλλιο Max Planck.
Το 1944, πριν το τέλος του πολέμου, ο Jordan έγινε καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, στη θέση που είχε εγκαταλείψει ο Max von Laue από το 1943.
Μετά τον πόλεμο, όπως ήταν φυσικό, ο Jordan είχε αρκετές δυσκολίες ως φιλοναζί, αλλά υποστηρίχτηκε από τους φίλους του Werner Heisenberg και Wolfgang Pauli που μίλησαν θετικά γι' αυτόν.
Αναφέρεται ένα χαρακτηριστικό συμβάν μεταξύ Jordan και Pauli όταν αυτοί συναντήθηκαν μετά τον πόλεμο. Ο Pauli αναφερόμενος σε ισχυρισμούς του Jordan στα πλαίσια της ναζιστικής προπαγάνδας, τον ρώτησε "Κύριε Jordan, πώς μπορούσατε να γράφετε τέτοια πράγματα;" και ο Jordan του απάντησε "Κύριε Pauli, πώς μπορούσατε να διαβάζετε τέτοια πράγματα;". 

Το 1945 απομακρύνθηκε από τη θέση του, αλλά επανήλθε το 1947 ως επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Freiburg και του Αμβούργουμε την υποστήριξη του Heisenberg. Το 1953 έγινε μόνιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.
Ο Jordan συνταξιοδοτήθηκε το 1971, αλλά το διάστημα 1957-1961 υπήρξε μέλος της Γερμανικής Βουλής (Bundestag) με τους Χριστιανοδημοκράτες.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Jordan δεν πήρε ποτέ το Nobel για την εργασία του με τον Max Born (μοιράστηκε το Nobel Φυσικής με τον Walther Bothe το 1954) λόγω της φιλοναζιστικής του δράσης.
Πέθανε στο Αμβούργο στις 31 Ιουλίου 1980 σε ηλικία 78 ετών.

Βιογραφία του Jordan από τον Bert Schroer, καθηγητής emeritus στο Institut für Theoretische Physik.

Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2017

Επιτάχυνση - Ομαλά Μεταβαλλόμενη Κίνηση (pptx)



Υπάρχει ανανεωμένη ανάρτηση  ΕΔΩ


Φυσική Α' Λυκείου

Στις 74 διαφάνειες της ανάρτησης pptx θα βρείτε παρουσίαση της θεωρίας εμπλουτισμένη με πολλές προσομοιώσεις και εικόνες gif (με κίνηση), παραπομπή σε ιστοσελίδες άλλων συναδέλφων και πολλές ερωτήσεις - ασκήσεις για εξάσκηση.
Υπενθυμίζω πως ό,τι εμφανίζεται υπογραμμισμένο σε μια διαφάνεια συνδέεται με διαδικτυακή υπερσύνδεση.

Μπορείτε να κατεβάσετε την ανάρτηση pptx από  ΕΔΩ.  

Τετάρτη 11 Οκτωβρίου 2017

Ταχύτητα - Ευθύγραμμη Ομαλή Κίνηση (pptx)



Υπάρχει ανανεωμένη ανάρτηση  ΕΔΩ


Φυσική Α' Λυκείου


Στις 44 διαφάνειες της ανάρτησης pptx θα βρείτε παρουσίαση της θεωρίας εμπλουτισμένη με πολλές προσομοιώσεις και εικόνες gif (με κίνηση), παραπομπή σε ιστοσελίδες άλλων συναδέλφων και πολλές ερωτήσεις - ασκήσεις για εξάσκηση.
Υπενθυμίζω πως ό,τι εμφανίζεται υπογραμμισμένο σε μια διαφάνεια συνδέεται με διαδικτυακή υπερσύνδεση.

Μπορείτε να κατεβάσετε την ανάρτηση pptx από  ΕΔΩ.  

Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 2017

Οριζόντια Βολή - Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής με το πρόγραμμα Hot Potatoes.



Φυσική Β' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού


Η ανάρτηση περιέχει δύο αρχεία με Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής. 

  • Το πρώτο περιέχει 25 ερωτήσεις και μπορείτε να το κατεβάσετε από  ΕΔΩ.
  • Το δεύτερο περιέχει 25 ερωτήσεις που προέρχονται από την Τράπεζα Θεμάτων και μπορείτε να το κατεβάσετε από  ΕΔΩ.

Για να μπορέσει ν' ανταποκριθεί ο μαθητής σε όλες τις ερωτήσεις χρειάζεται να έχει ολοκληρώσει την διδακτέα ύλη για την "Οριζόντια Βολή" του βιβλίου Φυσικής Θετικού Προσανατολισμού.
Στις ερωτήσεις που θα συναντήσετε, κάποιες απαντήσεις απαιτούν σύντομους αλγεβρικούς υπολογισμούς. 

Σαν σήμερα ... 1801, γεννήθηκε ο Ελβετός φυσικός Auguste de La Rive.


Auguste de La Rive

Σαν σήμερα, στις 9 Οκτωβρίου 1801, γεννήθηκε στη Γενεύη της Ελβετίας ο Auguste Arthur de la Rive ο οποίος συνεισέφερε στο χώρο της επιστήμης για πάνω από 50 χρόνια.
Ο πατέρας του Charles-Gaspard de la Rive είχε σπουδάσει ιατρική στο Εδιμβούργο και ήταν καθηγητής φαρμακευτικής χημείας στην Ακαδημία της Γενεύης από το 1802.

Το 1822 ο νεαρός de la Rive έκανε την πρώτη του επιστημονική δημοσίευση σχετικά με την επίδραση του μαγνητισμού της Γης σε ένα κινητό πλαίσιο που διαρρεόταν από βολταϊκό ρεύμα.
Σε ηλικία μόλις είκοσι δύο ετών ο de La Rive διορίστηκε σε θέση καθηγητή της φυσικής φιλοσοφίας στην ίδια Ακαδημία που ο πατέρας του ήδη είχε γίνει πρύτανης (1823-1825). Για κάμποσο καιρό με τον François Marcet ασχολήθηκαν με την έρευνα της ειδικής θερμότητας των αερίων και με παρατηρήσεις για τον προσδιορισμό της θερμοκρασίας του φλοιού της γης.

Στις 18 Αυγούστου 1826 παντρεύτηκε τη συγγραφέα Jeanne-Mathilde Duppa (1808 – 1850)  με την οποία τον Απρίλιο του 1834 απέκτησαν έναν γιο, τον Lucien που ασχολήθηκε με τη Φυσική και τα Μαθηματικά.

Σύντομα ο de la Rive, επηρεασμένος από τις αλλεπάλληλες ανακαλύψεις που γίνονταν στον ηλεκτρομαγνητισμό, ξεκίνησε ν' ασχολείται με τις βολταϊκές στήλες και την ηλεκτρική εκκένωση στα αέρια. Μέχρι το τέλος της επιστημονικής του σταδιοδρομίας σχεδόν το σύνολο των εργασιών που εκτύπωσε αφορούσαν θέματα ηλεκτρισμού.
Οι έρευνές του σχετικά με το θέμα της ηλεκτρικής εκκένωσης στα αέρια τον οδήγησαν να διαμορφώσει μια νέα θεωρία για το βόρειο σέλας (aurora borealis).

Το 1840 περιέγραψε μια διαδικασία για την ηλεκτρο-επιχρύσωση αργύρου και ορείχαλκου, για την οποία το επόμενο έτος έλαβε βραβείο 3000 φράγκων από τη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών. Αυτή η εργασία μαζί με άλλες δικές του δημοσιεύτηκαν στις επιστημονικές επιθεωρήσεις Annales de Chimie et de Physique και Comptes Rendus (της  Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών).

O 1ος τόμος της γαλλικής έκδοσης Traite de l'electricite theorique et appliquee (1853)

Το κύριο έργο του de la Rive ήταν το τρίτομο "Traite de l'electricite theorique et appliquee" ("Διατριβή στον Ηλεκτρισμό στη Θεωρία και την Πράξη") που δημοσιεύθηκε ταυτόχρονα στα γαλλικά και στα αγγλικά από το 1854 (1ος τόμος) έως το 1858 (3ος τόμος).

Από το 1836 έως το 1845 επεξεργάστηκε τα κείμενα του λογοτεχνικού και επιστημονικού τμήματος της επιστημονικής επιθεώρησης Bibliothèque Universelle de Genève. Στα πλαίσια αυτής της εργασίας συνέθεσε μόνος του το "Archives de l' Electricité" ("Αρχεία Ηλεκτρισμού") σε πέντε τόμους (1841-45) και με τον Jean Marignac και άλλους το "Archives of Sciences Physiques et Naturelles" (" Αρχεία Επιστημών Φυσικής και Φυσικών") σε τριάντα έξι τόμους (1846-57) και το "Nouvelle Periode" ("Νέα Περίοδος") σε εννέα τόμους (1858-1860). 

Το 1855, πέντε χρόνια μετά το θάνατο της πρώτης του συζύγου παντρεύτηκε την Louise Maurice που ήταν επίσης χήρα.
Η καταγωγή και η περιουσία του de la Rive του έδιναν σημαντική κοινωνική και πολιτική επιρροή στους λογοτεχνικούς και επιστημονικούς κύκλουςΉταν ονομαστός για τη φιλοξενία του και για το ενδιαφέρον που έδειχνε για την ευημερία και την ανεξαρτησία της πατρίδας του. Το 1860, όταν η προσάρτηση της Σαβοΐας και της Νίκαιας είχαν  οδηγήσει τον πληθυσμό της Γενεύης να φοβάται τη γαλλική επιθετικότητα, ο de la Rive απεστάλη από τους συμπολίτες του σε ειδική αποστολή στην Αγγλία όπου κατάφερε να εξασφαλίσει δήλωση της αγγλικής κυβέρνησης, ότι οποιαδήποτε επίθεση στη Γενεύη θα θεωρείτο ως "casus belli" ("αιτία πόλεμου"). Με την ευκαιρία της επίσκεψης αυτής, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ανακήρυξε τον de la Rive ως επίτιμο δόκτορα του Αστικού Δικαίου.

Ο σωλήνας de la Rive

Την άνοιξη του 1873, η υγεία του de la Rive άρχισε να παρουσιάζει προβλήματα με συμπτώματα παράλυσης. Στις 5 Ιουνίου του 1873 έκανε την τελευταία ομιλία του ως πρόεδρος της Société de physique et d' histoire naturelle (Εταιρεία Φυσικής και Φυσικής Ιστορίας) από την οποία παραιτήθηκε. 
Στις αρχές Νοεμβρίου ξεκίνησε για τις Κάννες της Γαλλίας, όπου είχε πάρει ένα σπίτι για να περάσει το χειμώνα με την οικογένειά του. Όμως τη δεύτερη μέρα του ταξιδιού (6 Νοεμβρίου) κι ενώ βρισκόταν μεταξύ του Montélimar και της Avignon, παρουσίασε παράλυση. Μεταφέρθηκε στη Μασσαλία όπου πέθανε στις 27 Νοεμβρίου 1873, σε ηλικία 72 ετών. Ο θάνατός του θεωρήθηκε ως μεγάλη απώλεια από τον κόσμο της επιστήμης και τις διάφορες επιστημονικές Ακαδημίες στις οποίες ήταν επίτιμο μέλος.

Ένα σύντομο βίντεο με το πείραμα του σωλήνα de la Rive.

Περιγραφή του πειράματος με τίτλο "Κίνηση ιόντων κάτω από την επίδραση μαγνητικού πεδίου" από το βιβλίο πειραμάτων του Ιωάννου Μπουρούτη (2ος τόμος), όπου γίνεται χρήση του σωλήνα de la Rive. 


Πηγή: Today in Science History

Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2017

Σαν σήμερα ... 1901, γεννήθηκε ο Αυστραλός πειραματικός φυσικός Mark Oliphant.



Σαν σήμερα, στις 8 Οκτωβρίου 1901, γεννήθηκε στην Αδελαΐδα της Αυστραλίας ο Markus Laurence Elwin Oliphant, πειραματικός φυσικός που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πρώτη πειραματική επίδειξη της πυρηνικής σύντηξης. 

Ήταν ο μεγαλύτερος από τους πέντε γιους του Harold George Oliphant, δημοσίου υπαλλήλου και της Edith Tucker, δασκάλας. Ο πατέρας του, που ήταν  πολύ  θρησκευόμενος άνθρωπος, τον προόριζε για ιερέα. Όμως ο νεαρός Oliphant έδειχνε  περισσότερο ενδιαφέρον για την επιστήμη και να φτιάχνει μικροκατασκευές στην αυλή του σπιτιού του, παρά για τη θρησκεία. 

Αποφοίτησε από το γυμνάσιο με καλούς βαθμούς πριν πάει το 1919 να παρακολουθήσει το Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας. Αρχικά ενδιαφερόταν για την οδοντιατρική ή την ιατρική, αλλά ένας καθηγητής του, ο Δρ Roy Burdon, τον έπεισε να σπουδάσει φυσική.  Έτσι ο  Oliphant αποφοίτησε με πτυχίο φυσικής.


O Oliphant (δεξ.) με τον Rutherford το 1932


Έχοντας κάνει κάθε είδος δουλειάς κατά τη διάρκεια των σπουδών του για να ζήσει, μετά την αποφοίτησή του δούλεψε ως καθαριστής δαπέδων για έναν κατασκευαστή κοσμημάτων.  
Το 1925 παντρεύτηκε τη Rosa Wilbraham με την οποία απέκτησαν μία κόρη. Εκείνη την εποχή ο Oliphant παρακολούθησε στην Αδελαΐδα μια διάλεξη που έδωσε ο φυσικός από τη Νέα Ζηλανδία Ernest Rutherford. Εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από όσα άκουσε να λέει ο  Rutherford, ώστε αμέσως σκέφτηκε πως αν μπορούσε, θα ήθελε μια μέρα να δουλέψει με αυτόν τον άνθρωπο.   
Το 1927 ο Oliphant κέρδισε μια υποτροφία από το Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας και έγινε δεκτός από το Πανεπιστήμιο του Cambridge. Εκεί πήρε θέση στο Εργαστήριο Cavendish, εκπληρώνοντας την επιθυμία του να εργαστεί κοντά στον καθηγητή Rutherford και την ομάδα επιστημόνων που είχε γύρω του, αποστολή της οποίας ήταν να βρει έναν τρόπο να διασπάσει το άτομο.

Ο Oliphant και η ομάδα με την οποία συνεργαζόταν κατόρθωσαν να χωρίσουν το πρώτο άτομο το 1932. Ήταν ένα εκπληκτικό επίτευγμα, αλλά αυτή δεν ήταν η μοναδική ασχολία  του Oliphant. Παράλληλα είχε επικεντρώσει την προσοχή του στην τεχνητή αποσύνθεση του πυρήνα και των θετικών ιόντων ενός ατόμου, καθώς και στο σχεδιασμό ενός επιταχυντή σωματιδίων. Την ίδια περίοδο ο Oliphant ανακάλυψε τα ισότοπα 3He (Ήλιο 3)  και 3H (Τρίτιο) και αντιλήφθηκε ότι οι πυρήνες του βαρέος υδρογόνου θα μπορούσαν να αναγκαστούν να αντιδρούν μεταξύ τους και να συγχωνευθούν. Αυτή η ανακάλυψη της σύντηξης του υδρογόνου ήταν που οδήγησε προς τη βόμβα υδρογόνου, αλλά ο Oliphant δεν θέλησε ποτέ να χρησιμοποιηθεί αυτή η γνώση με τέτοιο τρόπο. Κάποια χρόνια αργότερα ήταν ο Edward Teller που χρησιμοποίησε τη γνώση του Oliphant για να φτιάξει την ατομική βόμβα.

Ο Mark Oliphant (αρ.) με τον Homi Jehangir Bhabha και τον Philip Baxter
στο διήμερο συμπόσιο "Ατομική Ενέργεια στην Αυστραλία" στο Σύδνεϊ, στις 31 Αυγούστου 1954

Το 1937 ο Oliphant πήρε θέση καθηγητή Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ. Εκεί συνέχισε την έρευνά του μαζί με τον John Randall και τον Harry Boot
Το 1939 πήρε επιχορήγηση για να βοηθήσει στην ανάπτυξη ενός ραντάρ που εξέπεμπε σε μικρά μήκη κύματος. Η χρήση αυτού του ραντάρ στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου βοήθησε τις συμμαχικές δυνάμεις να αντιμετωπίσουν τα Γερμανικά υποβρύχια U-boat και τις επιθέσεις των βομβαρδιστικών. 

Την ίδια χρονιά, ο Oliphant ταξίδεψε στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας όπου συνάντησε τον  Ernest Lawrence. Αυτός του έδειξε τον τρόπο για την κατασκευή ενός κύκλοτρου 60 ιντσών (152,4 cm), όμως λόγω του πολέμου, το σχέδιο δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί νωρίτερα από το 1950.


Αναμνηστική πλάκα για τον Mark Oliphant στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ

Το 1940, ο Otto Frisch και ο Rudolf Peierls που επίσης εργάζονταν στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, θεώρησαν ότι το ουράνιο-235 θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία μιας ατομικής βόμβας. Ο Oliphant, που ήταν υπεύθυνος της επιτροπής Maud για την μελέτη αυτής της πρότασης, έστειλε τον Μάρτιο του 1941 στην Uranium Committee (Επιτροπή Ουρανίου) των ΗΠΑ μία έκθεση με τις ιδέες των συναδέλφων του. Όμως, οι Αμερικανοί δεν φαινόταν να ενδιαφέρονται για την ιδέα εκείνη την εποχή, αφού δεν απάντησαν στην έκθεση. Οι Άγγλοι, που ήταν ήδη στον πόλεμο με τη ναζιστική Γερμανία, θεωρώντας ότι η βόμβα ήταν απαραίτητη και σημαντική για τις προσπάθειές τους, έστειλαν τον Oliphant να συναντηθεί και να προσπαθήσει να πείσει την Επιτροπή για την αναγκαιότητα υλοποίησης του σχεδίου. Ευρισκόμενος ο Oliphant στις ΗΠΑ συναντήθηκε με τους συναδέλφους του Ernest Lawrence, James Conant και Enrico Fermi τονίζοντας τη σημασία του έργου. Λόγω των προσπαθειών του, οι Ηνωμένες Πολιτείες ίδρυσαν το "Office of Scientific Research and Development" ("Γραφείο Επιστημονικής Έρευνας και Ανάπτυξης"). Το Γραφείο αυτό ανέλαβε στην εποπτεία του την Επιτροπή Ουρανίου και τον Δεκέμβριο του 1941, μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ από τους Ιάπωνες, ίδρυσαν την "Manhattan Engineer District" ("Μηχανολογική Περιφέρεια Μανχάταν") για να στεγάσουν αυτό που σύντομα θα αποκαλείτο "Manhattan Project" ("Πρόγραμμα Μανχάταν"), δηλαδή το Αμερικανικό πρόγραμμα κατασκευής της ατομικής βόμβας.


O Marc Oliphant to 1954 στο γραφείο του στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Αυστραλίας

Το 1943 ο Oliphant μετακόμισε στις ΗΠΑ ως μέλος της Βρετανικής αποστολής που συμμετείχε στο "Πρόγραμμα Μανχάταν".
Μετά τη ρίψη της ατομικής βόμβας το 1945 στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, ο Oliphant  συγκλονίστηκε από την καταστροφή που αυτή προκάλεσε και διαφώνησε με οποιαδήποτε μελλοντική παρόμοια χρήση. Όπως δήλωσε αργότερα, αν ήξερε πόσο καταστροφική θα ήταν η βόμβα, ποτέ δεν θα πίεζε να πείσει για την κατασκευή της. Βέβαια, η συμμετοχή του Oliphant στην υλοποίηση του σχεδίου ήταν μικρή, αφού το μεγαλύτερο διάστημα βρισκόταν στο Μπέρκλεϊ με τον Lawrence δουλεύοντας με το Ουράνιο 235.

Όταν έγινε η χρήση της βόμβας τον Αύγουστο του 1945, ο Oliphant είχε ήδη επιστρέψει  στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ από τον Απρίλιο του ίδιου έτους. Από αυτό το σημείο έγινε ακραίος κριτικός των πυρηνικών όπλων και συμμετείχε στις Διασκέψεις Pugwash για την Επιστήμη και τις Παγκόσμιες Υποθέσεις

Λόγω της στάσης του εναντίον των πυρηνικών όπλων, ο Oliphant συχνά απομακρύνθηκε από επιστημονικά πειράματα που αφορούσαν την πυρηνική ενέργεια. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ αρνήθηκε να δώσει στην Oliphant θεώρηση βίζας το 1951 όταν ήθελε να παρακολουθήσει ένα συνέδριο πυρηνικής φυσικής στο Σικάγο. Οι Βρετανοί παρέκαμψαν την βοήθεια από τον Oliphant όταν εξέτασαν 12 πυρηνικά όπλα από το 1952 έως το 1957, παρόλο που ήταν εξαιρετικά εξειδικευμένος να αξιολογήσει την ασφάλεια των δοκιμών. Αλλά ο Oliphant δεν άλλαξε ποτέ ξανά τη γνώμη του για τα όπλα. 


Ο Oliphant μπροστά στην ομοπολική γεννήτρια με τον 
τεχνικό διευθυντή του έργου Jimmy Edwards (1953)

Το 1950 ο Oliphant επέστρεψε στην Αυστραλία. Εκεί έγινε ο πρώτος διευθυντής της "Research School of Physical Sciences" ("Ερευνητικής Σχολής των Φυσικών Επιστημών") στο νέο Αυστραλιανό Εθνικό Πανεπιστήμιο της Καμπέρα. Στην περίοδο που βρισκόταν εκεί, βοήθησε να σχεδιαστεί και να κατασκευαστεί η μεγαλύτερη ομοπολική γεννήτρια (Homopolar generator) στον κόσμο, η οποία επρόκειτο να τροφοδοτήσει ενεργειακά ένα σύγχροτρο το οποίο όμως δεν φτιάχτηκε ποτέ. Αντί γι' αυτό χρησιμοποιήθηκε για να δώσει ενέργεια στον LT-4 Tokamak και σ' ένα μεγάλης κλίμακας railgun, που χρησιμοποιήθηκε ως επιστημονικό όργανο σε πειράματα φυσικής πλάσματος.
Το 1954 δημιούργησε την Αυστραλιανή Ακαδημία Επιστημών και το 1956 έγινε ο πρώτος πρόεδρός της. 

Το 1967 συνταξιοδοτήθηκε από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας. 
Στη συνέχεια προσκλήθηκε να γίνει κυβερνήτης της Νότιας Αυστραλίας. Αποδεχόμενος την τιμή, εκτέλεσε τα καθήκοντά του από το 1971 έως το 1976. Ως κυβερνήτης χρησιμοποίησε τη θέση του για να αντιταχθεί στις πυρηνικές δοκιμές της Γαλλίας στον Ειρηνικό. 

Το 1987 πέθανε η σύζυγός του Rosa μετά από πολύχρονη ταλαιπωρία. Αυτή η δύσκολη περίοδος στη ζωή του έκανε τον Oliphant να γίνει ισχυρός υποστηρικτής της εθελοντικής ευθανασίας στην περίπτωση πάθησης από ανίατη ασθένεια.

Ο Mark Oliphant πέθανε στην Καμπέρα, στις 14 Ιουλίου 2000, σε ηλικία 99 ετών. 

Ο Oliphant το 1997

Θα τον θυμόμαστε ως επιστήμονα που βοήθησε στην κατασκευή της ατομικής βόμβας, αλλά που έμεινε σταθερός στις αρχές του προσπαθώντας να σταματήσει την περαιτέρω ανάπτυξη και χρήση των πυρηνικών όπλων.

Τιμήθηκε με πλήθος βραβείων από πολλές χώρες του κόσμου.

Μια συνέντευξη του Mark Oliphant στον Mick Joffe  εδώ.

Πλούσια στοιχεία βιογραφίας του Mark Oliphant εδώ  και  εδώ.

Πηγή: Encyclopedia of World Biography