 |
| Franz Aepinus |
Σαν σήμερα, στις 13 Δεκεμβρίου 1724, γεννήθηκε ο Franz Maria Ulrich Theodor Hoch Aepinus (Επινούς), στο Rostock (Ρόστοκ) της Γερμανίας. Ο Aepinus είναι περισσότερο γνωστός για την έρευνά του στον ηλεκτρισμό και τον μαγνητισμό.
Ο πατέρας του Franz Albert Aepinus ήταν καθηγητής Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ρόστοκ και προερχόταν από τον Johannes Aepinus, πολύ γνωστό θεολόγο, που είχε πρωτοστατήσει στη Λουθηρανική Μεταρρύθμιση. Το αρχικό όνομα της οικογένειας ήταν Hoeck ή Hoch, όμως ο προπάππους του Franz το είχε αλλάξει σε Aepinus, δίνοντας την ελληνική λέξη που αντιστοιχούσε στην μετάφραση του γερμανικού ονόματος (αιπινός = υψηλός, δυσπρόσιτος).
Ο Franz Aepinus σπούδασε Ιατρική και Μαθηματικά στα Πανεπιστήμια της Ιένας και του Ρόστοκ, αλλά ασχολήθηκε και με τη Φυσική. Παρέμεινε στο πανεπιστήμιο του Ρόστοκ διδάσκοντας μαθηματικά μέχρι το 1755. Αυτή τη χρονιά έγινε διευθυντής του Αστεροσκοπείου του Βερολίνου και εκλέχτηκε στην Ακαδημία του Βερολίνου.
Ο πατέρας του Franz Albert Aepinus ήταν καθηγητής Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ρόστοκ και προερχόταν από τον Johannes Aepinus, πολύ γνωστό θεολόγο, που είχε πρωτοστατήσει στη Λουθηρανική Μεταρρύθμιση. Το αρχικό όνομα της οικογένειας ήταν Hoeck ή Hoch, όμως ο προπάππους του Franz το είχε αλλάξει σε Aepinus, δίνοντας την ελληνική λέξη που αντιστοιχούσε στην μετάφραση του γερμανικού ονόματος (αιπινός = υψηλός, δυσπρόσιτος).
Ο Franz Aepinus σπούδασε Ιατρική και Μαθηματικά στα Πανεπιστήμια της Ιένας και του Ρόστοκ, αλλά ασχολήθηκε και με τη Φυσική. Παρέμεινε στο πανεπιστήμιο του Ρόστοκ διδάσκοντας μαθηματικά μέχρι το 1755. Αυτή τη χρονιά έγινε διευθυντής του Αστεροσκοπείου του Βερολίνου και εκλέχτηκε στην Ακαδημία του Βερολίνου.
Κατά τη διετή διαμονή του στο Βερολίνο έκανε σημαντικές αστρονομικές έρευνες και είχε την ευκαιρία να συνεργασθεί στα μαθηματικά με τον Leonhard Euler (έμενε στο σπίτι του κατά την παραμονή του στο Βερολίνο) και στη φυσική με τον φοιτητή Johan Wilcke που του κίνησε το ενδιαφέρον σε προβλήματα Ηλεκτρισμού.
Συνεργαζόμενος με τον Johan Wilcke μελέτησε το ορυκτό τουρμαλίνα, που είναι ημιπολύτιμος λίθος, συχνά χρησιμοποιούμενος ως διακοσμητικό υλικό και διαπίστωσε ότι η τουρμαλίνα έχει πιεζοηλεκτρικές ιδιότητες που σημαίνει ότι μπορεί να δημιουργήσει ηλεκτρικό φορτίο, όταν της εφαρμοστεί μηχανική καταπόνηση. Ο Aepinus, διαπιστώνοντας ότι οι ηλεκτρικές ιδιότητες της τουρμαλίνας έμοιαζαν με εκείνες ενός μαγνήτη, άρχισε να πιστεύει ότι τα ηλεκτρικά και μαγνητικά φαινόμενα είχαν σχέση μεταξύ τους.
 |
| Σελίδα με σχέδια και γραφικές παραστάσεις από το έργο του Aepinus "Tentamen theoriae electricitatis et magnetismi". |
Το 1757 πήρε την έδρα της Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης, όπου εργάστηκε μέχρι την αποχώρησή του το 1798.
Ως αποτέλεσμα των ερευνών που είχε ξεκινήσει στο Βερολίνο, το 1759 έγραψε το σημαντικότερο έργο του "Tentamen theoriae electricitatis et magnetismi" ("Μια απόπειρα στη θεωρία του ηλεκτρισμού και του μαγνητισμού") και ήταν το πρώτο έργο με εφαρμογή μαθηματικών στη μελέτη της θεωρίας του ηλεκτρισμού και του μαγνητισμού.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η μαθηματική αντιμετώπιση του ηλεκτρισμού σ' αυτό το έργο ήταν ανάλογη του νόμου για την βαρύτητα του Newton (π.χ. ότι οι ελκτικές και απωστικές δυνάμεις μεταξύ των φορτίων δρουν σε απόσταση και μειώνονται ανάλογα με το αντίστροφο του τετραγώνου της απόστασης μεταξύ των φορτισμένων σωμάτων). Ο νόμος του Coulomb (Κουλόμπ) διατυπώθηκε πολύ αργότερα.
Όπως έγραψε ο John L. Heilbron στο Dictionary of Scientific Biography (Λεξικό Επιστημονικής Βιογραφίας) το βιβλίο αυτό "... είναι ένα από τα πιο πρωτότυπα και σημαντικά βιβλία στην ιστορία του ηλεκτρισμού".
Το 1761 ο Aepinus δημοσίευσε διατριβή με τίτλο "De Distributione Caloris per Tellurem" ("Σχετικά με την Κατανομή της Θερμότητας στη Γη").
Έγραψε πολλά άρθρα για θέματα αστρονομίας, μηχανικής, οπτικής και καθαρών μαθηματικών σε περιοδικά που εξέδιδαν οι επιστημονικές ενώσεις της Αγ. Πετρούπολης και του Βερολίνου.
Ο Aepinus και ο Henry Cavendish διατύπωσαν θεωρίες για τον Ηλεκτρισμό, που ουσιαστικά ήταν ίδιες, χωρίς να υπάρχει κάποια επικοινωνία μεταξύ αυτών των δύο επιστημόνων. Ωστόσο, ο Aepinus δημοσίευσε τη θεωρία του περίπου δέκα χρόνια πριν από αυτήν του Cavendish.
Ακολουθώντας και βελτιώνοντας τις απόψεις του Benjamin Franklin, ο Aepinus πίστευε ότι μόνον ένα ηλεκτρικό (και ένα μαγνητικό) "ρευστό" υπάρχει κανονικά σε όλα τα υλικά σώματα και η περίσσεια ή το έλλειμμα αυτού του ρευστού εκδηλώνεται με την μορφή του θετικά ή αρνητικά φορτισμένου σώματος.
Το 1761 ο Aepinus εκλέχτηκε ως ξένο μέλος της Βασιλικής Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών.
Το 1764 διορίστηκε επικεφαλής της κρυπτογραφικής υπηρεσίας της Ρωσίας και κατείχε αυτή τη θέση για 33 χρόνια, μέχρι το 1797.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η μαθηματική αντιμετώπιση του ηλεκτρισμού σ' αυτό το έργο ήταν ανάλογη του νόμου για την βαρύτητα του Newton (π.χ. ότι οι ελκτικές και απωστικές δυνάμεις μεταξύ των φορτίων δρουν σε απόσταση και μειώνονται ανάλογα με το αντίστροφο του τετραγώνου της απόστασης μεταξύ των φορτισμένων σωμάτων). Ο νόμος του Coulomb (Κουλόμπ) διατυπώθηκε πολύ αργότερα.
Όπως έγραψε ο John L. Heilbron στο Dictionary of Scientific Biography (Λεξικό Επιστημονικής Βιογραφίας) το βιβλίο αυτό "... είναι ένα από τα πιο πρωτότυπα και σημαντικά βιβλία στην ιστορία του ηλεκτρισμού".
Το 1761 ο Aepinus δημοσίευσε διατριβή με τίτλο "De Distributione Caloris per Tellurem" ("Σχετικά με την Κατανομή της Θερμότητας στη Γη").
Έγραψε πολλά άρθρα για θέματα αστρονομίας, μηχανικής, οπτικής και καθαρών μαθηματικών σε περιοδικά που εξέδιδαν οι επιστημονικές ενώσεις της Αγ. Πετρούπολης και του Βερολίνου.
 |
| Σχέδιο του 1882 για τον πυκνωτή του Aepinus (Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Σεβίλης). |
Ο Aepinus και ο Henry Cavendish διατύπωσαν θεωρίες για τον Ηλεκτρισμό, που ουσιαστικά ήταν ίδιες, χωρίς να υπάρχει κάποια επικοινωνία μεταξύ αυτών των δύο επιστημόνων. Ωστόσο, ο Aepinus δημοσίευσε τη θεωρία του περίπου δέκα χρόνια πριν από αυτήν του Cavendish.
Ακολουθώντας και βελτιώνοντας τις απόψεις του Benjamin Franklin, ο Aepinus πίστευε ότι μόνον ένα ηλεκτρικό (και ένα μαγνητικό) "ρευστό" υπάρχει κανονικά σε όλα τα υλικά σώματα και η περίσσεια ή το έλλειμμα αυτού του ρευστού εκδηλώνεται με την μορφή του θετικά ή αρνητικά φορτισμένου σώματος.
Το 1761 ο Aepinus εκλέχτηκε ως ξένο μέλος της Βασιλικής Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών.
Το 1764 διορίστηκε επικεφαλής της κρυπτογραφικής υπηρεσίας της Ρωσίας και κατείχε αυτή τη θέση για 33 χρόνια, μέχρι το 1797.
Παρά το γεγονός ότι έχαιρε εκτίμησης από την τσαρίνα Αικατερίνη Β' (του ανέθεσε την εκπαίδευση του γιου της Παύλου Α'), ο Ρώσος επιστήμονας Μιχαήλ Λομονόσοφ απέρριπτε τις θεωρίες του Aepinus.
Με την καθοδήγηση του Aepinus, η Αικατερίνη Β' προσπάθησε να ιδρύσει κανονικά σχολεία σε όλη την Ρωσική αυτοκρατορία, όμως δίχως επιτυχία.
 |
| Ο τάφος του Franz Aepinus στο κοιμητήριο Raadi. |
Ο Aepinus με πειράματα που έκανε οδηγήθηκε στο σχεδιασμό ενός πυκνωτή παράλληλων πλακών, μια συσκευή που χρησιμοποιείται για την αποθήκευση ενέργειας. Άλλο επίτευγμά του ήταν η βελτίωση του μικροσκοπίου.
Πέθανε στο Dorpat της Ρωσίας, (σήμερα ονομάζεται Tartu και ανήκει στην Εσθονία) όπου είχε αποσυρθεί μετά την αποχώρησή του από το πανεπιστήμιο, στις 10 Αυγούστου 1802, σε ηλικία 78 ετών. Θάφτηκε στο Κοιμητήριο Raadi.
Στις 22 Ιανουαρίου 2009 ένας σεληνιακός κρατήρας ονομάστηκε Aepinus προς τιμή του.
Πέθανε στο Dorpat της Ρωσίας, (σήμερα ονομάζεται Tartu και ανήκει στην Εσθονία) όπου είχε αποσυρθεί μετά την αποχώρησή του από το πανεπιστήμιο, στις 10 Αυγούστου 1802, σε ηλικία 78 ετών. Θάφτηκε στο Κοιμητήριο Raadi.
Στις 22 Ιανουαρίου 2009 ένας σεληνιακός κρατήρας ονομάστηκε Aepinus προς τιμή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου