 |
| Ο George Johnstone Stoney και ο ηλιοστάτης που εφηύρε. |
Σαν σήμερα, στις 15 Φεβρουαρίου 1826, γεννήθηκε στο Oakley Park κοντά στο Βirr της επαρχίας Offaly στην Ιρλανδία, ο George Johnstone Stoney. Ο Stoney είναι περισσότερο διάσημος για την εισαγωγή του όρου "ηλεκτρόνιο" ("electron") ως "βασική μονάδα ποσότητας ηλεκτρισμού".
Γονείς του ήταν ο George Stoney, που προερχόταν από παλιά αγγλική οικογένεια του Yorkshire και η Anne Blood.
Το 1848 πήρε μπάτσελορ από το Κολέγιο Trinity του Δουβλίνου και στη συνέχεια μέχρι το 1852 εργάστηκε ως βοηθός του William Parsons, 3ου κόμητα του Rosse, στο αστεροσκοπείο που είχε ιδρύσει στο Birr Castle της επαρχίας Offaly και όπου ήταν εγκαταστημένο το τότε μεγαλύτερο τηλεσκόπιο του κόσμου, το 72 ιντσών Leviathan of Parsonstown.
Παράλληλα με τη δουλειά του στο αστεροσκοπείο μελετούσε φυσική και μαθηματικά κι έτσι κατάφερε το 1852 να πάρει μάστερ από το Κολέγιο Trinity του Δουβλίνου.
Από το 1852 μέχρι το 1857 ο Stoney ήταν καθηγητής φυσικής στο Κολέγιο Queen του Galway (τώρα NUI Galway). Από το 1857 μέχρι το 1882 άσκησε διοικητικά καθήκοντα ως Γραμματέας του Πανεπιστημίου Queen της Ιρλανδίας με έδρα το Δουβλίνο. Τα επόμενα χρόνια, μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1893, εργάστηκε στη θέση του Επιθεωρητή Εξετάσεων Δημόσιας Διοίκησης της Ιρλανδίας.
Στα χρόνια που ασκούσε διοικητικά καθήκοντα δεν σταμάτησε να κάνει επιστημονική έρευνα από μόνος του. Δημοσίευσε 75 επιστημονικές εργασίες σε πολλά επιστημονικά περιοδικά, κυρίως όμως στα περιοδικά της Βασιλικής Ένωσης του Δουβλίνου, στην οποία υπήρξε για δεκαετίες γραμματέας και αντιπρόεδρος. Η έρευνά του συνεισέφερε στην κοσμική φυσική, στην θεωρία των αερίων και στην οπτική.
Ο Stoney πίστευε ότι η επιλογή ενός μετρικού συστήματος με σωστές πρότυπες μονάδες θα βοηθούσε στην εξέλιξη της επιστήμης. Στηριγμένος σ' αυτή την άποψη συνέλαβε την ιδέα της ύπαρξης μιας σταθερής στοιχειώδους ποσότητας ηλεκτρισμού ή αλλιώς του "ατόμου του ηλεκτρισμού", που αποτέλεσε το πιο σημαντικό κομμάτι του επιστημονικού του έργου.
Αρχικά ο Stoney ονόμασε αυτή τη στοιχειώδη ποσότητα "electrine" (αργότερα, το 1891, άλλαξε το όνομα σε "electron") και παρουσίασε την ιδέα του στη Βρετανική Ένωση για την Προαγωγή της Επιστήμης, στην ετήσια συνάντηση που οργανώθηκε στο Μπέλφαστ το 1874. Ο Stoney επιπλέον υπολόγισε αυτό το φορτίο στηριγμένος στην ανάλυση χημικών αντιδράσεων.
Σε πολλούς επιστήμονες, ένας από τους οποίους ήταν ο Γερμανός φυσικός Hermann Helmholtz, άρεσε η ιδέα της ύπαρξης αυτής της ποσότητας ηλεκτρισμού. Στην Ιρλανδία, ένας από αυτούς που υπερασπίστηκαν την ιδέα του Stoney ήταν ο ανιψιός του, σημαντικός επιστήμονας, George Francis Fitzgerald.
Όταν το 1897 ο Άγγλος φυσικός J. J. Thomson ανακάλυψε ότι οι καθοδικές ακτίνες ήταν δέσμες αρνητικά φορτισμένων σωματιδίων, ο Fitzgerald αμέσως σκέφτηκε ότι αυτά τα σωματίδια ήταν τα "electrons" του Stoney.
Σήμερα, στον Thomson πιστώνεται η ανακάλυψη του ηλεκτρονίου (αν και για χρόνια ο ίδιος επέμενε να τα ονομάζει "corpuscles" - "σωματίδια") και στον Stoney η σύλληψη της ιδέας και το όνομα.
Ακόμη ο Stoney πρότεινε νέα σχεδίαση πιάνων και (εκκλησιαστικών) οργάνων και έπεισε την Βασιλική Ένωση του Δουβλίνου να στηρίζει δημόσιες μουσικές συναυλίες.
Ως διοικητικός παράγων στα κολέγια που εργάστηκε πέτυχε το άνοιγμα της ανώτατης εκπαίδευσης για τις κοπέλες στην Ιρλανδία, νωρίτερα από την Αγγλία.
Το 1893, μετά τη συνταξιοδότησή του, αποφάσισε να εγκατασταθεί στο Λονδίνο, πιστεύοντας ότι τα κορίτσια του (είχε 3 κόρες και 2 γιους) θα είχαν περισσότερες ευκαιρίες για την καριέρα τους. Πράγματι, η μία κόρη του έγινε ονομαστή φυσικός και η άλλη διακεκριμένη γιατρός.
Το 1902, το Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου του απένειμε τιμητικά τον τίτλο του Δόκτορα Επιστημών.
Ο George Johnstone Stoney πέθανε στο Notting Hill του Λονδίνου, στις 5 Ιουλίου 1911, σε ηλικία 85 ετών. Η στάχτη του τοποθετήθηκε στην εκκλησία St. Nahi's στη συνοικία Dundrum του Δουβλίνου, όπου έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου