Σαν σήμερα ... 1960, τα πρώτα έμβια όντα μπαίνουν σε γήινη τροχιά κι επιστρέφουν με ασφάλεια.

Το διαστημικό σκάφος "Korabl-Sputnik 2" ("Σκάφος Δορυφόρος")
 στο Memorial Museum of Cosmonautics.

Σαν σήμερα, στις 19 Αυγούστου 1960, το σοβιετικό διαστημικό σκάφος Σπούτνικ 5 (γνωστό και ως Korabl-Sputnik 2) εκτοξεύθηκε από το Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ μεταφέροντας στο διάστημα δύο σκυλίτσες, την Белка (Μπέλκα-"Σκίουρος") και την Стрелка (Στρέλκα-"Μικρό βέλος"), ένα γκρι κουνέλι, 42 ποντίκια, δύο αρουραίους, μύγες,  διάφορα φυτά, φύκια και μικροοργανισμούς. Όλοι οι οργανισμοί είχαν τοποθετηθεί σε ειδική καμπίνα πλήρως εξοπλισμένη ακόμη και για την επιβίωση ανθρώπων. Το σκάφος μετέφερε επιστημονικό εξοπλισμό συμπεριλαμβανομένης κάμερας που είχε τοποθετηθεί κατάλληλα, ώστε να παρακολουθείται η κατάσταση των σκύλων.

Η Μπέλκα και η Στρέλκα. 

Το Σπούτνικ 5 ήταν μία ακόμα από τις πρώτες προσπάθειες των Σοβιετικών στην διαδικασία προετοιμασίας για την αποστολή του πρώτου ανθρώπου στο διάστημα, κάτι που τελικά έγινε με τον Γιούρι Γκαγκάριν έναν χρόνο αργότερα.

Το σκάφος παρέμεινε στο διάστημα για περίπου 25 ώρες και αφού διέγραψε 17 τροχιές γύρω από τη Γη, επέστρεψε την επόμενη μέρα. Έτσι, το Σπούτνικ 5 έγινε το πρώτο διαστημικό σκάφος με το οποίο ταξίδεψαν έμβια όντα στο διάστημα και επέστρεψαν με ασφάλεια πίσω στη Γη. 

Η Μπέλκα και η Στρέλκα σε γκράφιτι του 2008.

Η εκτόξευση του Σπούτνικ 5 έγινε με πύραυλο τύπου Vostok-L (Ανατολή) που σχεδιάστηκε από το Γραφείο OKB-1 που διευθυνόταν από τον Σοβιετικό αρχιμηχανικό Sergei Korolev (Σεργκέι Καραλιόφ). 

Είχε προηγηθεί στις 28 Ιουλίου 1960 μια πρώιμη απόπειρα αποστολής στο διάστημα δύο σκύλων με πύραυλο ίδιου τύπου, αλλά ο πύραυλος εξερράγη 30 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευση, με αποτέλεσμα τον θάνατο των σκύλων. 

Αναμνηστικό σοβιετικό γραμματόσημο του 1 ρουβλίου
για την εκτόξευση της Μπέλκα και της Στρέλκα.

Οι κύριοι στόχοι του πειράματος ήταν η μελέτη της επίδρασης των παραγόντων μιας διαστημικής πτήσης στο σώμα των ζώων και άλλων έμβιων όντων, η μελέτη της επίδρασης της κοσμικής ακτινοβολίας στα ζώα και τους φυτικούς οργανισμούς, η επίδραση στην ζωτική τους κατάσταση και την κληρονομικότητα και τέλος η ανάπτυξη συστημάτων για την διάσφαλιση της ανθρώπινης ζωής, την ασφάλεια των πτήσεων και την ασφαλή επιστροφή στη Γη. Επίσης, πραγματοποιήθηκαν διάφορα βιοϊατρικά πειράματα και επιστημονικές έρευνες στο διάστημα. 

Για το πείραμα είχαν επιλεγεί 12 σκύλοι. Η αρχική επιλογή πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με μια ειδική μέθοδο κατά την οποία οι σκύλοι έπρεπε να ζυγίζουν μέχρι 6 κιλά, να έχουν ύψος μέχρι 35 εκατοστά και η ηλικία τους να είναι από δύο έως έξι χρόνια. Επιλέχθηκαν μόνο θηλυκά, επειδή ήταν ευκολότερο για τους τεχνικούς ν' αναπτύξουν μια συσκευή αποχέτευσης (τουαλέτα). Επιπλέον, το χρώμα τους να είναι ανοιχτό, για να υπάρχει καλύτερη προβολή από τις οθόνες των υπολογιστών. Επίσης, τα σκυλιά θα έπρεπε να φαίνονται ελκυστικά σε περίπτωση που διασώζονταν και εμφανίζονταν από τα μέσα ενημέρωσης.

Η Μπέλκα και η Στρέλκα σε μαυρόασπρη φωτογραφία.

Το κύριο μέρος της εκπαίδευσης των σκύλων για την πτήση έλαβε χώρα στο Ινστιτούτο Βιοϊατρικών Προβλημάτων στη Μόσχα. Για αρκετούς μήνες, οι εκπαιδευόμενοι σκύλοι είχαν συνηθίσει να διαμένουν σε μικρές καμπίνες, σε συνθήκες παρατεταμένης απομόνωσης και θορύβου. Τα σκυλιά φορούσαν ρούχα με αισθητήρες και συνήθισαν να τρώνε το ειδικό φαγητό τους που ήταν μια ζελατινώδης μάζα, σχεδιασμένη από τον I. S. Balakhovsky για να ικανοποιήσει πλήρως την ανάγκη του ζώου για φαγητό και νερό. 
Το πιο δύσκολο ήταν να διδαχτούν τα ζώα να ζουν σε μικρό και κλειστό χώρο. Για να γίνει αυτό, στην αρχή τοποθετήθηκαν σ' ένα μικρό μεταλλικό κιβώτιο κι έπειτα, για μεγάλο χρονικό διάστημα τοποθετήθηκαν στο μοντέλο του διαστημικού σκάφους. 
Παρά το γεγονός ότι η διαστημική πτήση ήταν προγραμματισμένη να έχει διάρκεια μια ημέρα, τα σκυλιά εκπαιδεύτηκαν να αντέχουν για χρονικό διάστημα έως και οκτώ ημέρες. Επίσης, τα σκυλιά εκπαιδεύτηκαν να ζουν σε κιβώτια που σχεδιάστηκαν διπλά, ώστε να μπορούν να βλέπουν και να ακούν το ένα το άλλο.

Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, η Μπέλκα ήταν δραστήρια, κοινωνική κι αναδείχτηκε ηγέτης στην ομάδα των σκύλων. Ήταν η πρώτη που έμαθε να γαβγίζει αν κάτι ήταν λάθος.
Η Στρέλκα ήταν δειλή και λίγο επιφυλακτική, αλλά παρόλα αυτά φιλική. Και τα δύο σκυλιά κατά τη διάρκεια της πτήσης στο διάστημα ήταν περίπου δυόμισι ετών. 
Αρχικά τα ονόματά τους ήταν διαφορετικά, Albina (Λευκή) για την Μπέλκα και Marquise (Μαρκησία) για την Στρέλκα. Όμως, ο Mitrofan Ivanovich Nedelin, αρχηγός του επιτελείου των πυραυλικών δυνάμεων ζήτησε να αλλάξουν τα ονόματα των σκύλων σε ρωσικά. 

Η Μπέλκα και η Στρέλκα στη θέση τους στην ειδική καμπίνα.

Η καμπίνα στην οποία ήταν η Μπέλκα και η Στρέλκα, τοποθετήθηκε στο διαστημικό σκάφος δύο ώρες πριν την εκτόξευση. Η προετοιμασία του σκάφους για εκτόξευση εποπτευόταν από τον ίδιο τον Korolev.
Η εκτόξευση του πυραύλου πυροδοτήθηκε στις 11:44 ώρα Μόσχας κι έγινε από το συγκρότημα εκτόξευσης αριθ. 1 του Κοσμοδρόμιου Μπαϊκονούρ.

Κατά την εκκίνηση και την άνοδο του σκάφους, τα σκυλιά παρουσίασαν πολύ γρήγορη αναπνοή και παλμούς, αλλά όταν το σκάφος μπήκε σε τροχιά, αυτά εξασθένησαν. Ο αέρας καθαριζόταν περιοδικά. Η εγκατάσταση ανανέωσης του αέρα περιείχε μια ειδική αναγεννητική ουσία, η οποία απορροφούσε το διοξείδιο του άνθρακα και τους υδρατμούς και εξέπεμπε την απαραίτητη ποσότητα οξυγόνου. Οι μηχανές σίτισης παρείχαν στην Μπέλκα και την Στρέλκα φαγητό και νερό δύο φορές την ημέρα. Υπήρχε διαρκής  καταγραφή των φυσιολογικών λειτουργιών των σκύλων σε όλη τη διάρκεια της πτήσης από ένα ειδικά αναπτυγμένο σύνολο εξοπλισμού ιατρικής έρευνας. 

Η περισυλλογή της Μπέλκα και της Στρέλκα μετά την
επιτυχημένη προσγείωσή τους.

Για πρώτη φορά στην ιστορία της αστροναυτικής, πραγματοποιήθηκε συνεχής παρακολούθηση της κατάστασης και της συμπεριφοράς των σκύλων χρησιμοποιώντας ένα τηλεοπτικό σύστημα. Οι πληροφορίες που μεταδίδοντο από το σκάφος καταγράφονταν σε ταινία. Αργότερα, κατά την προβολή αυτής της ταινίας, ήταν δυνατό να προσδιοριστεί πώς συμπεριφέρεται το ζώο σε μια συγκεκριμένη στιγμή και ποιες φυσιολογικές αλλαγές επήλθαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Κατά την πτήση καταγράφηκαν ο ρυθμός παλμών, η αναπνοή, η αρτηριακή πίεση (στις καρωτιδικές αρτηρίες), τα ηλεκτρο-καρδιογραφήματα, τα φωνοκαρδιογραφήματα (καρδιακοί ήχοι), η κινητική δραστηριότητα των ζώων και η θερμοκρασία του σώματος. Η κατάσταση της έλλειψης βαρύτητας δεν είχε σημαντική επίδραση στο κυκλοφορικό σύστημα. Η θερμοκρασία των σκελών των σκύλων δεν άλλαξε καθ' όλη τη διάρκεια της πτήσης. 

Στις 20 Αυγούστου 1960, στις 13:32 ώρα Μόσχας, δόθηκε εντολή να ξεκινήσει ο κύκλος της καθόδου. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, το όχημα προσγειώθηκε με επιτυχία σε μια δεδομένη περιοχή (στο τρίγωνο Orsk - Kustanay - Amangeldy), 10 χλμ. μακριά από το προγραμματισμένο σημείο. Κατά την πρώτη οπτική επιθεώρηση, όταν οι ειδικοί έφτασαν στον χώρο προσγείωσης, ήταν σαφές ότι η Μπέλκα και η Στρέλκα αισθάνονταν ικανοποιητικά. 

Μετά από αυτό το πείραμα και αφού οι τεχνικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι δυνατή η ασφαλής κάθοδος από την γήινη τροχιά, δημιουργήθηκε αμέσως μια ειδική υπηρεσία έρευνας και διάσωσης. 

Αναμνηστικό μετάλλιο για τα 30 χρόνια από την πτήση
της Μπέλκα και της Στρέλκα.

Ο γερμανικός ραδιοφωνικός σταθμός στη Βόννη ήταν ένας από τους πρώτους που άκουσε σήμα από έναν δορυφόρο. Όταν το σκάφος ήταν στην τρίτη τροχιά, ο σουηδικός ραδιοφωνικός σταθμός επιβεβαίωσε το γεγονός. 

Λίγο μετά την προσγείωση η Στρέλκα είχε έξι υγιή κουτάβια. Ένα από αυτά, ο τότε ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης Νικήτα Χρουστσόφ το έστειλε δώρο στην Carolyn Kennedy, κόρη του Αμερικανού προέδρου John F. Kennedy.

• Μια φωτογραφία μερικών από τους απόγονους των διαστημικών σκύλων εκτίθεται στο Μουσείο Zvezda, στο Tomilino, έξω από την Μόσχα.

• To 2010 γυρίστηκε μια ταινία κινουμένων σχεδίων με τίτλο "Belka and Strelka: Star Dogs" ("Μπέλκα και Στρέλκα: Σκύλοι αστέρες"). Η ταινία σκηνοθετήθηκε από την Inna Evlannikova και τον Sviatoslav Ushakov. 

Πηγή: Today in Science History, Ιστότοπος Leader, WIKIPEDIA,

Σαν σήμερα ... 1989, πέθανε ο φυσικός William Shockley Jr., ένας από τους εφευρέτες του τρανζίστορ.

William Bradford Shockley Jr.

Σαν σήμερα, στις 12 Αυγούστου 1989, πέθανε ο φυσικός William Bradford Shockley Jr. που ήταν ένας από τους τρεις επιστήμονες των Bell Laboratories που ανακάλυψαν το τρανζίστορ και αργότερα, ένας από τους πρωτοπόρους δημιουργούς της Silicon Valley. 

Ο William Shockley γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1910 στο Λονδίνο, από Αμερικανούς γονείς. Ο πατέρας του William Hillman Shockley Sr. ήταν μηχανικός ορυχείων εκπαιδευμένος στο ΜΙΤ, μιλούσε οχτώ γλώσσες και οι ρίζες της οικογένειάς του έφταναν πίσω στο "Mayflower" (το αγγλικό πλοίο που μετέφερε τους πρώτους αποίκους στις μετέπειτα ΗΠΑ). Η μητέρα του Mary Bradford ήταν από τις πρώτες γυναίκες που αποφοίτησαν από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και ήταν η πρώτη γυναίκα στις ΗΠΑ που έγινε αναπληρώτρια επιθεωρητής ορυχείων.

Ο  William Shockley σε νεαρή ηλικία ισορροπεί
σε τεντωμένο σχοινί.

Ο μικρός William ήταν πολύ ευαίσθητος στην υγεία του και αυτό έκανε τη ζωή των γονέων του ακόμη πιο δύσκολη και βασανιστική, αφού έτσι κι αλλιώς αυτοί ως χαρακτήρες ήταν μονήρεις έως παρανοϊκοί, αδυνατώντας να μείνουν στο ίδιο μέρος για πάνω από ένα χρόνο. 

Η οικογένεια επέστρεψε από το Λονδίνο στο πατρικό σπίτι στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνιας,  όταν το ζεύγος Shockley καταστράφηκε οικονομικά. Ο γιος τους τότε ήταν τριών χρονών κι εκεί πέρασε τα παιδικά του χρόνια μετακινούμενος συνεχώς από σπίτι σε σπίτι.

Μέχρι το θάνατο του πατέρα του το 1925 (ήταν 24 χρόνια μεγαλύτερος από τη γυναίκα του Mary) ο νεαρός William δεν πήγε σε σχολείο, γιατί οι γονείς του έκριναν ότι οι ίδιοι θα μπορούσαν να τον διδάξουν καλύτερα. Αυτό βέβαια επέτεινε την απομόνωση του γιου τους. Το 1925 μετακόμισαν με την μητέρα του στο Χόλυγουντ κι εκεί ο William πήγε πρώτη φορά σχολείο και η ζωή του απόκτησε κάποια σταθερότητα.

H Jean Alberta Bailey, πρώτη σύζυγος του 
William Shockley, την εποχή του γάμου τους.

Το 1928 ξεκίνησε τις σπουδές του στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας (CalTech) απ' όπου πήρε μπάτσελορ στη Φυσική το 1932. Ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του, το φθινόπωρο του 1933 μπήκε στο ΜΙΤ για να κάνει το διδακτορικό του. Εκεί γρήγορα κέρδισε τη φήμη ανθρώπου με εξαιρετική επιστημονική επάρκεια. 

Το καλοκαίρι του 1933 παντρεύτηκε την Jean Alberta Bailey, γνωστή της μητέρας του. 

Το 1936 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του με τίτλο "Electronic Bands in Sodium Chloride" υπό την επίβλεψη του καθηγητή John C. Slater.

Αμέσως μετά ξεκίνησε να εργάζεται στην ΑΤΤ Co (American Telephone &Telegraph Co) που ανήκε στα Εργαστήρια Bell, πρώτα στη Ν. Υόρκη και αργότερα στο New Jersey, σε μια ομάδα έρευνας με επικεφαλής τον Clinton Davisson.

Ο William Shockley το 1948.
(Alcatel-Lucent USA Inc.)

Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν πολύ παραγωγικά για τον Shockley. Δημοσίευσε στο περιοδικό Physical Review αρκετά σημαντικά άρθρα σχετικά με τη φυσική στερεάς κατάστασης και το 1938 πήρε το πρώτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την "συσκευή  εκκένωσης ηλεκτρονίων".  

Στα Εργαστήρια Bell είχε γίνει φανερό ότι ο Shockley μπορούσε να λύσει ένα πρόβλημα, όχι μόνον γρηγορότερα από τους άλλους, αλλά και με ένα τρόπο που δεν μπορούσες να φανταστείς. 

Το 1939 μαζί με τον συνεργάτη του James Fisk κατάφεραν να σχεδιάσουν έναν από τους πρώτους στον κόσμο πυρηνικούς αντιδραστήρες.

Οι τρεις εφευρέτες του τρανζίστορ.
Ο William Shockley (αρ.), με τον Walter Brattain (μέσο)
και τον John Bardeen (δεξ.).

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ο Shockley ασχολήθηκε με την έρευνα στα ραντάρ. Τον Μάιο του 1942 αφού πήρε άδεια από τα Εργαστήρια Bell, έγινε διευθυντής έρευνας στην ομάδα ανθυποβρυχιακού πολέμου του Πανεπιστημίου Columbia.

Το 1944 οργάνωσε πρόγραμμα εκπαίδευσης για τους πιλότους του Boeing B-29 Superfortress στο πώς να χρησιμοποιούν σωστά το νέο στόχαστρο βομβών με ραντάρ. Στα τέλη του 1944 έκανε τρίμηνο ταξίδι για να αξιολογήσει τα αποτελέσματα. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους επιστήμονες-πολίτες που εργάστηκαν για τον στρατό, έξω από το Los Alamos (εκεί έτρεξε το πυρηνικό πρόγραμμα των ΗΠΑ). Γι' αυτό το έργο ο Υπουργός Πολέμου των ΗΠΑ Robert Porter Patterson τον βράβευσε στις 17 Οκτωβρίου 1946 με το Μετάλλιο Αξίας.

Το Ιούλιο του 1945, το Υπουργείο Πολέμου ζήτησε από τον Shockley να ετοιμάσει μια αναφορά με τις πιθανές εκατέρωθεν απώλειες σε μια εισβολή στην Ιαπωνική ενδοχώρα. 

Το περιεχόμενο της αναφοράς ήταν τέτοιο που επηρέασε την απόφαση των αμερικανικών αρχών για την ρίψη ατομικής βόμβας στην Ιαπωνία ώστε να παραδοθεί χωρίς εισβολή.

Αντίγραφο του πρώτου τρανζίστορ που κατασκευάστηκε
στα Εργαστήρια Bell το 1947.

Με το τέλος του πολέμου τα Εργαστήρια Bell ίδρυσαν τμήμα φυσικής στερεάς κατάστασης με επικεφαλής τον Shockley και τον χημικό Stanley Morgan. Στην ομάδα έρευνας μπήκαν στη συνέχεια οι φυσικοί John Bardeen, Walter Brattain, Gerald Pearson, ο χημικός Robert Gibney, ο ειδικός στα ηλεκτρονικά Hilbert Moore και μερικοί τεχνικοί.  Ο στόχος τους ήταν να βρουν κάποιο, στερεάς κατάστασης ενισχυτή, για να αντικαταστήσει τις εύθραστες γυάλινες λυχνίες κενού.

Στις 23 Δεκεμβρίου 1947 οι Brattain, Bardeen και Shockley παρουσίασαν στους συναδέλφους τους στα Εργαστήρια Bell το πρώτο τρανζίστορ που δούλευε.

Παρά το γεγονός ότι οι Brattain και Bardeen είχαν κατά κύριο λόγο δουλέψει για την κατασκευή του τρανζίστορ, στην ομάδα εμφανίστηκε και ο Shockley, ως προϊστάμενος τους, παρόλο που στο ίδιο διάστημα εκείνος ασχολείτο με τη δική του έρευνα. Όμως τον κράτησαν έξω από την κατοχύρωση της πατέντας. Αυτό έκανε τον Shockley να συνεχίσει κρυφά την έρευνα για ένα διαφορετικό είδος τρανζίστορ, που τελικά τον οδήγησε στην εφεύρεση του διπολικού τρανζίστορ που κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στις 25 Σεπτεμβρίου 1951.

Μια σελίδα από τις σημειώσεις του
Shockley για την κατασκευή του τρανζίστορ.

Στις 1 Νοεμβρίου 1956 ο William Shockley, ο Walter Brattain και ο John Bardeen μοιράστηκαν το Νόμπελ Φυσικής εκείνης της χρονιάς "για τις έρευνές τους στους ημιαγωγούς και την ανακάλυψή τους για το φαινόμενο του τρανζίστορ".

Εν τω μεταξύ, ο Shockley δούλευε πυρετωδώς στο σπουδαίο έργο του "Electrons and Holes in Semiconductors" ("Ηλεκτρόνια και Οπές στους Ημιαγωγούς") το οποίο τελικά εκδόθηκε το 1950. Αυτό το έργο έγινε η «βίβλος» για μια ολόκληρη γενιά επιστημόνων που δούλευαν για να κατασκευάσουν νέα τρανζίστορ και άλλες συσκευές βασισμένες σε ημιαγωγούς.

Το 1951 εκλέχθηκε μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών. Δυο χρόνια αργότερα του απονεμήθηκε από την Ακαδημία το βραβείο Comstock στη Φυσική.

Το εξώφυλλο του έργου του Shockley
"Electrons and Holes in Semiconductors".

Το 1953 με άδεια από τα Εργαστήρια Bell δίδαξε για 4 μήνες στο Caltech.

Το 1955 ο Shockley εντάχθηκε στην Beckman Instruments ως διευθυντής του νεοσύστατου τμήματος Shockley Semiconductor Laboratory ("Εργαστήριο Ημιαγωγών Shockley). Με το κύρος του και το κεφάλαιο από την Beckman προσπάθησε να δελεάσει μερικούς από τους πρώην συναδέλφους του από τα Bell Labs να έρθουν στο νέο εργαστήριό του, αλλά κανένας από αυτούς δεν ήρθε. Αντ' αυτού ξεκίνησε να ψάχνει στα πανεπιστήμια για τους λαμπρότερους πτυχιούχους για να φτιάξει μια εταιρεία από το μηδέν, μια εταιρεία που θα πηγαίνει με «το δικό του δρόμο».

O William Shockley με τη δεύτερη σύζυγό του Emmy Lanning,
λίγο μετά την ανακοίνωση του Νόμπελ Φυσικής για το 1956.
(Everett Collection Inc / Alamy Stock Photo)

Ο «δικός του δρόμος» γενικά θα μπορούσε να συνοψιστεί ως αυταρχικός και αυξανόμενα παρανοϊκός. Στα τέλη του 1957, οκτώ από τους ερευνητές του Shockley οι οποίοι αποκαλούσαν τους εαυτούς τους "Το προδοτικό Οκτώ" παραιτήθηκαν μετά την απόφαση του Shockley να μην συνεχίσει την έρευνα στους ημιαγωγούς με βάση το πυρίτιο. Μετά από σύσκεψη με τον Sherman Fairchild και την παραχώρηση κεφαλαίου εκκίνησης από την Fairchild Camera and Instrument Corporation ξεκίνησαν την Fairchild Semiconductor. Στους «Οχτώ προδότες» ήταν και οι Robert Noyce και Gordon Moore οι οποίοι αργότερα έφυγαν από την Fairchild για να ιδρύσουν την Intel Corporation. Άλλες εταιρίες που προέκυψαν από την Fairchild Semiconductor αποτελούν οι National Semiconductor και Advanced Micro Devices (AMD).

Τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας Shockley Semiconductor 
Laboratory,στο Mountain View (391 San Antonio Road) 
της Καλιφόρνιας, το Δεκέμβριο 2017.

Έτσι, σε μια περίοδο μόλις 20 ετών, οκτώ από τους πρώην υπαλλήλους του Shockley δημιούργησαν 65 νέες επιχειρήσεις, οι οποίες στη συνέχεια έκαναν το ίδιο. Η Shockley Semiconductor και οι παραπάνω εταιρίες που προέκυψαν από αυτή δημιούργησαν τον πυρήνα αυτού που ονομάζουμε σήμερα Silicon Valley, που άλλαξε τον κόσμο των ηλεκτρονικών και τον ίδιο τον κόσμο.

Το 1961 ο Shockley και ο Hans Queisser υπολόγισαν τη μέγιστη θεωρητική απόδοση ενός απλού ηλιακού κυττάρου η οποία αργότερα έγινε γνωστή ως το «όριο Shockley-Queisser».

Οι 8 επικεφαλής της Fairchild Semiconductor το 1960.
(Από αρ.) Eugene Kleiner, Julius Blank, Gordon Moore,
Sheldon Roberts, Jay Last, Jean Hoerni και Victor Grinich
κοιτούν τον Robert Noyce.
(Wayne Miller/Magnum Photos)

Τον Ιούλιο του 1961 ο Shockley, η δεύτερη γυναίκα του Emmy και ο γιος τους είχαν σοβαρό τροχαίο ατύχημα από το οποίο χρειάστηκε μήνες μέχρι να αναρρώσει πλήρως. 

Το τελευταίο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας χορηγήθηκε στον Shockley το 1968 για μια πολύπλοκη ημιαγώγιμη συσκευή.
Εκτός από το Νόμπελ, ο William Shockley, τιμήθηκε με μετάλλια και διακρίσεις, ενώ υπήρξε μέλος πολλών επιστημονικών ενώσεων. 

Τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του έδειξε ζωηρό ενδιαφέρον για ζητήματα ευγονικής, όπου οι απόψεις που διατύπωνε ήταν καθαρά ρατσιστικές.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του μέχρι τη στιγμή του θανάτου του ήταν σχεδόν τελείως αποξενωμένος από τους περισσότερους φίλους και την οικογένειά του, εκτός από τη σύζυγό του Emmy Lanning. Τα παιδιά του ανέφεραν ότι πληροφορήθηκαν τον θάνατό του από τις εφημερίδες.

Γραμματόσημο του 2005 της Γουϊνέα-Μπισάου 
για τον William Shockley.

Ο Shockley πέθανε από καρκίνο του προστάτη σε ηλικία 79 ετών.

Ο τάφος του βρίσκεται στο Κοιμητήριο Alta Mesa στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνιας.

• Ένα βίντεο αφιέρωμα στον William Shockley, από το το University of California, Los Angeles (UCLA) (ομιλία 1ώρα 18' στις 2 Ιουνίου 1972).

• Συνέντευξη του William Shockley στην Jane Morgan, το 1969.

• Ένα ντοκυμαντέρ αφιέρωμα στην εφεύρεση του τρανζίστορ (αγγλικά, 56:54). 

• Ένα βίντεο-ντοκουμέντο για το ιστορικό κτίριο της Shockley Semiconductor, στο 391 San Antonio Road, Mountain View, California (αγγλικά, 15:40). 

• Ένα ενδιαφέρον κείμενο με τίτλο "How a racist genius created Silicon Valley by being a terrible boss" ("Πώς ένας ιδιοφυής ρατσιστής δημιούργησε την Σίλικον Βάλεϊ με το να είναι ένα απαίσιο αφεντικό") από τον Mike Moffitt (SFGate). 

• Ένα κείμενο της Natalie Ball για τις απόψεις του William Shockley περί ευγονικής.

• Ο φάκελος του William Shockley στο FBI, αποχαρακτηρισμένος το 2017 (από The Black Vault).

Πηγή:  Today in Science History,   Wikipedia

Σαν σήμερα ... 1887, γεννήθηκε ο Αυστριακός φυσικός Έρβιν Σρέντιγκερ.

Erwin Schrödinger

Σαν σήμερα, στις 12 Αυγούστου 1887, γεννήθηκε στην περιοχή Erdberg της Βιέννης  ο  Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger (Έρβιν ... Σρέντιγκερ). Ο Αυστριακός φυσικός  ασχολήθηκε με τη στατιστική φυσική, τη θερμοδυναμική, την ηλεκτροδυναμική, την κοσμολογία, τη βιολογία, τη φιλοσοφία, αλλά κυρίως με την κβαντική φυσική, διατυπώνοντας την περίφημη κυματική εξίσωση που φέρει το όνομά του.

Ο Έρβιν το 1894.

Ο Σρέντινγκερ καταγόταν από Βαυαρική οικογένεια που είχε εγκατασταθεί στη Βιέννη αρκετές γενεές πριν. Πατέρας του ήταν ο Rudolf Schrödinger που είχε κληρονομήσει ένα μικρό εργοστάσιο λινελαίου και μητέρα του η Emilia Bauer που ήταν κατά το ήμισυ Βρετανή και κόρη του καθηγητή Χημείας στο Technische Hochschule Vienna (TU Wien), Alexander Bauer. Ο Έρβιν από μικρός έμαθε πολύ καλά αγγλικά και γερμανικά, καθώς στο σπίτι του μιλούσαν και τις δύο γλώσσες. Μέχρι τα 10 χρόνια του δεν πήγε σχολείο, αλλά παρακολούθησε ιδιωτικά μαθήματα.

Ο Σρέντιγκερ το 1915 όταν υπηρετούσε
στον Αυστροουγγρικό στρατό.

Το φθινόπωρο του 1898 γράφτηκε στο Akademisches Gymnasium της Βιέννης, απ' όπου  αποφοίτησε το 1906 για να εγγραφεί στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης να σπουδάσει  Θεωρητική Φυσική. Οι παραδόσεις του καθηγητή του Fritz Hasenöhrl, διαδόχου του  Boltzmann, επηρέασαν σημαντικά τον νεαρό Έρβιν. 

Το 1910 έλαβε το διδακτορικό του με θέμα της διατριβής του "Περί ηλεκτρικής αγωγιμότητας στην επιφάνεια μονωτών σε υγρή ατμόσφαιρα".

Το 1911, αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του, έγινε βοηθός του καθηγητή Franz Exner,  καθοδηγώντας την πρακτική εξάσκηση των φοιτητών. 

Με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, κλήθηκε να υπηρετήσει στον Αυστροουγγρικό στρατό και τοποθετήθηκε ως αξιωματικός σε μονάδα του Πυροβολικού.

Ο Σρέντιγκερ την εποχή που επέστρεψε 
από τον Α' παγκόσμιο πόλεμο. 

Με τη λήξη του Α' παγκοσμίου πολέμου επέστρεψε στην εργασία του και το 1920 έλαβε ακαδημαϊκή θέση ως βοηθός του Καθηγητή Max Wien στο Πανεπιστήμιο της Ιένας. 
Τον Σεπτέμβριο του 1920 έγινε έκτακτος καθηγητής στη Στουτγάρδη και το 1921 τακτικός καθηγητής στο Μπρέσλαου  (σήμερα Βρότσλαβ).
Την ίδια χρονιά ανέλαβε θέση τακτικού καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, όπου εγκαταστάθηκε για τα επόμενα έξι χρόνια. Η περίοδος αυτή ήταν ίσως η πιο γόνιμη γι' αυτόν, καθώς ασχολήθηκε με πολλά θέματα Θεωρητικής Φυσικής, κυρίως με θέματα Θερμότητας και Θερμοδυναμικής (τον ενδιέφερε ιδιαίτερα η θεωρία του Boltzman). 

Στο τέλος αυτής της περιόδου έκανε και μια από τις πλέον σημαντικές ανακαλύψεις του, τη γνωστή ως Κυματική Εξίσωση του Σρέντινγκερ (πρώτη δημοσίευση τον Ιανουάριο του  1926 στο περιοδικό Annalen der Physik). 
Αυτή η εξίσωση αντικαθιστά την εξίσωση του Νεύτωνα ως η «σωστή εξίσωση» για την περιγραφή της κίνησης των σωματιδίων του μικρόκοσμου.

Ο Σρέντιγκερ (κάτω δεξιά) σε πάρτι το 1933.

Η ανακάλυψη αυτή έγινε από τον Σρέντιγκερ επειδή οι κβαντικές συνθήκες του Μπορ δεν τον ικανοποιούσαν. 
Ο Σρέντινγκερ συνειδητοποίησε ότι η εξίσωσή του εξηγούσε αβίαστα την κβάντωση της ενέργειας που αποτελεί το κλειδί για την κατανόηση του μυστηρίου της ατομικής σταθερότητας όπως το είχε θέσει νωρίτερα ο Μπορ. Στην ίδια εργασία ο Σρέντινγκερ εφάρμοσε την εξίσωσή του στο άτομο του υδρογόνου και έδειξε ότι δίνει τις σωστές τιμές της ενέργειας, αλλά και άλλα φυσικά χαρακτηριστικά του ατόμου όπως, παραδείγματος χάριν, το μέγεθός του. 
Πρόκειται σίγουρα για μια από τις σημαντικότερες επιστημονικές εργασίες όλων των εποχών.
Το 1933 ο Σρέντινγκερ μοιράστηκε με τον Paul Dirac το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής "για την ανακάλυψη νέων παραγωγικών μορφών της ατομικής θεωρίας".

Τρεις θεμελιωτές της Κβαντικής Φυσικής στην Στοκχόλμη, 
στην τελετή απονομής του βραβείου Νόμπελ τον Δεκέμβριο 1933.
(Από αρ.) Έρβιν Σρέντιγκερ, Paul Dirac και Βέρνερ Χάιζενμπεργκ.
Ο Χάιζενμπεργκ είχε βραβευθεί με το Νόμπελ Φυσικής το 1932,
αλλά το παρέλαβε ένα χρόνο αργότερα.
(getty images) 

Το 1927 ο Σρέντινγκερ μετακόμισε στο Βερολίνο όπου αντικατέστησε τον Max Planck. Το 1933, όταν στην εξουσία ανέβηκε το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα του Χίτλερ, ο Σρέντινγκερ αποφάσισε ότι δεν του ήταν πλέον δυνατό να ζήσει στη Γερμανία και μετακόμισε στην Αγγλία, όπου ανέλαβε θέση στην Οξφόρδη. 

Όταν το 1934 του προτάθηκε μόνιμη θέση από το Πανεπιστήμιο Πρίνστον στις ΗΠΑ, δεν τη δέχτηκε. 

Το 1935 διατύπωσε το περίφημο νοητικό πείραμα με το όνομα "η γάτα του Σρέντινγκερ", που χαρακτηρίζεται και ως παράδοξο. Το νοητικό πείραμα συναντάται συνήθως σε θεωρητικές συζητήσεις για τις ερμηνείες της κβαντομηχανικής. Κατά την ανάπτυξη αυτού του πειράματος ο Σρέντινγκερ επινόησε τον όρο κβαντική διεμπλοκή.

Η γάτα του Σρέντιγκερ.

Το σκηνικό του πειράματος:
Μια γάτα είναι κλεισμένη σ' ένα κουτί, μέσα στο οποίο υπάρχει μια φιάλη που περιέχει θανατηφόρο αέριο συνδεδεμένη με έναν απαριθμητή Geiger, δίπλα στον οποίο υπάρχει μια ραδιενεργή πηγή.
Η διάσπαση ενός ραδιενεργού πυρήνα είναι κβαντικό φαινόμενο, που είναι αδύνατον να προβλεφθεί.
Έστω ότι υπάρχει 50% πιθανότητα στο επόμενο λεπτό να διασπαστεί ένας ραδιενεργός πυρήνας. Η διάσπαση θα ενεργοποιούσε τον απαριθμητή Geiger, ο οποίος με τη σειρά του θα έθετε σε κίνηση το σφυρί, το μπουκάλι θα έσπαγε και το δηλητηριώδες αέριο θα σκότωνε τη γάτα!

Έρβιν Σρέντιγκερ και Λίζε Μάιτνερ.

Εφόσον δεν έχουμε ανοίξει το κουτί, σύμφωνα με την κβαντομηχανική η κατάσταση της γάτας είναι μια υπέρθεση των δύο δυνατών καταστάσεων: είναι ταυτόχρονα και ζωντανή και νεκρή. Ανοίγοντας το κουτί και παρατηρώντας στο εσωτερικό του, καταρρέει η κυματοσυνάρτηση που περιγράφει τη γάτα και βλέπουμε τη γάτα στη μια από τις δυο δυνατές καταστάσεις της: ή ζωντανή ή νεκρή.
Ο Σρέντιγκερ πρότεινε το περίφημο πείραμα με τη γάτα, θέλοντας να δείξει ότι η κβαντική θεωρία είναι ακόμη ελλειπής. Θεωρούσε ότι η γάτα ή είναι ζωντανή ή έχει πεθάνει, ανεξάρτητα από την παρατήρησή μας…

Το ζεύγος Έρβιν και Άνμαρι Σρέντιγκερ.

Το 1936 του προτάθηκε θέση στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς και ο Σρέντινγκερ την δέχτηκε, κυρίως επειδή νοσταλγούσε την πατρίδα του. Το 1938 όμως, η Αυστρία προσαρτήθηκε στο Χιτλερικό Ράιχ (Άνσλους) και ο Σρέντινγκερ βρέθηκε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, αφού η φυγή του από τη Γερμανία το 1933, θεωρήθηκε ως πράξη εχθρική προς το Ράιχ. Όμως κατάφερε να διαφύγει αρχικά στην Ιταλία, απ' όπου επανήλθε στην Οξφόρδη και ύστερα στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης. Μετά από σύντομη παραμονή εκεί, μετακινήθηκε στο Clontarf, προάστιο του Δουβλίνου, όπου τοποθετήθηκε ως Διευθυντής της Σχολής Θεωρητικής Φυσικής στο Ίδρυμα Ανωτάτων Σπουδών, που μόλις είχε δημιουργηθεί, μετά από προσωπική πρόσκληση του πρωθυπουργού της Ιρλανδίας Eamon de Valera που ήταν μαθηματικός. Παρέμεινε εκεί ως το 1955, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε.

Μετά την συνταξιοδότησή του επέστρεψε στην Βιέννη, όπου του προσφέρθηκε τιμητική θέση.

Στο European Forum του Alpbach (1951).
Δρ. Merz Benteli (αρ.), Έρβιν Σρέντιγκερ (μεσ.)
 και Άνμαρι Σρέντιγκερ. 

Ως προσωπικότητα ο Σρέντινγκερ ήταν περισσότερο γνωστός για την ελευθεριάζουσα ερωτική του ζωή, μάλλον σκανδαλώδη για τα κοινωνικά και ακαδημαϊκά ήθη της εποχής.

Η  συμβίωση με τη σύζυγο Annemarie Bertel (παντρεύτηκαν το 1920) και την εκάστοτε  ερωμένη του ήταν μάλλον κανόνας ζωής παρά εξαίρεση κι αυτό ήταν συχνά πρόβλημα στις ακαδημαϊκές του μετακινήσεις από Ίδρυμα σε Ίδρυμα. 

Ο Έρβιν Σρέντιγκερ πέθανε από φυματίωση στη Βιέννη, στις 4 Ιανουαρίου 1961, σε ηλικία 74 ετών. Θάφτηκε στο καθολικό Κοιμητήριο του Alpbach στην Αυστρία, παρότι δεν ήταν καθολικός. Όμως ο ιερέας του κοιμητηρίου επέτρεψε την ταφή εκεί, όταν πληροφορήθηκε ότι ο Σρέντινγκερ ήταν μέλος της Παπικής Ακαδημίας Επιστημών (Pontifical Academy of Sciences).

Αυστριακό γραμματόσημο για τα 100 χρόνια από
 τη γέννηση του Σρέντιγκερ (έκδοση 11-8-1987).

Τα αρχεία του Σρέντινγκερ βρίσκονται στην Κεντρική Βιβλιοθήκη της Βιέννης για τη Φυσική (Central Library for Physics in Vienna).

Στις 12 Αυγούστου 2013 η Google αφιέρωσε το doodle της ημέρας για τα 126 χρόνια από τη γέννηση του Σρέντιγκερ.

Το doodle που αφιέρωσε η Google στον Σρέντιγκερ το 2013.

• Βρείτε ΕΔΩ και ΕΔΩ κάποια αρχεία σχετικά με τον Σρέντιγκερ (σπάνιες φωτογραφίες, αναλυτική βιογραφία, γραπτά, αλληλογραφία κλπ).

• Η ομιλία (κείμενο) του Σρέντιγκερ με τίτλο "The fundamental idea of wave mechanics" ("Η θεμελιώδης ιδέα της κυματικής μηχανικής"), από την απονομή του Νόμπελ Φυσικής (12-12-1933).

Πηγή: Today in Science History, "Μεγάλη επιστήμη ενδιαφέρουσες ζωές" του  Στέφανου Τραχανά, WIKIPEDIA.