 |
| Jean François Pilâtre de Rozier |
Σαν σήμερα, στις 30 Μαρτίου 1754, γεννήθηκε στη Metz (Μετς) της Lorraine ο Jean François Pilâtre de Rozier (Ζαν-Φρανσουά Πιλάτρ ντε Ροζιέ) που ήταν ένας από τους πρωτοπόρους της αεροναυτικής.
Ήταν ο τρίτος γιος του Mathurin Pilâtre (Ματουρίν Πιλάτρ) που ήταν γνωστός και ως "ντε Ροζιέ" και της Marie Louise Wilmard (Μαρί Λουίζ Βιλμάρ). Ο πατέρας του Jean François ήταν πρώην στρατιωτικός που είχε διακριθεί στη μαχή της Picardie και στη συνέχεια έγινε ξενοδόχος.
Μέχρι τα 18 χρόνια του o Jean François φοίτησε στο Saint Louis College της Μετς και το 1773 έφυγε για το Παρίσι. Εκεί τον πήρε υπό την προστασία του ο Thirion, ένας από τους φαρμακοποιούς του βασιλιά της Γαλλίας Louis XVI (Λουδοβίκος 16ος). Με την προτροπή του Thirion γράφτηκε στην Ακαδημία της Ρενς όπου διδάχτηκε φυσική και χημεία. Στην Ακαδημία τράβηξε την προσοχή του δούκα του Rochefoucault-Liancourt (Προβηγκία), με την καθοδήγηση του οποίου διδάχτηκε τη χημεία των φυτικών φαρμάκων. Το ενδιαφέρον του Jean François για τη χημεία των φαρμάκων είχε ξεκινήσει από το στρατιωτικό νοσοκομείο της Μετς, που το επισκεπτόταν όταν ζούσε εκεί.
Το 1776, με το τέλος των σπουδών του, επέστρεψε στο Παρίσι όπου διορίστηκε στον τομέα φυσικής ιστορίας στο Συμβούλιο των Επιστημών του δούκα της Προβηγκίας. Ένα χρόνο αργότερα πέθανε ο προστάτης του Thirion. Η χήρα του προσέφερε στον Jean François θέση στην υπηρεσία της δούκισας της Προβηγκίας, η οποία του έδωσε το ευγενές όνομα Pilâtre de Rozier.
Το 1779 έγινε στην πόλη Reims μέλος της Société d' Émulation όπου παρέκμεινςε για ένα χρόνο, πριν επιστρέψει στο Παρίσι.
Στις 11 Δεκεμβρίου 1781, ο Jean François Pilâtre άνοιξε στην οδό Sainte Avoye (Σεντ Αβουά) της συνοικίας Μαραί του Παρισιού, Επιστημονικό Μουσείο. Εκεί, παρουσία ευγενών, πραγματοποιούσε επιδείξεις πειραμάτων φυσικής και χημείας. Παράλληλα ασχολείτο ερευνητικά με τον τομέα των αερίων, που εκείνη την εποχή αποτελούσε ένα νέο πεδίο ερευνών.
To 1785 εφηύρε τον αναπνευστήρα ("μάσκα αερίων"), μια προστατευτική μάσκα για τις αναθυμιάσεις βλαβερών αερίων. Η ίδρυση του μουσείου τον έφερε σ' επαφή με τον Lavoisier (Λαβουαζιέ), τον Benjamin Franklin (Βενιαμίν Φραγκλίνο) και τους αδελφούς Montgolfier (Μονγκολφιέρ).
Στις 19 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου βοήθησε τους Montgolfier ν' ανεβάσουν ένα αερόστατο από την αυλή του Ανακτόρου των Βερσαλλιών. Το αερόστατο είχε ως επιβάτες έναν κόκορα, μια πάπια κι ένα αρνί, που το ονόμασαν Montauciel, από το παρατσούκλι της Μαρίας Αντουανέτας. Το αερόστατο πέταξε για 8 λεπτά πριν συντριβεί λίγα χιλιόμετρα μακριά. Αυτή η πτήση έπεισε τους συντελεστές του εγχειρήματος ότι είχε έρθει η ώρα για να είναι ο άνθρωπος επιβάτης του αερόστατου.
Ο βασιλιάς της Γαλλίας Louis XVI αποφάσισε πως το πλήρωμα της πρώτης ελεύθερης επανδρωμένης πτήσης με αερόστατο θα ήταν δύο καταδικασμένοι εγκληματίες. Όμως ο Pilâtre de Rozier με τον Marquis d'Arlandes, μετά από επίμονο αγώνα, έπεισαν το περιβάλλον του βασιλιά, ότι θα ήταν τιμή για την Γαλλία, να πετάξουν πάνω από τους πύργους του καθεδρικού ναού των Παρισίων οι ίδιοι, δύο ευγενείς, αντί για δύο εγκληματίες.
Η δεύτερη πετυχημένη πτήση του de Rozier έγινε στις 23 Ιουνίου 1784, αφού είχε προηγηθεί μια μάλλον αποτυχημένη πτήση στη Λυών, με 6 άτομα επιβάτες (ο de Rozier, ο Joseph Montgolfier και 4 Γάλλοι ευγενείς που πλήρωσαν), στις 19 Ιανουαρίου 1784.
Η πτήση αυτή έγινε με μια τροποποιημένη έκδοση του πρώτου αερόστατου των αδελφών Montgolfier που του έδωσαν το όνομα "La Marie-Antoinette" προς τιμή της βασίλισσας και είχε συνεπιβάτη τον Joseph Proust. Η απελευθέρωση του αερόστατου έγινε με την παρουσία του βασιλιά της Γαλλίας και του βασιλιά της Σουηδίας Gustav III που βρισκόταν εκεί ινκόγνιτο. Το αερόστατο πέταξε βόρεια σε ύψος περίπου 3.000 μέτρων, πάνω από τα σύννεφα. Ταξίδεψαν απόσταση 52 χιλιομέτρων σε 45 λεπτά, προτού το κρύο και οι αναταράξεις τους αναγκάσουν να προσγειωθούν στο Luzarches (Λιζάρκ), κοντά στο δάσος του Chantilly (Σαντιγί). Μ' αυτή την πτήση, το δίδυμο των αεροναυτών, πέτυχαν ρεκόρ ταχύτητας, υψομέτρου και απόστασης.
Κατά τη διάρκεια των δύο επόμενων ετών ο de Rozier ταξίδεψε σε ολόκληρη τη Γαλλία προωθώντας την ιδέα της αεροστατικής, παραμελώντας ουσιαστικά το Μουσείο που είχε ιδρύσει.
Το επόμενο σχέδιο του de Rozier ήταν η προσπάθειά του να διασχίσει τη Μάγχη από την Γαλλία προς την Αγγλία. Όμως, οι δυνατότητες του αερόστατου των Montgolfier δεν ήταν αρκετές γι' αυτό το εγχείρημα. Έτσι, προσπάθησε να χρησιμοποιήσει ένα σύνθετο αερόστατο, συνδυασμό μπαλονιού με θερμό αέρα και μπαλόνι με αέριο υδρογόνο. Η προετοιμασία της ομάδας έγινε με στόχο ν' αναχωρήσει μέσα στο φθινόπωρο του 1784, αλλά η προσπάθεια δεν τελεσφόρησε.
Στις 7 Ιανουαρίου 1785, ένας άλλος Γάλλος, ο Jean-Pierre Blanchard, με συνεπιβάτη τον Αμερικανό Δρ John Jeffries, έγινε το πρώτο δίδυμο που πέταξε με αερόστατο πάνω από το στενό της Μάγχης, με πορεία από την Αγγλία προς την Γαλλία.
Μέχρι τα 18 χρόνια του o Jean François φοίτησε στο Saint Louis College της Μετς και το 1773 έφυγε για το Παρίσι. Εκεί τον πήρε υπό την προστασία του ο Thirion, ένας από τους φαρμακοποιούς του βασιλιά της Γαλλίας Louis XVI (Λουδοβίκος 16ος). Με την προτροπή του Thirion γράφτηκε στην Ακαδημία της Ρενς όπου διδάχτηκε φυσική και χημεία. Στην Ακαδημία τράβηξε την προσοχή του δούκα του Rochefoucault-Liancourt (Προβηγκία), με την καθοδήγηση του οποίου διδάχτηκε τη χημεία των φυτικών φαρμάκων. Το ενδιαφέρον του Jean François για τη χημεία των φαρμάκων είχε ξεκινήσει από το στρατιωτικό νοσοκομείο της Μετς, που το επισκεπτόταν όταν ζούσε εκεί.
Το 1776, με το τέλος των σπουδών του, επέστρεψε στο Παρίσι όπου διορίστηκε στον τομέα φυσικής ιστορίας στο Συμβούλιο των Επιστημών του δούκα της Προβηγκίας. Ένα χρόνο αργότερα πέθανε ο προστάτης του Thirion. Η χήρα του προσέφερε στον Jean François θέση στην υπηρεσία της δούκισας της Προβηγκίας, η οποία του έδωσε το ευγενές όνομα Pilâtre de Rozier.
Το 1779 έγινε στην πόλη Reims μέλος της Société d' Émulation όπου παρέκμεινςε για ένα χρόνο, πριν επιστρέψει στο Παρίσι.
 |
| Λιθογραφία με την πρώτη επιτυχημένη απογείωση των Pilâtre de Rozier και Marquis d'Arlandes, στις 21 Νοεμβρίου 1783. (από Wikimedia Commons) |
Στις 11 Δεκεμβρίου 1781, ο Jean François Pilâtre άνοιξε στην οδό Sainte Avoye (Σεντ Αβουά) της συνοικίας Μαραί του Παρισιού, Επιστημονικό Μουσείο. Εκεί, παρουσία ευγενών, πραγματοποιούσε επιδείξεις πειραμάτων φυσικής και χημείας. Παράλληλα ασχολείτο ερευνητικά με τον τομέα των αερίων, που εκείνη την εποχή αποτελούσε ένα νέο πεδίο ερευνών.
To 1785 εφηύρε τον αναπνευστήρα ("μάσκα αερίων"), μια προστατευτική μάσκα για τις αναθυμιάσεις βλαβερών αερίων. Η ίδρυση του μουσείου τον έφερε σ' επαφή με τον Lavoisier (Λαβουαζιέ), τον Benjamin Franklin (Βενιαμίν Φραγκλίνο) και τους αδελφούς Montgolfier (Μονγκολφιέρ).
Οι αδελφοί Etienne και Joseph Montgolfier ήταν παραγωγοί χαρτιού, αλλά παράλληλα ασχολούντο και με μια άλλη πρωτοποριακή για την εποχή δραστηριότητα. Προσπαθούσαν να δημιουργήσουν μια κατασκευή, το αερόστατο, με την οποία ο άνθρωπος θα κατάφερνε να πετάξει.
Στις 4 Ιουνίου 1783, έγινε η πρώτη δημόσια επίδειξη του αερόστατου των αδελφών Montgolfier στην περιοχή Annonay (Ardèche) και σ' αυτήν παρευρισκόταν ο Pilâtre de Rozier.Στις 19 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου βοήθησε τους Montgolfier ν' ανεβάσουν ένα αερόστατο από την αυλή του Ανακτόρου των Βερσαλλιών. Το αερόστατο είχε ως επιβάτες έναν κόκορα, μια πάπια κι ένα αρνί, που το ονόμασαν Montauciel, από το παρατσούκλι της Μαρίας Αντουανέτας. Το αερόστατο πέταξε για 8 λεπτά πριν συντριβεί λίγα χιλιόμετρα μακριά. Αυτή η πτήση έπεισε τους συντελεστές του εγχειρήματος ότι είχε έρθει η ώρα για να είναι ο άνθρωπος επιβάτης του αερόστατου.
 |
| Αναπαράσταση του αερόστατου με το αρνί Montauciel. |
Ο βασιλιάς της Γαλλίας Louis XVI αποφάσισε πως το πλήρωμα της πρώτης ελεύθερης επανδρωμένης πτήσης με αερόστατο θα ήταν δύο καταδικασμένοι εγκληματίες. Όμως ο Pilâtre de Rozier με τον Marquis d'Arlandes, μετά από επίμονο αγώνα, έπεισαν το περιβάλλον του βασιλιά, ότι θα ήταν τιμή για την Γαλλία, να πετάξουν πάνω από τους πύργους του καθεδρικού ναού των Παρισίων οι ίδιοι, δύο ευγενείς, αντί για δύο εγκληματίες.
Έτσι, στις 21 Νοεμβρίου 1783 περίπου στις 2 μ.μ., ξεκινώντας από τους κήπους του Ανακτόρου της Muette στο Δάσος της Boulogne, με την παρουσία του ίδιου του βασιλιά, ο Jean François Pilâtre de Rozier με τον François Laurent, Marquis d'Arlandes, έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που έκαναν ελεύθερη πτήση με το αερόστατο θερμού αέρα των αδελφών Montgolfier. Στην 25λεπτη πτήση τους ταξίδεψαν αργά για περίπου 9 χιλιόμετρα (5,5 μίλια) προς το νότο, φτάνοντας σε ύψος 914 μέτρων (3.000 πόδια), προτού επιστρέψουν στο έδαφος, στο προάστιο Butte-aux-Cailles του Παρισιού.
Η δεύτερη πετυχημένη πτήση του de Rozier έγινε στις 23 Ιουνίου 1784, αφού είχε προηγηθεί μια μάλλον αποτυχημένη πτήση στη Λυών, με 6 άτομα επιβάτες (ο de Rozier, ο Joseph Montgolfier και 4 Γάλλοι ευγενείς που πλήρωσαν), στις 19 Ιανουαρίου 1784.
Η πτήση αυτή έγινε με μια τροποποιημένη έκδοση του πρώτου αερόστατου των αδελφών Montgolfier που του έδωσαν το όνομα "La Marie-Antoinette" προς τιμή της βασίλισσας και είχε συνεπιβάτη τον Joseph Proust. Η απελευθέρωση του αερόστατου έγινε με την παρουσία του βασιλιά της Γαλλίας και του βασιλιά της Σουηδίας Gustav III που βρισκόταν εκεί ινκόγνιτο. Το αερόστατο πέταξε βόρεια σε ύψος περίπου 3.000 μέτρων, πάνω από τα σύννεφα. Ταξίδεψαν απόσταση 52 χιλιομέτρων σε 45 λεπτά, προτού το κρύο και οι αναταράξεις τους αναγκάσουν να προσγειωθούν στο Luzarches (Λιζάρκ), κοντά στο δάσος του Chantilly (Σαντιγί). Μ' αυτή την πτήση, το δίδυμο των αεροναυτών, πέτυχαν ρεκόρ ταχύτητας, υψομέτρου και απόστασης.
 |
| Λιθογραφία του κήπου των Βερσαλλιών με το αερόστατο που απογειώθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 1783 (Montauciel). |
Κατά τη διάρκεια των δύο επόμενων ετών ο de Rozier ταξίδεψε σε ολόκληρη τη Γαλλία προωθώντας την ιδέα της αεροστατικής, παραμελώντας ουσιαστικά το Μουσείο που είχε ιδρύσει.
Το επόμενο σχέδιο του de Rozier ήταν η προσπάθειά του να διασχίσει τη Μάγχη από την Γαλλία προς την Αγγλία. Όμως, οι δυνατότητες του αερόστατου των Montgolfier δεν ήταν αρκετές γι' αυτό το εγχείρημα. Έτσι, προσπάθησε να χρησιμοποιήσει ένα σύνθετο αερόστατο, συνδυασμό μπαλονιού με θερμό αέρα και μπαλόνι με αέριο υδρογόνο. Η προετοιμασία της ομάδας έγινε με στόχο ν' αναχωρήσει μέσα στο φθινόπωρο του 1784, αλλά η προσπάθεια δεν τελεσφόρησε.
Στις 7 Ιανουαρίου 1785, ένας άλλος Γάλλος, ο Jean-Pierre Blanchard, με συνεπιβάτη τον Αμερικανό Δρ John Jeffries, έγινε το πρώτο δίδυμο που πέταξε με αερόστατο πάνω από το στενό της Μάγχης, με πορεία από την Αγγλία προς την Γαλλία.
Εν τω μεταξύ ο de Rozier συνέχιζε την προσπάθειά του, πιεζόμενος από τους χρηματοδότες του, αλλά και από την κυβέρνηση. Προαισθανόμενος ίσως τι θα ακολουθήσει, καταθέτει στο Ναυαρχείο την διαθήκη του.
Στις 15 Ιουνίου 1785, περίπου στις 7 το πρωί, μ' ένα καιρό ελάχιστα ευνοϊκό, ο de Rozier έχοντας συνεπιβάτη τον Pierre Ange Romain, απογειώνονται από την Boulogne-sur-Mer, μια πόλη στη βόρεια Γαλλία. Μην έχοντας διανύσει μεγάλη απόσταση, η αλλαγή της διεύθυνσης του ανέμου τους έσπρωξε προς τα πίσω. Σε περίπου 5 χιλιόμετρα από το σημείο εκκίνησης τους, το αερόστατο ξαφνικά ξεφούσκωσε (χωρίς το κάλυμμα να πιάσει φωτιά) και πέφτοντας από ύψος 450 μέτρων (1500 πόδια) συνετρίβη στο Wimereux (Βιμερέ), κοντά στο Pas-de-Calais. Ο θάνατος του de Rozier ήταν ακαριαίος, ενώ ο σύντροφός του Pierre Romain επέζησε για λίγα λεπτά.
 |
| Λιθογραφία με τον θάνατο των de Rozier και Pierre Romain. (από Wikimedia Commons) |
Η είδηση του θανάτου των δύο πρωτοπόρων αεροναυτών μεταδόθηκε στο Παρίσι και σε όλη τη Γαλλία με απίστευτη ταχύτητα. Οκτώ μέρες αργότερα η πρώην μνηστή του de Rozier βρέθηκε νεκρή, ίσως από αυτοκτονία.
Τα σώματα των δύο νεκρών θάφτηκαν στο νεκροταφείο της Wimille, στην εκκλησία Saint-Pierre.
Ο βασιλιάς της Γαλλίας προσέφερε μετάλλιο και σύνταξη στην οικογένεια του de Rozier.
Αργότερα, στο σημείο της συντριβής του αερόστατου, τοποθετήθηκε ένας οβελίσκος σε ανάμνηση του γεγονότος.
Προς τιμή του Jean François Pilâtre de Rozier, στο σύγχρονο υβριδικό αερόστατο θερμού αέρα και αερίου έχει δοθεί η ονομασία Rozier.
- Οργανισμός Pilâtre de Rozier.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου