Σαν σήμερα ... 1954 άρχισε το σκάψιμο για την κατασκευή του CERN.

Κάτω από τα βλέμματα υπηρεσιακών παραγόντων της Γενεύης και μελών
του προσωπικού του CERN ξεκινά το σκάψιμο στην περιοχή του Meyrin.

Σαν σήμερα, στις 17 Μαΐου 1954, ξεκίνησε το σκάψιμο για το κτίσιμο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πυρηνικής Έρευνας (Centre Européenne de Recherche Nucléaire - CERN) στην περιοχή Meyrin, βορειοδυτικά της Γενεύης, πολύ κοντά στα σύνορα με τη Γαλλία.  

Ας δούμε όμως σε συντομία, τι προϋπήρξε αυτού του γεγονότος. 

Στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η ευρωπαϊκή επιστήμη δεν ήταν πλέον παγκόσμιας κλάσης. Ακολουθώντας το παράδειγμα των διεθνών οργανισμών, μια χούφτα φωτισμένων επιστημόνων φανταζόταν τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού εργαστηρίου ατομικής φυσικής. Ο Raoul Dautry, ο Pierre Auger και ο Lew Kowarski στη Γαλλία, ο Edoardo Amaldi στην Ιταλία και ο Niels Bohr στη Δανία ήταν μεταξύ αυτών των πρωτοπόρων. Ένα τέτοιο εργαστήριο, όχι μόνο θα ένωνε τους Ευρωπαίους επιστήμονες, αλλά ακόμη θα τους επέτρεπε να μοιραστούν το αυξανόμενο κόστος των απαραίτητων εγκαταστάσεων.

Ο Γάλλος φυσικός Louis de Broglie ήταν αυτός που έκανε την πρώτη επίσημη πρόταση για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου, στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Συνέδριο που ξεκίνησε στη Λωζάνη στις 9 Δεκεμβρίου 1949.

Μια παραπέρα ώθηση στο θέμα έδωσαν στην 5η Γενική Διάσκεψη της UNESCO που πραγματοποιήθηκε στη Φλωρεντία τον Ιούνιο του 1950, αφενός ο Αμερικανός φυσικός, βραβευμένος με Νόμπελ Φυσικής Isidor Rabi, καταθέτοντας ψήφισμα που εξουσιοδοτούσε την UNESCO να «συνδράμει και να ενθαρρύνει τη δημιουργία περιφερειακών ερευνητικών εργαστηρίων με στόχο την αύξηση της διεθνούς επιστημονικής συνεργασίας ...», αφετέρου ο Niels Bohr μέσα από το "Ανοιχτό Γράμμα προς τα Ηνωμένα Έθνη", όπου οραματιζόταν "έναν νέο κόσμο" μεταξύ χωρών που θα εγκατέλειπαν τον απομονωτισμό για την αληθινή πολιτιστική ανταλλαγή.

Σε μια διακυβερνητική συνάντηση της UNESCO στο Παρίσι τον Δεκέμβριο του 1951, εγκρίθηκε το πρώτο ψήφισμα σχετικά με τη σύσταση Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πυρηνικής Έρευνας. Δύο μήνες αργότερα, 11 χώρες υπέγραψαν συμφωνία για την ίδρυση του προσωρινού συμβουλίου. Τότε γεννήθηκε το ακρωνύμιο CERN στη γαλλική γλώσσα.

Στην τρίτη σύνοδο του προσωρινού συμβουλίου το 1952, η Γενεύη επελέγη ως χώρος για την εγκατάσταση του εργαστηρίου του CERN. 

Το 1952, στην τρίτη συνεδρίαση του προσωρινού συμβουλίου,
αποφασίζεται η εγκατάσταση του CERN στη Γενεύη.

Αυτή η επιλογή πέρασε με επιτυχία σε δημοψήφισμα που έγινε στο καντόνι της Γενεύης τον Ιούνιο του 1953, με 16.539 ψήφους υπέρ και 7332 ψήφους κατά.

Κατά την έκτη σύνοδο του Συμβουλίου του CERN που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι από τις 29 Ιουνίου ως την 1η Ιουλίου 1953, η σύμβαση για την ίδρυση του οργανισμού υπογράφηκε, με την επιφύλαξη επικύρωσης, από 12 κράτη. Η σύμβαση επικυρώθηκε σταδιακά από τα 12 ιδρυτικά κράτη μέλη: Βέλγιο, Δανία, Γαλλία, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, Ελλάδα, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Σουηδία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο και Γιουγκοσλαβία. 

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1954, μετά την επικύρωση από τη Γαλλία και τη Γερμανία, δημιουργήθηκε επίσημα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικής Έρευνας (European Organization for Nuclear Research). Το προσωρινό CERN διαλύθηκε, αλλά το ακρωνύμιο παρέμεινε.

Οι υπογραφές των 12 κρατών - μελών.
Στο πλαίσιο φαίνεται η υπογραφή του Έλληνα αντιπροσώπου Ν. Εμπειρίκου.

Σύμφωνα με τον Lew Kowarski, πρώην διευθυντή του CERN, όταν το όνομα άλλαξε, το ακρωνύμιο θα μπορούσε να γίνει OERN (Organisation Européenne de Recherche Nucléaire), αλλά ο Heisenberg είπε ότι το ακρωνύμιο θα μπορούσε "να παραμείνει CERN ακόμα και αν το όνομα δεν είναι (αυτό)".

Ο πρώτος πρόεδρος του CERN ήταν ο Sir Benjamin Lockspeiser. Ο Edoardo Amaldi ήταν ο γενικός γραμματέας του CERN στα πρώιμα βήματά του, όταν ακόμα οι εργασίες ήταν δοκιμαστικές. 

Το 1954 ο Felix Bloch τοποθετήθηκε πρώτος γενικός διευθυντής στο CERN.

Το εργαστήριο αρχικά ασχολήθηκε με την μελέτη των ατομικών πυρήνων, αλλά σύντομα η έρευνα στράφηκε στη φυσική των υψηλών ενεργειών, που αφορούσε κυρίως στη μελέτη των αλληλεπιδράσεων μεταξύ υποατομικών σωματιδίων.

Έτσι, το εργαστήριο που λειτουργεί από το CERN αναφέρεται συνήθως ως το Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Σωματιδιακής Φυσικής (Laboratoire Européen pour la Physique des Particules), το οποίο περιγράφει καλύτερα την έρευνα που διεξάγεται εκεί.

Μια περισσότερο εκτεταμένη ιστορική παρουσίαση για τη δημιουργία του CERN, αλλά και τις αντιρρήσεις που είχαν διατυπωθεί γι' αυτή την ενέργεια  ΕΔΩ  (από τον καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του ULSTER, Owen Barr). Η εργασία στο τέλος περιέχει μεγάλο πλήθος πηγών απ' όπου έχουν αντληθεί τα στοιχεία.

Πηγή: Today in Science History