Σαν σήμερα ... 2007 πέθανε ο Γάλλος νομπελίστας φυσικός Pierre-Gilles de Gennes.

Σαν σήμερα, στις 18 Μαΐου 2007, πέθανε σε ηλικία 75 ετών ο Γάλλος φυσικός Pierre-Gilles de Gennes στο Orsay, ένα προάστιο νοτιοδυτικά του Παρισιού. Ο de Gennes είναι περισσότερο γνωστός για την μελέτη φαινομένων που είχαν σχέση με υγρούς κρυστάλλους και πολυμερή.

Ο Pierre Gilles de Gennes γεννήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 1932 στο Παρίσι. Ο πατέρας του, Robert Joachim Pierre de Gennes ήταν γιατρός και η μητέρα του Martha Marie Yvonne Morin-Pons ήταν νοσοκόμα, προερχόμενη από πλούσια οικογένεια τραπεζίτη. Οι γονείς του γνωρίστηκαν στο μέτωπο στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και παντρεύτηκαν το Δεκέμβριο του 1919. Όταν γεννήθηκε ο Pierre-Gilles, το ζευγάρι ήταν στα πρόθυρα του χωρισμού. Η γέννηση του γιου της δεν εμπόδισε την μητέρα του να τον αφήσει για ένα μοναχικό ταξίδι στην Ευρώπη μέχρι την Τουρκία, στην προσπάθειά της να καταπνίξει τον πόνο του χωρισμού. Όταν πλέον επέστρεψε στο Παρίσι μετά από τρία χρόνια, δεν θα άφηνε πλέον τον γιο της ποτέ μόνο του. Στην αρχή έμειναν στην περιοχή των Βερσαλλιών και αργότερα στο 16ο Διαμέρισμα του Παρισιού.

Όλη η παιδική ζωή του Pierre Gilles μέχρι το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο κινήθηκε ανάμεσα σε δύο αντίθετους κόσμους. Ο ένας ήταν αυτός της μητέρας του, αυστηρά προτεσταντικός, με υπερπροστασία. Ο άλλος ήταν ο κόσμος του πατέρα του και της νέας του συζύγου όταν τους έβλεπε τα σαββατοκύριακα που ήταν δοτικοί.     

Το 1940, μετά την κατάληψη του Παρισιού από τους ναζί, αυτός και η μητέρα του εγκατέλειψαν το Παρίσι για το Villard-de-Lans στην "ελεύθερη ζώνη" της Γαλλίας.

Μέχρι την ηλικία των 10 ετών ο Pierre Gilles δεν πήγε σε παραδοσιακό σχολείο, αφού η μητέρα του είχε αποφασίσει να τον εκπαιδεύσει η ίδια. Το 1942 η μητέρα του τον έγραψε σε δημόσιο σχολείο στην Barcelonnette, που τότε ήταν υπό ιταλική διοίκηση. Επέμεινε και πέτυχε να γίνει δεκτός σε τάξη με μαθητές τρία χρόνια μεγαλύτερα από το γιο της.

Τον Σεπτέμβριο του 1944, μετά την απελευθέρωση του Παρισιού, μαμά και γιος επέστρεψαν στο σπίτι τους εκεί. Το 1945 συνέχισε και πάλι σε σχολείο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Το 1951 ξεκίνησε την φοίτησή του στην σχολή των εκλεκτών, την Ecole Normale Superieure. 

Το 1954 παντρεύτηκε την Anne Marie Elisabeth Eugenie Rouet και απέκτησαν τρία παιδιά.

Αποφοιτώντας το 1955 από την Ecole, συνέχισε ως μηχανικός ερευνών στην Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας στο Saclay, ασχολούμενος κυρίως με τη σκέδαση των νετρονίων και τον μαγνητισμό, υπό την καθοδήγηση των A. Abragam και Jacques Friedel. Το 1957 πήρε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο του Παρισιού.

Το 1959 πήγε στο Πανεπιστήμιο Berkeley στην Καλιφόρνια ως μεταδιδακτορικός ερευνητής και συνεργάστηκε μ' έναν άλλο γνωστό ερευνητή, τον Charles Kittel. Τους επόμενους 27 μήνες υπηρέτησε στο γαλλικό ναυτικό. 

Το 1961 έγινε επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Paris-Sud στο Orsay και σύντομα ξεκίνησε την ομάδα του Orsay για τους υπεραγωγούς. Το 1968 μεταπήδησε στην μελέτη των υγρών κρυστάλλων.

Το 1971, έγινε καθηγητής στο Collège de France και συμμετείχε στην STRASACOL (μια κοινή δράση των Πανεπιστημίων Στρασβούργου, Saclay και Collège de France) πάνω στη φυσική των πολυμερών. 

Το 1976 έγινε διευθυντής στο τμήμα Φυσικής και Βιομηχανικής Χημείας στην Ecole Superieure (ESPCI). Σ' αυτή τη θέση έμεινε 26 χρόνια μέχρι το 2002 που συνταξιοδοτήθηκε.

Από το 1980 και μετά άρχισε να ενδιαφέρεται για τη δυναμική της ύγρανσης(;) (dynamics of wetting) και την προσκόλληση(;) (adhesion).  

Ασφαλώς χωρίς αμφιβολία, το σπουδαιότερο έργο του σ' αυτή την τόσο πλούσια διαδρομή του, σε τόσα διαφορετικά ιδρύματα, είναι το έργο του για την μελέτη των φαινομένων τάξης σε διαφορετικά είδη ύλης, που του έδωσαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί μαθηματικές τεχνικές για να επεξεργαστεί γενικές θεωρίες για την ύλη.

Το 1991 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής "για την ανακάλυψη ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την μελέτη φαινομένων τάξης σε απλά συστήματα, μπορούν να γενικευθούν για πιο σύνθετους τύπους ύλης, ειδικότερα στους υγρούς κρυστάλλους και τα πολυμερή".

Εκτός από το Νόμπελ, ο Gennes τιμήθηκε με πολλά βραβεία και μετάλλια, όπως

• Βραβείο Harvey (1988),
• Μετάλλιο Lorentz (1990),
• Βραβείο Wolf (1990),
• Βραβείο Holweck, 
• Βραβείο Ampere, 
• Μετάλλιο Matteuci (1987),  
• Μετάλλιο A. Cemal Eringen (1998),

ενώ έγινε μέλος επιστημονικών ενώσεων όπως της Royal Society of London (1984).

Μετά το βραβείο Νόμπελ, ο de Gennes αποφάσισε να δώσει σειρά ομιλιών σε μαθητές γυμνασίων σχετικά με ζητήματα επιστήμης και καινοτομίας. Επισκέφτηκε περίπου 200 σχολεία στο διάστημα 1992-1994.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, εργαζόμενος στο Ινστιτούτο Curie στο Παρίσι, ασχολήθηκε με την έρευνα του καρκίνου και ιδιαίτερα  την κυτταρική προσκόλληση, αλλά και την λειτουργία του εγκεφάλου.

Το 2003 ήταν ένας από τους 22 βραβευθέντες με Νόμπελ που υπέγραψαν το Ανθρωπιστικό Μανιφέστο (Humanist Manifesto).

Τον Οκτώβριο 2011 δημοσιεύτηκε η βιογραφία του Pierre-Gilles de Gennes από τον δημοσιογράφο Laurence Plévert με τίτλο "A Life in Science". Μπορείτε να διαβάσετε ηλεκτρονικά την βιογραφία (372 σελ.)  ΕΔΩ. 

Πηγή: Today in Science History