Τι είναι το sonic boom;

Μέχρι πριν λίγα χρόνια, οι μαθητές της Γ' Λυκείου που διδάσκονταν Φυσική Θετικής ή Τεχνολογικής κατεύθυνσης, (μπορεί να) είχαν την ευκαιρία να διδαχτούν για το sonic boom στο τελευταίο κεφάλαιο της ύλης τους, στο φαινόμενο Doppler.

Μπορεί να μάθετε λίγα πράγματα για το sonic boom και να δείτε ωραίες φωτογραφίες, με την  βοήθεια της παρουσίασης pptx που θα κατεβάσετε από  ΕΔΩ. 

ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: 25 Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής με το πρόγραμμα Hot Potatoes.

Φυσική Γ' Λυκείου Προσανατολισμού

 Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας

Η ανάρτηση περιέχει ένα αρχείo με 25 Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής σχετικά με το "ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ" (α. Περιγραφή,  β. Το ηλεκτρικό ρεύμα δημιουργεί μαγνητικό πεδίο) του σχολικού βιβλίου.

Οι ερωτήσεις είναι φτιαγμένες με το πρόγραμμα Hot Potatoes.

Οι ερωτήσεις με αριθμό 1, 2, 6, 7, 8, 9, 10, 11 προέρχονται από τα Ψηφιακά Εκπαιδευτικά Βοηθήματα του Υπουργείου Παιδείας.

Μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε το αρχείο από  ΕΔΩ.

Επίσης, μπορείτε να βρείτε τις 25 ερωτήσεις σε αρχείο word (με τις απαντήσεις)  ΕΔΩ. 

Σαν σήμερα... 2003, η πρώτη Ευρωπαϊκή αποστολή στη Σελήνη.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του SMART-1.

Σαν σήμερα, στις 27 Σεπτεμβρίου 2003, έγινε η πρώτη αποστολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (European Space Agency – ESA) στη Σελήνη, με το διαστημικό σκάφος SMART-1.

Εκτός από την εξερεύνηση της Σελήνης και τη μελέτη χημικών στοιχείων στη σεληνιακή επιφάνεια, το διαστημικό σκάφος χρησιμοποίησε μ’ επιτυχία την τεχνολογία της ιονικής προώθησης για πλοήγηση και μια σειρά καινοτόμων τεχνικών ελέγχου της αποστολής. Η αποστολή αποδείχτηκε τεχνικά και επιστημονικά επιτυχημένη, συμβάλλοντας στην καθιέρωση της τεχνολογικής ικανότητας της Ευρώπης σε αυτή την πολλά υποσχόμενη τεχνολογία και στην σεληνιακή εξερεύνηση. Η ηλεκτρική ιονική προώθηση έστειλε το SMART-1 στη Σελήνη με μόλις 82 κιλά καύσιμα Xenon.

Ο Octavio Camino, διευθυντής
επιχειρήσεων διαστημοπλοίων.

Διευθυντής της επιχείρησης αποστολής του διαστημοπλοίου SMART-1 ήταν ο Ισπανός, ειδικός στις τηλεπικοινωνίες, Octavio Camino. Ο Camino περιγράφει την ομάδα ελέγχου πτήσης του SMART-1 ως «δραστήρια, καινοτόμο και ευέλικτη» και επεσήμανε ότι το «συνεχώς μεταβαλλόμενο και προκλητικό περιβάλλον των διαστημικών επιχειρήσεων» αποτέλεσε μία από τις πιο ευχάριστες πτυχές της δουλειάς του.

Η αποστολή του SMART-1 ολοκληρώθηκε μετά από πτήση 1072 ημερών, στις 3 Σεπτεμβρίου 2006, όταν το διαστημικό σκάφος υπέστη ελεγχόμενη σύγκρουση στο έδαφος της Σελήνης, γεγονός που έδωσε την δυνατότητα στους παρατηρητές του Κέντρου Ελέγχου να μάθουν για την επιφάνεια της Σελήνης.

Το SMART-1 εκτοξεύθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2003 με την βοήθεια ενός πυραύλου Ariane 5, από το Kourou (Κουρού) της Γαλλικής Γουιάνας. Με τον ίδιο πύραυλο είχαν εκτοξευθεί το Insat3E, από την ISRO και το eBird 1, από την Eutelsat.

Η στιγμή της εκτόξευσης του SMART-1,
με την βοήθεια του πυραύλου Ariane 5.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του διαστημοπλοίου προς τη Σελήνη, με κατάλληλα όργανα, έγινε χαρτογράφηση της κατανομής πυκνότητας πλάσματος γύρω από τη Γη. Ο ιονικός προωθητής του σκάφους χρησιμοποιήθηκε σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, συμπεριλαμβανομένης της καθόδου σε σεληνιακή τροχιά και στη συνέχεια της καθόδου στο σεληνιακό έδαφος.

Με την επιτάχυνση του SMART-1 να είναι μόλις στα 0,2 χιλιοστά/s2, μια απίστευτα ήπια ώθηση, το σκάφος θεωρητικά θα μπορούσε να πετάξει απευθείας έξω από το Ηλιακό Σύστημα, αν μπορούσε να διατηρηθεί για αρκετό καιρό. Στην πράξη, το SMART-1 χρησιμοποίησε τον ιονικό κινητήρα του κατά διαστήματα, για πάνω από 16 μήνες, πολεμώντας την βαρύτητα της Γης, για να καταφέρει να τεθεί τελικά σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη.

Η κεραία λήψης των σημάτων του SMART-1 στο Kourou.

Το SMART-1 δοκίμασε επίσης μελλοντικές τεχνικές επικοινωνίας στο διάστημα για διαστημικά οχήματα, τεχνικές για την επίτευξη αυτόνομης πλοήγησης διαστημικών σκαφών και επιστημονικά όργανα πολύ μικρά σε μέγεθος, που λειτουργούσαν στο ορατό, στο υπέρυθρο και σε μήκη κύματος ακτίνων Χ.

Στην πρώτη φάση του ταξιδιού το διαστημόπλοιο μπήκε σε γεωστατική τροχιά (geostationary-transfer orbit - GTO). Καθώς το SMART-1 αύξανε την απόστασή του από τη Γη, η ταχύτητά του έπεφτε. Σε απόσταση 200.000 χιλιομέτρων από τη Γη, το διαστημόπλοιο άρχισε να «αισθάνεται» την βαρυτική έλξη της Σελήνης.

Η περιοχή της Σελήνης στην οποία έπεσε το SMART-1, 
λίγο πριν τη σύγκρουση.

Ένα κρίσιμο στάδιο του ταξιδιού του SMART-1, ήταν το σημείο που ονομάζεται «σεληνιακή σύλληψη». Ήταν σαν να πέρασε από μια αόρατη «πόρτα» του διαστήματος, το λεγόμενο Σημείο Λαγκράνζ No.1 (Lagrange Point No.1 ή L1). Όπως είχε σημειώσει για πρώτη φορά ο μαθηματικός Joseph-Louis Lagrange το 1772, οι βαρυτικές επιδράσεις της Σελήνης και της Γης είναι σε ισορροπία στο σημείο L1. Το σημείο αυτό βρίσκεται σε απόσταση 50000 έως 60000 χιλιόμετρα από τη Σελήνη, προς τη γήινη πλευρά. Μετά από το L1, το SMART-1 πέταξε πάνω από τον σεληνιακό Βόρειο Πόλο, με στόχο ένα σημείο πλησιέστερης προσέγγισης πάνω από το Νότιο Πόλο, επιτυγχάνοντας έτσι μια ευρεία πολική τροχιά γύρω από τη Σελήνη. 

Το SMART-1 χρειάστηκε 16 μήνες πορεία για να μεταβεί από την γεωστατική τροχιά σε σεληνιακή τροχιά. Μπήκε σε σεληνιακή τροχιά στις 15 Νοεμβρίου 2004.     

Η εικόνα αποτελεί ένα μωσαϊκό φωτογραφιών από το
Νότιο πόλο της Σελήνης. Διακρίνονται σεληνιακοί κρατήρες.

Η τελική σεληνιακή τροχιά του SMART-1 ήταν πολική ελλειπτική τροχιά, σε απόσταση 300 έως 3000 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Σελήνης.

Κατά τη διάρκεια των εβδομάδων που ακολούθησαν από τη στιγμή που μπήκε σε σεληνιακή τροχιά, η ιονική μηχανή του SMART-1 μείωσε σταδιακά το μέγεθος και τη διάρκεια της τροχιάς του, βελτιώνοντας έτσι την εικόνα που ελάμβαναν τα επιστημονικά όργανα καταγραφής από την σεληνιακή επιφάνεια.

Αρχικά, χρησιμοποιήθηκαν τρεις σταθμοί για την παρακολούθηση του SMART-1, οι σταθμοί: ESTRACK της ESA στο Κουρού, η κεραία VIL-2 στη Villafranca και στο Perth. Αργότερα, χρησιμοποιήθηκαν ο μεταφερόμενος σταθμός της ESA και οι κεραίες VIL-1 επίσης στη Villafranca, ο σταθμός New Norcia στη Δυτική Αυστραλία καθώς και κεραία στο Weilheim της Γερμανίας.

Το διαστημόπλοιο SMART-1 είχε μήκος 14 μέτρα με ανοικτούς τους ηλιακούς συλλέκτες του. Όμως, στην πραγματικότητα ο,τιδήποτε αφορούσε την προώθηση, τις επικοινωνίες και τα επιστημονικά όργανα χωρούσαν σ’ ένα χώρο μεγέθους κύβου με ακμή 1 μέτρο.

Η προώθηση από ιονικό κινητήρα δεν ήταν η μόνη καινοτόμος τεχνολογία στο SMART-1. Οι ηλιακοί συλλέκτες του χρησιμοποιούσαν έναν προηγμένο τύπο ηλιακών κυψελών γαλλίου-αρσενιδίου αποφεύγοντας τις παραδοσιακές κυψέλες πυριτίου. Ακόμη, η αποστολή δοκίμασε νέες τεχνικές επικοινωνίας και πλοήγησης.

Το SMART-1 και οι θέσεις που βρίσκονταν τα 
επιστημονικά όργανα που μετέφερε.

Τα πιο σημαντικά επιστημονικά όργανα που μετέφερε το SMART-1 ήταν τα παρακάτω:

• EPDP  -  Για την παρακολούθηση της απόδοσης του ιονιοκινητήρα.

• SPEDE  -  Για ένα ηλεκτρικό πείραμα παρατήρησης της δέσμης των φορτισμένων σωματιδίων και των συναφών μαγνητικών πεδίων που προέρχονται από τον Ήλιο.

• KaTE  -  Σύστημα μικροκυμάτων – αποτέλεσε την αρχή μιας επόμενης γενιάς ραδιοσυνδέσμων στην μπάντα Ka μεταξύ της Γης και διαστημικών σκαφών σε μεγάλη απόσταση από τη Γη.

• RSIS  -  Ραδιο πείραμα – παρουσίασε ένα νέο τρόπο μέτρησης των περιστροφών των πλανητών και των φεγγαριών τους.

• Laser Link  -  Για πειράματα επικοινωνίας.

• OBAN  -  Για την αξιολόγηση της τεχνικής που χρησιμοποιούσε ένας υπολογιστής, υπεύθυνος για την αυτόνομη πλοήγηση του σκάφους.

Σχηματική αναπαράσταση του ιονικού προωθητή.

• AMIE  -  Μια εξαιρετικά συμπαγής ηλεκτρονική κάμερα που ερεύνησε το έδαφος του φεγγαριού στο εγγύς υπέρυθρο φως.

• SIR  -  Ένα φασματόμετρο υπέρυθρυ για την αναγνώριση ορυκτών στη Σελήνη.

• D-CIXS  -  Ένα τηλεσκόπιο ακτίνων Χ, με την βοήθεια του οποίου εντοπίστηκαν βασικά χημικά στοιχεία στη σεληνιακή επιφάνεια.

Κατά την εκτόξευση, η συνολική μάζα του διαστημικού σκάφους ήταν 370 κιλά. Όμως το ωφέλιμο φορτίο που χρειαζόταν να χρησιμοποιηθεί για τις προγραμματισμένες τεχνολογικές και επιστημονικές έρευνες ήταν μόλις 19 κιλά. Όπως και άλλα υλικά του διαστημικού σκάφους, τα επιστημονικά όργανα ήταν σε μέγεθος μινιατούρας για την εξοικονόμηση χώρου. Για παράδειγμα, το τηλεσκόπιο ακτίνων Χ (D-CIXS) ήταν μεγέθους κύβου ακμής μόλις 15 εκατοστών και ζύγιζε λιγότερο από 5 κιλά.

Περιληπτική απεικόνιση κατά χρονική περίοδο, των 
διαφόρων φάσεων του ταξιδιού του SMART-1.

Το έργο της αποστολής SMART-1 καθοδηγήθηκε από μια ομάδα στο ESTEC στο Noordwijk της Ολλανδίας. Ο κύριος βιομηχανικός ανάδοχος ήταν η Σουηδική Διαστημική Επιχείρηση (SSC) μέσω του Τμήματος Συστημάτων Επιστήμης της. Περίπου 15 υπεργολάβοι και προμηθευτές από έξι ευρωπαϊκές χώρες συμμετείχαν στην κατασκευή του διαστημικού σκάφους. Για το ωφέλιμο φορτίο των επιστημονικών και τεχνολογικών οργάνων οι συν-ερευνητές προέρχονται από εννέα ευρωπαϊκές χώρες, από την ESA και από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ηλιακή-ηλεκτρική μηχανή κίνησης του σκάφους, η PPS-1350, αναπτύχθηκε από την SNECMA της Γαλλίας.

• Παρουσίαση του έργου SMART-1 (pdf, αγγλικά).

• Στοιχεία για την πτήση του SMART-1 ("Προς τον τελικό στόχο").

• Η αποστολή του SMART-1, από τους  G.D. Racca και G.P. Whitcomb (Scientific Projects Department, ESA Directorate for Scientific Programmes, ESTEC, Noordwijk, The Netherlands) και B.H. Foing (Space Science Department, ESA Directorate for Scientific Programmes, ESTEC, Noordwijk, The Netherlands).

• Βίντεο "Driving a Solar Engine to the Moon" ("Οδηγώντας μια ηλιακή μηχανή στο Φεγγάρι"), (αγγλικά, 4:43).

Πηγή: Today in Science History,  The European Space Agency

Μια επιλογή 10 θεμάτων Β στις ΚΡΟΥΣΕΙΣ από τις Πανελλαδικές Εξετάσεις (με τις απαντήσεις τους).

ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ  

Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας

Τα θέματα είναι ταξινομημένα με χρονολογική σειρά και προέρχονται από το σύνολο των εξετάσεων (κανονικές, επαναληπτικές, ελληνοπαίδων εξωτερικού-ομογενείς).

Μπορείτε να κατέβάσετε την ανάρτηση από  ΕΔΩ.

Στις τελευταίες σελίδες της ανάρτησης μπορείτε να βρείτε τις απαντήσεις των θεμάτων.

Σαν σήμερα... 1929, γεννήθηκε ο νομπελίστας φυσικός Murray Gell-Man.

Murray Gell-Mann

Σαν σήμερα, στις 15 Σεπτεμβρίου 1929, γεννήθηκε στο Κάτω Μανχάταν της Ν. Υόρκης ο Murray Gell-Mann (Μάρεϊ Γκελ-Μαν), που εισήγαγε το μοντέλο των κουάρκ ως συστατικών όλων των  αδρονίων.

Οι γονείς του, Arthur Isidore Gell-Mann και Pauline Reichstein, ήταν μετανάστες εβραϊκής καταγωγής από την τότε Αυστροουγγαρία (καταγωγή από το Czernowitz, σήμερα Chernivtsi στη δυτική Ουκρανία). Είχε ένα μεγαλύτερο αδελφό (1920), τον  Benedict. 

Από μικρός παρουσίασε έντονη περιέργεια και αγάπη για τη φύση και τα μαθηματικά. Σε ηλικία μόλις 15 ετών τελείωσε με εξαιρετικές επιδόσεις το νεοϋρκέζικο σχολείο Columbia Grammar & Preparatory School και έγινε δεκτός με υποτροφία στο  Κολέγιο Jonathan Edwards του Πανεπιστημίου Yale. Ο ίδιος ήθελε ν' ασχοληθεί με τη γλωσσολογία και την αρχαιολογία, όμως ο πατέρας του τον πίεσε να στραφεί προς τις θετικές επιστήμες.

O Gell-man σε νεαρή ηλικία.

Το 1947 μετείχε στην τριμελή αντιπροσωπευτική ομάδα του Yale (με τους Murray Gerstenhaber και Henry O. Pollak) που κέρδισε το δεύτερο βραβείο στο μαθηματικό διαγωνισμό William Lowell Putnam.

Το 1948 πήρε μπάτσελορ (BS) στη Φυσική από το Yale και το 1951 το διδακτορικό του από το ΜΙΤ, έχοντας ως επιβλέποντα καθηγητή τον Victor Weisskopf. Το θέμα της διδακτορικής του εργασίας ήταν "Coupling strength and nuclear reactions" ("Δύναμη σύζευξης και πυρηνικές αντιδράσεις").

(Από αρισ.) Lee DuBridge, Edwin Land 
και Murray Gell-Mann.
(Caltech Archives)

Το 1952 ξεκίνησε την ακαδημαϊκή του καριέρα ως μέλος του Institute for Advanced Studies-IAS (Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών) στο Πρίνστον της Ν. Υόρκης. Τα επόμενα χρόνια συνέχισε στο Institute for Nuclear Studies (Ινστιτούτο Πυρηνικών Σπουδών) του Πανεπιστημίου του Σικάγο, ως σύμβουλος (1952-1953), βοηθός καθηγητής (1953-1954) και αναπληρωτής καθηγητής (1954-1955) με αντικείμενο έρευνας τις σχέσεις διασποράς. Το 1956 έγινε καθηγητής Φυσικής με κύριο αντικείμενο την έρευνα των ασθενών αλληλεπιδράσεων.

Το 1955 παντρεύτηκε την J. Margaret Dow με την οποία απέκτησαν μία κόρη την Elizabeth Sarah (1956) κι έναν γιο, τον Nicholas (1963).

1972, με την Mary Gaillard στο CERN.

Το 1955 μετακινήθηκε στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας (CalTech), όπου πολύ σύντομα, το 1956, έγινε καθηγητής πλήρους απασχόλησης. Από πλευράς ηλικίας ήταν ο νεότερος επιστήμονας του Ινστιτούτου που είχε πάρει αυτή τη θέση. Το 1967 έγινε καθηγητής Φυσικής στην έδρα Millikan.

Το 1958,  ο Γκελ-Μαν με τον Richard Feynman (Ρίτσαρντ Φάινμαν), παράλληλα με την ανεξάρτητη ομάδα των George Sudarshan (Τζορτζ Σουνταρσάν) και Robert Marshak (Ρόμπερτ Μάρσακ), ανακάλυψαν τις μη ομότιμες δομές της ασθενούς αλληλεπίδρασης, μία ανακάλυψη που ακολούθησε την πειραματική ανακάλυψη της παραβίασης της ομοτιμίας (parity) από την Chien-Shiung Wu (Τσιέν-Σιούνγκ Γου).

Ο Γκελ-Μαν το 1994.

Οι μελέτες του Γκελ-Μαν κατά τη δεκαετία του 1950 περιελάμβαναν και κάποια σωματίδια που είχαν ανακαλυφθεί πρόσφατα στις κοσμικές ακτίνες και που σήμερα αποκαλούνται  καόνια και υπερόνια. Η προσπάθειά του να ταξινομήσει αυτά τα σωμάτια, τον οδήγησε να προτείνει έναν κβαντικό αριθμό που απεκάλεσε "παραδοξότητα" ("strangeness" - "S"), ο οποίος θα διατηρείται κατά τις ισχυρές και  ηλεκτρομαγνητικές αλληλεπιδράσεις, αλλά όχι και στις ασθενείς. 

Το 1961 οι παραπάνω έρευνες οδήγησαν τον Γκελ-Μαν (και τον Kazuhiko Nishijima) να εισάγει ένα ταξινομικό πρότυπο για τα αδρόνια, τα σωματίδια δηλαδή που αλληλεπιδρούν ισχυρώς. Αυτό το πρότυπο ερμηνεύεται σήμερα κομψά από το μοντέλο των κουάρκ. Ο Γκελ-Μαν αναφέρθηκε στο σχήμα αυτό με τον όρο "Οκταπλός δρόμος" ("Eightfold Way"), εξαιτίας των οκτάδων που σχηματίζουν τα σωματίδια σε αυτή την ταξινόμηση (ο όρος υπαινίσσεται την Οκταπλή ατραπό του Βουδισμού).

Μάρεϊ Γκελ-Μαν και Ρίτσαρντ Φάϊνμαν.

Το 1964 ο Γκελ-Μαν (και ανεξάρτητα ο George Zweig) κινήθηκαν στην ίδια λογική και υπέθεσαν την ύπαρξη των κουάρκ, σωματιδίων από τα οποία θα αποτελούνταν τα αδρόνια σε αυτό το σχήμα. 

Το όνομα «κουάρκ» δόθηκε από τον Γκελ-Μαν και προέρχεται από το μυθιστόρημα Finnegans Wake του Ιρλανδού Τζέιμς Τζόυς («Τρία κουάρκ για το Muster Mark!», βιβλίο 2, επεισόδιο 4), ενώ ο Zweig αναφερόμενος σ' αυτά, τα είχε ονομάσει "άσους" ("aces"). 

Τα κουάρκ, τα αντικουάρκ και τα γκλουόνια καθιερώθηκαν σύντομα ως οι υποκείμενες στοιχειώδεις οντότητες στη μελέτη της δομής των αδρονίων. 

Το 1969, ο Γκελ-Μαν βραβεύθηκε με το Νόμπελ Φυσικής «για τη συμβολή του και τις ανακαλύψεις σχετικά με την κατηγοριοποίηση των στοιχειωδών σωματιδίων και των αλληλεπιδράσεών τους».

Yuval Ne'eman (αρισ.) και Μάρεϊ Γκελ-Μαν (δεξ.), 
το 1964 στο Caltech.

Το 1972, ο Γκελ-Μαν με τον Harald Fritzsch (Χάραλντ Φριτς) εισήγαγαν τον διατηρούμενο κβαντικό αριθμό "χρώμα" ("color charge") και αργότερα, από κοινού με τον Heinrich Leutwyler, επινόησαν τον όρο κβαντική χρωματοδυναμική (Quantum ChromoDynamics - QCD) για τη θεωρία βαθμίδας που περιγράφει την ισχυρή αλληλεπίδραση. Το πρότυπο των κουάρκ αποτελεί μέρος της QCD και υπήρξε αρκετά ανθεκτικό ώστε να συμπεριλάβει και την ανακάλυψη νέων "γεύσεων" κουάρκ που υπερέβαιναν το σχήμα του "οκταπλού δρόμου".

Στις δεκαετίες του '70 και του '80, όταν η "θεωρία των χορδών" είχε γίνει αντιδημοφιλής, ο Γκελ-Μαν έπαιξε σημαντικό ρόλο για να κρατηθούν ζωντανές αυτές οι απόψεις.

(Από αρισ.) Μάρεϊ Γκελ-Μαν, Λεβ Λαντάου 
και Ρόμπερτ Μάρσακ δειπνούν στη Μόσχα (1956). 
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Το 1984, ο Γκελ-Μαν μετακινήθηκε στη Σάντα Φε στο Ν. Μεξικό, όπου έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ίδρυση του Ινστιτούτου της Σάντα Φε, σε συνεργασία με πολλούς ακόμη σημαντικούς επιστήμονες.

Μέχρι λίγο πριν το θάνατό του εξακολουθούσε να εργάζεται ως "διακεκριμένος καθηγητής" στο ίδιο Ινστιτούτο, ενώ παράλληλα τα τελευταία χρόνια παρέδιδε μαθήματα στο κοντινό Πανεπιστήμιο του Ν. Μexico.

Στη δεκαετία του '90, το ενδιαφέρον του στράφηκε στη μελέτη της πολυπλοκότητας. Ένα μεγάλο μέρος της έρευνάς του στο Ινστιτούτο Σάντα Φε επικεντρώθηκε στη θεωρία σύνθετων προσαρμοστικών συστημάτων. Αργότερα, ηγήθηκε του Προγράμματος Εξέλιξης Ανθρωπίνων Γλωσσών στο Ινστιτούτο.

Στο CalTech δίδαξε μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1993, οπότε έγινε καθηγητής Emeritus στην έδρα Φυσικής Millikan. 

Μετά το θάνατο της πρώτης συζύγου του το 1981, παντρεύτηκε το 1992 την Marcia Southwick .

Ο Μάρεϊ Γκέλ-Μαν κατά την απονομή του Νόμπελ Φυσικής. 

Το 1995 κυκλοφόρησε το περίφημο βιβλίο του "The Quark and the Jaguar: Adventures in the Simple and the Complex" ("Το κουάρκ και ο ιαγουάρος: Περιπέτειες στο απλό και το πολύπλοκο"), όπου με απλό τρόπο προσπαθεί να αναπτύξει τα θέματα με τα οποία ασχολήθηκε σε όλη την σταδιοδρομία του.

Τον Σεπτέμβριο 2010 ο Γκελ-Μαν τοποθετήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια (USC) ως Presidential Professor (διάκριση καθηγητή). Μ' αυτό τον τρόπο το USC θέλησε να προσφέρει μια σπάνια τιμή σ' έναν επιστήμονα που συνδύαζε υψηλή ακαδημαϊκή αναγνώριση και συνεισφορές ορόσημο στην κοινωνία. 

Στο USC συνεργάστηκε με τον David Agus, καθηγητή ιατρικής και βιοϊατρικής μηχανικής. Οι δυο τους εργάστηκαν για να αναπτύξουν μια καλύτερη κατανόηση της πολυπλοκότητας των ανθρώπινων ασθενειών.

Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν πέθανε στις 24 Μαΐου 2019 στο σπίτι του στη Σάντα Φε, σε ηλικία 90 ετών.

Ο Μάρεϊ Γκέλ-Μαν δίνει διάλεξη στο Πανεπιστήμιο του
Illinois at Urbana/Champaign (1991). 
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Κατά τη διάρκεια της μακριάς ζωής του, ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν, εκτός από το Νόμπελ, έλαβε ένα μεγάλο πλήθος σπουδαίων βραβείων και έχει γίνει μέλος σημαντικών επιτροπών ή επιστημονικών ενώσεων.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο καθηγητής Μάρεϊ Γκελ-Μαν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για πολλούς τομείς της επιστήμης, πέρα από τη Φυσική. Ασχολήθηκε με την αρχαιολογία, την μελέτη της  καταγωγής των γλωσσών, την φυσική ιστορία και την προστασία της άγριας ζωής, την παρατήρηση πουλιών, την συλλογή αντικών, θέματα σχετικά με τη βιολογική και πολιτιστική εξέλιξη, αλλά και την ψυχολογία της δημιουργικής σκέψης. 

Μετά τον θάνατο του Γκελ-Μαν, ο συγγραφέας Cormac McCarthy που τον είχε γνωρίσει, θέλοντας να τονίσει την ευρυμάθειά του, είχε δηλώσει: "Ήξερε περισσότερα πράγματα, για περισσότερα πράγματα, από οποιονδήποτε έχω γνωρίσει. Το να χάνεις τον Μάρεϊ είναι σαν να χάνεις την Εγκυκλοπαίδεια  Britannica (Μπριτάνικα)."  

Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν στο πείραμα ATLAS του CERN, 
τον Ιανουάριο του 2013.

• Η εργασία (σε pdf) του Μάρεϊ Γκελ-Μαν για το quark στο περιοδικό PHYSICS LETTERS. 

• Μια ιστοσελίδα για τον Μάρεϊ Γκελ-Μαν.

• Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν για τον πρόγονο της γλώσσας (από το TVXS).

• 50 χρόνια quark, η εκδήλωση στο CALTECH (3:44, αγγλικά).

• Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν μιλά για τη ζωή του στο Web of Stories (σειρά διηγήσεων στα αγγλικά).

• Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν μιλά για τον Ρίτσαρντ Φάϊνμαν (5:30, αγγλικά).

• Ο Μάρεϊ Γκελ-Μαν σε ομιλία του στο Πανεπιστήμιο του Scranton (58:14, αγγλικά).

Πηγή: Today in Science History

Όλα τα θέματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων στη ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γενικής Παιδείας της Γ' Λυκείου (Ιούνιος 2001 - Σεπτέμβριος 2020).

  Βιολογία Γ' Λυκείου Γεν. Παιδείας

Με το τέλος των Επαναληπτικών Πανελλαδικών Εξετάσεων και των Εξετάσεων Ελληνοπαίδων Εξωτερικού 2020, δημοσιεύω τα θέματα της Βιολογίας Γ' Λυκείου Γενικής Παιδείας που έχουν δοθεί στις Πανελλαδικές Εξετάσεις από τον Ιούνιο 2001 μέχρι και τον Σεπτέμβριο 2020. 

Τα θέματα, έκτασης 148 σελίδων Α4, προέρχονται από τις Πανελλαδικές Εξετάσεις όλων των τύπων Λυκείων (Ημερήσια ή Εσπερινά), από το σύνολο των εξετάσεων (κανονικές, επαναληπτικές, ελληνοπαίδων εξωτερικού) και απευθύνονται σε μαθητές που θέλουν να κάνουν πρακτική εξάσκηση με μια μεγάλη ποικιλία τέτοιων θεμάτων, όπως και σε συναδέλφους καθηγητές που θα τα χρησιμοποιήσουν στη διδασκαλία τους. 

Από το Σεπτέμβριο 2017 υπάρχουν κι εξετάσεις των Ελληνοπαίδων εξωτερικού (Ομογενείς) στη Βιολογία Γεν. Παιδείας. 
Σε όποια χρονιά δεν εμφανίζονται θέματα για τα Εσπερινά Λύκεια (από το 2017 και για τους Ελληνόπαιδες εξωτερικού), σημαίνει ότι έχουν δοθεί τα ίδια με τα Ημερήσια.
Μια σειρά θεμάτων του 2016 που έχουν τον χαρακτηρισμό "παλαιό σύστημα" αφορά τους υποψηφίους του 2016 που έγραψαν εξετάσεις με το παλαιό σύστημα. 

Το ίδιο ισχύει για τα θέματα του 2020.

Η μορφή του αρχείου είναι word ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν εύκολα από τους συναδέλφους για τους μαθητές τους και η μορφή της γραμματοσειράς είναι Trebuchet με μέγεθος 11pt.  Είναι οργανωμένα κατά κεφάλαιο, είδος ερώτησης, χρονολογική σειρά και χαρακτηρίζονται με τον τύπο του σχολείου και την περίοδο που δόθηκαν (ημερήσια, εσπερινά, επαναληπτικές).
Η ποικιλία των θεμάτων πλέον είναι τόσο μεγάλη, που μπορούν από μόνα τους να αποτελούν μια πλατφόρμα θεμάτων, χρήσιμο εργαλείο για συναδέλφους καθηγητές και μαθητές.

Στα αναρτημένα θέματα περιλαμβάνονται και εκείνα που πιθανόν σήμερα να αντιστοιχούν σε ύλη που έχει αφαιρεθεί από την εξέταση. 
Η χρήση του υλικού προφανώς δεν είναι για εμπορική εκμετάλλευση. 

1ο Κεφάλαιο (1.1 - 1.2)   Παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου - Μικροοργανισμοί   (21 σελίδες)

ΠΑΤΗΣΤΕ  ΕΔΩ

1ο Κεφάλαιο (1.3 , 1.5)   Μηχανισμοί άμυνας ανθρώπινου οργανισμού - Βασικές αρχές ανοσίας - Ουσίες που προκαλούν εθισμό  (42 σελίδες)

ΠΑΤΗΣΤΕ  ΕΔΩ

2ο Κεφάλαιο (2.1 - 2.2)   Η έννοια του οικοσυστήματος - Ροή ενέργειας   (15 σελίδες)

ΠΑΤΗΣΤΕ  ΕΔΩ

2ο Κεφάλαιο (2.3 - 2.4)   Βιογεωχημικοί κύκλοι - Ρύπανση   (46 σελίδες)

ΠΑΤΗΣΤΕ  ΕΔΩ

3ο Κεφάλαιο   Θεωρίες της Εξέλιξης   (24 σελίδες)
ΠΑΤΗΣΤΕ  ΕΔΩ

Πώς θα κατεβάσετε ένα αρχείο στον υπολογιστή σας.

• Αριστερό κλικ στην φράση ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ (που αντιστοιχεί στο αρχείο που θέλετε). Θα μεταφερθείτε στον ιστότοπο του Dropbox (όπου είναι αποθηκευμένα τα αρχεία).

• Αριστερό κλικ στις τρεις τελείες (...) που βλέπετε επάνω, δεξιά.

• Αριστερό κλικ στην λέξη download.

• Το αρχείο κατεβαίνει στο Φάκελο ΛΗΨΕΙΣ του υπολογιστή σας (ή όπου αλλού έχετε ορίσει να κάνετε λήψη των αρχείων). 

• Αποθηκεύστε το αρχείο σε όποιο Φάκελο του υπολογιστή σάς εξυπηρετεί.

Όλα τα θέματα Φυσικής των Πανελλαδικών Εξετάσεων.

 

ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 

Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας

Υπάρχει νεότερη ανάρτηση  ΕΔΩ

Αφού πλέον έγιναν οι Επαναληπτικές Εξετάσεις του 2020 μαζί με τις Εξετάσεις των Ελληνοπαίδων εξωτερικού, ήρθε η ώρα, για μια ακόμη φορά, να δημοσιεύσω το σύνολο των θεμάτων των Πανελλαδικών Εξετάσεων στη ΦΥΣΙΚΗ Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας (πρώην Κατεύθυνσης) της Γ' Λυκείου. 

Τα θέματα είναι ταξινομημένα με χρονολογική σειρά (από τον Ιούνιο 2001 μέχρι και τον Σεπτέμβριο 2020), κατά Κεφάλαιο ή τμήμα Κεφαλαίου (σύμφωνα με τη σειρά του σχολικού βιβλίου), κατά Θέμα και κατά είδος Ερώτησης. Η μορφή του αρχείου είναι word και η μορφή της γραμματοσειράς είναι Trebuchet με μέγεθος 11pt.

Τα θέματα προέρχονται από τις Πανελλαδικές Εξετάσεις όλων των τύπων Λυκείων (Ημερήσια ή Εσπερινά), από το σύνολο των εξετάσεων (κανονικές, επαναληπτικές, ελληνοπαίδων εξωτερικού-ομογενείς) και απευθύνονται στους μαθητές που θέλουν να κάνουν πρακτική εξάσκηση με μια μεγάλη ποικιλία τέτοιων θεμάτων, όπως και στους συναδέλφους καθηγητές που θέλουν να τα χρησιμοποιήσουν στη διδασκαλία τους. 

Σε όποια χρονιά δεν εμφανίζονται θέματα για τα Εσπερινά Λύκεια, σημαίνει ότι έχουν δοθεί τα ίδια με τα Ημερήσια.

Μια σειρά θεμάτων του 2016 που έχουν τον χαρακτηρισμό "παλαιό σύστημα" αφορά τους υποψηφίους του 2016 που έγραψαν εξετάσεις με την παλαιότερη εξεταστέα ύλη. 
Το ίδιο ισχύει για θέματα του 2020.

Στην αρχή εμφανίζονται τα θέματα από τα κεφάλαια που περιέχονται στην σημερινή εξεταστέα ύλη. Στη συνέχεια μπορείτε να βρείτε τα θέματα από τα κεφάλαια που έχουν αφαιρεθεί από την εξεταζόμενη ύλη πρόσφατα ή παλαιότερα. (Είμαι σίγουρος ότι θα χρειαστούν στο μέλλον!). 

Από φέτος δημοσιεύω και τα θέματα του Ηλεκτρομαγνητισμού, κεφάλαιο που εξετάστηκε για πρώτη φορά ως ύλη της Γ' Λυκείου, στην εξεταστική περίοδο του Ιουνίου 2020. Στην ίδια ενότητα (Ηλεκτρομαγνητισμός) μπορείτε ακόμη να βρείτε τα θέματα που είχαν δοθεί στις Πανελλαδικές Εξετάσεις της Β' Λυκείου (Γεν. Παιδείας και Κατεύθυνσης) την περίοδο 2000 - 2004.

Η χρήση του υλικού προφανώς δεν είναι για εμπορική εκμετάλλευση. 

Θέματα από την ύλη που εξετάζεται

• Για τις Μηχανικές Ταλαντώσεις  (47 σελίδες)  ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

• Για τις Κρούσεις  (34 σελίδες)         ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

• Για τη Μηχανική των Ρευστών  (14 σελίδες)  ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

• Για τη Μηχανική Στερεού Σώματος  (100 σελίδες)  ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

• Για τον Ηλεκτρομαγνητισμό - Γ' Λυκείου (8 σελίδες)  ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

• Για τον Ηλεκτρομαγνητισμό - παλαιά θέματα Β' Λυκείου (17 σελίδες)  ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

Θέματα από την ύλη που έχει αφαιρεθεί

Για τις Ηλεκτρικές Ταλαντώσεις  (18 σελίδες)        ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

Για τα Μηχανικά Κύματα  (38 σελίδες)                    ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

Για τα Ηλεκτρομαγνητικά Κύματα  (23 σελίδες)      ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

Για το Φαινόμενο Doppler  (15 σελίδες)                     ΠΑΤΗΣΤΕ  ΕΔΩ   

Πώς θα κατεβάσετε ένα αρχείο στον υπολογιστή σας.

• Αριστερό κλικ στην φράση ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ (που αντιστοιχεί στο αρχείο που θέλετε). Θα μεταφερθείτε στον ιστότοπο του Dropbox (όπου είναι αποθηκευμένα τα αρχεία).

• Αριστερό κλικ στις τρεις τελείες (...) που βλέπετε επάνω, δεξιά.

• Αριστερό κλικ στην λέξη download.

• Το αρχείο κατεβαίνει στο Φάκελο ΛΗΨΕΙΣ του υπολογιστή σας (ή όπου αλλού έχετε ορίσει να κάνετε λήψη των αρχείων). 

• Αποθηκεύστε το αρχείο σε όποιο Φάκελο του υπολογιστή σάς εξυπηρετεί.

Σαν σήμερα... 1905, γεννήθηκε ο Αμερικανός πειραματικός φυσικός Carl Anderson.

Carl David Anderson

Σαν σήμερα, στις 3 Σεπτεμβρίου 1905, γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη ο Carl David Anderson  (Καρλ Ντέιβιντ Άντερσον), φυσικός που βραβεύτηκε με το Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψη του ποζιτρονίου.

Ήταν το μοναδικό παιδί του Carl David Anderson και της Emma Adolfina Ajaxson που ήταν μετανάστες από τη Σουηδία. Νεαρός έδειξε προσόντα ως αθλητής του άλματος σε ύψος. Η οικογένεια Άντερσον μετακόμισε στο Λος Άντζελες κι εκεί ο νεαρός Άντερσον παρακολούθησε το John H. Francis Polytechnic High School, όπου έδειξε το πρώτο ενδιαφέρον του για την επιστήμη. 

Το 1924 ξεκίνησε τις σπουδές του στο California Institute of Technology (CalTech) με το οποίο θα συνέδεε όλη την μετέπειτα επιστημονική του εξέλιξη και καριέρα. Το 1927 πήρε μπάτσελορ (B.Sc.) στη Φυσική και τη Μηχανική. Συνέχισε την εκπαίδευσή του με το μεταπτυχιακό του να είναι σχετικό με τη φυσική και τα μαθηματικά. Το 1930 πήρε το διδακτορικό του από το CalTech με την επίβλεψη του Robert Millikan. Τα επόμενα τρία χρόνια δούλεψε ως ερευνητής με τον Millikan και το 1933 έγινε βοηθός καθηγητής στο CalTech. 

Ο Καρλ Άντερσον μπροστά στον πίνακα ελέγχου ενός 
θαλάμου νεφών, στο Pikes Peak του Colorado.
(AIP Emilio Segrè Visual Archives)

Οι πρώτες έρευνες του Καρλ Άντερσον ήταν στον τομέα των ακτίνων Χ. Για τη διδακτορική του διατριβή μελέτησε με τη βοήθεια των ακτίνων Χ τη διαστημική κατανομή των φωτοηλεκτρονίων που εκτοξεύονταν από διάφορα αέρια. 
Το 1930 άρχισε τη μελέτη των κοσμικών ακτίνων με τον καθηγητή Millikan.

Ο Anderson δημιούργησε και λειτούργησε το Caltech Magnet Cloud Chamber (μαγνητικός θάλαμος νεφών του Caltech), έναν ειδικό τύπο θαλάμου νεφών που χρησιμοποιούσε μια πλάκα μολύβδου για να επιβραδύνει αρκετά τα σωματίδια ώστε να καταφέρνει να προσδιορίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τα "μονοπάτια" τους. Το χρησιμοποίησε για να μετρήσει τις ενέργειες των κοσμικών ακτίνων και των ακτίνων γ, μετρώντας την καμπυλότητα των μονοπατιών τους, σε ισχυρά μαγνητικά πεδία (μέχρι περίπου 24.000 gauss ή 2.4 tesla).

Ο Καρλ Άντερσον (αρισ.) και ο Σεθ Νεντερμάγερ (δεξ.) 
με τον μαγνητικό θάλαμο νεφών στο Caltech.

Το 1932 ο Άντερσον ανακάλυψε το ποζιτρόνιο (ή αντιηλεκτρόνιο) που ήταν μια επαναστατική ανακάλυψη, αφού το ποζιτρόνιο έγινε το πρώτο γνωστό σωματίδιο της αντιύλης, αλλά και το πρώτο γνωστό θετικά φορτισμένο σωματίδιο εκτός από το μέχρι τότε γνωστό πρωτόνιο. Εκείνη την εποχή ο Άντερσον με τον Μίλικαν προσπαθούσαν ν' ανακαλύψουν τη φύση των κοσμικών ακτίνων. Η παρατήρηση γινόταν καθώς οι ακτίνες περνούσαν μέσα από τον βελτιωμένο θάλαμο νεφών Wilson, που βρισκόταν σε ισχυρό μαγνητικό πεδίο. Από το 1931 ο Άντερσον είχε παρατηρήσει ότι οι τροχιές που εμφανίζονταν στο θάλαμο, όταν οι κοσμικές ακτίνες έπεφταν εκεί, ήταν όμοιες με αυτές που δημιουργούσαν τα ηλεκτρόνια, με μοναδική διαφορά την αντίθετη κατεύθυνση κίνησης. Η διάσημη φωτογραφία που πήρε ο Άντερσον στις 2 Αυγούστου 1932 έδειχνε καθαρά ένα ποζιτρόνιο να διασχίζει το θάλαμο νεφών.

Η πρώτη φωτογραφία τροχιάς ποζιτρονίου σε θάλαμο νέφους
από τον Καρλ Άντερσον, στις 2 Αυγούστου 1932.
Η διαδρομή του ποζιτρονίου ακολουθεί την πορεία
από πάνω προς τα κάτω και καμπυλώνεται προς τα δεξιά.

Την επόμενη άνοιξη οι P. M. S. Blackett και G. P. S. Occhialini εργαζόμενοι ανεξάρτητα στο Cavendish Laboratory του Cambridge παρατήρησαν σε φωτογραφίες που είχαν πάρει σε θάλαμο Wilson, ότι όταν αλληλεπιδρούσε ακτινοβολία γ με ατομικό πυρήνα ευρισκόμενο σε ισχυρό ηλεκτρομαγνητικό πεδίο, μπορούσε να δημιουργήσει ένα ζεύγος ποζιτρονίου - ηλεκτρονίου. Επίσης αναγνώρισαν, κάτι που δεν είχε κάνει ο Άντερσον μέχρι εκείνη τη στιγμή, ότι το ποζιτρόνιο που είχε ανακαλύψει ήταν το ίδιο σωματίδιο με αυτό που είχε προβλεφθεί από τον Paul Dirac το 1928.

Ο Καρλ Άντερσον στο εργαστήριό του.

Το 1933, ο Άντερσον μαζί με τον πρώτο διδακτορικό φοιτητή του Seth Neddermeyer (Σεθ Νεντερμάγερ) έλαβαν την πρώτη άμεση απόδειξη ότι οι ακτίνες γ που προέρχονταν από το στοιχείο ThC" (ιστορική ονομασία του στοιχείου ²⁰⁸Tl - Θάλλιο) παράγουν ποζιτρόνια όταν διέρχονται μέσω υλικών ουσιών. Πολλές από τις έρευνες και ανακαλύψεις του Άντερσον έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό "The Physical Review and Science" ("Φυσική Επισκόπηση και Επιστήμη").

Ο Καρλ Άντερσον (1η σειρά, 2ος από δεξιά) στην τελετή βράβευσης 
των Νόμπελ (11 Δεκεμβρίου 1936). Δεξιά του ο Victor Hess.

Το 1936, ο Καρλ Άντερσον σε ηλικία μόλις 31 ετών, μοιράστηκε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής με τον Αυστριακό Victor Hess (Βίκτωρ Ες).  Ο Άντερσον "για την ανακάλυψη του ποζιτρονίου" και ο Hess "για την ανακάλυψη της κοσμικής ακτινοβολίας". Ο Άντερσον ήταν ένας από τους νεότερους σε ηλικία φυσικούς που έχουν τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ (μέχρι σήμερα, ο νεότερος φυσικός με βραβείο Νόμπελ Φυσικής (1915) παραμένει ο Lawrence Bragg σε ηλικία μόλις 25 ετών).

Καρλ Άντερσον και Arthur Compton κρατούν μια
συσκευή καταγραφής της κοσμικής ακτινοβολίας.

Την ίδια χρονιά (1936) ο Άντερσον μαζί με τον Neddermeyer έκαναν μία ακόμη σημαντική ανακάλυψη. Μελετώντας τις κοσμικές ακτίνες διαπίστωσαν την ύπαρξη φορτισμένων σωματιδίων με μάζα το 1/10 περίπου της μάζας ενός πρωτονίου. Ο Άντερσον ονόμασε αυτά τα σωματίδια μεσοτρόνια (mesotrons), που αργότερα απλουστεύθηκε σε μεσόνια  (mesons). Τότε νόμισε, ότι τα σωματίδια ήταν αυτά που είχαν προβλεφθεί δύο χρόνια νωρίτερα από τον H. Yukawa. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι τα σωματίδια που είχε ανακαλύψει ο Άντερσον ήταν τα μ μεσόνια (ή μιόνια), ενώ τα μεσόνια του Yukawa ήταν τα π μεσόνια (ή πιόνια) που ανακάλυψε ο C. F. Powell to 1946. 

Το μιόνιο ήταν το πρώτο από ένα μακρύ κατάλογο υποατομικών σωματιδίων των οποίων η ανακάλυψη στην αρχή προκάλεσε σύγχυση στους θεωρητικούς φυσικούς, επειδή δυσκολεύονταν να εντάξουν το μεγάλο πλήθος τους μέσα σε κάποιο εννοιολογικό σχέδιο.
Μάλιστα, ο Willis Lamb, στην ομιλία που έδωσε το 1955 κατά την απονομή του Νόμπελ Φυσικής σ' αυτόν, είπε χαρακτηριστικά, αστειευόμενος: "(παλαιότερα) όποιος έβρισκε ένα νέο στοιχειώδες σωματίδιο έπαιρνε ως ανταμοιβή ένα βραβείο Νόμπελ, τώρα μια τέτοια ανακάλυψη θα έπρεπε να τιμωρείται με πρόστιμο 10.000 δολαρίων".

Robert Millikan και Καρλ Άντερσον.
(AIP, Emilio Segrè Visual Archives)

Το 1939 ο Άντερσον έγινε καθηγητής Φυσικής στο CalTech.

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1941-1945) ο Άντερσον ασχολήθηκε στο Caltech με την έρευνα σε πυραύλους δουλεύοντας για τη National Defence Research Committee (Εθνική Επιτροπή Αμυντικής Έρευνας) και το Office of Scientific Research and Development (Γραφείο Επιστημονικής Έρευνας και Ανάπτυξης). Ήταν αυτός που παρακολούθησε την εγκατάσταση των πρώτων εκτοξευτών πυραύλων στα συμμαχικά αεροπλάνα.

1956, ο Καρλ Άντερσον στο CalTech.

Στην αυτοβιογραφία που έγραψε στα 70 του χρόνια, παρατηρεί: "Πιστεύω ότι η μεγαλύτερη συμβολή μου στην προσπάθεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ήταν η αδυναμία μου να συμμετάσχω στην ανάπτυξη της ατομικής βόμβας. Η σκέψη αυτή μου φέρνει ειρήνη".

Βέβαια, αξίζει να σημειώσουμε ότι με το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Άντερσον απέρριψε μια προσφορά για την άμεση εμπλοκή του στην ανάπτυξη της ατομικής βόμβας, "για καθαρά οικονομικούς λόγους" και έτσι, η δουλειά πήγε στο J. Robert Oppenheimer. 

Μετά τον πόλεμο συνέχισε ν' ασχολείται με την έρευνα στο πεδίο της σωματιδιακής φυσικής, στο οποίο η ανακάλυψη του 1932 είχε ανοίξει νέους ορίζοντες.

Το εξώφυλλο της αυτοβιογραφίας του Καρλ Άντερσον:
"The Discovery of Anti-matter" ("Η Ανακάλυψη της Αντιύλης").

Το 1946 ο Άντερσον παντρεύτηκε την Lorraine Bergman και απέκτησαν 2 γιους, τον Marshall και τον David.
Το 1950 έγινε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών (American Academy of Arts and Sciences). Τιμήθηκε με πολλά ακόμη βραβεία, όπως:

• Gold Medal του American Institute of City of New York (1935), 
• Elliott Cresson Medal του Franklin Institute (1937),
• Presidential Certificate of Merit (1945),
• John Ericsson Medal της American Society of Swedish Engineers (1960).

Το 1976 συνταξιοδοτήθηκε από το Caltech κι έγινε καθηγητής emeritus. 

Η μαρμάρινη πλάκα στον τάφο του Καρλ Άντερσον.

Ο Καρλ Άντερσον πέθανε στις 11 Ιανουαρίου 1991, σε ηλικία 86 ετών, στο San Marino του Λος Άντζελες της Καλιφόρνια. Θάφτηκε στο κοιμητήριο Forest Lawn, Hollywood Hills Cemetery του Λος Άντζελες.

Σήμερα στην ιατρική, με την τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (Positron Emmision Tomography - PET) μπορούμε να έχουμε μια τρισδιάστατη εικόνα της εσωτερικής λειτουργίας του σώματος.

• Βιογραφικό σημείωμα για τον Καρλ Άντερσον από το American Institute of Physics (AIP).

• Το επιστημονικό έργο του Καρλ Άντερσον στα αρχεία του CalTech.

• Η ομιλία του Καρλ Άντερσον για το βραβείο Νόμπελ Φυσικής (12 Δεκεμβρίου 1936) με τίτλο "The production and properties of positrons" ("Η παραγωγή και οι ιδιότητες των ποζιτρονίων").

• Συνέντευξη του Καρλ Άντερσον στον Charles Weiner στην Pasadena της Καλιφόρνια, την Πέμπτη 30 Ιουνίου 1966 (αρχεία AIP).

• Η ανακάλυψη του ποζιτρονίου από δημοσίευση του CalTech στην American Physical Society.

• Η ανακάλυψη του ποζιτρονίου από δημοσίευση (2004) της American Physical Society για την επέτειο της ανακάλυψης. 

• Συνέντευξη του Καρλ Άντερσον στον Martin J. Sherwin, για την ιστορική σειρά "Voices of the Manhattan Project" (31 Μαρτίου 1983).

• "Antimatter Explained" ("Επεξήγηση της αντιύλης") από το minutephysics.

• "Hans Bethe - The discovery of positrons" ("Χανς Μπέτε - Η ανακάλυψη των ποζιτρονίων") από τον ιστότοπο Web of Stories - Life Stories of Remarkable People.

Πηγή: Today in Science History,  nobelprize