Μου άρεσε - Ανδρέας Κάλβος, ο μεγάλος άγνωστος.

Φανταστικό πορτρέτο του Ανδρέα Κάλβου που σχεδίασε ο Οδυσσέας Ελύτης το 1991. Η μορφή τού ποιητή, που πέθανε το 1869, δεν έχει σωθεί σε σκίτσο, προσωπογραφία ή φωτογραφία.

Χθες (31/1/2015) διάβασα στα ΝΕΑ ένα αφιέρωμα του Μανώλη Πιμπλή για την πρόσφατη έκδοση του Μουσείου Μπενάκη "Ανδρέας Κάλβος - ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ". Στο κείμενο, μεταξύ άλλων, εμφανίζεται γράμμα του ποιητή Ugo Foscolo προς τον 23χρονο τότε Ανδρέα Κάλβο, όπου στην προσπάθειά του να τον συμβουλεύσει για να βελτιώσει το γράψιμό του, γράφει:

"... δεν θα βγείτε από την μετριότητα ... παρά μόνο από τη στιγμή που θα επιδοθείτε με επιμονή και θέρμη στη μελέτη των λατίνων και αρχαίων ελλήνων συγγραφέων. Και είναι μεγαλύτερη ντροπή για μας που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε μαθαίνοντας μέσα σε δύο χρόνια τη γλώσσα του Ομήρου, του Θουκυδίδη και του Πλάτωνα, να την τραυλίζουμε, όταν άλλοι, όπως τούτοι οι Γερμανοί (ανάμεσα στους οποίους ζω), ξοδεύουν τόσα χρόνια, που στο τέλος τη μιλούν και την καταλαβαίνουν καλύτερα από μας. Μα εκτός από ντροπή, είναι και μεγάλη ζημιά. Γιατί, πέρα από τους Ιταλούς, δεν πιστεύω πως άλλα πνεύματα μπορούν ποτέ να εκμαιεύσουν, είτε λόγω της ψυχρότητας της φύσης είτε λόγω της τραχύτητας της γλώσσας, τη ζωή και το πνεύμα που τόσο εύκολα μπορούμε εμείς να αντλήσουμε από τους αρχαίους εκείνους.

Βλέπω παιδί μου Ανδρέα, πώς οι Γερμανοί κάνουν την ανατομία κάθε ελληνικής ή λατινικής λέξης και ξέρουν να σου πουν για κάθε στίχο που τους απαγγέλεις, αν αυτός είναι της εποχής του Ησιόδου ή των Λυρικών ή της Αλεξανδρινής Σχολής ...... . Κι όμως δεν συγκινούνται από μια εικόνα των ποιητών εκείνων· δεν κλαίνε ποτέ· γνωρίζουν και δεν αισθάνονται· μαθαίνουν και δεν διδάσκουν· συζητούν και ποτέ δεν δημιουργούν· Φταίξιμο, ή για να το πω ορθότερα, θέλημα της Μητέρας Φύσης. Μα, αν αυτοί μπορούν να παραπονεθούν για τη φύση, η φύση θα μπορούσε να παραπονεθεί για μας, αφού μας έχει προικίσει με διαφορετική ιδιοσυγκρασία.

Κι αν ο αγρός δεν βγάζει καλό καρπό, πάει να πει ότι εμείς δεν έχουμε διαλέξει μήτε σπείρει τους σπόρους που μας άφησαν κληρονομιά οι πρόγονοί μας. 

.... Όμως, δεν ξέρουν όλοι να οργίζονται με μεγαλοψυχία, ούτε με τρόπο ωφέλιμο. 

.....Οπότε, προσέξτε μήπως, ενώ θέλετε να βρυχηθείτε σαν λιοντάρι, μήπως καταλήξετε να μιμηθείτε εκείνον τον πατριώτη μας τον Πιέρη, ο οποίος αποκάλεσε του συμπατριώτες του πρόβατα και γίδια και δεν κατάλαβε ότι ο ίδιος ήταν σκυλί και γάβγιζε, και αντί να τρομάζει τους άλλους τον έπαιρναν με τις πέτρες.

.... Θα πρέπει επίσης να προσεχθούν οι περιστάσεις και ο σκοπός: αν δηλαδή η Ιταλία άξιζε να την πει κανείς απαξιωτικά σαπισμένη, ευτελισμένη, ταπεινωμένη, η Ελλάδα, η οποία σήμερα είναι μάλλον εκβαρβαρωμένη παρά εκθηλυμένη, αξίζει λόγια διαφορετικά - και τα περιφρονητικά και επηρμένα λόγια δεν πείθουν κανέναν, αντιθέτως ερεθίζουν. ...."