Σαν σήμερα... 1904, γεννήθηκε ο Αμερικανός φυσικός Robert Oppenheimer.

Julius Robert Oppenheimer

Σαν σήμερα, στις 22 Απριλίου 1904, γεννήθηκε ο Julius Robert Oppenheimer (Τζούλιους Ρόμπερτ Οπενχάιμερ) στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ, ένας θεωρητικός φυσικός γνωστός κυρίως για τη δουλειά του στην κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας. Έχει αποκληθεί "πατέρας της ατομικής βόμβας", στην ουσία επειδή ήταν επικεφαλής του επιστημονικού προσωπικού στο αμερικάνικο πρόγραμμα Manhattan, για την παραγωγή της ατομικής βόμβας.

Ο Οπενχάιμερ υπήρξε ένας επιστήμονας που μισήθηκε πολύ, γιατί το δικό του όνομα ακούστηκε ως υπεύθυνο για την ρίψη των 2 ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι της Ιαπωνίας, τον Αύγουστο του 1945. Προσωπικά τον θεωρώ ως ένα τραγικό πρόσωπο.

Σήμερα, με αφορμή την επέτειο της γέννησής του θα παραθέσω μόνο δύο χαρακτηριστικά κείμενα. 

Το ένα προέρχεται από τον ίδιο τον Οπενχάιμερ και σ' αυτό περιγράφει πολύ σύντομα πώς αισθάνθηκε στις 16 Ιουλίου 1945, όταν έγινε η πρώτη δοκιμή ("Trinity test") της ατομικής βόμβας στην έρημο του Νέου Μεξικού.

Το άλλο αποτελεί απόσπασμα ενός ποίηματος του Νικηφόρου Βρεττάκου, με τίτλο «Στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ», γραμμένο το 1954 (περιέχεται στη συλλογή "Οδοιπορία, Ποιήματα 1929-1957", εκδόσεις Διογένης, Αθήνα 1972). Όλο το ποίημα μπορείτε να το βρείτε  ΕΔΩ. 

Σε μια επόμενη ανάρτηση υπόσχομαι να παρουσιάσω κομμάτια του έργου και της προσωπικής ζωής του Οπενχάιμερ (του Όπι, όπως τον αποκαλούσαν όσοι τον γνώριζαν από πιο κοντά). Μέχρι τότε, ο φιλομαθής αναγνώστης μπορεί να γνωρίσει τον Οπενχάιμερ είτε διαβάζοντας την υπερσύνδεση στο όνομά του (κείμενο στα αγγλικά από τη wikipedia), είτε διαβάζοντας σύντομη βιογραφία του στα ελληνικά, στην ιστοσελίδα newsbeast. 

Ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ πέθανε από καρκίνο του λάρυγγα στις 18 Φεβρουαρίου 1967, στο Princeton του New Jersey.

Το κείμενο του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ:

«Μερικοί άνθρωποι γέλασαν, μερικοί άνθρωποι φώναζαν, οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν σιωπηλοί. Μέσα στο μυαλό μου κυριάρχησε ένας στίχος, μια γραμμή από το "Bhagavad-Gita" ("Μπαγκαβάτ Γκίτα") στην οποία ο Krishna προσπαθεί να πείσει τον πρίγκιπα ότι πρέπει να κάνει το καθήκον του: "Είμαι ο θάνατος: ο καταστροφέας των κόσμων"».

Το απόσπασμα του ποιήματος του Νικηφόρου Βρεττάκου:

Φίλε Οπενχάιμερ,

λάβαμε
τις τελευταίες ειδήσεις σας.
Φορτωμένα τις μέρες αυτές, τα ερτζιανά κ' οι ασύρματοι
πάνε και φέρνουν, σ' όλο τον κόσμο, τη σιωπή και τη θλίψη σας.
Και μεις, άνθρωποι απλοί, όπως κάνουμε πάντοτε,
γνωρίζοντας πως ο πόνος κατοικείται από το Θεό
σηκωθήκαμε ορθοί και κρατήσαμε
σιγή πέντε λεπτών μπρος στη θλίψη σας,
με σκυμμένα τα πρόσωπα
και σταυρωμένα τα χέρια μας.

Αλλά, φίλε Οπενχάιμερ, όχι·
δεν προσθέσατε τίποτα στην καρδιά μας. Η πράξη σας
έμεινε πράξη. Η σελίδα σας έκλεισε.
Τ' ανάλαφρο σαν αστέρι όνομά σας
έγινε στάχτη στη Χιροσίμα.
Σε τι θα ωφελούσε ν' αφήσουμε τώρα
την καρδιά μας αδέσποτη κάτω απ’ τα δάκρυά σας;
Σε τι θα ωφελούσε να κάτσουμε δίπλα σας
αντίκρυ στο σύμπαν; Σας παραδίνουμε στη
μακροθυμία των αιώνων κι ευχόμαστε
ν' αξιωθείτε τη χάρη της.

Τι να σας κάνουμε; Πού
να σας κρύψουμε; Όπου
κι αν σας βάλει κανείς
σαν πύργος πανύψηλος
θα κρύβετε πάντοτε
ένα μέρος του ήλιου.

Δεν είναι στο χέρι μας.
Δεν υπάρχει πια δέντρο να καθίστε στη ρίζα του.
Η στέγη του σύμπαντος δε θα σας ήθελε.
Εμείς, άνθρωποι απλοί, που ο Θεός μας γυρίζει τα φύλλα των ημερών,
που λογαριάζουμε τη ζωή μας με την ανατολή του ηλίου,
που υπογράφουμε στην καθαρή μας καρδιά 

τα πεπραγμένα μας με τη δύση του,
σας εγκαλούμε: Εν ονόματι
της χρυσής άμμου των ουρανών
και της πανσπερμίας του πλανήτη μας
σας εγκαλούμε: Ακούστε μας!
Δεν έτυχε, φίλε Οπενχάιμερ, ποτέ, να σκεφθείτε με πόσα
δάκρυα φτιαχτήκαν οι κήποι του κόσμου;
Δε είχατε δάκρυα να μετρήσετε;
Δεν σας φτάναν οι αριθμοί για την εξίσωση της αλήθειας;
Ποτέ δεν σταθήκατε, μόνος προς μόνον, αντίκρυ στα μάτια μας
κι αντίκρυ στο θαύμα του χεριού τ' αδερφού σας;

Πώς σας διέφυγε,
φίλε Οπενχάιμερ,
- ένα σύνολο από
μικρά και μεγάλα
θαύματα - ο άνθρωπος;

Από μας και για μας ξεκινούν οι οδοί και τα έργα 
του σύμπαντος. Χωρίς εντολή
πώς τολμήσατε, φίλε Οπενχάιμερ;

Χωρίς συγκατάθεση
είσαστε όλοι παράνομοι
κάτω απ' τον ήλιο...

[...............]

Πηγή: Today in science history