Σαν σήμερα... 1984, για πρώτη φορά, ο άνθρωπος κινείται στο διάστημα δίχως πρόσδεση.

Ο αστροναύτης Bruce McCandless κατά τη 
διάρκεια της πτήσης του με τη συσκευή MMU.

Σαν σήμερα, στις 7 Φεβρουαρίου 1984, οι Αμερικανοί αστροναύτες Bruce McCandless II και Robert L. Stewart έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που κατάφεραν να κινηθούν στο διάστημα χωρίς να είναι δεμένοι με κάποιο τρόπο από το διαστημικό τους όχημα. Αυτό κατάφεραν να το πετύχουν με τη χρησιμοποίηση μιας χειροκίνητης συσκευής ελιγμών (Manned Maneuvering Unit - MMU).

Οι αστροναύτες συμμετείχαν στην αποστολή STS-41-B του διαστημικού λεωφορείου Challenger της NASA και η διαστημική βόλτα τους (ExtraVehicular Activity - EVA) έγινε 4 μέρες μετά την εκτόξευση του λεωφορείου.

Το πλήρωμα της αποστολής STS-41-B. 1η σειρά: 
Vance D. Brand (διοικητής) Robert L. Gibson
(πιλότος). 2η σειρά: Robert L. Stewart,
Ronald E. McNair και Bruce McCandless.
(8 Νοεμβρίου 1983 - NASA)

Το διαστημικό σκάφος είχε εκτοξευθεί από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ στις 3 Φεβρουαρίου 1984, στις 12:59:59.998 UTC και προσγειώθηκε πάλι στο  Ακρωτήριο Κανάβεραλ στις 11 Φεβρουαρίου 1984, στις 12:15:55.305 UTC, έχοντας διαγράψει 128 περιστροφές της Γης.

Η συσκευή MMU είχε κατασκευαστεί έτσι ώστε να μπορεί να προσαρμοστεί στην πλάτη των αστροναυτών, πάνω από την προστατευτική στολή τους και να ταιριάζει σε αστροναύτες με διαφορετικό μήκος χεριών.

Το MMU χρησιμοποιούσε ως προωθητικό αέριο άζωτο το οποίο εξερχόταν από 24 ακροφύσια τοποθετημένα σε διαφορετικές θέσεις στη συσκευή. Για να λειτουργήσει το σύστημα προώθησης, ο αστροναύτης χρησιμοποιούσε τις άκρες των δακτύλων του με τα οποία έλεγχε τα χειριστήρια που υπήρχαν στο τελείωμα των δύο βραχιόνων της συσκευής. 

Η εκτόξευση του διαστημικού λεωφορείου
Challenger με την αποστολή STS-41-B.

Ο Bruce McCandless και ο Robert Stewart χρησιμοποίησαν 2 φορές τη συσκευή MMU. Η πρώτη, όπως έγραψα στην αρχή, ήταν στις 7 Φεβρουαρίου 1984 για 5 ώρες και 55 λεπτά (βγήκαν στις 12:10 UTC) και η δεύτερη στις 9 Φεβρουαρίου 1984 για 6 ώρες και 17 λεπτά (βγήκαν στις 10:24 UTC). 

Αυτή η συσκευή MMU δεν ήταν η πρώτη προσπάθεια της NASA να φτιάξει μια ανεξάρτητη συσκευή ελιγμών. Το 1966, η Πολεμική Αεροπορία των Η.Π.Α. ανέπτυξε μια συσκευή ελιγμών για αστροναύτες (Astronaut Maneuvering Unit - AMU), που ήταν ένα ανεξάρτητο σύστημα πυραύλων πολύ κοντινό στο MMU. Το AMU επρόκειτο να δοκιμαστεί σε διαστημικό περίπατο του αστροναύτη Eugene Cernan  τον Ιούνιο 1966, κατά τη διάρκεια του προγράμματος "Gemini" ("Δίδυμοι"). Τελικά η δοκιμασία ακυρώθηκε, γιατί στις δοκιμές ο Cernan κουραζόταν πολύ, ζεσταινόταν και ίδρωνε τόσο πολύ, που το κράνος του εσωτερικά θάμπωνε.

Η τελευταία χρήση MMU έγινε στην αποστολή STS-51-A, τον Νοέμβριο 1984. Η προωστική συσκευή χρησιμοποιήθηκε για την επανάκτηση δύο τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων, του αμερικάνικου  Westar VI και του ινδονησιακού Palapa B2, που δεν είχαν μπει σε σωστή τροχιά. Τις συσκευές MMU χρησιμοποίησαν οι αστροναύτες  Joseph P. Allen και Dale Gardner που, αφού ανάκτησαν τους δύο δορυφόρους, τους οδήγησαν και τους αποθήκευσαν στο εσωτερικό του σκάφους τους (Orbiter payload bay), ώστε να τους επιστρέψουν στη Γη. 

Το σήμα της αποστολής STS-41B.

Μετά την καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου Challenger το 1986, τα MMU κρίθηκαν πάρα πολύ επικίνδυνα για παραπέρα χρήση. Η NASA αποφάσισε ότι πολλές από τις δραστηριότητες που είχαν προγραμματιστεί για τα MMU θα μπορούσαν να γίνουν αποτελεσματικά με τον παραδοσιακό τρόπο (οι αστροναύτες δεμένοι στο σκάφος τους με κάποιο τρόπο). Σ' αυτή την πτήση σκοτώθηκε και ο Ronald McNair που συμμετείχε στην πτήση STS-41B. Στο πλαίσιο προστασίας των αστροναυτών, η NASA διέκοψε τη χρήση των διαστημικών λεωφορείων για εμπορικές αποστολές, με τις εταιρείες διαχείρισης των δορυφόρων, κάτι που έκανε και με το στρατό. Έτσι, ενώ τα MMU προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν για διασώσεις ή επισκευή δορυφόρων, ακόμη και στην κατασκευή του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS), τελικά τίποτε από αυτά δεν έγινε.

Το σήμα της πρώτης χρήσης της συσκευής MMU.

To 1994 κατασκευάστηκε μια διάδοχη συσκευή MMU σε μικρότερο μέγεθος με την ονομασία Απλοποιημένη Βοήθεια για Διάσωση EVA (Simplified Aid for EVA Rescue - SAFER). Η συσκευή επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί μόνο σε περίπτωση ανάγκης.

• Βίντεο με την επιμελήτρια του National Air and Space Museum Valerie Neal να εξηγεί πως λειτουργεί η συσκευή MMU (αγγλικά, 2:23).

• Βίντεο με την πρώτη βόλτα που χρησιμοποιήθηκε η συσκευή MMU (1:20). 

• Βίντεο με τη δεύτερη βόλτα που χρησιμοποιήθηκε η συσκευή MMU (3:27). 

• Βίντεο από τη NASA αφιερώμενο στον Bruce McCandless II (αγγλικά, 13:03).

• Βίντεο με την τηλεοπτική κάλυψη του διαστημικού περιπάτου του Bruce McCandless II και του  Robert Stewart από το CNN (αγγλικά, 8:13).

Πηγή: Today in Science History,  spacefacts