Σαν σήμερα...1939 γεννήθηκε ο Γιώργος Γραμματικάκης.

Σαν σήμερα, στις 21 Μαΐου 1939, γεννήθηκε ο Γιώργος Γραμματικάκης, ομότιμος καθηγητής στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. 

Σήμερα θα δώσω στον ίδιο τον φιλοξενούμενο την ευκαιρία να παρουσιάσει την αυτοβιογραφία του, όπως εμφανίζεται στην ιστοσελίδα του (οι υπογραμμίσεις δικές μου). 

"Γεννήθηκα στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1939.

Σπούδασα Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισα με μεταπτυχιακές σπουδές στο Ιmperιal College του Λονδίνου, όπου δημοσίευσα τις πρώτες ερευνητικές εργασίες. Το διδακτορικό δίπλωμα ήρθε το 1973, έχοντας στο μεταξύ συνεργασθεί με πολλά ευρωπαϊκά εργαστήρια και Πανεπιστήμια.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα εργάσθηκα ως ερευνητής στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ.  Αργότερα και στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) της Γενεύης.

Το 1978 άρχισα να διδάσκω. Παράλληλα συμμετείχα στην οργάνωση του Πανεπιστημίου Κρήτης. Και το 1982 εκλέχτηκα καθηγητής και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του.

Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης εκλέχτηκα για πρώτη φορά τον Μάιο του 1990. Και ξανά το 1993 για μια ακόμα θητεία.

Το 2000 ανέλαβα την Προεδρία της Διοικούσας Επιτροπής του Ιονίου Πανεπιστημίου και το οδήγησα στην αυτονόμηση το 2004. Παράλληλα συμμετείχα σε διεθνείς επιτροπές για τις προοπτικές της παιδείας και της έρευνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Διετέλεσα Πρόεδρος του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη στην Κρήτη και από το 2011 είμαι Αντιπρόεδρος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Επί σειρά ετών αρθρογραφούσα τακτικά στις εφημερίδες "Το Βήμα", "Ελευθεροτυπία" και στο διαδικτυακό protagon και διετέλεσα (1997-2002) μέλος του Δ.Σ. της ΕΡΤ.

Τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα περιστρέφονται γύρω από τη δομή της ύλης και την κοσμολογία, ενώ ως Επισκέπτης Καθηγητής (1989 - 1990) στο Πανεπιστήμιο του Harνard ασχολήθηκα με την Ιστορία της Επιστήμης. Συμμετείχα εξαρχής στο πείραμα ΝΕΣΤΩΡ αναζητώντας τα φαντασματικά νετρίνα στα θαλάσσια βάθη της Πύλου. Τα τελευταία χρόνια με πολλές εκδηλώσεις ανά την Ελλάδα ιχνηλατούμε, με τη συνοδεία κορυφαίων μουσικών, τη σχέση Επιστήμης και Μουσικής.

Καρπός των περιπλανήσεων μου στην Επιστήμη, αλλά και της πίστης μου στην αξία της Παιδείας είναι τα βιβλία: "Η κόμη της Βερενίκης" (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1991), "Κοσμογραφήματα" (ΠΟΛΙΣ, 1996), "Η αυτοβιογραφία του φωτός" (ΠΕΚ,2005),"Συνομιλίες με το Φως" (ΙΑΝΟΣ 2009) και "Ενας Αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής" (ΠΕΚ, 2012).

Έχω επίσης επιμεληθεί επιστημονικά τις τηλεοπτικές εκπομπές της ΕΤ1: "Αναζητώντας την Βερενίκη" (1997), "Στα μονοπάτια της Επιστήμης" (2008), "Συνομιλίες για την Επιστήμη" (2009), "Μονά ζυγά δικά σας" (2011).

Τον Μάιο του 2014 εκλέχτηκα Ευρωβουλευτής. Με Το Ποτάμι."

Για να ολοκληρώσω την παρουσίαση του Γιώργου Γραμματικάκη, μια ενδιαφέρουσα συνέντευξή του στον Σταύρο Διοσκουρίδη. Δημοσιεύθηκε στις 25 Ιουνίου 2009 στο περιοδικό LIFO, στη σειρά ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ.

Γεννήθηκα στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ήρθα στην τελευταία τάξη στην Αθήνα για σπουδές, αφού εκείνη την εποχή τα φροντιστήρια ήταν μόνο εδώ. Έδωσα για το Πολυτεχνείο αλλά απέτυχα στις εξετάσεις, γιατί αρρώστησα από ασιατική γρίπη. Δεν είχα τι να κάνω και μου είπε κάποιος «δεν δίνεις και στη Φυσικομαθηματική»; Έδωσα και μπήκα, και έγινα κατά λάθος φυσικός. Αυτό, δηλαδή, που γίνεται με τους περισσότερους ανθρώπους. Κατά λάθος γινόμαστε αυτό που γινόμαστε. 

Θα έλεγα ότι δεν τη συμπαθούσα και πολύ τη Φυσική. Το προσωπικό μου δράμα είναι ότι δεν τη συμπαθούσα και μέσα στο πανεπιστήμιο. Άρχισα ν' ανακαλύπτω την ομορφιά της όταν πήγα ένα καλοκαίρι στον Δημόκριτο, που ήταν και πιο σύγχρονα τα πράγματα, και, βέβαια, όταν έφυγα για μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία. Θα δοκίμαζα ίσως και ν' αλλάξω επάγγελμα, αλλά δεν είχα το θάρρος. 

Φοβάμαι ότι είμαι λίγο σχιζοφρενικός. Έχω πάρα πολλά ενδιαφέροντα. Είμαι βέβαια επιτυχημένος ως επιστήμονας. Δεν ξέρω αν αυτό ήταν από τύχη, από εξυπνάδα ή από εγρήγορση. Όμως, πολύ αργά ανακάλυψα ότι θα ήθελα να παίζω ένα μουσικό όργανο. Θεωρώ μεγάλη μου αδυναμία ότι η ζωή μου κινήθηκε σε θεωρητικούς στόχους, πρακτικά πράγματα έμαθα πολύ λίγα. Θα ήθελα να ξέρω να διορθώνω ένα αυτοκίνητο. 

Έχω γνωρίσει πολλούς επιστήμονες που είναι περικλεισμένοι σε κάποια τείχη, αξιοθαύμαστα τείχη, αλλά αμφιβάλω αν γνωρίζουν τι γίνεται έξω από αυτά. Άλλοι πάλι δεν έχουν κανένα πρόβλημα να επικοινωνούν με τον πραγματικό κόσμο. Ως γενικότερη τάση, από τη μία η ενασχόληση με την επιστήμη σε απομακρύνει από τα καθημερινά, από την άλλη σε ανυψώνει. Η επικαιρότητα σήμερα είναι πικρή. Ειδικά στην Ελλάδα. Είναι μια πολύ ωραία διέξοδος να ασχολείσαι με αιώνια πράγματα και με μεγάλα ερωτήματα και όχι με τα σχόλια που ακούμε κάθε μέρα στην τηλεόραση. Ένας τρόπος να απομακρύνεται κανείς από όλα αυτά είναι να κάνει σπουδαία επιστήμη. 

Έχω εμπλακεί με τα πολύ ταπεινά, ορισμένες φορές από μια γνήσια επιθυμία να συμμετέχω. Δεν αδικώ τον εαυτό μου. Απογοητεύτηκα, αυτό είναι αλήθεια. Είχα πάντα μια εγρήγορση με τα πολιτικά. Συνδικαλιστής στα πανεπιστήμια, που, όπως όλος ο καλός ο κόσμος, είχα φάει ξύλο εκείνη την εποχή. Πάντα διατηρώ αυτό που λέμε ενδιαφέρον για την πολιτική. 

Πολιτική και Φυσική είναι τα δύο ακριβώς αντίθετα. Η πολιτική εξακολουθεί να κάνει τα ίδια σφάλματα, να κινείται στους ίδιους φαύλους κύκλους και πολλές φορές μού κάνει εντύπωση που οι πολιτικοί δεν το αντιλαμβάνονται. Στη Φυσική, αν κάτι επιβεβαιωθεί από το πείραμα πως είναι λάθος, αποβάλλεται για να βρεθεί μια καινούργια και πιο ικανοποιητική θεωρία. Η πολιτική δεν έχει αξίες, ενώ η Φυσική έχει αξίες και πολύ πόνο, για να βρεις την αλήθεια. 

Σε κρίσιμες στιγμές ακούω τις κραυγές αναζήτησης των διανοούμενων. Το καταπληκτικό είναι πως, όταν οι διανοούμενοι μιλήσουν ή όταν υποδείξουν μια λύση, τότε αυτή δεν γίνεται καθόλου ακουστή. Ούτε από τη βάση ούτε από την πολιτική εξουσία. Αυτό που λείπει δεν είναι η φωνή των διανοούμενων, είναι τα αυτιά για να την ακούσουν.

Όσο πληθαίνει το σκοτάδι στην Ελλάδα, εμένα με απασχολεί το φως. Το σκοτάδι και το φως είναι μια σύγκριση που διατρέχει τους πολιτισμούς και τις θρησκείες. Το κακό είναι πως στη Φυσική τα όρια δεν είναι σκοτάδι ή φως. Πάμε σιγά σιγά από το φως στο σκοτάδι. Ακόμα και στο πιο βαθύ σκοτάδι υπάρχει λίγο φως. Αυτό αντανακλά την πραγματικότητα. Ποτέ δεν είναι κάτι τελείως μαύρο και ποτέ δεν είναι κάτι τελείως φωτεινό. Νομίζω ότι η φωτεινή πλευρά της ζωής, της τέχνης της επιστήμης είναι αυτή που καταξιώνει την πορεία του ανθρώπου σε έναν τελείως ασήμαντο πλανήτη. 

Ασχολούμαι τα τελευταία δέκα χρόνια με το φως. Η ερώτηση τι είναι το φως στην ουσία δεν έχει απαντηθεί ακόμη. Ξέρουμε πως επιδρά, ξέρουμε τις εξισώσεις του, ξέρουμε ότι είναι ηλεκτρομαγνητικό κύμα, αλλά το φωτόνιο, που είναι η μονάδα του φωτός, στην ουσία δεν το καταλαβαίνουμε. Πίστευα για πολύ καιρό ότι το φως το βλέπουμε. Η αλήθεια είναι ότι δεν βλέπουμε ποτέ το φως, βλέπουμε μόνο τις συνέπειές του. Κανείς δεν το έχει δει και ούτε θα το δει. Είναι τόσο αυτονόητο και απαραίτητο, αλλά αυτό που διδάσκει η επιστήμη είναι πως σε τελευταία ανάλυση δεν ξέρουμε τι ακριβώς είναι το φως. Και αυτό είναι το πιο συναρπαστικό. 

Η γνώση δεν έχει τέλος. Γίνεται σήμερα μια μεγάλη φασαρία για την «ενιαία θεωρία» στη Φυσική. Δηλαδή, μια σειρά από εξισώσεις που θα εξηγούν τα πάντα στον κόσμο. Πιστεύω πως υπάρχουν πράγματα που δεν θα μάθουμε ποτέ. Η γνώση επεκτείνεται διαρκώς και η τομή θα είναι να φτάσουμε επιτέλους σε κάποιο τέλος; Εγώ νομίζω ότι δεν θα τα καταφέρουμε. Το αποδεικνύει και η ιστορία της επιστήμης. Πολλά χρόνια προσπαθούμε να κατανοήσουμε το απέραντο σύμπαν. Η πρόοδος είναι εκπληκτική. Σήμερα, όμως, ξέρουμε πως όλο αυτό το σύμπαν που έχουμε ανακαλύψει είναι μόνο το 4% αυτό που υπάρχει. Το υπόλοιπο 96% δεν ξέρουμε τι έχει. Εκεί λοιπόν που νομίζαμε ότι φτάνουμε στο τέλος, βρισκόμαστε πάλι στην αρχή. Προσωπικά, αυτό μού προκαλεί απέραντη χαρά. Δεν θέλω να γνωρίζω ότι το τέλος είναι κοντά. Θα είναι αφόρητα πληκτικό. 

Επιστημονικό μου απωθημένο είναι να συνδέσω την ομορφιά της επιστήμης με την ομορφιά της τέχνης. Και η επιστήμη και η τέχνη είναι μορφές δημιουργίας. Ο επιστήμονας που θα βρει μια αλήθεια έχει την ίδια εσωτερική χαρά με το ζωγράφο που θα τελειώσει έναν πίνακα. Ο Πικάσο είπε πως «κανείς δεν ξέρει πότε τελειώνει ένας πίνακας». Το ίδιο αισθάνεται και ο φυσικός. Ακόμα και αν καταλήξει σε κάτι σημαντικό, ρωτά αμέσως αν αυτό είναι το τέλος; Συνήθως, πρέπει να πάει λίγο παρακάτω. 

Ποτέ δεν χάνεις καθόλου χρόνο. Έφαγα πάρα πολλά χρόνια της ζωής μου στα πεζοδρόμια. Απ' όλα αντλείς κάτι. Με πειράζουν ότι έχω μεγάλη οικειότητα με τα μικρόφωνα και τους λόγους. Δεν έχω κανένα πρόβλημα να διδάξω σε μεγάλα ακροατήρια ή να μιλήσω σε πολυπληθέστατο κοινό και αυτό είναι απόρροια της ταραχώδους φοιτητικής μου ζωής. Ποτέ δεν χάνει κανένας το χρόνο του, αρκεί να αισθάνεται εσωτερικά ότι κάτι τον κινεί. Ακόμα και οι χαμένες σπουδές είναι χρήσιμες. Σιγά σιγά κανείς ανακαλύπτει τα αληθινά του ενδιαφέροντα. Όσο ο εσωτερικός μας κόσμος είναι γνήσιος και βρίσκεται σε αναζήτηση, τότε η έννοια του χαμένου χρόνου μένει μόνο στο μυθιστόρημα του Προυστ. 

Άκουγα τελευταία ένα πολύ ζωηρό παιδί να λέει στο ραδιόφωνο πως το πείραμα του CERN θα αποδείξει την ύπαρξη του Θεού. Η ύπαρξη ή ανυπαρξία του Θεού δεν αποδεικνύεται με επιστημονικά πειράματα. Αυτό το αρχαίο ερώτημα υπερβαίνει τους πάντες. Απλά, ο καθένας δίνει την προσωπική του απάντηση. Εγώ μπορώ να το στηρίξω με μια πολύ γνωστή επιστημονική ιστορία: κάποιος μεγάλος μαθηματικός βρήκε πολύ σημαντικά πράγματα. Τον φώναξε τότε ο ηγέτης της εποχής και του είπε λίγο εκνευρισμένα: «Σας δίνω συγχαρητήρια, αλλά που είναι ο Θεός;». Του απάντησε πολύ απλά: «Ο Θεός, σεβαστέ μου κύριε, δεν μου χρειάστηκε στους λογαριασμούς μου». Αυτή είναι η μόνιμη απάντηση της επιστήμης.