Σαν σήμερα ... 1900 γεννήθηκε ο Γάλλος φυσικός Frederic Joliot-Curie.

Πορτραίτο του Frederic Joliot-Curie
από τον Πάμπλο Πικάσο (1959).

Σαν σήμερα, στις 19 Μαρτίου 1900, γεννήθηκε στο Παρίσι ο Γάλλος φυσικός Jean Frédéric Joliot (Ζαν Φρεντερίκ Ζολιό), μετέπειτα Curie (Κιουρί), όταν παντρεύτηκε την Irène, κόρη της Marie Curie. 

Φοίτησε στην Ανώτερη Σχολή Βιομηχανικής Φυσικής και Χημείας της πόλης του Παρισιού. 

Το 1925 έγινε βοηθός της Μαρί Κιουρί, στο Ινστιτούτο Ραδίου (τώρα Ινστιτούτο Κιουρί). Εκεί γνώρισε κι ερωτεύτηκε την 28χρονη κόρη της, Ιρέν Κιουρί και λίγο αργότερα, στις 4 Οκτωβρίου 1926, αφού παντρεύτηκαν, το ζευγάρι συμφώνησε ν' αλλάξει το επίθετό του σε Ζολιό-Κιουρί. (Η κόρη τους ισχυρίζεται ότι υπέγραφαν τις επιστημονικές εργασίες τους ξεχωριστά ως Φρεντερίκ Ζολιό και Ιρέν Κιουρί). Με την επιμονή της Μαρί Κιουρί ο Φρεντερίκ Ζολιό απέκτησε δεύτερο πτυχίο μπακαλορεά, μπάτσελορ και τέλος διδακτορικό στην Επιστήμη, κάνοντας την τελική του εργασία πάνω στην ηλεκτροχημεία των ραδιοστοιχείων.

Ενώ ήταν λέκτορας στη σχολή Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, συνεργαζόμενος με τη σύζυγό του στην έρευνα της δομής του ατόμου και συγκεκριμένα στη μελέτη των πυρήνων που είχαν συγκρουστεί με άλλα σωματίδια, κατέληξαν σε συμπεράσματα που βοήθησαν πολύ στην ανακάλυψη του νετρονίου από τον James Chadwick το 1932 και του ποζιτρονίου από τον Carl Anderson το 1932, επίσης. 

Η σημαντικότερη συμβολή του ζεύγους Ζολιό-Κιουρί ήταν η ανακάλυψη της τεχνητής ραδιενέργειας. Βομβαρδίζοντας πυρήνες βορίου, αλουμινίου και μαγνησίου με σωμάτια α (πυρήνες ηλίου), παρήγαγαν ραδιενεργά ισότοπα στοιχείων που, υπό κανονικές συνθήκες, δεν είναι ραδιενεργά.

Αυτή η ανακάλυψη οδήγησε σε σημαντικές εφαρμογές σε διάφορες επιστημονικές περιοχές (π.χ. στην Ιατρική), αλλά είχε και τεράστιο ενδιαφέρον για τις προσπάθειες «τιθάσευσης» της ατομικής ενέργειας, που, μεταξύ άλλων, οδήγησαν και στη δημιουργία της ατομικής βόμβας.

Το 1935 μοιράστηκε με την Ιρέν το βραβείο Νόμπελ Χημείας "ως αναγνώριση της σύνθεσης των νέων ραδιενεργών στοιχείων".

Το ζεύγος  Frederic και Irène Joliot-Curie στο εργαστήριό τους.

Το 1934, ο Ζολιό έγινε μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος Γαλλίας, το 1935 της Επιτροπής Επαγρύπνησης Αντιφασιστών Διανοουμένων και το 1936 μέλος της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Από το 1937, οργάνωνε αποστολές οπλισμού και άλλων υλικών στον ένοπλο λαό της Ισπανίας, που στον εμφύλιο πόλεμο αντιμαχόταν τις φασιστικές δυνάμεις του Φράνκο.

Το 1937 αποχώρησε από το Ινστιτούτο Ραδίου για να γίνει καθηγητής στο Κολέγιο της Γαλλίας, δουλεύοντας πάνω στις αλυσιδωτές αντιδράσεις και τις απαιτήσεις για την επιτυχή κατασκευή ενός πυρηνικού αντιδραστήρα ο οποίος θα χρησιμοποιούσε ελεγχόμενη πυρηνική σχάση για την παραγωγή ενέργειας με τη χρήση ουρανίου και βαρέος ύδατος. 

Ο Ζολιό-Κιουρί ήταν ένας από τους επιστήμονες που αναφέρονταν στο γράμμα του Άλμπερτ Αϊνστάιν το 1939 προς τον πρόεδρο Ρούσβελτ ως ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες στις αλυσιδωτές αντιδράσεις. 

Μετά την εισβολή των ναζί στη Γαλλία, ο Ζολιό πήρε την απόφαση να διακόψει προσωρινά τις μελέτες του για τον πυρήνα του ατόμου και φυγάδευσε στην Αγγλία όλα τα ντοκουμέντα των εργασιών του και τα υλικά που χρησιμοποιούσε στις έρευνές του, για να μην πέσουν στα χέρια των ναζί.

Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής της Γαλλίας, ο Ζολιό έμενε στο Παρίσι (από το 1944, που τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του έφυγαν για την Ελβετία, χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Jean-Pierre Gaumont). Πήρε μέρος στην Αντίσταση, αρχικά ως μέλος και αργότερα ως επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου, του πολιτικού σκέλους της ένοπλης αντίστασης στην οποία ηγετικό ρόλο είχε το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Στις μάχες για την απελευθέρωση του Παρισιού, χρησιμοποιούσε το εργαστήριό του για να φτιάχνει εκρηκτικά για τις δυνάμεις της Αντίστασης.

Την άνοιξη του 1942 έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος. 

Μετά την απελευθέρωση της Γαλλίας, υπηρέτησε ως διευθυντής του Εθνικού Γαλλικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας (CNRS) και το 1945 διορίστηκε από τον Σαρλ Ντε Γκωλ πρώτος Επίτροπος για την Ατομική Ενέργεια στη Γαλλία.  Το 1948, επέβλεψε την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού αντιδραστήρα στη Γαλλία. Στις προσπάθειες αυτές συνέβαλε και η σύζυγός του, η οποία το 1946 ανέλαβε διευθύντρια του Ινστιτούτου Ραδίου.

Η δράση του ως μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας προκάλεσε την καθαίρεση από τα καθήκοντα του Επιτρόπου το 1950, χωρίς απώλεια της θέσης του καθηγητή στο Κολέγιο της Γαλλίας. Η αποπομπή συνέβη μετά την ομιλία του στο 12ο Συνέδριο του Γαλλικού ΚΚ. Λίγους μήνες αργότερα, απομακρύνθηκε και η σύζυγός του.

Ο Ζολιό-Κιουρί ήταν ένας από τους έντεκα επιστήμονες που υπέγραψαν το μανιφέστο Ράσελ-Αϊνστάιν το 1955.

Το 1956 εκλέχτηκε στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΚ Γαλλίας.

Ο Ζολιό-Κιουρί ήταν μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών και της Ακαδημίας Ιατρικής. Είχε τιμηθεί από το Γαλλικό κράτος ως Commandeur της Λεγεώνας της Τιμής. 

Το 1946 εξελέγη ως εξωτερικό μέλος της Royal Society του Λονδίνου.

Το 1951 πήρε από τη Σοβιετική Ένωση το Βραβείο Ειρήνης Στάλιν για το έργο του ως πρόεδρος του Παγκοσμίου Συμβουλίου για την Ειρήνη.

Ο κρατήρας Joliot στη Σελήνη έχει ονομαστεί προς τιμή του.

Ο Φρέντερικ και η Ιρέν Ζολιό-Κιουρί είχαν δύο παιδιά. Την Hélène Langevin-Joliot που γεννήθηκε το 1927 και ήταν επίσης πυρηνικός φυσικός, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού και τον Pierre Joliot, που γεννήθηκε το 1932 και ήταν βιοχημικός στο Εθνικό Γαλλικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Φρέντερικ Ζολιό-Κιουρί αφοσιώθηκε στη δημιουργία ενός κέντρου πυρηνικής φυσικής στο Orsay, όπου σπούδασαν και τα παιδιά του.

Ο Φρέντερικ Ζολιό-Κιουρί πέθανε στο Παρίσι στις 14 Αυγούστου 1958, σε ηλικία 58 ετών.

Πηγή: Today in Science History