26 Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής σε "Δύναμη Laplace - Δυνάμεις μεταξύ παράλληλων ρευματοφόρων αγωγών" με το πρόγραμμα Hot Potatoes.

Η ανάρτηση περιέχει ένα αρχείo με 26 Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής σχετικά με "ΔΥΝΑΜΗ LAPLACE - ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΡΕΥΜΑΤΟΦΟΡΩΝ ΑΓΩΓΩΝ".  

Οι ερωτήσεις είναι φτιαγμένες με το πρόγραμμα Hot Potatoes.

Μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε το αρχείο από  ΕΔΩ  (Dropbox) ή  ΕΔΩ (Google Drive).

Σαν σήμερα... 2003, η 1η Ευρωπαϊκή αποστολή στη Σελήνη.

Το διαστημόπλοιο SMART1 ταξιδεύοντας προς τη Σελήνη.
(Καλλιτεχνική αναπαράσταση - ESA)

Σαν σήμερα, στις 27 Σεπτεμβρίου 2003, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (European Space Agency – ESA) εκτόξευσε το διαστημικό σκάφος SMART-1, πετυχαίνοντας την πρώτη επιτυχημένη ευρωπϊκή αποστολή στη Σελήνη.

Εκτός από την εξερεύνηση της Σελήνης και τη μελέτη χημικών στοιχείων στη σεληνιακή επιφάνεια, το διαστημικό σκάφος χρησιμοποίησε μ’ επιτυχία την τεχνολογία της ιονικής προώθησης για πλοήγηση και μια σειρά καινοτόμων τεχνικών ελέγχου της αποστολής. Η αποστολή αποδείχτηκε τεχνικά και επιστημονικά επιτυχημένη, συμβάλλοντας στην καθιέρωση της τεχνολογικής ικανότητας της Ευρώπης σε αυτή την πολλά υποσχόμενη τεχνολογία και στην σεληνιακή εξερεύνηση. Η ηλεκτρική ιονική προώθηση έστειλε το SMART-1 στη Σελήνη με μόλις 82 κιλά καύσιμα Xenon (Ξένον).

Aριστερά ο καθηγητής Manuel Grande από το Rutherford Appleton
Laboratory και δεξιά ο Δρ Bernard Foing από την ESA (Παρίσι)
κρατούν ένα μοντέλο του SMART-1 (1:4). 
(18 Αυγούστου 2003, στο Λονδίνο)  (REUTERS/Stephen Hird)

Διευθυντής της επιχείρησης αποστολής του διαστημοπλοίου SMART-1 ήταν ο Ισπανός, ειδικός στις τηλεπικοινωνίες, Octavio Camino. Ο Camino περιγράφει την ομάδα ελέγχου πτήσης του SMART-1 ως «δραστήρια, καινοτόμο και ευέλικτη» και επεσήμανε ότι το «συνεχώς μεταβαλλόμενο και προκλητικό περιβάλλον των διαστημικών επιχειρήσεων» αποτέλεσε μία από τις πιο ευχάριστες πτυχές της δουλειάς του.

Ο Octavio Camino, διευθυντής της επιχείρησης αποστολής του SMART-1.

 

Η αποστολή του SMART-1 ολοκληρώθηκε μετά από πτήση 1072 ημερών, στις 3 Σεπτεμβρίου 2006, όταν το διαστημικό σκάφος υπέστη ελεγχόμενη σύγκρουση με το έδαφος της Σελήνης, γεγονός που έδωσε την δυνατότητα στους παρατηρητές του Κέντρου Ελέγχου να μάθουν για την επιφάνεια της Σελήνης.

Το SMART-1 εκτοξεύθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2003 με την βοήθεια ενός πυραύλου Ariane 5, από το Kourou (Κουρού) της Γαλλικής Γουιάνας. Με τον ίδιο πύραυλο είχαν εκτοξευθεί το Insat3E, από την ISRO και το eBird 1, από την Eutelsat.

Η στιγμή της εκτόξευσης του SMART-1,
με την βοήθεια του πυραύλου Ariane 5.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του διαστημοπλοίου προς τη Σελήνη, με κατάλληλα όργανα, έγινε χαρτογράφηση της κατανομής πυκνότητας πλάσματος γύρω από τη Γη. Ο ιονικός προωθητής του σκάφους χρησιμοποιήθηκε σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, συμπεριλαμβανομένης της καθόδου σε σεληνιακή τροχιά και στη συνέχεια της καθόδου στο σεληνιακό έδαφος.

Με την επιτάχυνση του SMART-1 να είναι μόλις στα 0,2 χιλιοστά/s2, μια απίστευτα ήπια ώθηση, το σκάφος θεωρητικά θα μπορούσε να πετάξει απευθείας έξω από το Ηλιακό Σύστημα, αν μπορούσε να διατηρηθεί για αρκετό καιρό. Στην πράξη, το SMART-1 χρησιμοποίησε τον ιονικό κινητήρα του κατά διαστήματα, για πάνω από 16 μήνες, πολεμώντας την βαρύτητα της Γης, για να καταφέρει να τεθεί τελικά σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη.

Η κεραία λήψης των σημάτων του SMART-1 στο Kourou.

Το SMART-1 δοκίμασε επίσης μελλοντικές τεχνικές επικοινωνίας στο διάστημα για διαστημικά οχήματα, τεχνικές για την επίτευξη αυτόνομης πλοήγησης διαστημικών σκαφών και επιστημονικά όργανα πολύ μικρά σε μέγεθος, που λειτουργούσαν στο ορατό, στο υπέρυθρο και σε μήκη κύματος ακτίνων Χ. Σύμφωνα με τη NASA, το SMART-1 έκανε την πρώτη ολοκληρωμένη απογραφή βασικών χημικών στοιχείων στη σεληνιακή επιφάνεια.

Στην πρώτη φάση του ταξιδιού το διαστημόπλοιο μπήκε σε γεωστατική τροχιά (geostationary-transfer orbit - GTO). Καθώς το SMART-1 αύξανε την απόστασή του από τη Γη, η ταχύτητά του έπεφτε. Σε απόσταση 200.000 χιλιομέτρων από τη Γη, το διαστημόπλοιο άρχισε να «αισθάνεται» την βαρυτική έλξη της Σελήνης.

Η περιοχή της Σελήνης στην οποία έπεσε το SMART-1, 
λίγο πριν τη σύγκρουση.

Ένα κρίσιμο στάδιο του ταξιδιού του SMART-1, ήταν το σημείο που ονομάζεται «σεληνιακή σύλληψη». Ήταν σαν να πέρασε από μια αόρατη «πόρτα» του διαστήματος, το λεγόμενο Σημείο Λαγκράνζ No.1 (Lagrange Point No.1 ή L1). Όπως είχε σημειώσει για πρώτη φορά ο μαθηματικός  Joseph-Louis Lagrange το 1772, οι βαρυτικές επιδράσεις της Σελήνης και της Γης είναι σε ισορροπία στο σημείο L1. Το σημείο αυτό βρίσκεται σε απόσταση 50000 έως 60000 χιλιόμετρα από τη Σελήνη, προς τη γήινη πλευρά. Μετά από το L1, το SMART-1 πέταξε πάνω από τον σεληνιακό Βόρειο Πόλο, με στόχο ένα σημείο πλησιέστερης προσέγγισης πάνω από το Νότιο Πόλο, επιτυγχάνοντας έτσι μια ευρεία πολική τροχιά γύρω από τη Σελήνη. 

Το SMART-1 χρειάστηκε 16 μήνες πορεία για να μεταβεί από την γεωστατική τροχιά σε σεληνιακή τροχιά. Μπήκε σε σεληνιακή τροχιά στις 15 Νοεμβρίου 2004.     

Η εικόνα αποτελεί ένα μωσαϊκό φωτογραφιών από το
Νότιο πόλο της Σελήνης. Διακρίνονται σεληνιακοί κρατήρες.

Η τελική σεληνιακή τροχιά του SMART-1 ήταν πολική ελλειπτική τροχιά, σε απόσταση 300 έως 3000 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Σελήνης.

Κατά τη διάρκεια των εβδομάδων που ακολούθησαν από τη στιγμή που μπήκε σε σεληνιακή τροχιά, η ιονική μηχανή του SMART-1 μείωσε σταδιακά το μέγεθος και τη διάρκεια της τροχιάς του, βελτιώνοντας έτσι την εικόνα που ελάμβαναν τα επιστημονικά όργανα καταγραφής από την σεληνιακή επιφάνεια.

Αρχικά, χρησιμοποιήθηκαν τρεις σταθμοί για την παρακολούθηση του SMART-1, οι:  

• ESTRACK της ESA στο Κουρού, 

• η κεραία VIL-2 στη Villafranca και στο Perth. 

• Αργότερα, χρησιμοποιήθηκαν ο μεταφερόμενος σταθμός της ESA και οι κεραίες VIL-1 επίσης στη Villafranca, ο σταθμός New Norcia στη Δυτική Αυστραλία καθώς και κεραία στο Weilheim  της Γερμανίας.

Το SMART-1 και οι θέσεις που βρίσκονταν τα 
επιστημονικά όργανα που μετέφερε.

Το διαστημόπλοιο SMART-1 είχε μήκος 14 μέτρα με ανοικτούς τους ηλιακούς συλλέκτες του. Όμως, στην πραγματικότητα ο,τιδήποτε αφορούσε την προώθηση, τις επικοινωνίες και τα επιστημονικά όργανα χωρούσαν σ’ ένα χώρο μεγέθους κύβου με ακμή 1 μέτρο.

Η προώθηση από ηλεκτρικό ιονικό κινητήρα δεν ήταν η μόνη καινοτόμος τεχνολογία στο SMART-1. Οι ηλιακοί συλλέκτες του χρησιμοποιούσαν έναν προηγμένο τύπο ηλιακών κυψελών Gallium arsenide (γαλλίου-αρσενικού) αποφεύγοντας τις παραδοσιακές κυψέλες πυριτίου. Ακόμη, η αποστολή δοκίμασε νέες τεχνικές επικοινωνίας και πλοήγησης. 

Αυτή η σύνθεση εικόνων από το SMART-1 δείχνει 3 κοντινούς 
σεληνιακούς κρατήρες κοντά στο βόρειο πόλο της σελήνης.
(ESA/SMART-1/AMIE camera team/Space Exploration Institute)

Τα πιο σημαντικά επιστημονικά όργανα που μετέφερε το SMART-1 ήταν τα παρακάτω:

• EPDP  -  Για την παρακολούθηση της απόδοσης του ιονοκινητήρα.

• SPEDE  -  Για ένα ηλεκτρικό πείραμα παρατήρησης της δέσμης των φορτισμένων σωματιδίων και των συναφών μαγνητικών πεδίων που προέρχονται από τον Ήλιο.

• KaTE  -  Σύστημα μικροκυμάτων – αποτέλεσε την αρχή μιας επόμενης γενιάς ραδιοσυνδέσμων στην μπάντα Ka μεταξύ της Γης και διαστημικών σκαφών σε μεγάλη απόσταση από τη Γη.

• RSIS  -  Ραδιο πείραμα – παρουσίασε ένα νέο τρόπο μέτρησης των περιστροφών των πλανητών και των φεγγαριών τους.

• Laser Link  -  Για πειράματα επικοινωνίας.

• OBAN  -  Για την αξιολόγηση της τεχνικής που χρησιμοποιούσε ένας υπολογιστής, υπεύθυνος για την αυτόνομη πλοήγηση του σκάφους.

Σχηματική αναπαράσταση του ιονικού προωθητή.

• AMIE  -  Μια εξαιρετικά συμπαγής ηλεκτρονική κάμερα που ερεύνησε το έδαφος του φεγγαριού στο εγγύς υπέρυθρο φως.

• SIR  -  Ένα φασματόμετρο υπέρυθρυ για την αναγνώριση ορυκτών στη Σελήνη.

• D-CIXS  -  Ένα τηλεσκόπιο ακτίνων Χ, με την βοήθεια του οποίου εντοπίστηκαν βασικά χημικά στοιχεία στη σεληνιακή επιφάνεια.

Κατά την εκτόξευση, η συνολική μάζα του διαστημικού σκάφους ήταν 370 κιλά. Όμως το ωφέλιμο φορτίο που χρειαζόταν να χρησιμοποιηθεί για τις προγραμματισμένες τεχνολογικές και επιστημονικές έρευνες ήταν μόλις 19 κιλά. Όπως και άλλα υλικά του διαστημικού σκάφους, τα επιστημονικά όργανα ήταν σε μέγεθος μινιατούρας για την εξοικονόμηση χώρου. Για παράδειγμα, το τηλεσκόπιο ακτίνων Χ (D-CIXS) ήταν μεγέθους κύβου ακμής μόλις 15 εκατοστών και ζύγιζε λιγότερο από 5 κιλά.

Περιληπτική απεικόνιση κατά χρονική περίοδο, των 
διαφόρων φάσεων του ταξιδιού του SMART-1.

Όπως έγραψα νωρίτερα, στις 3 Σεπτεμβρίου 2006 το διαστημόπλοιο SMART-1 οδηγήθηκε από την ESA σε ελεγχόμενη σύγκρουση με το έδαφος της σελήνης. Οι επιστήμονες γνώριζαν ότι το σημείο σύγκρουσης βρισκόταν στην αθέατη πλευρά της σελήνης, όχι όμως την ακριβή θέση.

11 χρόνια αργότερα, το 2017, ο Phil Stooke του Western University του Καναδά κατάφερε να εντοπίσει με ακρίβεια την περιοχή πτώσης του διαστημοπλοίου, μελετώντας φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης που είχαν ληφθεί από τον δορυφόρο Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) της NASA. Αυτή η ανακάλυψη έδωσε την ευκαιρία στους επιστήμονες να κάνουν ενδιαφέρουσες μετρήσεις. 

Όπως είπε ο Mark Burchell του Πανεπιστημίου του Kent "Είναι καταπληκτικό να βλέπεις για πρώτη φορά τα πραγματικά ίχνη της σύγκρουσης του SMART-1 και να τα συγκρίνεις με τα μοντέλα και τις εργαστηριακές προσομοιώσεις." 

Η πορεία που ακολούθησε το SMART-1 πλησιάζοντας
στη σελήνη, για να μπει σε σεληνιακή τροχιά.
(ESA 2002)

Το έργο της αποστολής SMART-1 καθοδηγήθηκε από μια ομάδα στο Κέντρο Δοκιμών του ESTEC  (European Space Research and Technology Centre), στο Noordwijk της Νότιας Ολλανδίας. Ο κύριος βιομηχανικός ανάδοχος ήταν η Σουηδική Διαστημική Επιχείρηση (SSC) μέσω του Τμήματος Συστημάτων Επιστήμης της. Περίπου 15 υπεργολάβοι και προμηθευτές από έξι ευρωπαϊκές χώρες συμμετείχαν στην κατασκευή του διαστημικού σκάφους. Για το ωφέλιμο φορτίο των επιστημονικών και τεχνολογικών οργάνων οι συν-ερευνητές προέρχονται από εννέα ευρωπαϊκές χώρες, από την ESA και από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ηλιακή-ηλεκτρική μηχανή κίνησης του σκάφους, η PPS-1350, αναπτύχθηκε από την SNECMA της Γαλλίας.

• Η ιστοσελίδα της ESA για το SMART-1. 

• Παρουσίαση του έργου SMART-1 (pdf, αγγλικά).

• Στοιχεία για την πτήση του SMART-1 ("Προς τον τελικό στόχο").

• Η αποστολή του SMART-1, από τους G.D. Racca και G.P. Whitcomb (Scientific Projects Department, ESA Directorate for Scientific Programmes, ESTEC, Noordwijk, The Netherlands) και B.H. Foing (Space Science Department, ESA Directorate for Scientific Programmes, ESTEC, Noordwijk, The Netherlands).

• Βίντεο "Driving a Solar Engine to the Moon" ("Οδηγώντας μια ηλιακή μηχανή στο Φεγγάρι"), (αγγλικά, 4:43).

• Παρουσίαση της σύγκρουσης του SMART-1 με το σεληνιακό έδαφος από το "Canada-France-Hawaii Telescope / 2006".

Πηγή: Today in Science History,  The European Space Agency,  news18,  nasa, wikipedia

"Μαγνητικό Πεδίο Ρευματοφόρων Αγωγών" σε pptx.

Από τον ιστότοπο stickmanphysics

Φυσική Γ' Λυκείου Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας

Στις 59 διαφάνειες της ανάρτησης υπάρχει παρουσίαση της θεωρίας μέσα από ένα συνδυασμό κειμένου, εικόνων και υπερσυνδέσεων. Όποια λέξη ή φράση εμφανίζεται υπογραμμισμένη σε μια διαφάνεια, σημαίνει πως έχει υπερσύνδεση. 

Παρακάτω δίνω ορισμένες οδηγίες για την καλύτερη λειτουργία και χρήση των διαφανειών μιας παρουσίασης pptx. Αυτό θα γίνεται σε κάθε παρόμοια ανάρτηση.

Όταν το pptx είναι σε κατάσταση προβολής, βάζοντας το δείκτη του ποντικιού στην υπογραμμισμένη λέξη ή φράση, εμφανίζεται το "χεράκι", οπότε κάνοντας αριστερό κλικ εκεί, οδηγείστε συνήθως σε μια προσομοίωση ή βίντεο που έχει σχέση κι εξυπηρετεί την καλύτερη κατανόηση του συγκεκριμένου μαθήματος. Γι' αυτή τη διαδικασία χρειάζεται να υπάρχει σύνδεση με το διαδίκτυο.

Μετά την ανάπτυξη της θεωρίας, δίνονται διαδικτυακές διευθύνσεις-παραπομπές, όπου μπορείτε να βρείτε επιπλέον χρήσιμο εκπαιδευτικό υλικό προερχόμενο από συναδέλφους και εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Στις τελευταίες διαφάνειες κάθε ανάρτησης υπάρχουν ερωτήσεις (διαφόρων τύπων) και ασκήσεις σχετικές με το θέμα της ανάρτησης. 

Οι αναρτήσεις pptx μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα από κάθε συνάδελφο, αρκεί να έχει κατεβάσει στον υπολογιστή του κάποιο πρόγραμμα που υποστηρίζει το powerpoint (Office ή κάτι άλλο). 

Για την παρουσίαση κάθε διαφάνειας έχω επιλέξει κάποιο χρονισμό. Γι' αυτό ο (η) χρήστης του υλικού καλό θα ήταν να έχει μελετήσει με προσοχή τον τρόπο που το κείμενο και οι εικόνες αλληλοδιαδέχονται, πριν το χρησιμοποιήσει. 

Υπάρχει περίπτωση κάποια σύμβολα να μην προβάλλονται σωστά στην οθόνη του δικού σας υπολογιστή. Ο πιο πιθανός λόγος γι' αυτό είναι η διαφορετική έκδοση του Office (pptx). Χρησιμοποιώ το MS Office 2016. 

Οι αναρτήσεις δεν είναι κωδικοποιημένες, για να μπορεί ο (η) συνάδελφος να επιφέρει αλλαγές που κρίνει ότι βελτιώνουν την εκπαιδευτική προσέγγιση του θέματος. Η αναφορά από τον (την) χρήστη, του ονόματός μου ως δημιουργού της παρουσίασης, θα με τιμούσε ιδιαίτερα! 

Εννοείται, ότι η χρήση κάθε ανάρτησης pptx δεν αφορά την εμπορική εκμετάλλευσή της. 

Μπορείτε να κατεβάσετε την ανάρτηση για το "ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ ΡΕΥΜΑΤΟΦΟΡΩΝ ΑΓΩΓΩΝ" από  ΕΔΩ (Dropbox)  ή  ΕΔΩ (Google Drive). 

Πώς θα κατεβάσετε ένα αρχείο στον υπολογιστή σας.

Αριστερό κλικ στη λέξη "ΕΔΩ" (που αντιστοιχεί στο αρχείο που θέλετε). Θα μεταφερθείτε στον ιστότοπο του Dropbox ή του Google Drive (όπου είναι αποθηκευμένα τα αρχεία).

Αριστερό κλικ στις τρεις τελείες (...) που βλέπετε επάνω, δεξιά (για το Dropbox). Αριστερό κλικ στη λέξη "Αρχείο" (για το Google Drive).

Αριστερό κλικ στην λέξη "download" (για το Dropbox). Αριστερό κλικ στην λέξη "Λήψη" (για το Google Drive).

Το αρχείο κατεβαίνει στο Φάκελο ΛΗΨΕΙΣ του υπολογιστή σας (ή όπου αλλού έχετε ορίσει να κάνετε λήψη των αρχείων). 

Αποθηκεύστε το αρχείο σε όποιο Φάκελο του υπολογιστή σάς εξυπηρετεί.

Καλή συνέχεια στις προσπάθειές σας.

20 Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής στο "Μαγνητικό Πεδίο Ρευματοφόρων Αγωγών" με το πρόγραμμα Hot Potatoes.

Η ανάρτηση περιέχει ένα αρχείo με 20 Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής σχετικά με τo "ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ ΡΕΥΜΑΤΟΦΟΡΩΝ ΑΓΩΓΩΝ" (α. Ευθύγραμμος αγωγός απείρου μήκους, β. Κυκλικός αγωγός, γ. Σωληνοειδές ή Πηνίο) του σχολικού βιβλίου. Οι ερωτήσεις είναι φτιαγμένες με το πρόγραμμα Hot Potatoes.

Μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε το αρχείο από  ΕΔΩ  ή  ΕΔΩ.

Το "Μαγνητικό Πεδίο" σε pptx (ανανεωμένη ανάρτηση).

(Από τον ιστότοπο teachersofphysics.com)

Φυσική Γ' Λυκείου Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας

Στις 54 διαφάνειες της ανάρτησης υπάρχει παρουσίαση της θεωρίας μέσα από ένα συνδυασμό κειμένου, εικόνων και υπερσυνδέσεων. Όποια λέξη ή φράση εμφανίζεται υπογραμμισμένη σε μια διαφάνεια, σημαίνει πως έχει υπερσύνδεση. 

Παρακάτω δίνω ορισμένες οδηγίες για την καλύτερη λειτουργία και χρήση των διαφανειών μιας παρουσίασης pptx. Αυτό θα γίνεται σε κάθε παρόμοια ανάρτηση.

Όταν το pptx είναι σε κατάσταση προβολής, βάζοντας το δείκτη του ποντικιού στην υπογραμμισμένη λέξη ή φράση, εμφανίζεται το "χεράκι", οπότε κάνοντας αριστερό κλικ εκεί, οδηγείστε συνήθως σε μια προσομοίωση ή βίντεο που έχει σχέση κι εξυπηρετεί την καλύτερη κατανόηση του συγκεκριμένου μαθήματος. Γι' αυτή τη διαδικασία χρειάζεται να υπάρχει σύνδεση με το διαδίκτυο.

Μετά την ανάπτυξη της θεωρίας, δίνονται διαδικτυακές διευθύνσεις-παραπομπές, όπου μπορείτε να βρείτε επιπλέον χρήσιμο εκπαιδευτικό υλικό προερχόμενο από συναδέλφους και εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Στις τελευταίες διαφάνειες κάθε ανάρτησης υπάρχουν ερωτήσεις (διαφόρων τύπων) και ασκήσεις σχετικές με το θέμα της ανάρτησης. 

Οι αναρτήσεις pptx μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα από κάθε συνάδελφο, αρκεί να έχει κατεβάσει στον υπολογιστή του κάποιο πρόγραμμα που υποστηρίζει το powerpoint (Office ή κάτι άλλο). 

Για την παρουσίαση κάθε διαφάνειας έχω επιλέξει κάποιο χρονισμό. Γι' αυτό ο (η) χρήστης του υλικού καλό θα ήταν να έχει μελετήσει με προσοχή τον τρόπο που το κείμενο και οι εικόνες αλληλοδιαδέχονται, πριν το χρησιμοποιήσει. 

Υπάρχει περίπτωση κάποια σύμβολα να μην προβάλλονται σωστά στην οθόνη του δικού σας υπολογιστή. Ο πιο πιθανός λόγος γι' αυτό είναι η διαφορετική έκδοση του Office (pptx). Χρησιμοποιώ το MS Office 2016. 

Οι αναρτήσεις δεν είναι κωδικοποιημένες, για να μπορεί ο (η) συνάδελφος να επιφέρει αλλαγές που κρίνει ότι βελτιώνουν την εκπαιδευτική προσέγγιση του θέματος. Η αναφορά από τον (την) χρήστη, του ονόματός μου ως δημιουργού της παρουσίασης, θα με τιμούσε ιδιαίτερα! 

Εννοείται, ότι η χρήση κάθε ανάρτησης pptx δεν αφορά την εμπορική εκμετάλλευσή της. 

Μπορείτε να κατεβάσετε την ανάρτηση για το "ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ" από  ΕΔΩ (Dropbox)  ή  ΕΔΩ (Google Drive). 

Πώς θα κατεβάσετε ένα αρχείο στον υπολογιστή σας.

Αριστερό κλικ στη λέξη "ΕΔΩ" (που αντιστοιχεί στο αρχείο που θέλετε). Θα μεταφερθείτε στον ιστότοπο του Dropbox ή του Google Drive (όπου είναι αποθηκευμένα τα αρχεία).

Αριστερό κλικ στις τρεις τελείες (...) που βλέπετε επάνω, δεξιά.

Αριστερό κλικ στην λέξη download.

Το αρχείο κατεβαίνει στο Φάκελο ΛΗΨΕΙΣ του υπολογιστή σας (ή όπου αλλού έχετε ορίσει να κάνετε λήψη των αρχείων). 

Αποθηκεύστε το αρχείο σε όποιο Φάκελο του υπολογιστή σάς εξυπηρετεί.

Καλή συνέχεια στις προσπάθειές σας.

Σαν σήμερα... 1929, γεννήθηκε ο Murray Gell-Mann, ο άνθρωπος που πρότεινε το μοντέλο του κουάρκ.

Murray Gell-Mann

Σαν σήμερα, στις 15 Σεπτεμβρίου 1929, γεννήθηκε στο Κάτω Μανχάταν της Ν. Υόρκης ο Murray Gell-Mann (Μάρεϊ Γκελ-Μαν), που εισήγαγε το μοντέλο των κουάρκ ως συστατικών όλων των αδρονίων.

Οι γονείς του, Arthur Isidore Gell-Mann και Pauline Reichstein, ήταν μετανάστες εβραϊκής καταγωγής από την τότε Αυστροουγγαρία (καταγωγή από το Czernowitz, σήμερα Chernivtsi στη δυτική Ουκρανία) και παντρεύτηκαν το 1919 στη Ν. Υόρκη. Ο Μάρει είχε ένα μεγαλύτερο αδελφό, τον Benedict  (1920). Όπως ο ίδιος ο Γκέλ-Μαν είχε πει σε συνέντευξή του ".. η μητέρα μου πάντα είχε όνειρα για μένα, να κάνω σπουδαία πράγματα" 

Από μικρός παρουσίασε έντονη περιέργεια και αγάπη για τη φύση και τα μαθηματικά. Σε ηλικία μόλις 15 ετών τελείωσε με εξαιρετικές επιδόσεις το νεοϋρκέζικο σχολείο Columbia Grammar & Preparatory School και έγινε δεκτός με υποτροφία στο Κολέγιο Jonathan Edwards του Πανεπιστημίου Yale. Έτσι, το όνειρο της μητέρας του πραγματοποιήθηκε, αφού κατάφερε να πάρει πλήρη υποτροφία σε ιδιωτικό σχολείο μέσης εκπαίδευσης! 

O Γκελ-Μαν σε νεαρή ηλικία.

Ο ίδιος ο Γκελ-Μαν είχε περιγράψει τα μεγάλα ενδιαφέροντά του: "Τα κύρια ενδιαφέροντά μου ήταν τα πάντα πάνω σε θέματα που αφορούσαν την ατομικότητα, τη διαφορετικότητα, την εξέλιξη. Ιστορία, αρχαιολογία, γλωσσολογία, φυσική ιστορία διαφόρων ειδών –πουλιά, πεταλούδες, δέντρα, ποώδη ανθοφόρα φυτά κ.ο.κ.– αυτά είναι τα πράγματα που αγαπούσα. Συν τα μαθηματικά. Συν όλα τα άλλα πράγματα – την τέχνη, για παράδειγμα, και τη μουσική», είχε πει.

Το 1947 μετείχε στην τριμελή αντιπροσωπευτική ομάδα του Yale (με τους Murray Gerstenhaber  και Henry O. Pollak) που κέρδισε το δεύτερο βραβείο στο μαθηματικό διαγωνισμό William Lowell Putnam.

Το 1948 πήρε μπάτσελορ (BS) στη Φυσική από το Yale και το 1951 το διδακτορικό του από το ΜΙΤ, έχοντας ως επιβλέποντα καθηγητή τον Victor Weisskopf. Το θέμα της διδακτορικής του εργασίας ήταν "Coupling strength and nuclear reactions" ("Δύναμη σύζευξης και πυρηνικές αντιδράσεις").

(Από αρισ.) Lee DuBridge, Edwin Land 
και Μάρεϊ Γκελ-Μαν.
(Caltech Archives)

Ο πατέρας του ήταν αυτός που τον έπεισε να επιλέξει τη φυσική ως μεταπτυχιακό του στο Yale. Η φυσική, σύμφωνα με τον Γκελ-Μαν, ήταν "το μόνο μάθημα στο οποίο τα πήγα άσχημα στο γυμνάσιο και το μισούσα". Αλλά ο πατέρας του του είπε ότι θα του άρεσε η κβαντομηχανική και η σχετικότητα. "Έτσι πήρα τη φυσική και μετά από λίγο μου άρεσε. Και διαπίστωσα ότι ο πατέρας μου είχε δίκιο, στην πραγματικότητα -περιέργως- είχε απόλυτο δίκιο. Η κβαντομηχανική και η σχετικότητα ήταν θαυμάσια."

Το 1952 ξεκίνησε την ακαδημαϊκή του καριέρα ως μέλος του Institute for Advanced Studies - IAS  (Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών) στο Πρίνστον της Ν. Υόρκης. Τα επόμενα χρόνια εργάστηκε ως επισκέπτης καθηγητής έρευνας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις (Urbana–Champaign), συνέχισε ως επισκέπτης αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Columbia και μετά στο Institute for Nuclear Studies (Ινστιτούτο Πυρηνικών Σπουδών) του Πανεπιστημίου του Σικάγο, ως αναπληρωτής καθηγητής (1954-1955) με αντικείμενο έρευνας τις σχέσεις διασποράς. Το 1956 έγινε καθηγητής Φυσικής με κύριο αντικείμενο την έρευνα των ασθενών αλληλεπιδράσεων.

 

Το 1955 παντρεύτηκε την J. Margaret Dow που είχε συναντήσει στο Πρίνστον και με την οποία απέκτησαν μία κόρη την Elizabeth Sarah (1956) κι έναν γιο, τον Nicholas (1963).

1972, ο Μάρεϊ Μάρεϊ με την Mary Gaillard στο CERN.
(CERN PhotoLab)

Το 1955 μετακινήθηκε στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας (CalTech), όπου πολύ σύντομα, το 1956, έγινε καθηγητής πλήρους απασχόλησης. Από πλευράς ηλικίας ήταν ο νεότερος επιστήμονας του Ινστιτούτου που είχε πάρει αυτή τη θέση. Το 1967 έγινε καθηγητής Φυσικής στην έδρα Millikan.

Το 1958,  ο Γκελ-Μαν με τον Richard Feynman (Ρίτσαρντ Φάινμαν), παράλληλα με την ανεξάρτητη ομάδα των George Sudarshan (Τζορτζ Σουνταρσάν) και Robert Marshak (Ρόμπερτ Μάρσακ), ανακάλυψαν τις μη ομότιμες δομές της ασθενούς αλληλεπίδρασης, μία ανακάλυψη που ακολούθησε την πειραματική ανακάλυψη της παραβίασης της ομοτιμίας (parity) από την Chien-Shiung Wu (Τσιέν-Σιούνγκ Γου).

Ο Γκελ-Μαν το 1994.

Οι μελέτες του Γκελ-Μαν κατά τη δεκαετία του 1950 περιελάμβαναν και κάποια σωμάτια που είχαν ανακαλυφθεί πρόσφατα στις κοσμικές ακτίνες και που σήμερα αποκαλούνται  καόνια και υπερόνια. Η προσπάθειά του να ταξινομήσει αυτά τα σωμάτια, τον οδήγησε να προτείνει έναν κβαντικό αριθμό που απεκάλεσε "παραδοξότητα" ("strangeness" - "S"), ο οποίος θα διατηρείται κατά τις ισχυρές και  ηλεκτρομαγνητικές αλληλεπιδράσεις, αλλά όχι και στις ασθενείς. 

Το 1961 οι παραπάνω έρευνες οδήγησαν τον Γκελ-Μαν (και τον Kazuhiko Nishijima) να εισάγει ένα ταξινομικό πρότυπο για τα αδρόνια, τα σωματίδια δηλαδή που αλληλεπιδρούν ισχυρώς. Αυτό το πρότυπο ερμηνεύεται σήμερα κομψά από το μοντέλο των κουάρκ. Ο Γκελ-Μαν αναφέρθηκε στο σχήμα αυτό με τον όρο "Οκταπλός δρόμος" ("Eightfold Way"), εξαιτίας των οκτάδων που σχηματίζουν τα σωματίδια σε αυτή την ταξινόμηση (ο όρος υπαινίσσεται την Οκταπλή ατραπό του Βουδισμού).

Μάρεϊ Γκελ-Μαν και Ρίτσαρντ Φάϊνμαν.

Το 1964 ο Γκελ-Μαν (και ανεξάρτητα ο George Zweig) κινήθηκαν στην ίδια λογική και υπέθεσαν την ύπαρξη των κουάρκ, σωματιδίων από τα οποία θα αποτελούνταν τα αδρόνια σε αυτό το σχήμα. 

Το όνομα «κουάρκ» δόθηκε από τον Γκελ-Μαν και προέρχεται από το μυθιστόρημα Finnegans Wake του Ιρλανδού Τζέιμς Τζόυς («Τρία κουάρκ για το Muster Mark!», βιβλίο 2, επεισόδιο 4), ενώ ο Zweig αναφερόμενος σ' αυτά, τα είχε ονομάσει "άσους" ("aces"). 

Τα κουάρκ, τα αντικουάρκ και τα γκλουόνια καθιερώθηκαν σύντομα ως οι υποκείμενες στοιχειώδεις οντότητες στη μελέτη της δομής των αδρονίων. 

Το 1969, ο Γκελ-Μαν βραβεύθηκε με το Νόμπελ Φυσικής «για τη συμβολή του και τις ανακαλύψεις σχετικά με την κατηγοριοποίηση των στοιχειωδών σωματιδίων και των αλληλεπιδράσεών τους».

Yuval Ne'eman (αρισ.) και Μάρεϊ Γκελ-Μαν (δεξ.), 
το 1964 στο Caltech.

Το 1972, ο Γκελ-Μαν με τον Harald Fritzsch (Χάραλντ Φριτς) εισήγαγαν τον διατηρούμενο κβαντικό αριθμό "χρώμα" ("color charge") και αργότερα, από κοινού με τον Heinrich Leutwyler, επινόησαν τον όρο κβαντική χρωματοδυναμική (Quantum ChromoDynamics - QCD) για τη θεωρία βαθμίδας που περιγράφει την ισχυρή αλληλεπίδραση. Το πρότυπο των κουάρκ αποτελεί μέρος της QCD και υπήρξε αρκετά ανθεκτικό ώστε να συμπεριλάβει και την ανακάλυψη νέων "γεύσεων" κουάρκ που υπερέβαιναν το σχήμα του "οκταπλού δρόμου".

Στις δεκαετίες του '70 και του '80, όταν η "θεωρία των χορδών" είχε γίνει αντιδημοφιλής, ο Γκελ-Μαν έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να διατηρηθεί το ενδιαφέρον γι' αυτή.

(Από αρισ.) Μάρεϊ Γκελ-Μαν, Λεβ Λαντάου 
και Ρόμπερτ Μάρσακ δειπνούν στη Μόσχα (1956). 
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Το 1984, ο Γκελ-Μαν μετακινήθηκε στη Σάντα Φε στο Ν. Μεξικό, όπου έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ίδρυση του Ινστιτούτου της Σάντα Φε, σε συνεργασία με πολλούς ακόμη σημαντικούς επιστήμονες.

Μέχρι λίγο πριν το θάνατό του εξακολουθούσε να εργάζεται ως "διακεκριμένος καθηγητής" στο ίδιο Ινστιτούτο, ενώ παράλληλα τα τελευταία χρόνια παρέδιδε μαθήματα στο κοντινό Πανεπιστήμιο του Ν. Μexico.

Στη δεκαετία του '90, το ενδιαφέρον του στράφηκε στη μελέτη της πολυπλοκότητας. Ένα μεγάλο μέρος της έρευνάς του στο Ινστιτούτο Σάντα Φε επικεντρώθηκε στη θεωρία σύνθετων προσαρμοστικών συστημάτων. Αργότερα, ηγήθηκε του Προγράμματος Εξέλιξης Ανθρωπίνων Γλωσσών στο Ινστιτούτο.

Στο CalTech δίδαξε μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1993, οπότε έγινε καθηγητής Emeritus στην έδρα Φυσικής Millikan. 

Μετά το θάνατο της πρώτης συζύγου του το 1981, παντρεύτηκε το 1992 την Marcia Southwick .

Ο Μάρεϊ Γκέλ-Μαν κατά την απονομή του Νόμπελ Φυσικής. 

Το 1995 κυκλοφόρησε το περίφημο βιβλίο του "The Quark and the Jaguar: Adventures in the Simple and the Complex" ("Το κουάρκ και ο ιαγουάρος: Περιπέτειες στο απλό και το πολύπλοκο"), όπου με απλό τρόπο προσπαθεί να αναπτύξει τα θέματα με τα οποία ασχολήθηκε σε όλη την σταδιοδρομία του.

Τον Σεπτέμβριο 2010 ο Γκελ-Μαν τοποθετήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια (USC) ως Presidential Professor (διάκριση καθηγητή). Μ' αυτό τον τρόπο το USC θέλησε να προσφέρει μια σπάνια τιμή σ' έναν επιστήμονα που συνδύαζε υψηλή ακαδημαϊκή αναγνώριση και συνεισφορές ορόσημο στην κοινωνία. 

Στο USC συνεργάστηκε με τον David Agus, καθηγητή ιατρικής και βιοϊατρικής μηχανικής. Οι δυο τους εργάστηκαν για να αναπτύξουν μια καλύτερη κατανόηση της πολυπλοκότητας των ανθρώπινων ασθενειών.

Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν πέθανε στις 24 Μαΐου 2019 στο σπίτι του στη Σάντα Φε, σε ηλικία 90 ετών.

Ο Μάρεϊ Γκέλ-Μαν δίνει διάλεξη στο Πανεπιστήμιο του
Illinois at Urbana/Champaign (1991). 
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Κατά τη διάρκεια της μακριάς ζωής του, ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν, εκτός από το Νόμπελ, έλαβε ένα μεγάλο πλήθος σπουδαίων βραβείων και έχει γίνει μέλος σημαντικών επιτροπών ή επιστημονικών ενώσεων.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο καθηγητής Μάρεϊ Γκελ-Μαν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για πολλούς τομείς της επιστήμης, πέρα από τη Φυσική. Ασχολήθηκε με την αρχαιολογία, την μελέτη της καταγωγής των γλωσσών, την φυσική ιστορία και την προστασία της άγριας ζωής, την παρατήρηση πουλιών, την συλλογή αντικών, θέματα σχετικά με τη βιολογική και πολιτιστική εξέλιξη, αλλά και την ψυχολογία της δημιουργικής σκέψης. 

Μετά τον θάνατο του Γκελ-Μαν, ο συγγραφέας Cormac McCarthy που τον είχε γνωρίσει, θέλοντας να τονίσει την ευρυμάθειά του, είχε δηλώσει: "Ήξερε περισσότερα πράγματα, για περισσότερα πράγματα, από οποιονδήποτε έχω γνωρίσει. Το να χάνεις τον Μάρεϊ είναι σαν να χάνεις την Εγκυκλοπαίδεια  Britannica (Μπριτάνικα)."  

Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν στο πείραμα ATLAS του CERN, 
τον Ιανουάριο του 2013.

• Η εργασία (σε pdf) του Μάρεϊ Γκελ-Μαν για το quark στο περιοδικό PHYSICS LETTERS. 

• Μια ιστοσελίδα για τον Μάρεϊ Γκελ-Μαν.

• Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν για τον πρόγονο της γλώσσας (από το TVXS).50 χρόνια quark, η εκδήλωση στο CALTECH (3:44, αγγλικά).

• Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν μιλά για τη ζωή του στο Web of Stories (σειρά διηγήσεων στα αγγλικά).

Το εξώφυλλο του βιβλίου "The Quark and the Jaguar"
που κυκλοφόρησε το 1995 από τον εκδοτικό οίκο
St. Martin's Griffin

• Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν μιλά για τον Ρίτσαρντ Φάϊνμαν (5:30, αγγλικά).

• Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν σε ομιλία του στο Πανεπιστήμιο του Scranton (58:14, αγγλικά).

• Συνέντευξη του Μάρεϊ Γκελ-Μαν στο CERN, στις 23 Ιανουαρίου 2012 (αγγλικά, 16:03). Μιλά για την Υπερσυμμετρία, το πεδίο Higgs και το Ινστιτούτο της Santa Fe.

• Στο περιοδικό The Atlantic (τεύχος Ιούλιος 2000), ο συγγραφέας George Johnson γράφει για  τον Μάρεϊ Γκελ-Μαν και τον Ρίτσαρντ Φάινμαν στο άρθρο "The Jaguar and the Fox". 

• Το Caltech τιμά τον Μάρει Γκελ-Μαν για τα 50 χρόνια του κουάρκ (9-10 Δεκεμβρίου 2013).

• Το Ινστιτούτο της Santa Fe αποχαιρετά τον Μάρεϊ Γκελ-Μαν (24 Μαΐου 2019).

Πηγή: Today in Science History,  wikipedia,  caltech

Σαν σήμερα... 1948, γεννήθηκε ο θεωρητικός φυσικός Δημήτρης Νανόπουλος.

Δημήτρης Νανόπουλος

Σαν σήμερα, στις 13 Σεπτεμβρίου 1948, βράδυ Δευτέρας, γεννήθηκε στο μαιευτήριο "Έλενα" στην Αθήνα, ο Δημήτρης Νανόπουλος, διακεκριμένος θεωρητικός φυσικός και ακαδημαϊκός.

Τότε, η οικογένειά του ζούσε στο Χαρβάτι (σημερινή Παλλήνη) σ' ένα σπίτι που τους είχε παραχωρήσει ένας φίλος του πατέρα του. Ο πατέρας του, Βάιος, είχε γεννηθεί στο Σέλτση (ένα από τα 8 χωριά του Πωγωνίου) της Β. Ηπείρου και το αρχικό επίθετο του παππού του ήταν Νάκας που το 1914 το έκανε Νανόπουλος, επειδή ακουγόταν πιο ελληνικό. Ο πατέρας του εργαζόταν ως γαλακτοκόμος στο νοσοκομείο  "Ευαγγελισμός".      

Αφού τελείωσε το Δημοτικό σχολείο στο Χαρβάτι, παρακολούθησε τις 4 πρώτες τάξεις του Γυμνασίου στο Γυμνάσιο Ζωγράφου, απ' όπου αποφάσισε να φύγει στην 5η Γυμνασίου για το 3ο Γυμνάσιο της Αθήνας στους Αμπελοκήπους, λόγω προβλήματος που προέκυψε με τον καθηγητή του των Θρησκευτικών.

Το 1966 εισήχθη στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ' όπου αποφοίτησε το 1971 και αναχώρησε για μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Σάσσεξ στην Αγγλία. 

Τον Ιούλιο του 1972 δημοσίευσε την πρώτη του εργασία με τους Alex Love και Graham Ross, ενώ το επόμενο διάστημα ακολούθησαν 12 ακόμη εργασίες. 

Το 1973 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στη Φυσική Υψηλών Ενεργειών με την καθοδήγηση (supervisor) του καθηγητή Norman Dombey.

Mary Gaillard, John Ellis και Δημήτρης Νανόπουλος.

Μετά από πρόσκληση του CERN, από το 1973 μέχρι το 1975, πέρασε εκεί την πρώτη του θητεία. Εκεί βρισκόταν στις 24 Οκτωβρίου 1975, όταν μαζί με τον John Ellis και την Mary Gaillard ολοκλήρωσαν την εργασία τους με τίτλο "A phenomenological profile of the Higgs boson" ("Ένα φαινομενολογικό προφίλ του μποζονίου Higgs"). Η εργασία (EGN - από τα αρχικά των ονομάτων τους) δημοσιεύτηκε το 1976. 

Η επικεφαλίδα της εργασίας EGN.

Αυτή ήταν η εργασία στην οποία αναφέρθηκε ο Peter Higgs στις 10 Δεκεμβρίου 2013, κλείνοντας την ομιλία του κατά την παραλαβή του βραβείου Nobel Φυσικής 2013.

"... το 1976 οι Ellis, Gaillard και Νανόπουλος παρότρυναν τους πειραματικούς φυσικούς του CERN να αναζητήσουν το μποζόνιο Higgs όπως το προέβλεπε η θεωρία. Ήταν η αρχή μιας μεγάλης πειραματικής έρευνας, η οποία κορυφώθηκε με την ανακοίνωση του CERN τον Ιούλιο του 2012". 

Ο Δημήτρης Νανόπουλος με τον Steven Weinberg στο Harvard.

Το 1976 βρέθηκε για λίγους μήνες ως ερευνητής στο Εργαστήριο Θεωρητικής Φυσικής της École Normale Supérieure στο Παρίσι. Το επόμενο διάστημα 1976-1977 εργάστηκε ως ερευνητικός εταίρος στο τμήμα Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν στις ΗΠΑ.

Την επόμενη διετία 1977-1979, μετά από πρόσκληση του καθηγητή Sheldon Lee Glashow, εργάστηκε ως ερευνητικός εταίρος στο Εργαστήριο Φυσικής Lyman του Πανεπιστημίου Harvard.  
Tο 1978, ευρισκόμενος στο Harvard, έγραψε με τους H. Georgi, S. Glashow και M. Machacek την εργασία: "Higgs Bosons from Two-Gluon Annihilation in Proton-Proton Collisions" ("Τα μποζόνια Higgs από την εκμηδένιση δύο γλουονίων στις συγκρούσεις πρωτονίου-πρωτονίου) (Physical Review Letters 40, 692 - 13 Μαρτίου 1978), όπου πρότειναν έναν τρόπο παραγωγής του μποζονίου Higgs. Η εργασία αυτή ήταν συνέχεια της ΕGN που είχε γίνει στο CERN. 
Το 2011, αυτή η μέθοδος χρησιμοποιήθηκε στο CERN για την ανίχνευση του μποζονίου Higgs.

Το 1980 στο Ερευνητικό Κέντρο Ettore Majorana στο Τραπάνι της Ιταλίας.

Ακολούθησε η επιστροφή του στο ερευνητικό προσωπικό Θεωρητικής Φυσικής του CERN στο διάστημα 1979-1986, για να προαχθεί τον Ιούλιο 1986 στη θέση του Φυσικού ανώτερης βαθμίδας.
Τη διετία 1986-1988 επέστρεψε στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν ως καθηγητής πλέον.

Το 1989 γίνεται καθηγητής στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου TEXAS A & M και από τότε μέχρι σήμερα συνέδεσε την καριέρα του και την επιστημονική του πρόοδο κυρίως με αυτό το πανεπιστήμιο. Από το 2002 κατέχει την έδρα Mitchell/Heep της Φυσικής Υψηλών Ενεργειών. 

Από το 1996 μέχρι σήμερα είναι Διευθυντής του World Laboratory Research Center στην αστροσωματιδιακή φυσική (HARC).

Το κύριο ερευνητικό του έργο ανήκει στο πεδίο της σωματιδιακής φυσικής (ή φυσική υψηλών ενεργειών) και της κοσμολογίας, ενώ στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα ανήκουν και η δημιουργία μιας ενοποιημένης θεωρίας όλων των δυνάμεων της φύσης, η θεωρία του Παντός, η υπερσυμμετρία, η υπερβαρύτητα, οι θεωρίες υπερχορδών και η βιοφυσική.

Ευάγγελος Γαζής, Peter Higgs και Δημήτρης Νανόπουλος στο Διεθνές Θερινό
 Σχολείο Σωματιδιακής Φυσικής, στο Erice της Σικελίας (Αύγουστος 2008).

Έχει συγγράψει πάνω από 680 πρωτότυπες εργασίες, όλες δημοσιευμένες σε περιοδικά με κριτές και υψηλό παράγοντα επιρροής, συμπεριλαμβανομένων 15 βιβλίων. Έχει πάνω από 45.290 ετεροαναφορές (δείκτης h = 102) και από το 2004 έγινε ο 4ος σε παραπομπές φυσικός υψηλών ενεργειών, σύμφωνα με την κατάταξη της βάσης δεδομένων SPIRES-HEP.

Σύμφωνα με τον John Ellis, ο όρος Grand Unified Theories (GUT- Μεγάλη Ενοποιημένη Θεωρία) που χρησιμοποιείται στη Φυσική των Υψηλών Ενεργειών, οφείλεται στον Δημήτρη Νανόπουλο και τον πρωτοχρησιμοποίησε σε εργασία του που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 1978 (Harvard Preprint HUTP-78/A062). 

Έχει δεχθεί πλήθος τιμητικών διακρίσεων από την Ελληνική πολιτεία και τον επιστημονικό κόσμο.
Το 1988 έγινε εταίρος της American Physical Society (APS) και το 1992 μέλος της Ιταλικής Εταιρείας Φυσικής (SIF).
Το 1996 του απονεμήθηκε ο Tαξιάρχης του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας. 
Το 1997 εκλέχθηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα της Θεωρητικής Φυσικής. 
Το 1999 του απονεμήθηκε το πρώτο βραβείο από το Gravity Research Foundation (Ίδρυμα Ερευνών της Βαρύτητας), κάτι που επαναλήφθηκε το 2005.
Το 2006 του απονεμήθηκε το διεθνές βραβείο του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, ενώ το 2009 τιμήθηκε με το βραβείο Ενρίκο Φέρμι της Ιταλικής Εταιρείας Φυσικής 
"για τη σημασία των θεωρητικών αποτελεσμάτων του στη μελέτη των καθολικών και τοπικών συμμετριών στις θεωρίες πεδίων και υπερχορδών και για την ανακάλυψη των θεμελιωδών φαινομενολογικών ιδιοτήτων της Μεγάλης Ενοποίησης και των θεωριών των υπερχορδών".

Με τη σύζυγό του Μυρτώ.

Από το 2005 έως το 2006 υπήρξε Εθνικός Εκπρόσωπος της Ελλάδος στον ESA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος).

Υπήρξε Εθνικός Εκπρόσωπος της Ελλάδος στο CERN επί 8,5 χρόνια συνολικά (Ιανουάριος 2005 - Δεκέμβριος 2010 και Ιανουάριος 2013 - Ιούνιος 2015).  

Από το 2005 έως το 2009 διετέλεσε Πρόεδρος του Ε.Σ.Ε.Τ. (Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας). 

Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Ωνάση.

Στις αρχές του 2014 έγινε η εγκατάστασή του ως αντιπροέδρου στην Ακαδημία Αθηνών, ενώ στις 15 Ιανουαρίου 2015 έγινε πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.

Ο Δημήτρης Νανόπουλος ανάμεσα σε καθηγήτριες του 
2ου Γυμνασίου Παλλήνης κατά την εκεί επίσκεψή του στις 15/1/19.

Παρόλα αυτά, όταν το 1998 υπήρξε πρωτοβουλία ομάδας 32 πανεπιστημιακών (κυρίως μέλη ΔΕΠ) του τμήματος Φυσικής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για την μετάκληση του στο συγκεκριμένο τμήμα, το ενδεκαμελές εκλεκτορικό σώμα που κλήθηκε ν' αποφασίσει απέρριψε την πρόταση με ψήφους 6-4 (ένας ήταν απών).

Το 2015 ο Δημήτρης Νανόπουλος δημοσίευσε την αυτοβιογραφία του, σε συνεργασία με τον δημοσιογράφο Μάκη Προβατά, υπό τον τίτλο "Στον τρίτο βράχο από τον ήλιο" και υπότιτλο "Μία ζωή, η επιστήμη κι άλλα παράλληλα σύμπαντα" (εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2015).
Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη Μυρτώ, τη γυναίκα του.

Το εξώφυλλο της αυτοβιογραφίας του Δημήτρη Νανόπουλου.

Στα ελληνικά κυκλοφορεί ακόμη το βιβλίο "Από την Κοσμογονία στην Γλωσσογονία" που έχει γραφτεί με τη συνεργασία του Δημήτρη Νανόπουλου και του Γεωργίου Μπαμπινιώτη.

Ο Δημήτρης Νανόπουλος συμμετείχε στη συγγραφή του συλλογικού τόμου "Τζένη Καρέζη" (επιμέλεια: Θανάσης Νιάρχος, έκδοση: Ίδρυμα Τζένη Καρέζη).

• Κατάλογος εργασιών του Δημήτρη Νανόπουλου.

• Μια συνέντευξη του Δημήτρη Νανόπουλου στο Θανάση Λάλα για ΤΟ ΒΗΜΑ στις 4 Ιανουαρίου 1998  ΕΔΩ.

• Ένα ημίωρο βίντεο για τον Δημήτρη Νανόπουλο στην εκπομπή "Δημιουργώντας το αύριο" της ΕΤ1  ΕΔΩ.

• Ομιλία του Δημήτρη Νανόπουλου στη Λωζάνη με θέμα "The first 10^-30s" ("Τα πρώτα 10^-30  δευτερόλεπτα") (ΜΕΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ - Melissa pour l'Hellénisme).

• Ο λογαριασμός του Δημήτρη Νανόπουλου στο facebook  ΕΔΩ.

• Παρουσίαση του βιβλίου "Στον τρίτο βράχο από τον Ήλιο" από τον ιστότοπο του tvxs. 

• Επιστολή 12 καθηγητών με επικρίσεις κατά του Δ. Νανόπουλου (η απάντηση του κ. Νανόπουλου σ' αυτή την επιστολή εμφανίζεται στην ίδια ιστοσελίδα με σύνδεσμο, που όμως δεν λειτουργεί).

• O Δημήτρης Νανόπουλος για την γυναίκα του Μυρτώ (από το blog salograia).

• Χρονογράφημα στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ (19/6/1998) του δημοσιογράφου και στιχουργού  Λευτέρη Παπαδόπουλου για την απόρριψη της υποψηφιότητας του Δημήτρη Νανόπουλου από το Τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ.

Πηγή:  Αυτοβιογραφία "Στον τρίτο βράχο από τον ήλιο",  Βικιπαίδεια,  Ίδρυμα Ωνάσης,