Σαν σήμερα ... 1934, γεννήθηκε ο κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν.

Γιούρι Γκαγκάριν

Σαν σήμερα, στις 9 Μαρτίου 1934, γεννήθηκε στην κωμόπολη Gzhatsk (από το 1968 Gagarin) στην περιοχή του Σμολένσκ, ο Ρώσος κοσμοναύτης Γιούρι Αλεξέγιεβιτς Γκαγκάριν (ρωσ. Ю́рий Алексе́евич Гага́рин), ο πρώτος άνθρωπος που βρέθηκε σε πτήση στο διάστημα. 

Πατέρας του ήταν ο Alexey Ivanovich Gagarin, κτίστης και ξυλουργός και μητέρα του η Anna Timofeyevna Gagarina, αγελαδοτρόφος. Ο Γιούρι ήταν το τρίτο σε σειρά από 4 παιδιά (2 αγόρια, 2 κορίτσια) που είχε η οικογένεια. Λέγεται πως από μικρή ηλικία μια αγαπημένη ασχολία του Γιούρι ήταν να φτιάχνει και να πετά χάρτινα αεροπλανάκια. 
Τα πρώτα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στο Klushino, όπου ζούσαν οι γονείς του. Εκεί ξεκίνησε να πηγαίνει σχολείο, το οποίο διέκοψε όταν οι Γερμανοί, στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κατέλαβαν για δύο χρόνια την περιοχή.  
Στις 9 Απριλίου 1943 οι σοβιετικές δυνάμεις απελευθέρωσαν το χωριό κι έτσι συνέχισε και πάλι το σχολείο του.
Στις 24 Μαΐου 1945 η οικογένεια Γκαγκάριν γύρισε στο Gzhatsk, όπου ο Γιούρι συνέχισε το σχολείο.

Ο Γκαγκάριν σε νεαρή ηλικία.

Τον Μάιο του 1949 τελείωσε το γυμνάσιο και τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου ο Γκαγκάριν ξεκίνησε να δουλεύει ως μαθητευόμενος στο χυτήριο Lyubertsy Steel Plant, που βρισκόταν κοντά στη Μόσχα, ενώ παράλληλα γράφτηκε σε νυκτερινό επαγγελματικό σχολείο (Lyubertsy Vocational School No.10) για να ολοκληρώσει το γυμνάσιο. Το 1951, αφού ολοκλήρωσε και τις δύο εκπαιδεύσεις του, επελέγη να συνεχίσει τις σπουδές του στο Βιομηχανικό Τεχνικό Σχολείο του Saratov, όπου εκπαιδεύτηκε στα τρακτέρ. Στο διάστημα που βρισκόταν στο Saratov, τα σαββατοκύριακα ξεκίνησε εθελοντικά μαθήματα αεροπλοΐας σε μια τοπική αερολέσχη, όπου έμαθε να πετάει με μικρά αεροπλάνα.    

Το 1955, ακολουθώντας το πάθος του για τα αεροπλάνα, μπήκε στη σχολή πιλότων First Chkalov Air Force στο Orenburg. Αποφοίτησε το 1957 με επαίνους, ως πιλότος ενός MiG-15. Στη συνέχεια υπηρέτησε στην αεροπορική βάση Luostari στην περιφέρεια του Μουρμάνσκ, κοντά στον Αρκτικό Κύκλο. Αργότερα έγινε δοκιμαστής πιλότος, πετώντας καινούργια και πειραματικά αεροσκάφη. 

Με τη σύζυγό του Βαλεντίνα.

Στις 27 Οκτωβρίου 1957 ο Γκαγκάριν παντρεύτηκε τη Βαλεντίνα Γκοριάτσεβα, η οποία ήταν υπάλληλος του εργαστηρίου της Ιατρικής Διεύθυνσης του Κέντρου Διοικήσεως Πτήσεων. Από το γάμο του με τη Βαλεντίνα ο Γκαγκάριν απέκτησε δύο κόρες, την Ελένα και τη Γκαλίνα. 

Το 1959 επιλέχτηκε μεταξύ των 20 πρώτων που εκπαιδεύτηκαν ως κοσμοναύτες, με στόχο την πρώτη πτήση ανθρώπου στο διάστημα.

Τον Απρίλιο 1961, ο Γιούρι Γκαγκάριν αποφασίστηκε να είναι ο πρώτος άνθρωπος που θα έμπαινε σε τροχιά γύρω από τη Γη, με πρώτο αντικαταστάτη τον συνάδελφό του Gherman Titov. Έτσι, στις 12 Απριλίου 1961 ο Γκαγκάριν έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα έχοντας αφήσει στην ιστορία τη φράση του "Παγιέχαλι" ("Πάμε"), τη στιγμή της εκτόξευσης. 

Με το διαστημικό του σκάφανδρο.

Στις 14 Απριλίου 1961 ο Γκαγκάριν επέστρεψε στη Μόσχα μ' ένα αεροσκάφος IL-18, ενώ κατά τη διάρκεια της πτήσης τον συνόδευσε τιμητική συνοδεία από επτά μαχητικά MiG-17.

Στο αεροδρόμιο Vnukovo της Μόσχας, τον Γκαγκάριν υποδέχτηκε ο ίδιος ο Νικίτα Χρουστσόφ, τότε ηγέτης της ΕΣΣΔ. Την ίδια ημέρα πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, στην οποία ο Χρουστσόφ ανακοίνωσε την απονομή στον Γκαγκάριν του τίτλου του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης και εκείνου του "Πιλότου-κοσμοναύτη της ΕΣΣΔ".

Ο Γκαγκάριν με τον υπεύθυνο του σοβιετικού
διαστημικού προγράμματος Σεργκέι Κορολιόφ.

Ένα μήνα σχεδόν μετά την πτήση, η Σοβιετική Ένωση έστειλε τον Γκαγκάριν στο πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό, το οποίο ονομάστηκε "Αποστολή για την Ειρήνη". Επισκέφθηκε 30 χώρες, μεταξύ αυτών την Τσεχοσλοβακία, τη Φινλανδία, την Αγγλία, τη Βουλγαρία και την Αίγυπτο.

Στις 12 Φεβρουαρίου 1962 ο Γιούρι Γκαγκάριν επισκέφτηκε την Αθήνα, όπου το πλήθος του επιφύλαξε ενθουσιώδη υποδοχή. Στο επίσημο μέρος της διήμερης παραμονής τού δόθηκε η δυνατότητα να συναντήσει τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, να γίνει δεκτός από την Ακαδημία Αθηνών, να ανακηρυχτεί επίτιμος δημότης της Αθήνας, να επισκεφτεί την Ακρόπολη  και να μετάσχει σε δεξιώσεις και γεύματα. 

Ο Γιούρι Γκαγκάριν στον Βράχο της Ακρόπολης στην Αθήνα.

Στις 27 Μαρτίου 1968, λίγες μέρες πριν την έβδομη επέτειο της ιστορικής του πτήσης στο διάστημα, ο Γιούρι Γκαγκάριν σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια εκπαιδευτικής πτήσης ρουτίνας μ' ένα αεροσκάφος MiG-15UTI, κοντά στο Kirzhach, έχοντας απογειωθεί από την αεροπορική βάση Chkalovsky. Ήταν μόνο 34 ετών. 
Μαζί του σκοτώθηκε και ο εκπαιδευτής της πτήσης Vladimir Seryogin, 46 ετών.

Για το θάνατο του Γκαγκάριν, στη Σοβιετική Ένωση κηρύχθηκε εθνικό πένθος, για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΣΣΔ στη μνήμη προσώπου που δεν ήταν αρχηγός του κράτους.

Τα αίτια και οι συνθήκες του δυστυχήματος δεν έχουν, ακόμη και σήμερα, διευκρινιστεί απόλυτα, αν και αποκλείστηκε η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους. Διάφορες εκδοχές αναφέρουν την κακοκαιρία, την αποσυμπίεση του θαλάμου οδήγησης, αλλά υπάρχουν και θεωρίες συνωμοσίας, κυρίως, επειδή η είδηση για την τραγωδία αποσιωπήθηκε για δύο ημέρες. 

Στο πόρισμα της επίσημης έρευνας γράφτηκε ότι το MiG έπεσε επειδή προσπάθησε να αποφύγει ένα "ξένο - άγνωστο αντικείμενο", πιθανά ένα σμήνος από χήνες ή ένα αερόστατο ζεστού αέρα.

Με τον "Τσε" Γκεβάρα, κατά την επίσκεψή του στην Κούβα τον Ιούλιο 1961. 

Το 2013, 45 χρόνια μετά το δυστύχημα, νέες πληροφορίες ήρθαν στο φως της δημοσιότητας προσπαθώντας να αποκαλύψουν την αιτία που προκάλεσε το δυστύχημα του μαχητικού αεροσκάφους. 

Ο 79χρονος τότε, πρώην κοσμοναύτης Αλεξέι Λεόνοφ (ο άνθρωπος που πρώτος έκανε διαστημικό περίπατο), δήλωσε σε συνέντευξη του στο κανάλι Russia Today, ότι ένα "μη εγκεκριμένο" αεροπλάνο πέταξε πολύ κοντά στο μαχητικό, στέλνοντας το σε μοιραία περιδίνηση. Η περιδίνηση αυτή ήταν που προκάλεσε την πτώση και τη συντριβή του μαχητικού στο έδαφος! Η ταχύτητα κατά την πτώση ήταν 750 χλμ/ώρα!! 

Με τη στολή του πιλότου.

"Παρά το χαμηλό υψόμετρο και με βάση την εμπειρία και των δύο πιλότων, ο χρόνος δεν ήταν αρκετός ώστε να επαναφέρουν το αεροσκάφος από την περιδίνηση", είχε αποφανθεί το παλαιό πόρισμα. "Το συμπέρασμα αυτό μπορεί να είναι πιστευτό από έναν απλό άνθρωπο, όχι όμως από έναν επαγγελματία", δήλωσε ο Λεόνοφ, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι έχει στην κατοχή του μια αποχαρακτηρισμένη έκθεση που δείχνει ότι "δεν πέταξαν πάπιες ή αερόστατα κοντά στον αεροσκάφος του Γκαγκάριν, αλλά ένα μαχητικό Sukhoi".

"Γνωρίζαμε ότι ένα Su-15 είχε προγραμματιστεί να κάνει δοκιμαστική πτήση εκείνη την ημέρα, αλλά θα έπρεπε να πετά σε ύψος 10.000 μέτρων ή μεγαλύτερο, όχι στα 450-500 μέτρα που πετούσε ο Γκαγκάριν. Ήταν μια παραβίαση της διαδικασίας της πτήσης", είπε ο Λεόνοφ, ο οποίος τόνισε πως γνωρίζει τη λεπτομέρεια αυτή επειδή ήταν αυτόπτης κι αυτήκοος μάρτυρας, αφού τη στιγμή του δυστυχήματος πετούσε μ' ένα ελικόπτερο πολύ κοντά στο μοιραίο MiG. Αρνήθηκε, ωστόσο, να αποκαλύψει το όνομα του πιλότου που, κατά την άποψή του, ευθύνεται για τον θάνατο του Γκαγκάριν και του Seryogin.

Η οικογένεια του Γκαγκάριν κατά την ημέρα της κηδείας του στη Μόσχα.

Τα σώματα του Γκαγκάριν και του Seryogin αποτεφρώθηκαν και οι στάχτες τους τοποθετήθηκαν στο τείχος του Κρεμλίνου, στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας.

Προς τιμήν του, η πόλη που μεγάλωσε (Gzhatsk) μετονομάστηκε σε πόλη Γκαγκάριν, ενώ πολλά αγάλματά του στήθηκαν στην πατρίδα του και αλλού. Τον αποκάλεσαν Κολόμβο του Διαστήματος και σύγχρονο Ίκαρο. Κέρδισε το θαυμασμό εκατομμυρίων ανθρώπων και ενέπνευσε χιλιάδες άλλους να συνεχίσουν στο δρόμο που άνοιξε στις 12 Απριλίου 1961. 
Τιμήθηκε μ' ένα τεράστιο πλήθος βραβείων από πολλές χώρες.
Προς τιμήν του δίδεται το βραβείο Γιούρι Γκαγκάριν από τη FAI. 

Η πλάκα που έχει τοποθετηθεί στον τοίχο του Κρεμλίνου
στη Μόσχα όπου βρίσκεται η στάχτη του Γιούρι Γκαγκάριν.

Δείτε το βίντεο  "Last flight of Yury Gagarin: What killed the space icon"  του καναλιού Russia Today (23.36 ', στα αγγλικά).

Δείτε φωτογραφίες από τη ζωή του Γιούρι Γκαγκάριν στο περιοδικό LIFO.

Πηγή: Today in Science History