Σαν σήμερα ... 1901 γεννήθηκε ο Enrico Fermi.

Ο Ενρίκο Φέρμι 

Σαν σήμερα, στις 29 Σεπτεμβρίου 1901, γεννήθηκε στη Ρώμη ο Ιταλοαμερικανός φυσικός Enrico Fermi (Ενρίκο Φέρμι). 

Ήταν το τρίτο παιδί του Alberto Fermi, διευθυντή στην υπηρεσία των ιταλικών σιδηροδρόμων και της Ida de Gattis, που ήταν δασκάλα. Από μικρό παιδί, μαζί με τον κατά ένα χρόνο μεγαλύτερο αδερφό του Giulio, τους άρεσε να φτιάχνουν ηλεκτρικούς κινητήρες και να παίζουν με ηλεκτρικά και μηχανικά παιχνίδια.

Από τις πρώτες επαφές του Φέρμι με τη Φυσική ήταν η ανακάλυψη του βιβλίου "Elementorum Physicae Mathematicae" ("Στοιχεία Μαθηματικής Φυσικής") στη βιβλιοθήκη Campo dei Fiori στη Ρώμη, μια έκδοση 900 σελίδων του 1840 στα Λατινικά, γραμμένη από τον Ιησουίτη καλόγερο Andrea Caraffa.

Το ενδιαφέρον του γύρω από τα Μαθηματικά και τη Φυσική ενισχύθηκαν από τον οικογενειακό φίλο Adolfo Amidei που τον τροφοδοτούσε με σχετικά βιβλία, αλλά και από τη συνεργασία με το φίλο του Enrico Persico, που είχε παρόμοια με αυτόν ενδιαφέροντα.

Ο Φέρμι τελείωσε το γυμνάσιο τον Ιούλιο του 1918 και με την προτροπή του Amidei αποφάσισε να γραφτεί στη Scuola Normale Superiore στην Πίζα. Οι γονείς του δεν ήθελαν να τον αφήσουν να φύγει από τη Ρώμη, γιατί πριν τρία χρόνια είχαν χάσει τον  Giulio κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης στον λάρυγγα. Τελικά πείστηκαν να του το επιτρέψουν και παρά τη δυσκολία των κατατακτήριων εξετάσεων, ήρθε πρώτος. Μάλιστα, ο καθηγητής Giuseppe Pittarelli από το Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης που τον εξέτασε, πρόβλεψε ότι ο Fermi θα γινόταν ένας εξαιρετικός φυσικός στο μέλλον.   

Το 1921 κι ενώ βρισκόταν στο τρίτο έτος των σπουδών του, δημοσίευσε στο περιοδικό Nuovo Cimento την πρώτη του επιστημονική εργασία με τίτλο "Σχετικά με τη δυναμική ενός συμπαγούς συστήματος ηλεκτρικών φορτίων στη μεταφορική κίνηση" ("Sulla dinamica di un sistema rigido di cariche elettriche in moto traslatorio)".

Τον Ιούλιο 1922, σε ηλικία μόλις 21 ετών, πήρε το πτυχίο laurea (αντίστοιχο του σημερινού διδακτορικού) με θέμα της εργασίας του "Ένα θεώρημα για την πιθανότητα και ορισμένες από τις εφαρμογές του" ("A theorem on probability and some of its applications"). Η διατριβή είχε πειραματικό θέμα για την περίθλαση των ακτίνων Χ. 

Ο Φέρμι (άκρη δεξιά) και η παρέα της οδού Panisperna
(αρ. προς δεξ.) Oscar D'Agostino, Emilio Segrè, Edoardo Amaldi, Franco Rasetti   

Το 1923, με υποτροφία του ιταλικού υπουργείου Εθνικής Παιδείας, βρέθηκε για μερικούς μήνες στη Γερμανία στο Πανεπιστήμιο του Göttingen δίπλα στον καθηγητή Max Born. Στη συνέχεια το 1924, με υποτροφία του Ιδρύματος Rockefeller μετακινήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Leiden στην Ολλανδία, όπου εργάστηκε με τον καθηγητή Paul  Ehrenfest. Σ' αυτό το διάστημα είχε την ευκαιρία να συναντήσει μερικά από τα πιο λαμπερά ονόματα της εποχής όπως τον Heisenberg, τον Lorentz, τον Einstein κ.α. Βέβαια, αξίζει να επισημάνουμε ότι δεν έδειξε να ταιριάζει με το πομπώδες στυλ των Γερμανών επιστημόνων, αφού απεχθανόταν κάθε μορφή επίδειξης και εντυπωσιασμού, τασσόμενος πάντα υπέρ της απλότητας και της διαύγειας. 

Το 1924, επιστρέφοντας ο Φέρμι στην Ιταλία, ξεκίνησε την πανεπιστημιακή του καριέρα με τη διδασκαλία Μαθηματικής Φυσικής και Θεωρητικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας. Στη συνέχεια προσπάθησε να πάρει θέση καθηγητή Μαθηματικής Φυσικής στα πανεπιστήμια του Κάλιαρι ή της Σαρδηνίας, αλλά την έχασε από τον Giovanni Giorgi. 
Το 1926 πήρε θέση ως καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης, μία από τις τρεις τέτοιες θέσεις που δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά στην Ιταλία. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα κατόρθωσε ν' αναπτύξει μια στατιστική μέθοδο για την πρόβλεψη των χαρακτηριστικών των ηλεκτρονίων με βάση την απαγορευτική αρχή του Πάουλι. 

Ο Ενρίκο Φέρμι με τη σύζυγό του Laura (Capon), 
ιστορικό και συγγραφέα, στο ANL το 1954

Το μόνιμο πλέον παρατσούκλι που απέκτησε μέσα στην πανεπιστημιακή κοινότητα ήταν "il Papa" ("ο Πάπας"). Η Βασιλική Ακαδημία της Ιταλίας αναγνωρίζοντας το ταλέντο του  τον εξέλεξε ως μέλος της στην ηλικία μόλις των 25 ετών. Έτσι, γύρω από τον Fermi σχηματίστηκε μια ομάδα νέων Φυσικών (Edoardo Amaldi, Bruno Pontecorvo, Ettore Majorana, Emilio Segrè και Franco Rasetti), η "Via Panisperna boys" όπως λέγονταν χαϊδευτικά, από το δρόμο που βρισκόταν το Ινστιτούτο Φυσικής στη Ρώμη. 

Παρόλο που το 1929 έγινε μέλος του ιταλικού φασιστικού κόμματος, αργότερα εναντιώθηκε σ' αυτό, επειδή το 1938 ο Μουσολίνι πέρασε ρατσιστικούς νόμους που φόβισαν την οικογένεια του Φέρμι, αφού η γυναίκα του Laura ήταν εβραϊκής καταγωγής. Με την Laura είχαν παντρευτεί το 1928 και απέκτησαν δύο παιδιά, την Nella (1931) και τον Giulio (1936).

Το 1938 ο Ενρίκο Φέρμι, σε ηλικία μόλις 37 ετών, πήρε το Nobel Φυσικής για την "ανακάλυψη ύπαρξης νέων ραδιενεργών στοιχείων που παράγονται από την εκπομπή νετρονίων και για την συναφή ανακάλυψη των πυρηνικών αντιδράσεων που δημιουργούνται από τα βραδέως κινούμενα νετρόνια". Η κυβέρνηση Μουσολίνι τού έδωσε άδεια να μεταβεί στη Σουηδία για να παραλάβει το βραβείο, αλλά στη συνέχεια, η οικογένεια Φέρμι ποτέ δεν επέστρεψε στην Ιταλία. Από τη Στοκχόλμη συνέχισε το ταξίδι της για τις ΗΠΑ, φτάνοντας στη Νέα Υόρκη στις 2 Ιανουαρίου 1939. 

Η ομάδα που πέτυχε την πρώτη αυτοσυντηρούμενη πυρηνική αντίδραση.
Φέρμι (1η σειρά, αρ.), Herb Anderson  (1η σειρά, δεξ.),
δίπλα του ο Leo Szilard και η Leona Woods Marshall 

Δέχτηκε αμέσως θέση στο Πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη, όπου ήδη είχε δώσει διαλέξεις το 1936. 
Στις 25 Ιανουαρίου 1939, στο  Pupin Hall του Πανεπιστημίου Columbia, μια επιστημονική ομάδα με τον Φέρμι μέσα πέτυχε, για πρώτη φορά σε αμερικάνικο έδαφος, την πραγματοποίηση αντίδρασης πυρηνικής διάσπασης. 
Λίγο αργότερα, στις 18 Μαρτίου 1939, σε μια ομιλία του στο υπουργείο Ναυτικών των ΗΠΑ, ο Φέρμι είχε την ευκαιρία να είναι ένας από τους πρώτους επιστήμονες που προειδοποίησαν την ηγεσία του στρατού για ό,τι μπορούσε να συμβεί μετά την επιτυχή διάσπαση της ύλης.

Η φωτογραφία της ταυτότητας του Φέρμι στο Λος Άλαμος

Στη συνέχεια ο Fermi και η ομάδα του μετακινήθηκαν στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, όπου είχε αποφασιστεί να φτιαχτεί ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας. Έτσι, στις 2 Δεκεμβρίου 1942 λειτούργησε ο Chicago Pile-1, ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας στον κόσμο. Ακολούθησε η λειτουργία του δεύτερου αντιδραστήρα X-10 Graphite Reactor που ήταν συνεχούς λειτουργίας.

Το 1944 ο Φέρμι απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα κι έγινε Αμερικανός πολίτης.
Στα μέσα του 1944, ο Robert Oppenheimer έπεισε τον Fermi να μετακομίσει στο εργαστήριο του Los Alamos στο Νέο Μεξικό, για να συμμετάσχει στο πρόγραμμα Manhattan, για την κατασκευή της ατομικής βόμβας. 
Παρά το γεγονός ότι η σύσταση της επιστημονικής επιτροπής (Oppenheimer,  Compton,  Lawrence, Fermi) για τη χρήση της ατομικής βόμβας ήταν να γίνει απροειδοποίητα σε βιομηχανικό στόχο, έμαθαν αργότερα για τη ρίψη της βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.   

Στις 1 Ιουλίου 1945 ανέλαβε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, χωρίς να εγκαταλείψει τη θέση του ως διευθυντής του Argonne National Laboratory (ANL), όπου είχε από παλαιότερα μεταφερθεί ο αντιδραστήρας Chicago Pile-1. 
Ασχολήθηκε με τη φυσική των υψηλών ενεργειών και ιδιαίτερα με την αλληλεπίδραση πιονίου - νουκλεονίου. 

Ο Ενρίκο Φέρμι στο Λος Άλαμος. Πίσω του (με το τσιγάρο) διακρίνεται
ο Οπενχάϊμερ και δεξιά του Οπενχάϊμερ, ο νεαρός τότε Ρίτσαρντ Φάινμαν
(από το αρχείο getty images)

Προς το τέλος της σύντομης ζωής του προσπάθησε να συμβουλέψει την κοινωνία σχετικά με τους κινδύνους της πυρηνικής τεχνολογίας.

Πέθανε στις 28 Νοεμβρίου 1954 στο Σικάγο των ΗΠΑ σε ηλικία μόλις 53 ετών, από καρκίνο στο στομάχι. Τάφηκε στο Oak Woods Cemetery. 

Τιμήθηκε μ' ένα πλήθος βραβείων από κυβερνήσεις και ιδρύματα στις ΗΠΑ και άλλες  χώρες. Η συνεισφορά του Φέρμι ήταν εξαιρετική τόσο στο θεωρητικό όσο και στο πειραματικό πεδίο.

Χαρακτηριστικά, ο Βρετανός ιστορικός της Φυσικής C. P. Snow έγραψε: "Αν ο Φέρμι είχε γεννηθεί λίγα χρόνια νωρίτερα, κάποιος θα μπορούσε να τον φανταστεί να ανακαλύπτει το ατομικό μοντέλο του Rutherford και μετά να αναπτύσσει τη θεωρία του Bohr για το άτομο του υδρογόνου. Αν αυτό ακούγεται υπερβολικό, τότε κάθε τι που είναι σχετικό με τον Φέρμι μπορεί να ακούγεται υπερβολικό".

Το τραγικό λάθος  σε μια φωτογραφία του Ενρίκο Φέρμι.

Μερικά αποφθέγματα του Ενρίκο Φέρμι.

"The World Of Enrico Fermi" Ένα video του 1970 (στα Αγγλικά) για τη ζωή του Ενρίκο Φέρμι.

Το εξώφυλλο της βιογραφίας του Φέρμι με τίτλο "Ο Πάπας της Φυσικής",
από τον Gino Segrè και την Bettina Hoerlin (2016)

Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Enrico Fermi υπάρχει στην έκδοση "Collected Papers" των E. Segrè, E. Amaldi, H. L. Anderson, E. Persico, F. Rasetti, C. S. Smith, and A. Wattenberg, σε 2 τόμους (Chicago, 1962–1965).     1ος τόμος,    2ος τόμος.

Πηγή: Today in Science History

Η "Οριζόντια Βολή" σε (pptx).

Φυσική Β' Λυκείου Προσανατολισμού

Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας

Στις 60 διαφάνειες pptx της ανάρτησης θα βρείτε παρουσίαση θεωρίας μέσα από ένα συνδυασμό κειμένου, εικόνων και υπερσυνδέσεων. Όποια λέξη ή φράση εμφανίζεται υπογραμμισμένη σε μια διαφάνεια, σημαίνει πως έχει υπερσύνδεση. 

Παρακάτω δίνω ορισμένες οδηγίες για την καλύτερη λειτουργία και χρήση των διαφανειών μιας παρουσίασης pptx. 

Όταν το pptx είναι σε κατάσταση προβολής, βάζοντας το δείκτη του ποντικιού στην υπογραμμισμένη λέξη ή φράση, εμφανίζεται το "χεράκι", οπότε κάνοντας αριστερό κλικ εκεί, οδηγείστε συνήθως σε μια προσομοίωση ή βίντεο που έχει σχέση κι εξυπηρετεί την καλύτερη κατανόηση του συγκεκριμένου μαθήματος. Γι' αυτή τη διαδικασία χρειάζεται να υπάρχει σύνδεση με το διαδίκτυο.

Μετά την ανάπτυξη της θεωρίας, δίνονται διαδικτυακές διευθύνσεις-παραπομπές, όπου μπορείτε να βρείτε επιπλέον χρήσιμο εκπαιδευτικό υλικό προερχόμενο από συναδέλφους και εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Στις τελευταίες διαφάνειες κάθε ανάρτησης υπάρχουν ερωτήσεις (διαφόρων τύπων) και ασκήσεις σχετικές με το θέμα της ανάρτησης. 

Οι αναρτήσεις pptx μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα από κάθε συνάδελφο, αρκεί να έχει κατεβάσει στον υπολογιστή του κάποιο πρόγραμμα που υποστηρίζει το powerpoint (Office ή κάτι άλλο). 

Για την παρουσίαση κάθε διαφάνειας έχω επιλέξει κάποιο χρονισμό. Γι' αυτό ο (η) χρήστης του υλικού καλό θα ήταν να έχει μελετήσει με προσοχή τον τρόπο που το κείμενο και οι εικόνες αλληλοδιαδέχονται, πριν το χρησιμοποιήσει. 
Υπάρχει περίπτωση κάποια σύμβολα να μην προβάλλονται σωστά στην οθόνη του δικού σας υπολογιστή. Ο πιο πιθανός λόγος γι' αυτό είναι η διαφορετική έκδοση του Office (pptx). Χρησιμοποιώ το MS Office 2016. 

Οι αναρτήσεις δεν είναι κωδικοποιημένες, για να μπορεί ο (η) συνάδελφος να επιφέρει αλλαγές που κρίνει ότι βελτιώνουν την εκπαιδευτική προσέγγιση του θέματος. Η αναφορά από τον (την) χρήστη, του ονόματός μου ως δημιουργού της παρουσίασης, θα με τιμούσε ιδιαίτερα! 

Εννοείται, ότι η χρήση κάθε ανάρτησης pptx δεν αφορά την εμπορική εκμετάλλευσή της. 

Καλή συνέχεια στις προσπάθειές σας.

Μπορείτε να κατεβάσετε το αρχείο από  ΕΔΩ.

Απλή Αρμονική Ταλάντωση (pptx)

Φυσική Γ' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού

Στις 70 διαφάνειες της ανάρτησης θα βρείτε ανάπτυξη της θεωρίας και ποικιλία ερωτήσεων και ασκήσεων.
Υπενθυμίζω, πως ό,τι είναι υπογραμμισμένο σε μία διαφάνεια συνδέεται με υπερσύνδεση που μπορούμε να δούμε όταν το pptx είναι σε κατάσταση προβολής. 
Στην περίπτωση που κάτι δεν λειτουργεί σωστά, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μου. 

Μπορείτε να κατεβάσετε την ανάρτηση από  ΕΔΩ.

Ύλη και Κίνηση - Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής με το πρόγραμμα Hot Potatoes.

Φυσική Α' Λυκείου

Το αρχείο περιέχει 15 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής.
Μπορείτε να κατεβάσετε το αρχείο από  ΕΔΩ.

Σαν σήμερα ... 1979 πέθανε ο Αυστροβρετανός πυρηνικός φυσικός Otto Robert Frisch.

Σαν σήμερα, στις 22 Σεπτεμβρίου 1979, πέθανε στο Cambridge (Κέιμπριτζ) της Αγγλίας ο αυστριακός στην καταγωγή πυρηνικός φυσικός, Otto Robert Frisch (Ότο Ρόμπερτ Φρις).  

Ο Otto Frisch γεννήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 1904 στη Βιέννη της Αυστρίας σε μια αστική εβραϊκή οικογένεια με υψηλή μόρφωση και πνευματική σχέση με άλλες ονομαστές οικογένειες της Βιέννης. Ο πατέρας του Justinian Frisch, αν και με διδακτορικό στη νομική, εργαζόταν ως τυπογράφος στην οικογενειακή επιχείρηση, ενώ η μητέρα του Auguste Meitner ήταν πιανίστα. 

Ο Ότο εκπαιδεύτηκε σε βιενέζικο γυμνάσιο, έμαθε λατινικά, ελληνικά και κάποια αριθμητική, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της μαθηματικής του κατάρτισης ήταν ιδιωτική και προσωπική. Από την ηλικία των 10 ετών άρχισε να μελετά άλγεβρα και τριγωνομετρία με τη βοήθεια του πατέρα του και μετά τα 12 ασχολήθηκε με τον μαθηματικό λογισμό κοντά στην τυφλό μαθηματικό Olga Neurath,  που γνώριζε πολλά μέλη του κύκλου των μαθηματικών και φιλοσόφων της Βιέννης, με τους οποίους και ο Frisch ήρθε σε επαφή. Ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της φοίτησής του στο γυμνάσιο συνέβη όταν είχε την ευκαιρία να ακούσει τον Albert Einstein να μιλά για την ειδική θεωρία της σχετικότητας. Αυτό τον έκανε να ελπίζει ότι μια μέρα θα τον συναντούσε και σε επαγγελματικό επίπεδο.

Το 1922 εισήλθε στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, απ' όπου αποφοίτησε το 1926 με διδακτορικό στη φυσική. Για μερικούς μήνες εργάστηκε ως σύμβουλος στον Siegmund Strauss, έναν Αυστριακό εφευρέτη που ασχολείτο με δοσίμετρα ακτίνων Χ. Κοντά στον Strauss πρέπει να έμαθε πολλά για την τεχνική της κατασκευής συσκευών μέτρησης, γιατί αυτό θα ήταν ένα δυνατό ατού του Frisch σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του. 

Ο μικρός Ότο με τη μητέρα του

Λίγους μήνες αργότερα, το 1927, αποδέχτηκε θέση για ερευνητική εργασία στο Βερολίνο στο Physikalische Technische Reichsanstalt (Γερμανικό Εθνικό Φυσικό Εργαστήριο), όπου εργάστηκε στο οπτικό τμήμα υπό τον Carl Müller.

Εδώ συνάντησε, ως συνάδελφος πλέον, την διάσημη θεία του φυσικό επίσης Lise Meitner, η οποία συνεργαζόμενη επί 20 χρόνια με τον Otto Hahn κατάφεραν να πετύχουν τη σχάση του ουρανίου. 

Ο Frisch παρέμεινε τρία χρόνια στο Βερολίνο διεξάγοντας έρευνες, φτιάχνοντας φίλους και επαφές και καταφέρνοντας να συναντήσει τον Albert Einstein, προσωπικό φίλο της θείας του. Αυτή η περίοδος έληξε το 1930, όταν ο Γερμανός καθηγητής φυσικής Otto Stern του πρόσφερε θέση βοηθού, την οποία αργότερα ο Frisch περιέγραψε ως "τεχνικός υψηλού επιπέδου". Εκεί διεξήγαγε πειράματα εκτρέποντας δέσμες ιονισμένου αερίου με τη βοήθεια μαγνητών και μετρώντας την εκτροπή τους. Αυτά τα ελεγχόμενα πειράματα απαιτούσαν τη χρήση πολύ λεπτού και ακριβού τεχνικού εξοπλισμού, τον οποίο σχεδίαζε ο ίδιος ο Frisch. 

  

Το καλοκαίρι του 1933, όταν πλέον στη Γερμανία ήταν στην εξουσία οι ναζί και είχαν περάσει τους φυλετικούς νόμους σε βάρος των Εβραίων, ο Frisch γνωρίστηκε με τον Niels Bohr σε συνέδριο στην Κοπεγχάγη. 

Το 1934, μετά από πρόσκληση του Bohr, εγκαταστάθηκε στην Κοπεγχάγη για τα επόμενα 5 χρόνια, αφού προηγουμένως είχε εργαστεί για λίγους μήνες στο Κολέγιο Birkbeck του Λονδίνου υπό τον Patrick M. S. Blackett. 

Στην Κοπεγχάγη συνέχισε τη δουλειά που είχε ήδη ξεκινήσει πάνω στη ραδιενέργεια, αναζητώντας νέα ραδιενεργά στοιχεία που παράγονται από βομβαρδισμό πυρήνων με ακτινοβολία α. Οι μετρήσεις σ' αυτά τα πειράματα απαιτούσαν τη χρήση όλο και πιο ευαίσθητων οργάνων μέτρησης τα οποία συνέχισε να κατασκευάζει ο ίδιος. Επίσης, του δόθηκε η δυνατότητα να γνωρίσει καλύτερα τον Bohr, κάτι που τον έκανε να τον θαυμάζει και να τον θεωρεί ως τον βαθύτερο στοχαστή όλων των σύγχρονων φυσικών.

Πλάκα στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ
αφιερωμένη στον Otto Frisch και τον Rudolf Peierls

Τα Χριστούγεννα του 1939 ευρισκόμενος στην Στοκχόλμη για επίσκεψη στη θεία του Lise, είχε την ευκαιρία να ενημερωθεί από αυτή για μια τελευταία επιστολή που είχε λάβει από τον Hahn, με τον οποίο συνέχιζε να συνεργάζεται με αλληλογραφία. Στην επιστολή αυτή ο Hahn μετέφερε την εκπληκτική πληροφορία, ότι από το ουράνιο που είχαν βομβαρδίσει με νετρόνια παρήχθη το ελαφρύτερο στοιχείο βάριο. 

Ο Frisch, αφού επέστρεψε στην Κοπεγχάγη, ενημέρωσε τον Bohr και έστειλε μια σύντομη σημείωση για την ανακάλυψη της πυρηνικής σχάσης στο βρετανικό επιστημονικό περιοδικό Nature. Κάνοντας υπολογισμούς ο Frisch κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτό δεν μπορούσε να γίνει, μη δίνοντας σημασία στην έννοια της αλυσιδωτής αντίδρασης, κάτι όμως που πρόσεξε ο Δανός συνάδελφός του Christian Møller.

Στα τέλη του 1939 ο Frisch αποδέχτηκε τη θέση που του πρόσφερε ο καθηγητής Mark Oliphant, επικεφαλής του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, να εργαστεί στο εργαστήριό του πάνω στη σχάση του ²³⁵U και ειδικά στο διαχωρισμό του από το ισότοπο ²³⁸U. Εκεί, συνεργαζόμενος με τον Rudolph Peierls και μερικούς εξαιρετικούς τεχνικούς, συνειδητοποίησε ότι μ' έναν καλύτερο τεχνικό σχεδιασμό μπορούσε κάποιος να παράγει μία λίβρα (450 γρμ.) ουρανίου μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Το 1940 ο Frisch μετακόμισε στο Ινστιτούτο Ερευνών του Λίβερπουλ όπου συνεργάστηκε με τον James Chadwick και με αυτό ως βάση επισκέφτηκε ακόμη την Οξφόρδη και το Κέιμπριτζ τα επόμενα χρόνια. 
Το 1943 εσπευσμένα πολιτογραφήθηκε Βρετανός πολίτης και ο Chadwick τον πήρε στο Λος Άλαμος του Νέου Μεξικού ως μέλος της βρετανικής ομάδας επιστημόνων που θα εργάζονταν για το πρόγραμμα Μανχάταν. Εκεί παρέμεινε μέχρι το 1945, βλέποντας την επιτυχία της δοκιμής Trinity (πρώτη ατομική έκρηξη) τον Ιούλιο εκείνου του έτους, κοντά στο Alamogordo του Νέου Μεξικού.

Η φωτογραφία της ταυτότητας του Frisch
όταν εργαζόταν στο Λος Άλαμος

Μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψε στην Αγγλία, όπου από το 1945 ως το 1947 κατείχε τη θέση του προϊσταμένου του τμήματος Atomic Energy Research Establishment (Ερευνητικό Ίδρυμα Ατομικής Ενέργειας) στο Harwell, υπό τον Robert Cockburn. 

Το 1947 του δόθηκε η έδρα Jackson ως καθηγητής Φυσικής στο Κολέγιο Trinity στο Κέιμπριτζ, όπου πλέον εγκαταστάθηκε, διεξάγοντας έρευνα στο εργαστήριο Cavendish.

Το 1951 παντρεύτηκε την γραφίστα Ulla Blau με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά, τη Monica Eleanor (1952) και τον David Anthony. 

Ο Frisch παρέμεινε στο Cambridge και εργάστηκε δραστήρια μέχρι τη συνταξιοδότησή του, το 1972. Πριν τη συνταξιοδότησή του σχεδίασε μία συσκευή, την SWEEPNIK, με την οποία μετρούσε τις διαδρομές των σωματιδίων στους θαλάμους φυσαλίδων με τη χρήση λέιζερ και υπολογιστών. Βλέποντας ότι αυτή η συσκευή είχε ευρύτερες εφαρμογές, το 1969 ίδρυσε την εταιρεία Laser-Scan Limited (τώρα γνωστή ως 1Spatial) για παραπέρα διάδοση της ιδέας.

Ανάμεσα στα διάφορα βραβεία και τις διακρίσεις που έλαβε, δύο ήταν αυτά που τον χαροποίησαν περισσότερο, επειδή προέρχονταν από την Βρετανία που τον "υιοθέτησε".   Το "Μέλος του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας - Μετάλλιο Ελευθερίας" (1946) και η εκλογή του ως μέλος στην Royal Society (Βασιλική Εταιρεία) (1948).

Το 1979 δημοσίευσε την αυτοβιογραφία του με τίτλο "What Little I Remember" ("Απ' ό,τι λίγα θυμάμαι"). Δημοσίευσε ακόμη τα βιβλία "Meet the Atoms" ("Να συναντήσουμε τα άτομα") (1947) και "Atomic Physics Today" ("Η Ατομική Φυσική σήμερα") (1961).

Η σορός του Otto Frisch αποτεφρώθηκε στις 5 Οκτωβρίου 1979 στο κρεματόριο της πόλης του Κέιμπριτζ.

Πηγή: Today in Science History

Ύλη και Κίνηση (pptx).

Υπάρχει ανανεωμένη ανάρτηση  ΕΔΩ

Φυσική Α' Λυκείου

Μπορείτε να κατεβάσετε το pptx για το θέμα "Ύλη και Κίνηση" από  ΕΔΩ.

Υπενθυμίζω στους φίλους και τις φίλες που κάνουν χρήση των pptx, πως ο,τιδήποτε (λέξη ή φράση) εμφανίζεται υπογραμμισμένο σε μια διαφάνεια, είναι "συνδεδεμένο" με υπερσύνδεση. Δηλαδή, όταν το pptx είναι σε κατάσταση προβολής, βάζοντας τον δείκτη του ποντικιού στο υπογραμμισμένο εμφανίζεται "χεράκι", οπότε κάνοντας αριστερό κλικ εκεί, μεταφέρεστε σε μια εικόνα, σ' ένα βίντεο ή σε μία προσομοίωση (animation) που είναι σχετικό με το θέμα.

Σαν σήμερα ... 1819 γεννήθηκε ο Léon Foucault.

Σαν σήμερα, στις 18 Σεπτεμβρίου 1819, γεννήθηκε στο Παρίσι ο Γάλλος φυσικός Jean Bernard Léon Foucault, γνωστός από το εκκρεμές που φέρει τ' όνομά του ("εκκρεμές του Φουκό").
Ο πατέρας του Jean Léon Fortuné Foucault ήταν γνωστός εκδότης, αλλά πέθανε το 1829 όταν ο Φουκό ήταν μόλις 10 ετών. Έτσι, ο μικρός Bernard μεγάλωσε με τη χήρα μητέρα του στο Παρίσι, στη γωνία των οδών de Vangirard και d' Assas.
Από μικρή ηλικία η υγεία του δεν ήταν καλή, είχε στραβισμό, ήταν κοντός, με συνέπεια ο ίδιος να είναι ντροπαλός και με λειψή αυτοπεποίθηση. Εξαιτίας της προβληματικής υγείας του και της μάλλον άχαρης νεανικής του εμφάνισης, προτιμούσε να μένει στο σπίτι και να γεμίζει την μοναξιά του με ευφάνταστες δημιουργίες, αφού είχε ικανότητα σε χειροποίητες κατασκευές. 

Ολοκλήρωσε τις βασικές σπουδές του με κατ' οίκον μαθήματα και στο Κολέγιο Stanislas, όπου οι καθηγητές του τον θεωρούσαν μάλλον τεμπέλη. 
To 1839 συνέχισε σπουδές στην Ιατρική και συγκεκριμένα στη χειρουργική με την καθοδήγηση του καθηγητή Alfred François Donné, αφού αυτή ήταν κι επιθυμία της μητέρας του. Σύντομα διαπίστωσε ότι η χειρουργική και η επιδεξιότητα να δουλεύει με τα χέρια του δεν ήταν το ίδιο πράγμα. Η επαφή για πρώτη φορά με αίμα στο χειρουργείο, τον έκανε να παρατήσει την Ιατρική άμεσα. 

Έτσι, ξεκίνησε ν' ασχολείται με την Πειραματική Φυσική και ιδίως την Οπτική. Είναι αυτός που έθεσε τις βάσεις της νεότερης Οπτικής. Επιπλέον μαζί με τον φίλο του Φιζό (Armand Hippolyte Louis Fizeau), που είχε γνωρίσει όταν ακόμη ήταν στην Ιατρική, έδειξαν ενδιαφέρον για την φωτογραφία και τράβηξαν την πρώτη φωτογραφία του Ήλιου στις 2 Απριλίου 1845. 
Το καλό αποτέλεσμα από την ενασχόληση του Φουκό με την φωτογραφία έκανε τον καθηγητή Donné να τον προσλάβει για εργαστηριακό βοηθό του. Δουλεύοντας ο Φουκό εργαστηριακά κι αφού βρήκε ότι μπορούσε να παίρνει φωτογραφίες δια μέσου του φακού του μικροσκοπίου, σύντομα ανακάλυψε μια ισχυρή φωτεινή πηγή για να κάνει καλύτερες λήψεις.

Το 1845 έγινε διευθυντής των επιστημονικών εκδόσεων της "Journal des Débats" ("Εφημερίδα των Συζητήσεων") του Παρισιού, παίρνοντας τη θέση του Donné. 
Η εξαιρετική δουλειά του Φουκό, με τη συνδρομή του Φιζό, κίνησε το ενδιαφέρον του François Arago (Φρανσουά Αραγκό), διευθυντή του αστεροσκοπείου του Παρισιού, με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν πολλές φωτογραφίες και διάφορα πειράματα. 

Το εκκρεμές του Φουκό

Με το γνωστό «Πείραμα του Φουκό» ή πείραμα του εκκρεμούς που επιχείρησε το 1851 απέδειξε την περιστροφή της Γης περί τον άξονά της. 
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα περιοδικά της εποχής, μια νύχτα στις αρχές Ιανουαρίου του 1851, περίπου στις 2 π.μ., ο Φουκό είχε μια έμπνευση. Συνειδητοποίησε ότι αν μπορούσε να επινοήσει έναν τρόπο για να κρεμάσει ένα εκκρεμές από την οροφή με τέτοιο τρόπο ώστε το εκκρεμές να είναι ελεύθερο να αιωρείται προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, θα μπορούσε να δει την επίδραση της περιστροφής της Γης. 
Συνειδητοποίησε ότι το εκκρεμές έπρεπε να σχεδιαστεί πολύ προσεκτικά. Η σφαίρα έπρεπε να είναι απόλυτα συμμετρική. Κατά την εκκίνησή του, το εκκρεμές θα έπρεπε να ελευθερωθεί απαλά, καθώς η παραμικρή ώθηση θα κατέστρεφε την επίδειξη. 

Αφού ολοκλήρωσε το πείραμα με επιτυχία στο υπόγειό του, ήταν έτοιμος να το δοκιμάσει σε μεγαλύτερη κλίμακα. 
Στις 2 Φεβρουαρίου 1851, ο Φουκό έστειλε μια ειδοποίηση προς τους επιστήμονες στο Παρίσι λέγοντας: "Καλείστε να δείτε την περιστροφή της Γης".
Την επόμενη μέρα, στο Meridian Room (Δωμάτιο των Μεσημβρινών) του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, οι προσκεκλημένοι επιστήμονες έγιναν μάρτυρες του πρώτου πετυχημένου πειράματος για την περιστροφική κίνηση της Γης. 

Ο Φουκό με τον Φιζό κατά την επίδειξη στο Πάνθεον

Παρά το γεγονός ότι η πρώτη επίδειξη ήταν επιτυχημένη, το ελιτίστικο επιστημονικό κατεστημένο, το οποίο δεν είχε αποδεχθεί ποτέ τον Φουκό εξαιτίας της έλλειψης πανεπιστημιακών τίτλων, καθυστέρησε να εκτιμήσει τα αποτελέσματά του.
Τον Μάρτιο ο Φουκό επανέλαβε το πείραμά του για το πλατύ κοινό στο Πάνθεον του Παρισιού, έναν ιδανικό χώρο λόγω του πολύ υψηλού θόλου του κτιρίου.
Η επιτυχημένη επίδειξη μπροστά σ' ένα πολύ μεγάλο πλήθος εξελίχθηκε σε προσωπική επιτυχία του Φουκό.

Το 1852 ανακάλυψε το γυροσκόπιο. Το γυροσκόπιο, ήταν άλλη μια κατασκευή που επιβεβαίωνε την περιστροφική κίνηση της Γης. 

Γυροσκόπιο

Τρία χρόνια αργότερα, ο Φουκό τιμήθηκε με το Μετάλλιο Copley της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου, για τις προσπάθειές του ν' αποδείξει την περιστροφική κίνηση της Γης.

Το 1855 εργάσθηκε ως φυσικός στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού, θέση που φτιάχτηκε ειδικά γι' αυτόν από τον αυτοκράτορα Ναπολέων Γ', μιας και δεν ήταν κάτοχος κανενός πτυχίου. Εκεί κατασκεύασε μεγάλα τηλεσκόπια με καινοτόμα χαρακτηριστικά και έκανε πειράματα με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Ακόμη ασχολήθηκε κι έκανε σημαντικές ανακαλύψεις στη Χημεία, τον Ηλεκτρισμό και το Μαγνητισμό. Ας θυμηθούμε τα γνωστά ρεύματα Foucault (ή δινορεύματα). 

Το 1862, σε συνεργασία και πάλι με τον Φιζό, έκαναν για πρώτη φορά επιτυχημένες μετρήσεις της ταχύτητας του φωτός στο κενό, τον αέρα και τα διαφανή σώματα. 

Το 1864 επίσης έγινε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου και λίγο αργότερα της Γερμανικής Ακαδημίας Επιστημόνων. Το 1865  έγινε μέλος της Ακαδημίας των Επιστημών στο Παρίσι παίρνοντας τη θέση του Clapeyron.

Οι περισσότερες εργασίες του Φουκό δημοσιεύτηκαν στα «Πρακτικά» της Ακαδημίας των Παρισίων (1847-1869).

Τον Ιούλιο 1867 υπέστη ξαφνικά εγκεφαλικό επεισόδιο και από τον Οκτώβριο του ίδιου έτους δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα χέρια του, επειδή δεν τα αισθανόταν. 
Στις 11 Φεβρουαρίου 1868, σε ηλικία μόλις 49 ετών, πέθανε από ασθένεια του εγκεφάλου.
Τάφηκε στο νεκροταφείο της Montmartre στο Παρίσι. Όλα αυτά πιθανόν ήταν αποτελέσματα μιας πολλαπλής σκλήρυνσης.
Όμως, μερικοί ιστορικοί θεωρούν ως πιο πιθανή αιτία του θανάτου του Φουκό, την έκθεσή του σε χημικές ουσίες που χρησιμοποιούσε στα πειράματά του.

Προς τιμήν του Φουκό έχει δοθεί το όνομά του στον "Κρατήρα Φουκό» στη Σελήνη και στον αστεροειδή 5668 Foucault. 

Το εκκρεμές του Φουκό σε βίντεο από το Πάνθεον στο Παρίσι.

Πηγή: Today in Science History

Εισαγωγή στη Φυσική Β' Λυκείου Γεν. Παιδείας (ppt).

Φυσική Β' Λυκείου Γεν. Παιδείας

Συνεχίζω την ανανέωση του υλικού των παρουσιάσεων ppt με τη Φυσική Γεν. Παιδείας της Β' Λυκείου. 

Μπορείτε να κατεβάσετε την παρουσίαση ppt για την ΕΙΣΑΓΩΓΗ από  ΕΔΩ.