Σαν σήμερα ... 1927, δίνεται νέος ορισμός στη μονάδα μέτρησης "1 μέτρο".

MÈTRE ÉTALON

Σαν σήμερα, στις 30 Σεπτεμβρίου 1927, η 7η General Conference on Weights and Measures (Γενική Διάσκεψη Μέτρων και Σταθμών - CGPM) συμπλήρωσε τον μέχρι τότε ισχύοντα επίσημο ορισμό για τη μονάδα μέτρησης των αποστάσεων "1 μέτρο" που είχε δοθεί στην 1η Γενική Διάσκεψη Μέτρων και Σταθμών του Παρισιού στις 28 Σεπτεμβρίου 1889.
Η λέξη "metre" (αγγλική ορολογία και επίσημη ονομασία από to Bureau International des Poids et Mesures - BIPM) και "meter" (αμερικάνικη ορολογία) προέρχεται από το ελληνικό ουσιαστικό "μέτρον" (κανόνας, βάση για την κρίση μιας αξίας).

Ο 1ος ορισμός της μονάδας μέτρησης είχε δοθεί στις 8 Μαΐου 1790 από την Γαλλική (Επαναστατική) Εθνοσυνέλευση και όριζε την απόσταση "1 μέτρο" ίση με το μήκος ενός εκκρεμούς με ημιπερίοδο ενός δευτερολέπτου.

Ράβδος πλατίνας-ιριδίου με διατομή Χ.

Στις 30 Μαρτίου 1791, κατόπιν πρότασης της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών, ακολούθησε νέα απόφαση της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης με την οποία το "1 μέτρο" οριζόταν ως "απόσταση ίση με το ένα δεκάκις εκατομμυριοστό του μήκους ενός τεταρτημορίου του μεσημβρινού της Γης που διέρχεται από το Παρίσι, δηλαδή της απόστασης από τον ισημερινό μέχρι τον βόρειο πόλο κατά μήκος αυτού του τεταρτημορίου".

Στην 1η Γενική Διάσκεψη του 1889, ως διεθνές πρότυπο του "1 μέτρο" κατασκευάστηκε μία ράβδος από κράμα πλατίνας και ιριδίου σε περιεκτικότητα 90%-10%, αντίστοιχα. Αυτή είχε διατομή μορφής Χ για να ελαχιστοποιηθεί η κάμψη. 

Το "1 μέτρο" ορίστηκε ως η απόσταση ανάμεσα σε δύο γραμμές της ράβδου στη θερμοκρασία που παγώνει το νερό, 0 °C. 

Το κράμα της ράβδου έγινε σε κλίβανο υψηλής θερμοκρασίας που επινοήθηκε από τον Henri Sainte-Claire και τον βοηθό του Jules Henry Debray. Το κράμα ήταν πιο ανθεκτικό από την σκέτη πλατίνα και διατηρούσε τα επιθυμητά χαρακτηριστικά, με κυριότερο την αντοχή στη διάβρωση.

Φτιάχτηκαν πολλά παρόμοια πρωτότυπα και διανεμήθηκαν σε κάθε μία από τις 19 χώρες που είχαν προσχωρήσει μέχρι τότε στη διεθνή συμφωνία (σήμερα υπάρχουν 55 χώρες ως κανονικά μέλη και άλλες 38 ως βοηθητικά μέλη). 

Μία από τις πρωτότυπες ράβδους-μέτρα (Νο 27) που έφτιαξε το 1889 η
International Bureau of Weights and Measures (BIPM) και δόθηκε τότε στις ΗΠΑ.

Ο ορισμός του 1927 επαναπροσδιόρισε τον προηγούμενο ορισμό (1889). Επισήμανε ότι η ράβδος θα πρέπει να βρίσκεται σε πίεση 1 ατμόσφαιρας και αύξησε την σταθερότητα της κατασκευής της ράβδου προσθέτοντας δύο κυλίνδρους διαμέτρου τουλάχιστον 10 mm (1 cm), τοποθετημένους συμμετρικά στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο με τη ράβδο, σε απόσταση 571 mm (57,1 cm) ο ένας από τον άλλο.

Ο τελευταίος ορισμός της μονάδας "1 μέτρο" δόθηκε στις 21 Οκτωβρίου 1983 από την 17η  Γενική Διάσκεψη Μέτρων και Σταθμών που συμπληρώθηκε το 2002 από την International Committee for Weights and Measures (CIPM - Διεθνής Επιτροπή Μέτρων και Σταθμών).

Το ίδιο κράμα μετάλλων (πλατίνα-ιρίδιο) χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του διεθνούς προτύπου "1 χιλιόγραμμο" για τη μέτρηση της μάζας των σωμάτων.

Πηγή: Today in Science History