Σαν σήμερα... 1926, γεννήθηκε ο πρωτοπόρος Αμερικανός αστροναύτης Virgil "Gus" Grissom.

Virgil Ivan "Gus" Grissom 

Ο Αντισυνταγματάρχης Virgil Ivan "Gus" Grissom (Βίρτζιλ Ιβάν "Γκας" Γκρίσομ) είχε επιλεγεί ως ένας από τους Original Seven Mercury αστροναύτες της NASA, δηλαδή ένας από τους 7 πρώτους Αμερικανούς αστροναύτες του προγράμματος Mercury που επελέγησαν το 1959. Ταξίδεψε δύο φορές στο διάστημα με τις αποστολές Mercury-Redstone 4 και Gemini 3 και βρήκε τραγικό θάνατο στην προετοιμασία της τρίτης του αποστολής Apollo 1.

Ο Βίρτζιλ Γκας Γκρίσομ γεννήθηκε στις 3 Απριλίου 1926 στο Mitchell της Ιντιάνα, μια μικροσκοπική μεσοδυτική κοινότητα περίπου τριών χιλιάδων κατοίκων στα νότια της Πολιτείας. Ο Βίρτζιλ ήταν ο μεγαλύτερος από τα τρία παιδιά που επέζησαν του Dennis (1903–1994) και της Cecile (1901-1995) Grissom. Είχε μια αδερφή, την Βίλμα (1927–2012) κι έναν αδερφό, τον Νόρμαν (1929–2021). Η μεγαλύτερη αδελφή Λένα πέθανε βρέφος το 1925. Ο Dennis Grissom εργαζόταν στους σιδηροδρόμους της Βαλτιμόρης και του Οχάιο έχοντας ένα εισόδημα που επέτρεπε στην οικογένειά του να έχει μια αξιοπρεπή ζωή. Αυτό βέβαια δεν εμπόδιζε τον νεαρό Γκας να βγάζει το χαρτζιλίκι του μοιράζοντας στην περιοχή του εφημερίδες 2 φορές την ημέρα ή το καλοκαίρι να μαζεύει κεράσια και ροδάκινα στις τοπικές φάρμες.

Ο Βίρτζιλ Γκρίσομ το 1944 (18 ετών).

Τον Αύγουστο του 1944 μετά την αποφοίτησή του κι ενώ διαρκούσε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος επιστρατεύτηκε ως δόκιμος στην αεροπορία.

Τον Ιούλιο του 1945 πήρε άδεια από την μονάδα του για να παντρευτεί την  Betty Moore (Μπέτι Μουρ) (1927–2018) με την οποία είχε δεσμό από την Δευτέρα Γυμνασίου. Πολύ σύντομα, μετά την επιστροφή στη βάση του, ο πόλεμος έληξε με την παράδοση της Ιαπωνίας, χωρίς ο Γκρίσομ να καταφέρει να εκπαιδευτεί ως πιλότος που ήταν το κύριο ενδιαφέρον του. Έτσι, τον Νοέμβριο του 1945 αποφάσισε να αφήσει την υπηρεσία.

Η επόμενη δουλειά του ήταν στην πόλη του για την Carpenter's Bus Body Works εγκαθιστώντας πόρτες σε σχολικά λεωφορεία. Όμως ήξερε ότι δεν ήταν αυτό που ήθελε να κάνει στη ζωή του και γι' αυτό αποφάσισε να σπουδάσει μηχανολόγος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο Purdue.

Ο Γκρίσομ στην γενέτειρά του Mitchell, στην Ιντιάνα.
(Από indystar)

Το 1950, μετά από τρεισήμισι χρόνια σπουδών, ο Γκρίσομ αποφοίτησε  με πτυχίο μηχανολόγου μηχανικού. Πολλά χρόνια αργότερα, ο Γκας έδωσε τα εύσημα στην γυναίκα του Μπέτι, γιατί στη διάρκεια των σπουδών του στήριξε οικονομικά την οικογένεια δουλεύοντας και η ίδια ως τηλεφωνήτρια. 

Σύντομα κατατάχθηκε και πάλι στην Πολεμική Αεροπορία, ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή του και έγινε πιλότος.

Στις 16 Μαΐου 1950 γεννήθηκε το πρώτο παιδί του ζευγαριού, ο Σκοτ.

Σε λιγότερο από ένα χρόνο ο Γκρίσομ στάλθηκε στον πόλεμο της Κορέας όπου εντάχθηκε στην 334η Μοίρα Μαχητικών. Στην Κορέα πέρασε έξι μήνες φτάνοντας σύντομα το ανώτατο όριο των εκατό αποστολών μάχης. Το αίτημά του να πετάξει είκοσι πέντε επιπλέον αποστολές απορρίφθηκε και στάλθηκε πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχοντας κερδίσει δύο μετάλλια. 

Τα επόμενα χρόνια ο Γκρίσομ υπηρέτησε ως εκπαιδευτής πτήσης για νέους πιλότους. 

Στις 30 Δεκεμβρίου 1953 η τριμελής οικογένεια Γκρίσομ έγινε τετραμελής με τον ερχομό του δεύτερου γιου, Μαρκ.     

Η οικογένεια Γκρίσομ φωτογραφίζεται στις 21 Απριλίου 1959 στο σπίτι της.
1η σειρά: Σκοτ (9 ετών) και Μαρκ (6 ετών).
2η σειρά: Βίρτζιλ και Μπέτι.
3η σειρά: Ντένις και Σέσιλ (γονείς του Βίρτζιλ). 
(Από indystar)

Εκτός από τα καθήκοντά του ως εκπαιδευτής, ο Γκρίσομ προσπάθησε να βελτιώσει την πτητική του ικανότητα. Αφού έλαβε πρόσθετη εκπαίδευση στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Αεροπορικής Βάσης Wright-Patterson, παρακολούθησε τη σχολή πιλότων δοκιμαστών αεροσκαφών στην Αεροπορική Βάση Edwards. Το 1957 αποφοίτησε από τη σχολή και επέστρεψε στη Wright-Patterson, όπου ειδικεύτηκε στη δοκιμή νέων μαχητικών τζετ.

Τον Ιανουάριο του 1959, ο Γκρίσομ απροσδόκητα έλαβε ένα επίσημο τηλετυπικό μήνυμα με την ένδειξη "Ακρως απόρρητο" που του έδινε εντολή να παρουσιαστεί στην πρωτεύουσα Ουάσιγκτον, φορώντας πολιτικά ρούχα. Εκείνη την εποχή η NASA είχε ξεκινήσει τη διαδικασία επιλογής αστροναυτών, ελέγχοντας τα αρχεία 508 έμπειρων πιλότων που ήταν δοκιμαστές στρατιωτικών αεροσκαφών. Σύντομα ο Γκρίσομ ανακάλυψε ότι ήταν ένας από τους 110 πιλότους των οποίων τα διαπιστευτήρια τούς είχαν δώσει το δικαίωμα να προχωρήσουν στην επόμενη φάση και να μάθουν περισσότερα για το διαστημικό πρόγραμμα γενικά και για το Πρόγραμμα Mercury ειδικότερα. Ο ίδιος θα δήλωνε αργότερα: "Δεν πίστευα ότι οι πιθανότητές μου ήταν πολύ μεγάλες όταν είδα μερικούς από τους άλλους άνδρες που αγωνίζονταν για την είσοδο στην ομάδα. Ήταν μια καλή ομάδα και τους σεβόμουν πολύ. Αλλά αποφάσισα να κάνω μια προσπάθεια όπως παλιά στο σχολείο και να πάρω μέρος σε μερικές από τις δοκιμές της NASA". 

Οι 7 αστροναύτες του προγράμματος Mercury.
Μπροστά: Ουόλι Σίρα, Ντικ Σλέϊτον, Τζον Γκλεν, Σκοτ Κάρπεντερ.
Πίσω: Άλαν Σέπαρντ, Γκας Γκρίσομ, Γκόρντον Κούπερ. 

Κατάφερε να περάσει στην επόμενη σειρά δοκιμασιών, παρά την δυσκολία των πρώτων εξετάσεων που ήταν σωματικές και ψυχολογικές. Μάλιστα παραλίγο να αποκλειστεί όταν οι γιατροί ανακάλυψαν ότι έπασχε από αλλεργική ρινίτιδα. Όμως αυτή η ευαισθησία δεν θα του δημιουργούσε παραπέρα πρόβλημα, αφού έπεισε τους γιατρούς ότι "δεν θα υπάρχει γύρη λουλουδιών στο διάστημα"!

Την τελευταία βδομάδα του εξαντλητικού προγράμματος δοκιμασιών, η επιτροπή επιλογής επρόκειτο να επιλέξει 6 υποψήφιους από τους 18 που είχαν απομείνει, αλλά 7 υποψήφιοι ήταν τόσο ισχυροί και ισοδύναμοι, που αποφασίστηκε να μείνουν και οι επτά.

Στις 9 Απριλίου 1959, η (Αμερικανική) Εθνική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος (National Aeronautics and Space Administration - NASA) παρουσίασε στον Τύπο αυτούς τους 7 πρώτους υποψήφιους Αμερικανούς αστροναύτες που επρόκειτο να εκπαιδευτούν για τα πρώτα διαστημικά ταξίδια στο πλαίσιο του προγράμματος Mercury. Ήταν οι "Mercury Seven" ("Οι Επτά του Ερμή") και μεταξύ αυτών ήταν ο Βίρτζιλ Γκρίσομ. Οι υπόλοιποι ήταν: Scott Carpenter (Σκοτ Κάρπεντερ), L. Gordon Cooper, Jr. (Λ. Γκόρντον Κούπερ, Τζούνιορ), John H. Glenn, Jr. (Τζον Χ. Γκλεν. Τζούνιορ), Walter Μ. Schirra, Jr. (Γουόλτερ Μ. Σίρα Τζούνιορ), Alan B. Shepard, Jr. (Άλαν Μπ. Σέπαρντ Τζούνιορ) και Donald K. Slayton (Ντόναλντ Κ. Σλέιτον). 

O Γκας Γκρίσομ μπροστά από την κάψουλα 
Liberty Bell 7, πριν την πτήση του.
(Από U.S. AIR FORCE PHOTO)

Τα επόμενα δύο χρόνια προετοιμασίας περιελάμβαναν εντατική εκπαίδευση πτήσεων, εκπαίδευση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επιβίωσης σε αναπάντεχα δύσκολες καταστάσεις, την παρακολούθηση του σχεδιασμού και της παραγωγής διαστημικών σκαφών και βέβαια πολλές δημόσιες σχέσεις. Οι δεκαέξι ώρες καθημερινής απασχόλησης δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο. Μετά τον πρώτο χρόνο, ο Γκρίσομ υπολόγισε ότι από τις τελευταίες 365 ημέρες εκπαίδευσης, είχε λείψει από το σπίτι του τις 305. Όταν μιλάμε για σπίτι, εννοούμε στην Αεροπορική Βάση Langley της Βιρτζίνια όπου είχε μετακομίσει η οικογένειά του, από τη στιγμή που ο Γκρίσομ θεωρώντας τον εαυτό του πολύ τυχερό, αποφάσισε να συμμετέχει στο πρόγραμμα Mercury, αυτή την "παράξενη, υπέροχη επιχείρηση".

Στις 5 Μαΐου 1961, ο Άλαν Σέπαρντ έγινε ο πρώτος Αμερικανός στο διάστημα μετά την πετυχημένη δεκαπεντάλεπτη υποτροχιακή πτήση με το διαστημόπλοιο Freedom 7. Βέβαια, αυτή η Αμερικάνικη επιτυχία στο διάστημα ήταν χλωμή μπροστά στην πλήρη τροχιακή πτήση του Σοβιετικού Γιούρι Γκαγκάριν από τις 12 Απριλίου 1961 με το σκάφος Vostok I. 

Ο Γκρίσομ δοκιμάζει τη στολή του με την βοήθεια του
 τεχνικού των διαστημικών στολών Joe W. Scmitt (1962).
(Από U.S. AIR FORCE PHOTO)

Στη συνέχεια ήρθε η σειρά του Γκρίσομ. Μετά από δύο αναβολές λόγω κακών καιρικών συνθηκών, το διαστημικό σκάφος με επίσημο όνομα Mercury-Redstone 4 (MR-4) και χαϊδευτικό Liberty Bell 7 (Κουδούνι Ελευθερίας 7) με μοναδικό επιβάτη τον Γκρίσομ, εκτοξεύθηκε στις 21 Ιουλίου 1961 για μια επίσης υποτροχιακή αποστολή δεκαπέντε περίπου λεπτών, πριν πέσει με ασφάλεια στον Ατλαντικό Ωκεανό. 

Ο Γκρίσομ, όπως κάθε πλήρωμα, είχε το δικαίωμα και ονόμασε το σκάφος Liberty Bell 7 "γιατί η κάψουλα θυμίζει κουδούνι", όπως είχε πει. Η διαστημική κάψουλα με την οποία ταξίδεψε ο Γκρίσομ είχε τρεις σημαντικές βελτιώσεις σε σχέση με αυτή του Σέπαρντ.

1. Ο πίνακας ελέγχου είχε επανασχεδιαστεί για να φιλοξενεί μελλοντικές τροχιακές πτήσεις.
2. Ένα μεγάλο παράθυρο αντικατέστησε τις μικρές θυρίδες που υπήρχαν στο MR-3 του Σέπαρντ, κάτι που επέτρεπε στον πιλότο να απολαμβάνει καλύτερη θέα, αλλά το πιο σημαντικό, πρόσφερε μια βελτιωμένη ικανότητα οπτικού προσανατολισμού του διαστημικού σκάφους.
3. Τέλος, ήταν το πρώτο διαστημικό σκάφος Mercury που περιελάμβανε μια πρόσφατα σχεδιασμένη καταπακτή εξόδου. Αν και η καταπακτή δεν είχε δοκιμαστεί προηγουμένως, θεωρήθηκε ότι ήταν ανώτερη σε σχεδιασμό από το παλαιότερο μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε στην κάψουλα του Σέπαρντ. Η καταπακτή που εκτινασσόταν από το διαστημόπλοιο μετά από μια μικρή έκρηξη, επέτρεπε στον πιλότο να βγει γρηγορότερα και ευκολότερα από την έξοδο. 

Το ελικόπτερο Hunt Club 1 προσπαθεί να διασώσει το θαλαμίσκο 
του Liberty Bell 7 μετά την προσθαλάσσωσή του, χωρίς επιτυχία. 

Στην διάρκεια της επενεισόδου στην ατμόσφαιρα της Γης, η δύναμη από την βαρύτητα που δέχτηκε ο Γκρίσομ έφτασε τα 11,2 G. Αυτό βέβαια δεν ήταν πρόβλημα για τον Γκρίσομ αφού κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης είχε φτάσει μέχρι τα 16 G.

Για τον Γκρίσομ η μεγαλύτερη στενοχώρια προήλθε από το γεγονός ότι η διαστημική κάψουλα δεν έγινε δυνατό να συγκρατηθεί και να μεταφερθεί από το ελικόπτερο διάσωσης, λόγω κακού υπολογισμού. Αργότερα είχε δηλώσει: "Ως επαγγελματίας πιλότος ήταν ιδιαίτερα δύσκολο για μένα. Σε όλα τα χρόνια της πτητικής μου καριέρας - συμπεριλαμβανομένων των μαχών στην Κορέα - αυτή ήταν η πρώτη φορά που το σκάφος μου κι εγώ δεν ήμασταν πίσω μαζί. Σε ολόκληρη την καριέρα μου ως πιλότος, το Liberty Bell ήταν το πρώτο πράγμα που είχα χάσει ποτέ".

Καθώς η NASA προετοίμαζε την πρώτη αμερικανική τροχιακή πτήση, παράλληλα ανακοίνωσε το σχέδιό της να αναπτύξει ένα διαστημόπλοιο που θα μπορούσε να μεταφέρει πλήρωμα δύο ατόμων. Το πρόγραμμα ονομάστηκε επίσημα Gemini (Δίδυμοι), από τον αστερισμό με τα δίδυμα αστέρια Κάστωρ και Πολυδεύκης (Διόσκουροι).

Ο θαλαμίσκος Liberty Bell 7 όπως ανασύρθηκε από βάθος 4,6 χλμ
του Ατλαντικού ωκεανού, το 1999. Η αποστολή ανέλκυσης
χρηματοδοτήθηκε από το Discovery Channel 

Όταν το 1963 η NASA δημιούργησε το νέο Διαστημικό Κέντρο κοντά στο Χιούστον, η οικογένεια Γκρίσομ εγκατέλειψε τη Βιρτζίνια και μετακόμισε σε ένα σπίτι τριών υπνοδωματίων στο Timber Cove, μια από τις νέες κατοικίες έξω από το Seabrook του Τέξας. 

Μόλις ολοκληρώθηκε το διαστημόπλοιο για το πρόγραμμα Gemini, ο Άλαν Σέπαρντ επιλέχθηκε ως κυβερνήτης για την πρώτη επανδρωμένη πτήση του. Ο Γκρίσομ επιλέχτηκε ως αναπληρωματικός του. Το πρόγραμμα προχωρούσε κανονικά, όταν όλα σταμάτησαν γιατί ο Σέπαρντ άρχισε να νιώθει έντονη ναυτία, να έχει ζαλάδες και να κάνει εμετούς. Μετά από εξετάσεις διαγνώστηκε με το σύνδρομο Meniere, μια διαταραχή του εσωτερικού του αυτιού που προκαλεί περιόδους ναυτίας, ζάλης και αποπροσανατολισμού. Αποτέλεσμα αυτού ήταν ο παραμερισμός του Σέπαρντ και η ανάθεση της θέσης του διοικητή στο πρώτο επανδρωμένο διαστημόπλοιο Gemini στον Γκας Γκρίσομ. Για τη θέση του πιλότου επιλέχτηκε ο υπολοχαγός John Young (Τζον Γιανγκ).

Ο Γκρίσομ και ο Γιανγκ, καθώς και οι εφεδρικοί τους, Wally Schirra (Γουόλι Σίρα) και Tom Stafford (Τομ Στάφορντ) ξεκίνησαν εντατικά το πρόγραμμα της προετοιμασίας τους. "Νόμιζα ότι η εκπαίδευση για το Mercury ήταν αυστηρή. Μόλις μπήκαμε στο πρόγραμμα προετοιμασίας για το Gemini, το Mercury φαινόταν πολύ απαλό", είχε δηλώσει ο Γκρίσομ.

Μετά από επιμονή του Γκρίσομ, το σκάφος τύπου Gemini 3 ονομάστηκε Molly Brown (Μόλι Μπράουν) από το αγαπημένο μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ "The Unsinkable Molly Brown" ("Η απτόητη Μόλι Μπράουν").

Τα μετάλια και οι τιμές που έλαβε ο Γκας Γκρίσομ.
(Από nasa.fandom)

Ήταν 23 Μαρτίου 1965 όταν η διαστημική κάψουλα Gemini 3-Μόλι Μπράουν εκτοξεύτηκε με επιτυχία κάνοντας τον Γκας Γκρίσομ και τον Τζον Γιανγκ το πρώτο Αμερικάνικο ζευγάρι αστροναυτών που βρέθηκαν μαζί στο διάστημα. Ο Γκας είχε μαζί του δύο ρολόγια, χαραγμένα ειδικά για τους γιους του Σκοτ και Μαρκ. Στο λαιμό του είχε κρεμάσει ένα διαμαντένιο δαχτυλίδι, αναμνηστικό για τη γυναίκα του Μπέτι. 

Η πτήση κράτησε περίπου πέντε ώρες και οι κύριοι στόχοι ήταν 

• να δοκιμαστούν όλα τα κύρια λειτουργικά συστήματα και
• να ελεγχθεί η δυνατότητα ελεγχόμενων ελιγμών του διαστημικού σκάφους.

Η δυνατότητα αλλαγής της τροχιάς και της διαδρομής πτήσης ήταν ζωτικής σημασίας για τις επικείμενες αποστολές οι οποίες προγραμματίζονταν και για τα διαστημικά ραντεβού. Μετά την επιστροφή του ο Γκρίσομ είχε δηλώσει: "Προς μεγάλη μας ικανοποίηση, μπορέσαμε να πραγματοποιήσουμε αυτούς τους ελιγμούς σχεδόν ακριβώς όπως είχαν προγραμματιστεί... Όσο περισσότερο πετάγαμε, τόσο πιο χαρούμενοι νιώθαμε. Είχαμε ένα πολύ καλό διαστημόπλοιο, για το οποίο μπορούσαμε να είμαστε περήφανοι από κάθε άποψη."

Σχεδιαστική αναπαράσταση του εσωτερικού της κάψουλας 
Μόλι Μπράουν της αποστολής Gemini 3. 

Ένας τρίτος στόχος της αποστολής ήταν η πραγματοποίηση κάποιων επιστημονικών πειραμάτων, ένα από κάθε μέλος του πληρώματος. Ο Γκρίσομ έπρεπε να γυρίσει ένα μοχλό με τον οποίο θα ενεργοποιούσε ένα μηχανισμό, που θα γονιμοποιούσε μερικά αυγά αχινού. Ο λόγος του πειράματος ήταν για να δοκιμαστούν οι επιπτώσεις της έλλειψης βαρύτητας στα ζωντανά κύτταρα. Την ίδια ώρα ένα πανομοιότυπο πείραμα διεξαγόταν στη γη.

Το πείραμα που είχε αναλάβει ο Γιανγκ είχε να κάνει με τη δοκιμή μιας νέας σειράς ειδικά συσκευασμένων διαστημικών γευμάτων. Επειδή οι μελλοντικές αποστολές Gemini είχαν προγραμματιστεί να διαρκέσουν αρκετές ημέρες, ο εφοδιασμός του πληρώματος με επαρκή διατροφή ήταν κρίσιμος. Ο Γκρίσομ παραπονιόταν συνεχώς για τις αφυδατωμένες τροφές που έφτιαχναν οι διατροφολόγοι της NASA.

Μετά από ογδόντα χιλιάδες μίλια (128748 χλμ) και τρεις επιτυχημένες περιστροφές, η "Μόλι Μπράουν" επέστρεψε στη Γη στις 14:24:00 UTC. Ο Γκρίσομ και ο Γιανγκ ήταν ενθουσιασμένοι από την πτήση τους αφού ολοκληρώθηκε σύμφωνα με το πρόγραμμα. "Γνωρίζω ότι αν η NASA είχε ζητήσει από τον Τζον κι εμένα να πάρουμε τη Μόλι Μπράουν πίσω στο διάστημα την επόμενη μέρα μετά την προσθαλάσσωση, θα το κάναμε με ευχαρίστηση. Πέταξε σαν βασίλισσα, απέδειξε ότι είναι η αβύθιστη Μόλι μας (σημ. δική μου: κάνει λογοπαίγνιο με την λέξη "unsinkable" που η ακριβής μετάφραση είναι "αβύθιστη") και ήμασταν απολύτως σίγουροι ότι το παρόμοιο (αδελφό) σκάφος θα λειτουργούσε επίσης" είχε δηλώσει ο Γκρίσομ.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον υποδέχεται στην Ουάσιγκτον
 τον Τζον Γιανγκ και τον Γκας Γκρίσομ μετά την επιστροφή τους
από την αποστολή του Gemini 3.
(Από indystar)

Μετά την πτήση ακολούθησε ενθουσιώδης υποδοχή και παρέλαση στο Ακρωτήριο Κένεντι. Την επόμενη μέρα ο Γκρίσομ και ο Γιανγκ, συνοδευόμενοι από τις οικογένειές τους, έγιναν δεκτοί από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον που τους απένειμε το Μετάλλιο Διακεκριμένης Υπηρεσίας της NASA. 

"Για μένα, προσωπικά, το καλύτερο βραβείο που έλαβα ήταν η ευκαιρία για τη σύζυγό μου και τους δύο γιους μου να συναντηθούν και να δώσουν τα χέρια με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και την κυρία Τζόνσον και με τον Αντιπρόεδρο Χάμφρεϊ. Ήταν, ξέρω, μια στιγμή που ο Σκοτ και ο Μαρκ Γκρίσομ θα θυμούνται για το υπόλοιπο της ζωής τους" είπε στη διάρκεια της τελετής ο Γκας Γκρίσομ.

Ο Γκρίσομ παρέμεινε άμεσα εμπλεκόμενος με το πρόγραμμα Gemini για αρκετό καιρό, συμπεριλαμβανομένων αρκετών μηνών εκπαίδευσης ως εφεδρικός διοικητής για την αποστολή Gemini 6. Ταυτόχρονα, οι εργασίες για το Πρόγραμμα Apollo ήταν ήδη σε εξέλιξη. 

Στη φωτογραφία διακρίνεται ο Βίρτζιλ Γκρίσομ (2η σειρά) έχοντας
δίπλα την γυναίκα του Μπέτι. Μπροστά, δίπλα στον οδηγό, κάθονται
 τα δύο παιδιά τους Σκοτ και Μαρκ. Όλοι συμμετέχουν σε τιμητική
παρέλαση για τον Γκρίσομ, στο Ντένβερ, στις 15 Απριλίου 1965. 
(Από Denver Post Archives/getty images)

Τον Μάρτιο του 1966, η NASA ανακοίνωσε δημόσια ότι ο Γκας Γκρίσομ είχε οριστεί ως διοικητής για την πρώτη αποστολή του Apollo σε τροχιά Γης. Στο τριμελές πλήρωμα της αποστολής θα υπήρχαν ακόμη ο Ed White (Εντ Ουάιτ) και ο Roger Chaffee (Ρότζερ Τσάφι). 

Όταν ο Γκρίσομ απελευθερώθηκε από τα καθήκοντά του στο πρόγραμμα Gemini για να μεταπηδήσει στο πρόγραμμα Apollo, το διαστημικό σκάφος και τα συστήματά του είχαν προχωρήσει πολύ όσον αφορά την παραγωγή και τις δοκιμές τους. Σε αντίθεση με το σκάφος του Gemini, ο Γκρίσομ και το πλήρωμά του επρόκειτο να δοκιμάσουν πρώτοι ένα διαστημόπλοιο που είχε σχεδιαστεί γι' αυτούς, αλλά χωρίς αυτούς.

Αν και δεν είχαν κάποια συμμετοχή στη βασική διαδικασία σχεδιασμού του νέου διαστημικού σκάφους με το κωδικό όνομα 012, ο Γκρίσομ και οι υπόλοιποι του πληρώματος κατάφεραν να ασκήσουν κάποια επιρροή στους σχεδιαστές και τους μηχανικούς καθώς πλησιάζε η ολοκλήρωσή του. Το διαστημικό σκάφος ήταν προγραμματισμένο για εκτόξευση τον Οκτώβριο του 1966. Το σίγουρο ήταν ότι μερικά από τα πράγματα που έβλεπε ο Γκρίσομ δεν του άρεσαν.

Το πλήρωμα της αποστολής Apollo 1.
Γκας Γκρίσομ, Εντ Ουάιτ και Ρότζερ Τσάφι.

Η άφιξη του διαστημικού σκάφους 012 στο Ακρωτήριο Κένεντι έφερε στην επιφάνεια περισσότερα προβλήματα. Διαπιστώθηκε ότι πολλές από τις αλλαγές που είχαν γίνει δεν λειτουργούσαν σωστά. Ως αποτέλεσμα, το πρόγραμμα εκτόξευσης καθυστέρησε αρκετές εβδομάδες. Η μονάδα περιβαλλοντικού ελέγχου παρουσίασε διαρροή και έπρεπε να αφαιρεθεί.  Ο προσομοιωτής Apollo που χρησιμοποιήθηκε για εκπαιδευτικούς σκοπούς είχε τα δικά του προβλήματα και δεν ήταν σε καλύτερη κατάσταση από το ίδιο το πραγματικό διαστημόπλοιο. Σύμφωνα με τον αστροναύτη Walter Cunningham (Ουόλτερ Κάνινγκαμ) "Ξέραμε ότι το διαστημόπλοιο ήταν, ξέρετε, σε κακή κατάσταση σε σχέση με αυτό που θα έπρεπε να είναι. Νιώθαμε ότι μπορούσαμε να το πετάξουμε, αλλά ας το παραδεχτούμε, απλά δεν ήταν τόσο καλό όσο θα έπρεπε να ήταν για τη δουλειά της πτήσης της πρώτης επανδρωμένης αποστολής Apollo". 

Ωστόσο, το πλήρωμα αρκέστηκε σε ό,τι είχε και μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου του 1967 είχαν γίνει οι προετοιμασίες για τις τελικές προκαταρκτικές δοκιμές του διαστημοπλοίου 012.

Το εσωτερικό του θαλαμίσκου Apollo 1 μετά την πυρκαγιά.

Στις 22 Ιανουαρίου 1967, ο Γκρίσομ έκανε μια σύντομη στάση στο σπίτι του πριν επιστρέψει στο Ακρωτήριο Κένεντι. Η γυναίκα του Μπέτι αποχαιρετώντας τον ήξερε ότι δεν θα μπορούσε να τον δει πάλι πριν τις 27 Ιανουαρίου 1967, όταν το πλήρωμα θα διενεργούσε τη δοκιμή αποσύνδεσης. Αυτό που δεν ήξερε ήταν ότι στις 22 Ιανουαρίου θα ήταν "η τελευταία φορά που ήταν εδώ στο σπίτι".

Στις 27 Ιανουαρίου του 1967, γύρω στη 1 μετά το μεσημέρι, το τριμελές πλήρωμα του Apollo 1 (επίσημη ονομασία AS-204) ανέβηκε στον γιγαντιαίο πύραυλο Κρόνος 1, στο ακρωτήριο Κένεντι και επιβιβάστηκε στο διαστημόπλοιο για μία γενική δοκιμή ρουτίνας εν όψει της προγραμματισμένης για τις 21 Φεβρουαρίου πτήσης τους. Επί 5 ώρες έλεγχαν όλα τα συστήματα σε συνθήκες που αντιστοιχούσαν απόλυτα στην πραγματική πτήση. Η μόνη τους επαφή με το Κέντρο Ελέγχου εξασφαλιζόταν από την οθόνη της τηλεόρασης και τα ακουστικά. 

Αναμνηστική πλάκα για τους 3 αδικοχαμένους αστροναύτες
στο σημείο εκτόξευσης Complex 34 στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ.

Ξαφνικά, απροειδοποίητα, μέσα σε μόλις 9 δευτερόλεπτα, ήρθε η καταστροφή: στις 6.31.03 το απόγευμα, οι ειδικοί που παρακολουθούσαν την πτήση πάγωσαν ακούγοντας τη φωνή του αντιπλοιάρχου Τσάφι να λέει:

- Φωτιά στο θάλαμο.

Στις 6.31.09, ο αντισυνταγματάρχης Ουάιτ επιβεβαίωσε:

- Έχουμε σοβαρό πρόβλημα.

Τρία δευτερόλεπτα αργότερα ο νεώτερος της ομάδας, ο 31χρονος Τσάφι, που προετοιμαζόταν για το παρθενικό του ταξίδι στο διάστημα, κραύγασε:

- Καιγόμαστε! Βγάλτε μας από δω μέσα!

Ύστερα σιωπή. Ο θαλαμίσκος τυλίχτηκε σε τεράστιες λευκές φλόγες, καθώς το καθαρό οξυγόνο του ενίσχυσε την πυρκαγιά μέσα σε απειροελάχιστο χρόνο. Οι απεγνωσμένες προσπάθειες του προσωπικού εδάφους να πλησιάσει το διαστημόπλοιο δεν είχαν αποτέλεσμα και 26 άτομα μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο με σοβαρά εγκαύματα και αναπνευστικά προβλήματα. Χρειάστηκαν 7 ολόκληρες ώρες για να ανασυρθούν από τον θαλαμίσκο τα απανθρακωμένα πτώματα των τριών ηρώων αστροναυτών, του Βίρτζιλ Γκρίσομ (41 ετών), του Έντουαρντ Ουάιτ (37 ετών) και του Ρότζερ Τσάφι (32 ετών).

Το βιβλίο του George Leopold για τη ζωή
του Γκας Γκρίσομ, από τις Εκδόσεις του 
Πανεπιστημίου Purdue. 
(416 σελ., έκδοση του 2016) 

Στις 17 Φεβρουαρίου 1967, ο μοιραίος θαλαμίσκος κατέβηκε στο έδαφος, τυλιγμένος σε στρώμα αλουμινίου. Το πρόγραμμα Apollo για την αποστολή επανδρωμένης πτήσης στη Σελήνη υπέστη ένα σοβαρό πλήγμα και υποχρέωσε τους ειδικούς επιστήμονες να ξαναδούν όλο το σχεδιασμό της αποστολής από την αρχή.

Κλείνω αυτή την ανάρτηση με τα λόγια του Βίρτζιλ Γκας Γκρίσομ μετά το πρώτο διαστημικό του ταξίδι: "Αν πεθάνουμε, θέλουμε να το δεχτεί ο κόσμος. Είμαστε σε μια ριψοκίνδυνη επιχείρηση και ελπίζουμε ότι αν μας συμβεί κάτι δεν θα καθυστερήσει το πρόγραμμα. Η κατάκτηση του διαστήματος αξίζει τον κίνδυνο της ζωής."

• Αφιέρωμα της NASA για τον Γκας Γκρίσομ.

• Αφιέρωμα του Πανεπιστημίου Purdue στον Γκας Γκρίσομ (αγγλικά, 42:59).

• Βίντεο "Gus Grissom: NASA's Most Controversial Astronaut" ("Γκας Γκρίσομ: Ο πιο αμφιλεγόμενος αστροναύτης της NΑΣΑ") (αγγλικά, 9:36).

• Βίντεο με προσομοίωση για το πώς συνέβη το δυστύχημα του Apollo 1 (αγγλικά, 0:59). 

• Φωτογραφικό αρχείο 521 φωτογραφιών για τον Γκας Γκρίσομ, από τον ιστότοπο gettyimages.

Από την κηδεία του Γκας Γκρίσομ στο Κοιμητήριο του Άρλιγκτον.
Το φέρετρο σκεπασμένο με την αμερικάνικη σημαία μεταφέρεται
με κιλλίβαντα και τιμητικά συνοδεύεται από τους συναδέλφους του.
(Από gettyimages)

• Αρχείο 24 φωτογραφιών του Γκας Γκρίσομ από την εφημερίδα indystar της Ινδιανάπολης. 

• Αρχείο αναρτήσεων για τον Βίρτζιλ Γκας Γκρίσομ στον ιστότοπο spaceflightinsider.

• Τα αρχεία του Βίρτζιλ Γκας Γκρίσομ στο Πανεπιστήμιο Purdue.

• Βίντεο για την αποστολή του Gemini 3 (1ο) (αγγλικά, 23:32), (2ο) (αγγλικά, 1:07:42). 

• Τηλεφωνική συγχαρητήρια επικοινωνία του Προέδρου Τζον Κένεντι με τον Γκας Γκρίσομ μετά την αποστολή του  Liberty Bell 7 (21 Ιουλίου 1961).

• Μουσείο αφιερωμένο στη μνήμη του Γκας Γκρίσομ στο Spring Mill State Park, στη γενέτειρά του Mitchell της Ινδιανάπολης.

• Αφιέρωμα στα 60 χρόνια της πρώτης πτήσης του Γκας Γκρίσομ από τον ιστότοπο Ars Technica.

• Ο λογαριασμός στο facebook "Gus Grissom Boyhood Home" για τον Γκας Γκρίσομ.

Πηγή: Today in Science History,  nasa,  Βικιπαιδεία,  Μηχανή του Χρόνου,  indystar,  gettyimages