 |
| Emilio Gino Segrè |
Σαν σήμερα, στις 1 Φεβρουαρίου 1905, γεννήθηκε στην περιοχή Τίβολι της Ρώμης από σεφαρδίτικη εβραϊκή οικογένεια, ο Ιταλοαμερικανός φυσικός Emilio Gino Segrè (Εμίλιο Τζίνο Σεγκρέ) που συνέβαλε σημαντικά στην ατομική και πυρηνική φυσική.
Πατέρας του ήταν ο βιομήχανος Giuseppe Segrè και μητέρα του η Amelia Treves (δολοφονήθηκε στο στρατόπεδο του Άουσβιτς).
 |
| Ο Εμίλιο το 1908, σε ηλικία 3 ετών. |
Ξεκίνησε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Τίβολι και ολοκλήρωσε το γυμνάσιο και το λύκειο στην Ρώμη, μετά την μετακόμιση της οικογένειάς του εκεί. Το 1922 ξεκίνησε τις σπουδές του ως μηχανικός στο Πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης.
Τον Σεπτέμβριο του 1927, ο Σεγκρέ βρέθηκε στο συνέδριο Volta Conference στο Κόμο της Ιταλίας. Εκεί, παρακολουθώντας τις ομιλίες διάσημων φυσικών όπως ο Bohr, ο Heisenberg, ο Millikan, ο Pauli, ο Planck, ο Rutherford, συνάντησε τον Φυσικό Franco Rasetti που τον σύστησε στον επίσης Ιταλό φυσικό Enrico Fermi. Αυτή η συνάντηση καθόρισε την μετέπειτα πορεία του Σεγκρέ στο χώρο της επιστήμης.
 |
| Franco Rasetti, Enrico Fermi και Emilio Segrè το 1931. |
Με τη βοήθεια του Orso Mario Corbino, διευθυντή του Ινστιτούτου Φυσικής στη Ρώμη, ο Σεγκρέ πήρε μεταγραφή στο τμήμα Φυσικής απ' όπου αποφοίτησε τον Ιούλιο 1928 έχοντας πάντα την καθοδήγηση του Fermi.
 |
| 1927 στο Κόμο, Διεθνής Διάσκεψη Φυσικής. (Lawrence Berkeley Laboratory) |
Το 1930 ξεκίνησε την μελέτη του φαινομένου Zeeman σε ορισμένα αλκαλικά μέταλλα, αλλά επειδή δεν είχε την κατάλληλη εργαστηριακή υποδομή για τη συνέχιση της έρευνάς του, απευθύνθηκε σε 4 εργαστήρια στην Ευρώπη ζητώντας υποστήριξη. Τελικά, παίρνοντας υποτροφία από το Ίδρυμα Ροκφέλερ και κατόπιν υπόδειξης του Fermi, αποφάσισε να συνεχίσει την εργασία του στο Αμβούργο, με την καθοδήγηση του Otto Stern.
 |
| Enrico Fermi και Εμίλιο Σεγκρέ. |
Το 1932 επέστρεψε στην Ιταλία και εργάστηκε ως βοηθός καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης, μέχρι το 1936.
Μέχρι το 1934, όλη η δουλειά του είχε να κάνει με την ατομική φασματοσκοπία.
Το 1934 ξεκίνησε ν' ασχολείται με την πυρηνική φυσική συνεργαζόμενος με τον καθηγητή Enrico Fermi στην έρευνα των νετρονίων. Συμμετείχε στην ανακάλυψη των αργών νετρονίων (slow neutrons) και στην πρωτοπόρο έρευνα στα νετρόνια που έγινε στη Ρώμη στο διάστημα 1934-1935.
Το 1936 παντρεύτηκε την Elfriede Spiro με την οποία έκαναν ένα γιο, τον Claudio (1937-1995) που γεννήθηκε στο Palermo και δύο κόρες, την Amelia (τώρα Terkel) (1942 - γεννήθηκε στο Μπέρκλεϊ) και την Fausta (τώρα Walsby) (1945 - γεννήθηκε στο Los Alamos).
Μετά το γάμο του έγινε καθηγητής Φυσικής και διευθυντής του Ινστιτούτου Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο. Το Ινστιτούτο ήταν πρωτόγονο σε εξοπλισμό, αλλά είχε πολύ καλούς συναδέλφους από διάφορες ειδικότητες. Εδώ ξεκίνησε ν' ασχολείται με την ραδιοχημεία.
Έτσι το 1937, μελετώντας με τον γεωλόγο Carlo Perrier ένα κομμάτι μολυβδαίνιου που του είχε στείλει ο Ernest Lawrence από το Berkeley, απέδειξε ότι μέρος της ακτινοβολίας που εξέπεμπε προερχόταν από ένα άγνωστο μέχρι τότε στοιχείο, το οποίο το 1947 βαφτίστηκε "Τεχνήτιο" (Tc) (επειδή ήταν το πρώτο στοιχείο που σχηματίστηκε εξ ολοκλήρου εργαστηριακά, ονομάστηκε Τεχνήτιο).
Μέχρι το 1934, όλη η δουλειά του είχε να κάνει με την ατομική φασματοσκοπία.
Το 1934 ξεκίνησε ν' ασχολείται με την πυρηνική φυσική συνεργαζόμενος με τον καθηγητή Enrico Fermi στην έρευνα των νετρονίων. Συμμετείχε στην ανακάλυψη των αργών νετρονίων (slow neutrons) και στην πρωτοπόρο έρευνα στα νετρόνια που έγινε στη Ρώμη στο διάστημα 1934-1935.
Το 1936 παντρεύτηκε την Elfriede Spiro με την οποία έκαναν ένα γιο, τον Claudio (1937-1995) που γεννήθηκε στο Palermo και δύο κόρες, την Amelia (τώρα Terkel) (1942 - γεννήθηκε στο Μπέρκλεϊ) και την Fausta (τώρα Walsby) (1945 - γεννήθηκε στο Los Alamos).
 |
| Κυριακάτικη βόλτα στο Λος Άλαμος. Όρθιοι: Emilio Segrè, Enrico Fermi, Hans Bethe, Hans Straub και Victor Weisskopf. Κάτω: Erika Straub και Elfriede Segrè. |
Μετά το γάμο του έγινε καθηγητής Φυσικής και διευθυντής του Ινστιτούτου Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο. Το Ινστιτούτο ήταν πρωτόγονο σε εξοπλισμό, αλλά είχε πολύ καλούς συναδέλφους από διάφορες ειδικότητες. Εδώ ξεκίνησε ν' ασχολείται με την ραδιοχημεία.
Έτσι το 1937, μελετώντας με τον γεωλόγο Carlo Perrier ένα κομμάτι μολυβδαίνιου που του είχε στείλει ο Ernest Lawrence από το Berkeley, απέδειξε ότι μέρος της ακτινοβολίας που εξέπεμπε προερχόταν από ένα άγνωστο μέχρι τότε στοιχείο, το οποίο το 1947 βαφτίστηκε "Τεχνήτιο" (Tc) (επειδή ήταν το πρώτο στοιχείο που σχηματίστηκε εξ ολοκλήρου εργαστηριακά, ονομάστηκε Τεχνήτιο).
 |
| Από την ταυτότητα του Σεγκρέ στο Λος Άλαμος. |
Το 1938, ευρισκόμενος στις ΗΠΑ για ένα σύντομο επιστημονικό ταξίδι, έμαθε για τους φυλετικούς νόμους σε βάρος των Εβραίων που είχε θεσπίσει ο Μουσολίνι κι έτσι αποφάσισε να μείνει εκεί, φέρνοντας μαζί και την οικογένειά του.
Εργάστηκε στο Berkeley Radiation Lab (Εργαστήριο Ακτινοβολίας Μπέρκλεϊ) και συνεργαζόμενος με πειραματικούς επιστήμονες ανακάλυψε τα ισότοπα Τεχνήτιο-99, Ξένον-135 και το στοιχείο Αστάτιο (At).
Αργότερα, σε συνεργασία με τους Kennedy, Seaborg και Wahl, ανακάλυψαν το Πλουτώνιο -239 και τις ιδιότητες σχάσης του.
Αργότερα, σε συνεργασία με τους Kennedy, Seaborg και Wahl, ανακάλυψαν το Πλουτώνιο -239 και τις ιδιότητες σχάσης του.
 |
| Η οικογένεια Σεγκρέ το 1946 στο Μπέρκλεϊ. (Από αρ.) Elfriede, Fausta, Claudio, Amelia και Εμίλιο. |
Τον Ιούνιο του 1943 εγκαταστάθηκε στο Λος Άλαμος του New Mexico αποδεχόμενος πρόταση του Οπενχάιμερ να εργαστεί για το πρόγραμμα Manhattan. Εκεί έγινε επικεφαλής του εργαστηρίου P-5 (για τη Ραδιενέργεια) που ήταν τμήμα της Διεύθυνσης "Πειραματικής Φυσικής" υπό τον Robert Bacher.
Το 1946, μετά το τέλος του πολέμου, αποφάσισε να επιστρέψει στο Berkeley ως τακτικός καθηγητής.
Περί τα τέλη της δεκαετίας του '40 δέχτηκε θέση καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Illinois at Urbana–Champaign, αλλά το 1952 επέστρεψε στο Berkeley.
Περί τα τέλη της δεκαετίας του '40 δέχτηκε θέση καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Illinois at Urbana–Champaign, αλλά το 1952 επέστρεψε στο Berkeley.
 |
| (Από αρ.) Εμίλιο Σεγκρέ, Ρόμπερτ Οπενχάιμερ και Chien-Shiung Wu στο International House στο Berkeley το 1939. (Lawrence Berkeley Laboratory) |
Δουλεύοντας με τον Owen Chamberlain προσπάθησαν να βρουν το αντιπρωτόνιο, το σωματίδιο της αντιύλης που είναι αντίστοιχο του πρωτονίου. Ήδη από το 1932 ο Carl D. Anderson είχε ανακαλύψει το ποζιτρόνιο (αντιηλεκτρόνιο) που είχε προβλέψει ο Paul Dirac από το 1931.
Πολλοί επιστήμονες αμφέβαλαν για την ύπαρξή του, όμως ο Segrè και ο Chamberlain χρησιμοποιώντας το bevatron του εργαστηρίου τους στα 6 GeV κατάφεραν να ανιχνεύσουν αντιπρωτόνια.
To 1959, o Εμίλιο Σεγκρέ και ο Owen Chamberlain μοιράστηκαν το βραβείο Νόμπελ Φυσικής "για την ανακάλυψη του αντιπρωτονίου". Βέβαια αυτό το Νόμπελ ήταν αμφιλεγόμενο και δημιούργησε πολλές συζητήσεις, γιατί στην εργασία που παρουσιαζόταν η ανακάλυψη του αντιπρωτονίου εμφανίζονταν και τα ονόματα των Clyde Wiegand και Tom Ypsilantis που συμμετείχαν ενεργά στην ομάδα, όχι όμως στη βράβευση.
 |
| Η ομάδα που ανακάλυψε το αντιπρωτόνιο. (Από αρισ.) Εμίλιο Σεγκρέ, Clyde Wiegand, Edward Lofgren, Owen Chamberlain και Thomas Ypsilantis. |
Τα επόμενα χρόνια συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο Berkeley από διάφορες θέσεις φτάνοντας να γίνει πρόεδρος του τμήματος Φυσικής (1965-66). Το 1970 βοήθησε τον Edward Teller να χωρίσει το Lawrence Berkeley Laboratory από το Lawrence Livermore Laboratory, ενώ ήταν ένας από τους θεματοφύλακες του Fermilab και των εργασιών του Fermi.
Το 1972 συνταξιοδοτήθηκε από το Berkeley, αλλά συνέχισε να διδάσκει Ιστορία της Φυσικής. Το 1974 επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης ως καθηγητής, αλλά έμεινε μόνον ένα χρόνο.
 |
| 1960, όλα τα Νόμπελ του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ: (από αρ.) Owen Chamberlain (Φυσική 1959), Edwin McMillan (Χημεία 1951), William Giauque (Χημεία 1949), John Northrup (Χημεία 1946), Wendell Stanley (Χημεία 1946), Emilio Segre (Φυσική 1959) και Glenn Seaborg (Χημεία 1951). |
Μετά τον θάνατο της συζύγου του Elfriede το 1970, παντρεύτηκε για δεύτερη φορά το 1972 την Rosa Mines, μια Ουρουγουανή φίλη της Elfriede.
Ο Εμίλιο Σεγκρέ πέθανε σε ηλικία 84 ετών από καρδιακή προσβολή, στις 22 Απριλίου 1989, καθώς έκανε βόλτα κοντά στο σπίτι του, στο Lafayette της Καλιφόρνιας.
 |
| Ο Εμίλιο Σεγκρέ με την οικογένειά του. |
Όπως έχει γραφεί, ο Εμίλιο Σεγκρέ ήταν περίπλοκος άνθρωπος. Είχε υψηλά πρότυπα, ήταν περήφανος, λίγο απομονωμένος και κάπως εκφοβιστικός, αλλά όταν τον γνώριζες καλύτερα, διαπίστωνες ότι ήταν γενναιόδωρος και υποστήριζε τους νεότερους φυσικούς, πάντα έτοιμος να δώσει χρήσιμες συμβουλές.
Είχε καλλιεργηθεί με την ευρωπαϊκή παράδοση, μιλούσε πολλές γλώσσες, είχε μελετήσει κλασικά λατινικά κείμενα, τον Δάντη, τους Βρετανούς ποιητές του 19ου αιώνα, τον Victor Hugo και τον Schiller. Ήταν επίσης ένας καταξιωμένος κυνηγός άγριων μανιταριών.
 |
| Το εξώφυλλο της αυτοβιογραφίας του Εμίλιο Σεγκρέ. |
Είχε πλούσιο συγγραφικό έργο κι ένα πολύτιμο φωτογραφικό αρχείο, αφού λειτουργούσε και ως φωτογράφος αποθανατίζοντας μεγάλες στιγμές στην ιστορία της σύγχρονης Φυσικής. Το 1997, στη μνήμη του συζύγου της, η Rosa Segrè δώρισε το φωτογραφικό του αρχείο στο Αμερικάνικο Ινστιτούτο Φυσικής (AIP). Το κληροδότημα του αρχείου στεγάζεται στο College Park του Maryland και αποτελεί μέρος του Κέντρου για την Ιστορία της Φυσικής του AIP.
Στα ελληνικά, κυκλοφορεί ένα έργο του Εμίλιο Σεγκρέ, η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ (1ος τόμος: "Από την πτώση των σωμάτων έως τα ραδιοκύματα" και 2ος τόμος: Από τις ακτίνες Χ έως τα κουάρκ").
Το Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ έχει καθιερώσει την ετήσια ομιλία Εμίλιο Σεγκρέ (Emilio Segré Lecture).
 |
| Άνοιξη του 1952. Οι εξισώσεις που φαίνονται στον πίνακα απεικονίζουν τις αντιδράσεις, που δείχνουν στοιχεία και ισότοπα που ανακάλυψε ο Σεγκρέ (Τεχνήτιο-Tc, Αστάτιο-At και Πλουτώνιο 239-Pu239). |
- Μπορείτε να διαβάσετε την αυτοβιογραφία του Εμίλιο Σεγκρέ "A Mind Always in Motion" ("Ένα μυαλό σε διαρκή κίνηση") ΕΔΩ (αγγλικά). Υπάρχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό.
- Βίντεο με συνέντευξη του Εμίλιο Σεγκρέ για την εποχή του προγράμματος Μανχάταν ("It was wartime...") στο Λος Άλαμος (6:32).
- Συνέντευξη του Εμίλιο Σεγκρέ στον Richard Rhodes, στις 29 Ιουνίου 1983, για το αρχείο "Voices of the Manhattan Project" (αγγλικά).
 |
| Ο Εμίλιο Σεγκρέ με τη δεύτερη σύζυγό του Rosa, στο Λουκάρνο της Ελβετίας το 1987. (Φωτό από Robert Schira) |
- Η ομιλία του Εμίλιο Σεγκρέ στη Στοκχόλμη για την απονομή του βραβείου Νόμπελ Φυσικής, στις 11 Δεκεμβρίου 1959 (pdf, αγγλικά). Τίτλος της ομιλίας "Properties of antinucleons" ("Ιδιότητες των αντινουκλεονίων").
- Βίντεο από την τελετή απονομής των βραβείων Νόμπελ στη Στοκχόλμη στις 10 Δεκεμβρίου 1959 (3:28).
- Τηλεοπτική συνέντευξη του Εμίλιο Σεγκρέ στην Ottavia Bassetti στις 17 Σεπτεμβρίου 1986 (ιταλικά, 40:49).
- Συνέντευξη του Εμίλιο Σεγκρέ στους Charles Weiner και Barry Richman για το Oral History του American Institute of Physics (AIP), στις 13 Φεβρουαρίου 1967.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου