Σαν σήμερα... 2000, οι 3 πρώτοι ένοικοι φτάνουν στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).

Οι πρώτοι ένοικοι του ISS,
William Shepherd, Yuri Gidzenko και Sergei Krikalev.

Σαν σήμερα, στις 2 Νοεμβρίου 2000, ένας Αμερικανός αστροναύτης ο William M. Shepherd και δύο Ρώσοι κοσμοναύτες οι Sergei K. Krikalev και Yuri P. Gidzenko έγιναν οι πρώτοι μακροχρόνιοι ένοικοι του International Space Station (Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, ISS) ξεκινώντας ουσιαστικά την αποστολή τους διάρκειας περίπου 4 μηνών.

Η στιγμή που εκτοξεύεται το Soyuz
με το τριμελές πλήρωμά του. 

Οι τρεις διαστημοταξιδευτές ξεκίνησαν το ταξίδι τους στις 31 Οκτωβρίου 2000 στις 10.53 πμ τοπική ώρα (07:53 GMT) από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν με το ρωσικό διαστημόπλοιο Soyuz TM-31. Διοικητής της αποστολής ήταν ο Shepherd, διοικητής του Soyuz ήταν ο Gidzenko και μηχανικός πτήσης ο Krikalev. Αυτό το πρόγραμμα της πρώτης μακροχρόνιας εγκατάστασης στο διάστημα είχε το όνομα Expedition 1.

Το σήμα του ISS με τα ονόματα των 3 πρώτων 
ενοίκων του (Γκιτσένκο, Κρικάλεφ και Σέφερντ).

Φτάνοντας στον ISS, άναψαν τα φώτα του σταθμού, ενεργοποίησαν όλα τα συστήματα διαβίωσης και συνδέθηκαν τηλεοπτικά με το Ρωσικό κέντρο ελέγχου για να τους ενημερώσουν ότι όλα πηγαίνουν καλά. Για τη διαμονή τους αρχικά χρησιμοποίησαν τους δύο από τους τρεις χώρους του σταθμού.

Κατά τη διάρκεια της αποστολής τους, το τριμελές πλήρωμα του σταθμού φιλοξένησε τα πληρώματα τριών Διαστημικών Λεωφορείων (Space Shuttle) και υποδέχτηκε δύο μη επανδρωμένα ρωσικά φορτηγά διαστημόπλοια τύπου Progress με υλικό ανεφοδιασμού. Σε όλη την διάρκεια της αποστολής, που κρίθηκε επιτυχημένη, το πλήρωμα ήταν πολύ απασχολημένο.    

Sergei Krikalev, William Shepherd, Yuri Gidzenko. 

Στο κάτω μέρος φαίνονται οι σημαίες των χωρών 

που συμμετείχαν στο πρόγραμμα.

Πριν φτάσουμε σ' αυτό το αποτέλεσμα χρειάστηκε να ξεκινήσει συνεργασία ανάμεσα στην Αμερικάνικη (NASA) με τη Ρώσικη Υπηρεσία Διαστήματος (Roscosmos) και κοντά σ' αυτές τις Υπηρεσίες να βρεθούν αρκετές χώρες ακόμη όπως ο Καναδάς με την CSA, η Ιαπωνία με τη JAXA και τα 11 μέλη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA)). Είχε προηγηθεί μια μεγάλη προσπάθεια από αυτές τις υπηρεσίες που χρειάστηκε ν' αλλάξουν τα αρχικά σχέδιά τους, προσαρμόζοντας κάθε φορά αυτά σύμφωνα με τις ανάγκες που προέκυπταν.  

Η αρχή της δημιουργίας του ISS είχε ξεκινήσει από τη NASA το 1983 και μέχρι σήμερα έχει αποτελέσει το πλέον δαπανηρό εγχείρημα του ανθρώπου στο διάστημα, με κόστος που ξεπερνά τα 120 δισεκατομμύρια ευρώ.

1998, το ραντεβού της Zarya (στο βάθος)
με το Unity που μεταφέρεται από το Endeavour.

Το πρώτο κομμάτι για τη συναρμολόγηση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού ξεκίνησε το ταξίδι του από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν, στις 20 Νοεμβρίου 1998. Το σκάφος αυτό με το όνομα Zarya (ρωσ. Заря́, ελλ. Χαραυγή) -γνωστό και ως FGB (Functional Cargo Block)- εκτοξεύθηκε μ' ένα ρωσικό πύραυλο Proton.

Το σκάφος FGB προοριζόταν αρχικά ως δομικό στοιχείο για το Ρωσικό διαστημικό σταθμό Mir, αλλά δεν είχε πετάξει μετά το τέλος του προγράμματος Mir. Με το τέλος αυτού του προγράμματος, ο σχεδιασμός προσαρμόστηκε ώστε να χρησιμοποιηθεί για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Η Zarya είναι απόγονος του διαστημικού σκάφους TKS που είχε σχεδιαστεί για το ρωσικό πρόγραμμα Salyut. Το όνομα Zarya δόθηκε στο FGB επειδή σήμανε την αυγή μιας νέας εποχής διεθνούς συνεργασίας στο διάστημα. Αν και κατασκευάστηκε από μια ρωσική εταιρεία, ανήκε στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το εσωτερικό της Zarya.

Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Ρωσία είχε κληθεί και αποφάσισε να συμμετάσχει σ' αυτό το κοινό πρόγραμμα. Έχοντας Ρώσους επιστήμονες με ειδικότητα και ικανότητα σε προγράμματα διαστημικών πτήσεων, θα τους έδινε τη δυνατότητα για απασχόληση στη χώρα τους, αποφεύγοντας την πιθανότητα να μετακινηθούν για εργασία σε άλλη χώρα, πιθανόν μη φιλική στη Ρωσία. 

Το σκάφος Zarya είχε κατασκευαστεί από το κρατικό διαστημικό Κέντρο Έρευνας και Παραγωγής  Khrunichev στη Μόσχα, σε συνεργασία με την εταιρεία Boeing των ΗΠΑ. 

Λίγο μετά την εκτόξευση της Zarya και αφού αυτή, στις 4 Δεκεμβρίου 1998, έφτασε σε ύψος τα 400 χιλιόμετρα που ήταν η επιθυμητή τροχιά, εκτοξεύθηκε το αμερικάνικο διαστημικό λεωφορείο  Endeavour (Προσπάθεια) μεταφέροντας το πρώτο αμερικάνικο κομμάτι του ISS, τον κόμβο Unity  (Ενότητα). 

Η Zarya (μπροστινό μέρος) ενωμένη με το Unity (πίσω μέρος).

Μετά 2 ημέρες, το εξαμελές πλήρωμα της αποστολής STS-88 του διαστημικού λεωφορείου Endeavour συνάντησε τη Zarya και κατάφερε να τη συνδέσει επιτυχώς με το Unity. 

Ακολούθησε η αποστολή από τους Αμερικανούς 2 ακόμη κόμβων (τμημάτων) στον ISS, το  Harmony  (Αρμονία) και το Tranquility (Ηρεμία). 

Πάλι το Endeavour (αποστολή STS-97 με 5μελές πλήρωμα), στις αρχές Δεκεμβρίου του 2000, μετέφερε το πρώτο ζευγάρι μεγάλων αμερικάνικων φωτοβολταϊκών συστοιχιών, που αύξησε την ικανότητα ηλεκτρικής ισχύος του σταθμού στο πενταπλάσιο.

Τα τμήματα από τα οποία αποτελείται ο σταθμός ISS.

Το επόμενο διαστημικό όχημα (αποστολή STS-98 με 5μελές πλήρωμα), έφτασε στο σταθμό στα μέσα Φεβρουαρίου 2001 μεταφέροντας το ερευνητικό εργαστήριο Destiny, αξίας 1,4 δις  δολαρίων. Η εγκατάσταση του ερευνητικού εργαστηρίου είχε ως αποτέλεσμα την μεγάλη αύξηση της μάζας όλης της εγκατάστασης του σταθμού.

Στις 10 Μαρτίου 2001 συνδέθηκε με τον ISS η τρίτη επταμελής αποστολή STS-102 που έφτασε με το Διαστημικό Λεωφορείο Discovery. Κύρια αποστολή είχε την αντικατάσταση του πρώτου τριμελούς πληρώματος του σταθμού με το νέο τριμελές πλήρωμα μακράς παραμονής Expedition 2. 

Το ανανεωμένο πλήρωμα του σταθμού ISS αποτελείτο από τον Ρώσο Yury V. Usachev - διοικητή του σταθμού, τον Αμερικανό James S. Voss - μηχανικό πτήσης και την Αμερικανίδα Susan J. Helms - επιστημονικό υπεύθυνο.

Μάιος 1998, κοντά στη Star City, της Μόσχας.
Φαίνονται ο Sergei Krikalev (αρ.) και ο Bill Shepherd
κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης τους
 για την αποστολή Expedition 1.
(αρχεία της NASA)

Στις 18 Μαρτίου 2001 το Discovery αποκολλήθηκε από τον ISS μεταφέροντας πίσω στη Γη την αποστολή Expedition 1. Το πλήρωμα των 3 ανδρών είχε μείνει στο Διαστημικό Σταθμό 136 ημέρες, 17 ώρες και 9 λεπτά και συνολικά στο διάστημα 140 ημέρες, 23 ώρες και 38 λεπτά. 

Η άφιξη του πρώτου πληρώματος στο σταθμό αποτέλεσε την έναρξη μιας ανελλιπούς ανθρώπινης παρουσίας εκεί, στα 20 χρόνια που ακολούθησαν.

Από τότε ο σταθμός έχει μεγαλώσει και από μια μικρή κατασκευή που προήλθε από την ένωση της αμερικάνικης κάψουλας Unity και του ρώσικου διαστημοπλοίου Zarya, έχουμε ένα πολυεθνικό εργαστήριο με μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου. 

Ο Διεθνή Διαστημικός Σταθμός όπως φαίνεται σήμερα.

• Που είναι ο ISS τώρα;

• Σχετικά με τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό από το euronews.

• Βίντεο με σύντομη ιστορία του ISS (1:30, ελληνικά, euronews).

• Συνέντευξη του Bill Shepherd στην υπηρεσία "Houston We Have a Podcast" της NASA.

• Αφιέρωμα του America Space για τα 15 χρόνια από το ξεκίνημα δημιουργίας του ISS.

Πηγή: Today in Science History, wikipedia