Σαν σήμερα ... 1819 γεννήθηκε ο Léon Foucault.

Σαν σήμερα, στις 18 Σεπτεμβρίου 1819, γεννήθηκε στο Παρίσι ο Γάλλος φυσικός Jean Bernard Léon Foucault, γνωστός από το εκκρεμές που φέρει τ' όνομά του ("εκκρεμές του Φουκό").
Ο πατέρας του Jean Léon Fortuné Foucault ήταν γνωστός εκδότης, αλλά πέθανε το 1829 όταν ο Φουκό ήταν μόλις 10 ετών. Έτσι, ο μικρός Bernard μεγάλωσε με τη χήρα μητέρα του στο Παρίσι, στη γωνία των οδών de Vangirard και d' Assas.
Από μικρή ηλικία η υγεία του δεν ήταν καλή, είχε στραβισμό, ήταν κοντός, με συνέπεια ο ίδιος να είναι ντροπαλός και με λειψή αυτοπεποίθηση. Εξαιτίας της προβληματικής υγείας του και της μάλλον άχαρης νεανικής του εμφάνισης, προτιμούσε να μένει στο σπίτι και να γεμίζει την μοναξιά του με ευφάνταστες δημιουργίες, αφού είχε ικανότητα σε χειροποίητες κατασκευές. 

Ολοκλήρωσε τις βασικές σπουδές του με κατ' οίκον μαθήματα και στο Κολέγιο Stanislas, όπου οι καθηγητές του τον θεωρούσαν μάλλον τεμπέλη. 
To 1839 συνέχισε σπουδές στην Ιατρική και συγκεκριμένα στη χειρουργική με την καθοδήγηση του καθηγητή Alfred François Donné, αφού αυτή ήταν κι επιθυμία της μητέρας του. Σύντομα διαπίστωσε ότι η χειρουργική και η επιδεξιότητα να δουλεύει με τα χέρια του δεν ήταν το ίδιο πράγμα. Η επαφή για πρώτη φορά με αίμα στο χειρουργείο, τον έκανε να παρατήσει την Ιατρική άμεσα. 

Έτσι, ξεκίνησε ν' ασχολείται με την Πειραματική Φυσική και ιδίως την Οπτική. Είναι αυτός που έθεσε τις βάσεις της νεότερης Οπτικής. Επιπλέον μαζί με τον φίλο του Φιζό (Armand Hippolyte Louis Fizeau), που είχε γνωρίσει όταν ακόμη ήταν στην Ιατρική, έδειξαν ενδιαφέρον για την φωτογραφία και τράβηξαν την πρώτη φωτογραφία του Ήλιου στις 2 Απριλίου 1845. 
Το καλό αποτέλεσμα από την ενασχόληση του Φουκό με την φωτογραφία έκανε τον καθηγητή Donné να τον προσλάβει για εργαστηριακό βοηθό του. Δουλεύοντας ο Φουκό εργαστηριακά κι αφού βρήκε ότι μπορούσε να παίρνει φωτογραφίες δια μέσου του φακού του μικροσκοπίου, σύντομα ανακάλυψε μια ισχυρή φωτεινή πηγή για να κάνει καλύτερες λήψεις.

Το 1845 έγινε διευθυντής των επιστημονικών εκδόσεων της "Journal des Débats" ("Εφημερίδα των Συζητήσεων") του Παρισιού, παίρνοντας τη θέση του Donné. 
Η εξαιρετική δουλειά του Φουκό, με τη συνδρομή του Φιζό, κίνησε το ενδιαφέρον του François Arago (Φρανσουά Αραγκό), διευθυντή του αστεροσκοπείου του Παρισιού, με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν πολλές φωτογραφίες και διάφορα πειράματα. 

Το εκκρεμές του Φουκό

Με το γνωστό «Πείραμα του Φουκό» ή πείραμα του εκκρεμούς που επιχείρησε το 1851 απέδειξε την περιστροφή της Γης περί τον άξονά της. 
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα περιοδικά της εποχής, μια νύχτα στις αρχές Ιανουαρίου του 1851, περίπου στις 2 π.μ., ο Φουκό είχε μια έμπνευση. Συνειδητοποίησε ότι αν μπορούσε να επινοήσει έναν τρόπο για να κρεμάσει ένα εκκρεμές από την οροφή με τέτοιο τρόπο ώστε το εκκρεμές να είναι ελεύθερο να αιωρείται προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, θα μπορούσε να δει την επίδραση της περιστροφής της Γης. 
Συνειδητοποίησε ότι το εκκρεμές έπρεπε να σχεδιαστεί πολύ προσεκτικά. Η σφαίρα έπρεπε να είναι απόλυτα συμμετρική. Κατά την εκκίνησή του, το εκκρεμές θα έπρεπε να ελευθερωθεί απαλά, καθώς η παραμικρή ώθηση θα κατέστρεφε την επίδειξη. 

Αφού ολοκλήρωσε το πείραμα με επιτυχία στο υπόγειό του, ήταν έτοιμος να το δοκιμάσει σε μεγαλύτερη κλίμακα. 
Στις 2 Φεβρουαρίου 1851, ο Φουκό έστειλε μια ειδοποίηση προς τους επιστήμονες στο Παρίσι λέγοντας: "Καλείστε να δείτε την περιστροφή της Γης".
Την επόμενη μέρα, στο Meridian Room (Δωμάτιο των Μεσημβρινών) του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, οι προσκεκλημένοι επιστήμονες έγιναν μάρτυρες του πρώτου πετυχημένου πειράματος για την περιστροφική κίνηση της Γης. 

Ο Φουκό με τον Φιζό κατά την επίδειξη στο Πάνθεον

Παρά το γεγονός ότι η πρώτη επίδειξη ήταν επιτυχημένη, το ελιτίστικο επιστημονικό κατεστημένο, το οποίο δεν είχε αποδεχθεί ποτέ τον Φουκό εξαιτίας της έλλειψης πανεπιστημιακών τίτλων, καθυστέρησε να εκτιμήσει τα αποτελέσματά του.
Τον Μάρτιο ο Φουκό επανέλαβε το πείραμά του για το πλατύ κοινό στο Πάνθεον του Παρισιού, έναν ιδανικό χώρο λόγω του πολύ υψηλού θόλου του κτιρίου.
Η επιτυχημένη επίδειξη μπροστά σ' ένα πολύ μεγάλο πλήθος εξελίχθηκε σε προσωπική επιτυχία του Φουκό.

Το 1852 ανακάλυψε το γυροσκόπιο. Το γυροσκόπιο, ήταν άλλη μια κατασκευή που επιβεβαίωνε την περιστροφική κίνηση της Γης. 

Γυροσκόπιο

Τρία χρόνια αργότερα, ο Φουκό τιμήθηκε με το Μετάλλιο Copley της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου, για τις προσπάθειές του ν' αποδείξει την περιστροφική κίνηση της Γης.

Το 1855 εργάσθηκε ως φυσικός στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού, θέση που φτιάχτηκε ειδικά γι' αυτόν από τον αυτοκράτορα Ναπολέων Γ', μιας και δεν ήταν κάτοχος κανενός πτυχίου. Εκεί κατασκεύασε μεγάλα τηλεσκόπια με καινοτόμα χαρακτηριστικά και έκανε πειράματα με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Ακόμη ασχολήθηκε κι έκανε σημαντικές ανακαλύψεις στη Χημεία, τον Ηλεκτρισμό και το Μαγνητισμό. Ας θυμηθούμε τα γνωστά ρεύματα Foucault (ή δινορεύματα). 

Το 1862, σε συνεργασία και πάλι με τον Φιζό, έκαναν για πρώτη φορά επιτυχημένες μετρήσεις της ταχύτητας του φωτός στο κενό, τον αέρα και τα διαφανή σώματα. 

Το 1864 επίσης έγινε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου και λίγο αργότερα της Γερμανικής Ακαδημίας Επιστημόνων. Το 1865  έγινε μέλος της Ακαδημίας των Επιστημών στο Παρίσι παίρνοντας τη θέση του Clapeyron.

Οι περισσότερες εργασίες του Φουκό δημοσιεύτηκαν στα «Πρακτικά» της Ακαδημίας των Παρισίων (1847-1869).

Τον Ιούλιο 1867 υπέστη ξαφνικά εγκεφαλικό επεισόδιο και από τον Οκτώβριο του ίδιου έτους δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα χέρια του, επειδή δεν τα αισθανόταν. 
Στις 11 Φεβρουαρίου 1868, σε ηλικία μόλις 49 ετών, πέθανε από ασθένεια του εγκεφάλου.
Τάφηκε στο νεκροταφείο της Montmartre στο Παρίσι. Όλα αυτά πιθανόν ήταν αποτελέσματα μιας πολλαπλής σκλήρυνσης.
Όμως, μερικοί ιστορικοί θεωρούν ως πιο πιθανή αιτία του θανάτου του Φουκό, την έκθεσή του σε χημικές ουσίες που χρησιμοποιούσε στα πειράματά του.

Προς τιμήν του Φουκό έχει δοθεί το όνομά του στον "Κρατήρα Φουκό» στη Σελήνη και στον αστεροειδή 5668 Foucault. 

Το εκκρεμές του Φουκό σε βίντεο από το Πάνθεον στο Παρίσι.

Πηγή: Today in Science History