 |
| Ο χάρτης εξάπλωσης της ραδιενέργειας γύρω από το Tomsk 7 στις 12 Απριλίου 1993 (οι τιμές που φαίνονται αναφέρονται σε ένταση δόσης σε μονάδες μR/h) |
Σαν σήμερα, στις 6 Απριλίου 1993, στην πόλη Tomsk-7 της Σιβηρίας, συνέβη το πιο σοβαρό ρωσικό πυρηνικό ατύχημα μετά το Τσερνομπίλ (1986) και το ατύχημα Kyshtym (1957) στο Mayak.
Μέχρι το 1992, η πόλη Τομσκ-7 που βρισκόταν στη Σιβηρία, ήταν μια από τις «μυστικές (κλειστές) πόλεις» της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Οι πόλεις αυτές είχαν ιδιαίτερη (κωδική) ονομασία και χρειαζόταν ειδική άδεια να έχει κάποιος για να τις επισκεφτεί.
Δημιουργήθηκε το 1949 και ήταν γνωστή ως Pyaty Pochtovy ως το 1954, οπότε πήρε την ονομασία Τομσκ-7 (Томск-7) μέχρι το 1992. Τότε, το νέο καθεστώς της Ρωσίας έδωσε το δικαίωμα σ' αυτές τις πόλεις να επανέλθουν στην παλαιότερη ονομασία τους. Έτσι, η πόλη από τότε ονομάζεται Seversk.
Στην περιοχή στεγάζονταν αρκετές πυρηνικές εγκαταστάσεις για την παραγωγή, σε μεγάλη κλίμακα, πλουτωνίου και ουρανίου για πυρηνικά καύσιμα και όπλα, συμπεριλαμβανομένης της επανεπεξεργασίας των χρησιμοποιηθέντων καυσίμων.
Στην κλειστή πόλη κατοικούσαν τότε περίπου 100.000 εργαζόμενοι με τις οικογένειές τους.
Τι συνέβη όμως στις 6 Απριλίου 1993 στις εγκαταστάσεις του Τομσκ-7;
Εκείνη την ημέρα, οι εργαζόμενοι έχυναν νιτρικό οξύ σε μια δεξαμενή για να διαχωρίσουν το πλουτώνιο από χρησιμοποιημένα πυρηνικά καύσιμα. Δεν είναι σαφές κατά πόσον το ατύχημα προκλήθηκε από ανθρώπινο λάθος ή τεχνικό σφάλμα, αλλά πιστεύεται ότι η έλλειψη συμπιεσμένου αέρα προκάλεσε την ανάμιξη νιτρικού οξέος, ουρανίου και πλουτωνίου, με αποτέλεσμα την υπερθέρμανση και ανύψωση της θερμοκρασίας σε κρίσιμες τιμές, μέσα σε λίγα λεπτά.
Η έκρηξη που ακολούθησε προκάλεσε την κατάρρευση των τοίχων σε δύο ορόφους του συγκροτήματος και την έναρξη πυρκαγιάς. Μ' αυτό τον τρόπο απελευθερώθηκαν στο περιβάλλον περίπου 250 m³ ραδιενεργού αερίου, 8,7 κιλά ουρανίου και 500 g πλουτωνίου. Αυτή η ποσότητα ραδιενεργών υλικών που απελευθερώθηκαν αντιστοιχούσε σε ραδιενέργεια περίπου 30 Tera-Becquerel από β και γ ακτινοβολία και περίπου 6 Giga-Becquerel από το πλουτώνιο-239.
Ένας χώρος, 1.500 m² περίπου γύρω από τις εγκαταστάσεις, διαπιστώθηκε ότι ήταν σοβαρά μολυσμένος (ραδιενεργά ρυπασμένος), ενώ το ραδιενεργό σύννεφο κάλυψε με αυξημένα επίπεδα ραδιενέργειας μια συνολική περιοχή 120 km², εκθέτοντας χιλιάδες άτομα σε αυξημένα επίπεδα ραδιενέργειας και ρυπαίνοντας τον αέρα, το νερό και το έδαφος για πολλές γενιές.
Η έκρηξη στο Τομσκ-7 κατετάγη στο επίπεδο 4 της Διεθνούς Κλίμακας Εκδήλωσης Πυρηνικών και Ραδιολογικών Γεγονότων (INES) και ήταν συγκρίσιμο με το πυρηνικό ατύχημα της Tokai-mura στην Ιαπωνία, το 1999.
Όπως διαπιστώθηκε, από το πυρηνικό νέφος περισσότερο επηρεάστηκαν τα γειτονικά χωριά Georgievka και Nadezhda. Η "βροχή" των ραδιενεργών ισοτόπων στην ευρύτερη περιοχή είχε ως αποτέλεσμα τα επίπεδα της ακτινοβολίας να μετρηθούν έως και 100 φορές πάνω από το φυσιολογικό επίπεδο. Τα εδάφη στις γύρω περιοχές βρέθηκαν με αυξημένες ποσότητες ραδιοϊσοτόπων, όπως καίσιο-137 και στρόντιο-90. Αυτά τα ραδιοϊσότοπα μπορούν να προκαλέσουν συμπαγείς όγκους και γενετικές ανωμαλίες σε απογόνους όταν εισπνέονται ή προσλαμβάνονται μέσω της τροφής ή του νερού, ενώ το στρόντιο-90 είναι μια γνωστή αιτία για λευχαιμία.
Με τη βοήθεια ξένων ειδικών, οι πρώτες επιχειρήσεις καθαρισμού μπόρεσαν να συλλέξουν και να αφαιρέσουν περίπου 577 g πλουτωνίου από την περιοχή γύρω από το Τομσκ-7. Το ενδιαφέρον είναι ότι το πλουτώνιο που είχε διαφύγει λόγω της έκρηξης ήταν λιγότερο, γεγονός που υποδηλώνει λαθραία διαρροή πλουτωνίου από τις εγκαταστάσεις, πριν το ατύχημα.
Αρκετούς μήνες μετά την έκρηξη, δείγματα από το έδαφος συνέχισαν να δείχνουν αυξημένα επίπεδα ραδιενεργών ισοτόπων όπως πλουτώνιο, ουράνιο, ζιρκόνιο, ρουθήνιο, δημήτριο, νιόβιο και αντιμόνιο, συνεχώς εκθέτοντας τον πληθυσμό σε ραδιενέργεια.
Σύμφωνα με το Ίδρυμα Bellona, μια νορβηγική περιβαλλοντική ΜΚΟ, περίπου 30 μεγάλα ατυχήματα συνέβησαν κατά την διάρκεια της λειτουργίας των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Τομσκ-7, απελευθερώνοντας περίπου 10 g πλουτωνίου στην ατμόσφαιρα, κάθε χρόνο.
Το 2008, μια μελέτη διαπίστωσε αυξημένα επίπεδα πλουτωνίου και καισίου-137 στο έδαφος και σε δείγματα νερού, γεγονός που υποδηλώνει περαιτέρω διαρροές.
Ορισμένοι αντιδραστήρες στο Τομσκ-7 έκλεισαν τον Ιούνιο του 2008, μετά τη συμφωνία του 2003 μεταξύ της Ρωσίας και των ΗΠΑ σχετικά με την κατάργηση της παραγωγής πλουτωνίου για οπλικά συστήματα. Η επανεπεξεργασία των χρησιμοποιηθέντων καυσίμων και η απόρριψη των πυρηνικών αποβλήτων στις εγκαταστάσεις που διαχειρίζεται η εταιρεία Siberian Chemical Combine συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Το 2001, ένα επαρχιακό δικαστήριο της περιφέρειας Τομσκ αποφάνθηκε, σχετικά με μια μήνυση μολυσμένων κάτοικων του χωριού Georgievka κατά της Siberian Chemical Combine, αποφασίζοντας ότι η εταιρεία έπρεπε να καταβάλει σε κάθε ενάγοντα ποσό αποζημίωσης που ισοδυναμούσε με 860 δολάρια ΗΠΑ. Σύμφωνα με το Ίδρυμα Bellona, κατά τη διάρκεια των δικαστικών ακροάσεων, 14 από τους 26 ενάγοντες απεβίωσαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου