Σαν σήμερα ... 1931 πέθανε ο Albert Michelson, ο πρώτος Αμερικανός που έλαβε το βραβείο Νόμπελ στις επιστήμες.

Φωτογραφία του Albert A. Michelson (αρχεία του Πανεπιστημίου του Σικάγο).

Σαν σήμερα, στις 9 Μαΐου 1931, πέθανε στην Πασαντίνα της Καλιφόρνιας, ο Albert Abraham Michelson, Αμερικανός φυσικός γνωστός από την μέτρηση της ταχύτητας του φωτός και ειδικά για το πείραμα Michelson-Morley. 

Ο Michelson γεννήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 1852 σε εβραϊκή οικογένεια στο Strzelno της επαρχίας Posen στην Πρωσία (τώρα στην Πολωνία). Το 1855 η οικογένειά του μετακόμισε στις Η.Π.Α. Μεγάλωσε στο Murphy's Camp της Καλιφόρνιας και στη Virginia City της Νεβάδα, όπου ο πατέρας του ήταν έμπορος. Τέλειωσε δημόσιο γυμνάσιο στο Σαν Φρανσίσκο, μένοντας στο σπίτι της θείας του, Henriette Levy.

Το 1869, ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Ulysses S. Grant απένειμε στον Michelson υποτροφία για να σπουδάσει στην Ναυτική Ακαδημία. Κατά τη διάρκεια των επομένων τεσσάρων ετών παρουσίασε ιδιαίτερη πρόοδο στην οπτική, τη θερμότητα, την κλιματολογία και το σχέδιο. Αφού αποφοίτησε το 1873, υπηρέτησε δύο χρόνια στη θάλασσα και το 1875 επέστρεψε στην Ακαδημία όπου έγινε καθηγητής φυσικής και χημείας μέχρι το 1879. 

Το 1877 παντρεύτηκε την Margaret Hemingway, κόρη εύπορου χρηματιστή και δικηγόρου της Νέας Υόρκης. Απέκτησαν δύο γιους και μια κόρη.

Το 1877, ενώ βρισκόταν στην Annapolis, ξεκίνησε τα πρώτα του πειράματα για την μέτρηση της ταχύτητας του φωτός. Το 1879 μέτρησε την ταχύτητα του φωτός στον αέρα σε 299.864 ± 51 km/s και υπολόγισε την ταχύτητα του φωτός στο κενό στην τιμή 299.940 km/s. 

Χειρόγραφες σημειώσεις του Michelson για τον υπολογισμό της ταχύτητας του φωτός.

Το 1879, τοποθετήθηκε στο Ναυτικό Γραφείο Almanac της Ουάσιγκτον (τμήμα του Ναυτικού Παρατηρητηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών), για να συνεργαστεί με τον Simon Newcomb. Το επόμενο έτος έλαβε άδεια απουσίας για να συνεχίσει τις σπουδές του στην Ευρώπη. Επισκέφτηκε τα Πανεπιστήμια του Βερολίνου και της Χαϊδελβέργης, καθώς και το Collège de France και την École Polytechnique στο Παρίσι. Το 1881 παραιτήθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό και συνέχισε τις σπουδές του στην Ευρώπη.  

Το 1883 επέστρεψε στις Η.Π.Α. και αποδέχτηκε θέση καθηγητή φυσικής στην Σχολή Εφαρμοσμένων Επιστημών Case στο Cleveland του Οχάιο και επικεντρώθηκε στην δημιουργία ενός βελτιωμένου συμβολόμετρου. 

Το 1887, ο Michelson και ο Edward Morley με τη βοήθεια του συμβολόμετρου Michelson έστησαν το περίφημο πείραμα Michelson–Morley, με το οποίο απέδειξαν ότι δεν υπήρχε "αιθέρας" και ότι ήταν αδύνατο να μετρηθεί η απόλυτη ταχύτητα της Γης.

Λέγεται ότι αυτό έδωσε τη βάση στον Αϊνστάιν για να συνάγει το Αξίωμα του Φωτός της ειδικής θεωρίας της σχετικότητας. 

Το 1889 ο Michelson έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Clark στο Worcester της Μασαχουσέτης και το 1892 διορίστηκε καθηγητής και πρώτος προϊστάμενος του Τμήματος Φυσικής στο πρόσφατα οργανωμένο Πανεπιστήμιο του Σικάγο.

Το 1899 παντρεύτηκε την Edna Stanton και απέκτησαν τρεις κόρες.

Το 1906, ο Edward B. Rosa και το Εθνικό Γραφείο Προτύπων χρησιμοποίησαν μια νέα μέθοδο για να μετρήσουν την ταχύτητα του φωτός στην τιμή 299.781 ± 10 km/s. Παρά το γεγονός ότι η μέθοδος αμφισβητήθηκε, έδωσε την ευκαιρία για νέες καλύτερες μετρήσεις.

Το 1907, ο Michelson είχε την τιμή να είναι ο πρώτος Αμερικανός που έλαβε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής "για τα οπτικά όργανα ακριβείας και τις φασματοσκοπικές και μετρολογικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν με τη βοήθειά τους".

Το βραβείο Νόμπελ για τον Michelson.

Κατά τη διάρκεια διάρκεια του Α' Παγκοσμίου πολέμου επέστρεψε στο ναυτικό και είχε την ευκαιρία να συνεχίσει την έρευνά του σε συσκευές ναυτικής χρήσης.

Μετά τον πόλεμο ασχολήθηκε περισσότερο με την αστρονομία. Έτσι, το 1920, με τη βοήθεια του συμβολομέτρου του, υπολόγισε τη διάμετρο του αστεριού Betelgeuse. Αυτή η μέτρηση θεωρείται ο πρώτος ακριβής προσδιορισμός μεγέθους αστεριού.

Από το 1920 ο Michelson άρχισε να σχεδιάζει μια καινούρια μέτρηση της ταχύτητας του φωτός από το Αστεροσκοπείο του όρους Wilson. Το 1924 η μέτρηση έδωσε τιμή 299.796 ± 4 km/s και το 1925 μια νέα μέτρηση επηρεάστηκε από το σύννεφο του καπνού που δημιουργήθηκε στην περιοχή από δασικές φωτιές, αλλά και από πρόσφατο σεισμό που συνέβη στην Santa Barbara με μέγεθος 6,3 στην κλίμακα Ρίχτερ.

Η περίοδος μετά το 1927 σηματοδότησε την εμφάνιση νέων μετρήσεων της ταχύτητας του φωτός με τη χρήση νέων ηλεκτρο-οπτικών συσκευών.

Το 1929 ο Michelson παραιτήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο για να εργαστεί στο Αστεροσκοπείο του όρους Wilson.

Το 1930 ξεκίνησε συνεργασία με τον Francis G. Pease και τον Fred Pearson ακολουθώντας μια καινούρια μέθοδο με τη χρήση σωλήνα κενού, για να αποφύγουν τις τυχόν ατμοσφαιρικές επιδράσεις. Για να πραγματοποιήσουν τις μετρήσεις χρησιμοποίησαν ένα σωλήνα μήκους 1,6 χιλιομέτρων διαμέτρου 3 ποδιών στο αγρόκτημα Irvine κοντά στην Santa Ana της Καλιφόρνια. Πετυχαίνοντας διαδοχικές αντανακλάσεις, κατάφεραν ν' αυξήσουν τη διαδρομή του φωτός στα 10 μίλια. 

Για πρώτη φορά στην ιστορία, η ταχύτητα του φωτός μετρήθηκε σε ένα σχεδόν τέλειο κενό με πίεση μόλις 0,5 mm υδραργύρου.

Δυστυχώς ο Michelson δεν ευτύχησε να δει την ολοκλήρωση του πειράματος. Μέχρι τις 9 Μαΐου 1931 που πέθανε σε ηλικία 79 ετών, είχαν πραγματοποιηθεί μόλις οι 36 από τις 233 μετρήσεις που συνολικά καταγράφηκαν. Η εργασία δημοσιεύτηκε μετά το θάνατο του Michelson, το 1935 και έδινε ως τιμή ταχύτητας του φωτός 299,774 ± 11 km/s.

Ο Albert Michelson τιμήθηκε με πολλά βραβεία και μετάλλια, ενώ υπήρξε μέλος πολλών επιστημονικών ενώσεων. 

Ο κρατήρας Michelson της σελήνης έχει το όνομά του.  

Πηγή: Today in Science History