ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ - Ερωτήσεις Β' θέματος στην "Κινητική των αερίων".

Στο αρχείο θα βρείτε 35 ερωτήσεις (το σύνολο) Β' θέματος της ύλης Θετικού Προσανατολισμού, σχετικά με την Κινητική των Αερίων (Νόμοι των αερίων, Καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων, Κινητική θεωρία).

Το αρχείο περιέχει ερωτήσεις που είχαν δημοσιευθεί στην πλατφόρμα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) μέχρι 24-12-2014 (τελευταία ημέρα ανανέωσης του υλικού αυτού του μαθήματος).

Στις ερωτήσεις δεν έχει γίνει παρέμβαση στο περιεχόμενό τους (εκτός από τη διόρθωση ασήμαντων λαθών). 

Παρά το γεγονός ότι αρκετοί συνάδελφοι έχουν αναρτήσει τα θέματα της "Τράπεζας Θεμάτων" με διάφορους τρόπους στο παρελθόν, η συχνή επισκεψιμότητα προηγούμενων σχετικών αναρτήσεών μου, με ώθησε σ' αυτή την ανάρτηση.

Για να μπορεί ο κάθε χρήστης να χρησιμοποιήσει το κείμενο της ανάρτησης όπως επιθυμεί, έχει χρησιμοποιηθεί κείμενο word με χαρακτήρες trebuchet μεγέθους 11. Η κάθε ερώτηση έχει και την αρίθμηση του αρχείου του ΙΕΠ.

Μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε το αρχείο από  ΕΔΩ .

Μπορείτε να δείτε τις ερωτήσεις στο πρωτότυπό τους (ΙΕΠ) από  ΕΔΩ.

Σαν σήμερα...1998 ο John Glenn επιστρέφει στο διάστημα.

Σαν σήμερα, στις 29 Οκτωβρίου 1998, σχεδόν τέσσερις δεκαετίες αφότου έγινε ο πρώτος Αμερικανός σε τροχιά γύρω από τη Γη, ο γερουσιαστής John Hershel Glenn, Jr. ξεκίνησε το νέο του ταξίδι στο διάστημα ως ειδικός επιβάτης στο διαστημικό λεωφορείο Discovery. 

Σε ηλικία 77 ετών, ο Glenn έγινε ο γηραιότερος άνθρωπος που είχε (και παραμένει μέχρι σήμερα) ποτέ ταξιδέψει στο διάστημα. Η αποστολή του Discovery κράτησε εννιά ημέρες και στη διάρκειά της ο Glenn μετείχε σε πειράματα, στα πλαίσια μιας μελέτης της NASA σχετικά με τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με τη γήρανση του ανθρώπου και το διάστημα.   

Ο Glenn, ένας αντισυνταγματάρχης τότε του σώματος των πεζοναυτών των ΗΠΑ, ήταν μεταξύ των επτά ανδρών που είχαν επιλεγεί από την Εθνική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος (NASA) το 1959 για να γίνουν οι πρώτοι αστροναύτες της Αμερικής.

Ήταν διακεκριμένος πιλότος, έχοντας σχεδόν 150 αποστολές μάχης κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Πολέμου της Κορέας. Το 1957, έκανε την πρώτη χωρίς στάση υπερηχητική πτήση από το Λος Άντζελες στη Νέα Υόρκη σε 3 ώρες και 23 λεπτά.

Τον Απρίλιο του 1961, ο Σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν ήταν ο πρώτος άνθρωπος που βγήκε στο διάστημα και το διαστημόπλοιό του Vostok 1 (Ανατολή 1), έκανε μια πλήρη περιφορά της Γης, πριν να επιστρέψει.

Λιγότερο από ένα μήνα αργότερα, ο Alan B. Shepard, Jr., έγινε ο πρώτος Αμερικανός στο διάστημα όταν η διαστημική του κάψουλα Freedom 7 (Ελευθερία 7) εκτέλεσε μια υποτροχιακή πτήση (έφτασε σε ύψος 180 km από την επιφάνεια της Γης). Τον Ιούλιο του ίδιου έτους ο Αμερικανός «Gus» Grissom έκανε και πάλι μια υποτροχιακή πτήση, ενώ τον Αύγουστο ο Σοβιετικός κοσμοναύτης Gherman Titov πέρασε πάνω από 25 ώρες στο διάστημα μέσα στο Vostok 2, πραγματοποιώντας 17 περιφορές. 

Στις 20 Φεβρουαρίου 1962, η NASA εκτόξευσε το διαστημικό σκάφος Friendship 7 (Φιλία 7) με μοναδικό επιβάτη τον συνταγματάρχη John Glenn που κατάφερε να κάνει τρεις περιφορές της Γης σε πέντε ώρες. Ο Glenn χαιρετίστηκε ως εθνικός ήρωας και στις 23 Φεβρουαρίου ο Πρόεδρος John F. Kennedy τον επισκέφθηκε στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ, ενώ  στις 1 Μαρτίου 1962 έγινε προς τιμή του παρέλαση στη Νέα Υόρκη.

Το επόμενο διάστημα από την ιστορική πτήση του, η NASA μη θέλοντας να διακινδυνεύσει τη ζωή ενός αστροναύτη τόσο δημοφιλούς όσο ο Glenn, κράτησε σε αδράνεια τον "Clean Marine" ("Γνήσιο Πεζοναύτη").   

Απογοητευμένος ο Glenn με την ασυνήθιστη γι' αυτόν έλλειψη δραστηριότητας, στράφηκε προς την πολιτική και το 1964 ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την Γερουσία των ΗΠΑ στην πολιτεία του Οχάιο απ' όπου καταγόταν. 

Αργότερα το ίδιο έτος απέσυρε την υποψηφιότητά του, μετά από σοβαρό τραυματισμό που είχε στο εσωτερικό του αυτιού του, σε μια πτώση από άλογο. 

Το 1970, μετά από ένα διάστημα που είχε εργαστεί ως στέλεχος της Royal Crown Cola, έβαλε υποψηφιότητα για το χρίσμα των Δημοκρατικών για τη Γερουσία, στο Οχάιο, αλλά έχασε το χρίσμα από τον Howard Metzenbaum. Τέσσερα χρόνια αργότερα νίκησε τον Metzenbaum, κέρδισε τις γενικές εκλογές και κατάφερε να κερδίσει την επανεκλογή του τρεις φορές ακόμα. Το 1984, διεκδίκησε ανεπιτυχώς το χρίσμα των Δημοκρατικών για την προεδρία των ΗΠΑ.

Το 1998, όπως έγραψα στην αρχή, ο Glenn προσέλκυσε την ιδιαίτερη προσοχή των μέσων ενημέρωσης, όταν επέστρεψε στο διάστημα ως μέλος του πληρώματος του διαστημικού λεωφορείου Discovery. 

Το 1999, συνταξιοδοτήθηκε από τη Γερουσία των ΗΠΑ έχοντας καταφέρει την εκλογή του σε τέσσερις συνεχόμενες θητείες, ένα ρεκόρ για την πολιτεία του Οχάιο.

Σήμερα ο John Glenn, σε ηλικία 95 ετών, ζει στο Columbus του Οχάιο.

Πηγή: THIS DAY IN HISTORY

Σαν σήμερα...1968 πέθανε η Αυστριακή φυσικός Lise Meitner.

Σαν σήμερα, στις 27 Οκτωβρίου 1968, πέθανε στο Λονδίνο η Αυστροσουηδή φυσικός Lise Meitner, λίγο πριν συμπληρώσει 90 χρόνια ζωής. Είχε γεννηθεί στις 7 (ή 17) Νοεμβρίου 1878 στην Βιέννη και ήταν το τρίτο από τα οκτώ παιδιά του ζεύγους Philipp και Hedwig Meitner.

Η Meitner εργάστηκε στον τομέα της Πυρηνικής Φυσικής και της πυρηνικής ακτινοβολίας. 

Μαζί με τους Otto Hahn και Fritz Strassman υπήρξαν οι πρώτοι που αντιλήφθηκαν ότι ο πυρήνας του ουρανίου είναι δυνατόν να διασπαστεί όταν "βομβαρδιστεί" με νετρόνια.

Για το επίτευγμα αυτό ο Hahn τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Χημείας το 1944, ενώ η Meitner παραγκωνίστηκε από την επιτροπή απονομής του Βραβείου.

Προς τιμήν της, το υπερουράνιο στοιχείο με ατομικό αριθμό 109 ονομάστηκε "Μαϊτνέριο" (Mt).

Tη Lise Meitner είχα παρουσιάσει στις 8 Μαρτίου 2016, ως αφιέρωμα στη γιορτή της γυναίκας ΕΔΩ.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα ...1908 γεννήθηκε ο Ρώσος φυσικός Ilya Frank.

Σαν σήμερα, στις 23 Οκτωβρίου 1908, γεννήθηκε ο Ilya Mikhailovich Frank (ρωσ. Илья́ Миха́йлович Франк) στην Αγ. Πετρούπολη της Ρωσίας. Ο πατέρας του Mikhail ήταν πανεπιστημιακός μαθηματικός, εβραϊκής καταγωγής και η μητέρα του Yelizaveta γιατρός, ορθόδοξη χριστιανή. 

Ο  Frank σπούδασε Μαθηματικά και Θεωρητική Φυσική στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Από το δεύτερο έτος των σπουδών του εργάστηκε ως βοηθός στο εργαστήριο του Sergey Ivanovich Vavilov, τον οποίο θεωρούσε ως μέντορά του. 

Τελειώνοντας τις σπουδές του το 1930, ξεκίνησε να εργάζεται στο Κρατικό Ινστιτούτο Οπτικής στο Λένινγκραντ (σημ. Αγ. Πετρούπολη), κατόπιν σύστασης του Vavilov.

Εκεί συνέγραψε με τον Vavilov την πρώτη του εργασία για την εκπομπή του φωτός.

Το 1934 μετακινήθηκε στο Ινστιτούτο Φυσικής και Μαθηματικών της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών.

Το 1935 πήρε το διδακτορικό του με βάση την εργασία του στο Ινστιτούτο Οπτικής. 

Εργαζόμενος στο Ινστιτούτο της Ακαδημίας Επιστημών (που σύντομα άλλαξε κι έγινε μόνο Ινστιτούτο Φυσικής και μεταφέρθηκε στη Μόσχα), ξεκίνησε ν' ασχολείται μ' έναν καινούριο τομέα, την πυρηνική φυσική και ιδιαίτερα με την εξήγηση του φαινομένου που είχε παρατηρήσει ο Pavel Cherenkov (ακτινοβολία Cherenkov). Μαζί με τον Igor Tamm παρουσίασαν μια θεωρητική ερμηνεία: το φαινόμενο συμβαίνει όταν φορτισμένα σωματίδια ταξιδεύουν σ' ένα οπτικά διαφανές μέσο με ταχύτητες μεγαλύτερες από την ταχύτητα του φωτός σε εκείνο το μέσο, προκαλώντας ωστικό κύμα στο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. Το ποσό της ενέργειας που ακτινοβολείται σε αυτή τη διαδικασία δίνεται από τον τύπο Frank-Tamm.

Η ανακάλυψη και εξήγηση της ακτινοβολίας Cherenkov είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη νέων μεθόδων για την ανίχνευση και τη μέτρηση της ταχύτητας των πυρηνικών σωματιδίων που κινούνται με πολύ υψηλές ταχύτητες και απέκτησε μεγάλη σημασία για την έρευνα στην πυρηνική φυσική. Η ακτινοβολία Cherenkov χρησιμοποιείται επίσης ευρέως στη βιοϊατρική έρευνα για την ανίχνευση ραδιενεργών ισοτόπων. 

Το 1944 ο Frank έγινε καθηγητής και επικεφαλής τμήματος στο Ινστιτούτο Φυσικής και στο Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής (που αργότερα μετατράπηκε σε Ινστιτούτο Πυρηνικής Έρευνας). Το εργαστήριο του Frank ασχολήθηκε με την έρευνα των πυρηνικών αντιδραστήρων.

Το 1946 οι Cherenkov, Vavilov, Tamm και Frank βραβεύτηκαν με το βραβείο Στάλιν για την ανακάλυψή τους. 

Το 1958 οι Cherenkov, Tamm και Frank πήραν το Nobel Φυσικής "για την ανακάλυψη και ερμηνεία του φαινομένου Cherenkov".

Το 1957 έγινε επικεφαλής του Εργαστηρίου Φυσικής Νετρονίων στο Joint Institute for Nuclear Research. Το εργαστήριο στηρίχτηκε σε αντιδραστήρα νετρονίων (IBR) που κατασκευάστηκε τότε. Υπό την εποπτεία του Frank ο αντιδραστήρας χρησιμοποιήθηκε για την ανάπτυξη τεχνικών φασματοσκοπίας νετρονίων.

Ο Ilya Frank πέθανε στη Μόσχα, στις 22 Ιουνίου 1990, σε ηλικία 82 ετών.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα... 1879 ο Thomas Edison παρουσιάζει τον πρώτο ανθεκτικό και εμπορικά πρακτικό ηλεκτρικό λαμπτήρα.

Σαν σήμερα, στις 21 Οκτωβρίου 1879, ο Thomas A. Edison παρουσίασε με επιτυχία την πρώτη ανθεκτική και εμπορικά πρακτική λάμπα εκπομπής ηλεκτρικού φωτός στο εργαστήριό του στο Menlo Park του New Jersey. Η λάμπα έμεινε αναμμένη για 13,5 ώρες συνέχεια, μέχρι να καεί το πυρακτωμένο νήμα. 

Η έρευνα του είχε ξεκινήσει το φθινόπωρο του 1878 και χρειάστηκε περίπου 30 μήνες εργασίας με την ομάδα του μέχρι να οριστικοποιήσει το πρώτο σχέδιό του. Βέβαια, είχε φροντίσει να κατοχυρώσει από τις 27 Ιανουαρίου 1880 αυτό το μοντέλο λάμπας.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπισε σ' αυτή του την προσπάθεια είναι να βρει το κατάλληλο υλικό από το οποίο θα φτιαχνόταν το νήμα πυρακτώσεως. Στην αρχή χρησιμοποίησε ανθρακούχο νήμα, μετά από πλατίνα και αυτά σε συνδυασμό με κάποιο φυτικό προϊόν όπως δαφνόξυλο (baywood), ξύλο λευκής καρυδιάς (hickory), κέδρο, λινάρι ή μπαμπού. Το μοντέλο που παρουσίασε τον Οκτώβριο 1879 είχε πλατίνα, κάτι όμως που έκανε ιδιαίτερα δαπανηρή την κατασκευή. Τελικά, μετά από 1200 διαφορετικά πειράματα, ατέλειωτες δοκιμές και δαπάνη $40.000 κατέληξε στη χρήση ενός ανθρακούχου βαμβακερού νήματος.

Η για πρώτη φορά δημόσια παρουσίαση του νέου προϊόντος έγινε στις 31 Δεκεμβρίου 1879 στην οδό Christie του Menlo Park, όταν άναψαν συγχρόνως 30 τέτοιες λάμπες. Ο ενθουσιασμός του κοινού για την αναμενόμενη παρουσίαση ήταν τόσο μεγάλος, που η Pennsylvania Railroad Company ενίσχυσε τα δρομολόγια των τρένων προς την περιοχή για να μπορέσει να εξυπηρετήσει τον κόσμο που ήθελε να παρακολουθήσει το γεγονός.  

Ο Edison με την ομάδα του συνέχισαν τα πειράματά τους για την βελτίωση του νήματος της λάμπας μέχρι να παρουσιάσουν το τελικό προϊόν στην αγορά, το οποίο είχε ανθρακούχο νήμα με ιαπωνικό μπαμπού. Το νήμα είχε ζωή 1200 ώρες και με αυτή τη μορφή η λάμπα επρόκειτο να κυκλοφορήσει στην αγορά για τα επόμενα 10 χρόνια. Βέβαια, στο μεσοδιάστημα ο Edison φρόντισε να βελτιώσει τη μέθοδο αφαίρεσης του αέρα από τη λάμπα, στην προσπάθειά του ν' αυξήσει το χρόνο ζωής της. 

Κλείνοντας, νομίζω ότι αξίζει να αναφέρω ότι δεν ήταν ο Edison ο εφευρέτης του ηλεκτρικού λαμπτήρα. Ήδη από το 1835 είχε παρουσιαστεί στην Αγγλία σταθερός ηλεκτρικός φωτισμός με τη χρήση λαμπτήρων τόξου και τα επόμενα 40 χρόνια επιστήμονες απ' όλο τον κόσμο εργάζονταν στη δημιουργία του λαμπτήρα πυρακτώσεως. Οι πιο σημαντικοί από αυτούς ήταν ο Joseph Swan που πήρε πατέντα για την εφεύρεσή του στην Αγγλία και οι William Sawyer, Albon Man και Hiram Maxim στις ΗΠΑ.

Εκείνο όμως που έκανε τη συμβολή του Edison μοναδική ήταν ότι ποτέ δεν σταμάτησε την προσπάθειά του να βελτιώσει τον λαμπτήρα, έτσι ώστε η χρήση του να είναι απλή, οικονομική και τελικά απαραίτητη στην καθημερινή ζωή.

Πηγή: Today in Science History

Σαν σήμερα...1937 πέθανε ο Sir Ernest Rutherford.

Σαν σήμερα, στις 19 Οκτωβρίου 1937, ο Έρνεστ Ράδερφορντ, 1ος Βαρώνος Ράδερφορντ του Νέλσον, Νεοζηλανδός φυσικός και χημικός άφησε την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο του Κέιμπριτζ της Αγγλίας, κατά την διάρκεια μιας εγχείρησης. Η εγχείρηση καθυστέρησε γιατί, σύμφωνα με το αγγλικό πρωτόκολλο της εποχής, ως ανώτατος καθηγητής θα έπρεπε να εγχειριστεί από έναν ομότιμο του γιατρό, κάτι που καθυστέρησε την επέμβαση.

Ο Έρνεστ Ράδερφορντ γεννήθηκε στις 30 Αυγούστου 1871 στη Νέα Ζηλανδία. Ήταν το τέταρτο από τα δώδεκα παιδιά του Τζέιμς και της Μάρθας Ράδερφορντ. Οι γονείς του ήταν μετανάστες από την Μεγάλη Βρετανία που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Νέλσον της Νέας Ζηλανδίας. Ο πατέρας του έφτιαχνε τροχούς για άμαξες, ενώ δούλευε και ως μηχανικός. Η μητέρα του ήταν δασκάλα αγγλικών σ’ ένα επαρχιακό σχολείο στο Spring Grove.

Ως παιδί ο Ράδερφορντ όχι µόνο έλαβε την παραδοσιακή εκπαίδευση της εποχής, αλλά απέκτησε και ιδιαίτερες τεχνικές δεξιότητες χάρις στον πατέρα του, ενώ ανέπτυξε και μια ανθρωπιστική προσέγγιση του κόσμου χάρις στη μητέρα του. Το επάγγελμα του πατέρα του έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, καθώς υποχρέωνε την οικογένεια να μετακινείται διαρκώς.

Σε ηλικία 10 ετών ο Έρνεστ διάβασε το πρώτο του βιβλίο φυσικής και άρχισε να κάνει τα πρώτα του πειράματα. Το 1887 κέρδισε μια υποτροφία για το Nelson College, ένα ιδιωτικό σχολείο αρρένων όπου έμεινε "εσωτερικός" για τρία χρόνια. Το επόμενο βήμα στην εκπαίδευσή του ήταν το Canterbury College στο Christchurch της Νέας Ζηλανδίας. Παρά τα ταλέντα που είχε σε διάφορους τομείς (αθλητισμός, μουσική) αποφάσισε να αφοσιωθεί στην επιστήμη.

Το 1892 πήρε το πτυχίο BA µε μαθήματα τα καθαρά μαθηματικά, τα λατινικά, τα εφαρμοσμένα μαθηματικά, τα αγγλικά, τα γαλλικά και τη φυσική.

Σημαντικό σημείο στην επιστημονική του καριέρα ήταν ότι κέρδισε μια πολύ σημαντική υποτροφία, η οποία του επέτρεψε να συνεχίσει τις σπουδές του. Χάρις σ’ αυτή την επιτυχία του συνάντησε τον Alexander Bickerton, έναν φιλελεύθερο στοχαστή, ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απόφασή του να στραφεί προς στη Φυσική. Το 1893 ο Ράδερφορντ πήρε Μάστερ µε διάκριση, σπουδάζοντας μαθηματικά, μαθηματική φυσική και φυσική (συγκεκριμένα ηλεκτρισμό και μαγνητισμό).

Έχοντας δυσκολία να βρει μόνιμη δουλειά, το 1895 κατάφερε να κερδίσει υποτροφία του Ηνωμένου Βασιλείου για μεταπτυχιακή ερευνητική εργασία στο Cambridge. Επέλεξε να εργασθεί δίπλα στον καθηγητή J.J. Thomson στο Cavendish Laboratory. Ήταν η πρώτη φορά όπου ένας µη απόφοιτος του Cambridge εργαζόταν σ’ αυτό. Εκεί ο Ράδερφορντ ήρθε σ’ επαφή κι επηρεάστηκε από τη δουλειά του Sir Robert Ball και βέβαια του J.J. Thomson.

To 1898 ο Έρνεστ Ράδερφορντ αποδέχτηκε θέση καθηγητή στο Πανεπιστήμιο McGill στο Μόντρεαλ του Καναδά. Τα εργαστήρια εκεί ήταν πολύ καλά εξοπλισμένα κάτι που του έδωσε τη δυνατότητα να σημειώσει σημαντική πρόοδο στις έρευνές του και ν' αρχίσει ν' αναγνωρίζεται διεθνώς.

Το 1900 έγινε μέλος της Royal Society of Canada και το 1903 της Royal Society του Λονδίνου.

Το 1904 δημοσιεύτηκε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο "Ραδιενέργεια".

Το 1907 αποφάσισε να μετακινηθεί από το Πανεπιστήμιο McGill στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ της Αγγλίας, μετά από δελεαστική πρόταση του καθηγητή Arthur Schuster ο οποίος προσφέρθηκε να αποχωρήσει εάν ο Ράδερφορντ έπαιρνε την έδρα του.

Ο Ράδερφορντ παρουσίασε την πιο σπουδαία εργασία του, αφού έλαβε το Nobel Χημείας το 1908. 

Συγκεκριμένα, το 1909 στο εργαστήριο του Μάντσεστερ, διεξήχθη από τον Hans Geiger και τον προπτυχιακό φοιτητή Ernest Marsden, υπό την επίβλεψη του Ράδερφορντ, το περίφημο πείραµα µε το φύλλο χρυσού. Ο Geiger και ο Marsden ερεύνησαν τη διασπορά των σωματιδίων–α τα οποία προέρχονταν από ραδιενεργό ραδόνιο 222 και τα οποία κατευθύνθηκαν πάνω σ’ ένα λεπτό φύλλο χρυσού. Οι μετρήσεις τους δημοσιεύθηκαν στο τεύχος Ιουλίου 1909 των Πρακτικών της Βασιλικής Εταιρείας (Proceedings of the Royal Society) και έδειχναν πολύ μεγάλη απόκλιση από τα αναμενόμενα.

Ο Ράδερφορντ, ο οποίος τότε ήταν επικεφαλής του τμήματος φυσικής στο πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, ερμήνευσε τα πειραματικά αποτελέσματα στο διάσημο άρθρο του "The scattering of alpha and beta particles by matter and the structure of the atom" ("Η διασπορά από την ύλη των σωματιδίων άλφα και βήτα και η δομή του ατόµου"). Στο άρθρο αυτό ο Ράδερφορντ περιέγραψε και εξήγησε τα πειράματα τα οποία τον οδήγησαν να διαμορφώσει το δικό του ατομικό μοντέλο, απορρίπτοντας οριστικά το ατομικό μοντέλο του “σταφιδόψωµου” ("plum pudding"), που είχε διατυπώσει ο J.J. Thomson.

Το μοντέλο του Ράδερφορντ τροποποιήθηκε αργότερα από τον Niels Bohr, που δημιούργησε το τροχιακό μοντέλο του ατόμου.

Το 1919, πριν αφήσει το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ για ν' αναλάβει το Εργαστήριο Cavendish στο Cambridge, ο Ράδερφορντ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που μεταστοιχείωσε ένα χημικό στοιχείο σ' ένα άλλο μετατρέποντας Άζωτο σε Οξυγόνο, βομβαρδίζοντας σε κύκλοτρο το άζωτο με ακτίνες α σύμφωνα με την αντίδραση   

                                          

Το 1921  πρόβλεψε την ύπαρξη νετρονίων στα άτομα, κάτι που επαληθεύτηκε το 1932 με την ανακάλυψη του νετρονίου από τον James Chadwick.

Αγωνίστηκε ώστε οι γυναίκες να αποκτήσουν ίσα δικαιώματα µε τους άνδρες στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και για να διατηρηθούν οι υποτροφίες για τους φοιτητές από το εξωτερικό.

Όταν το 1933 στη Γερμανία απολύθηκαν από τα πανεπιστήμια οι “µη–Άρειοι” ακαδημαϊκοί, ο Ράδερφορντ έσπευσε να βοηθήσει πολλούς από αυτούς.

Δέχτηκε πολλούς τιμητικούς τίτλους και διακρίσεις και χρίστηκε ιππότης. Το 1997, το χημικό στοιχείο με ατομικό αριθμό 104 ονομάστηκε Rutherfordium προς τιμήν του. Μια παλαιότερη μονάδα μέτρησης της ραδιενέργειας ίση με ένα megabecquerel είχε το όνομα rutherford (Rd).

Πλήθος επιστημονικών ινστιτούτων, βραβείων, κτιρίων και δρόμων έχουν το όνομά του.

Το κτίριο Coupland στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, που υπήρξε για πολλά χρόνια το κέντρο των πειραμάτων του, έχει μετατραπεί σε κέντρο έρευνας για τον καρκίνο.

Τάφηκε στο Αββαείο του Westminster στο Λονδίνο.

Μία αληθινή ιστορία με τον Έρνεστ Ράδερφορντ  ΕΔΩ.

(Και μια χρήσιμη παρέμβαση του Γιώργου Φασουλόπουλου μέσα από τον ιστότοπο "Υλικό Φυσικής-Χημείας" για την αλήθεια της "αληθινής ιστορίας"  ΕΔΩ).

Πηγή: Today in Science History και Story Telling Teaching Model.

1902... γεννήθηκε ο Γερμανός φυσικός Pascual Jordan.

Σαν σήμερα, στις 18 Οκτωβρίου 1902, γεννήθηκε στο Ανόβερο της Γερμανίας ο Ernst Pascual Jordan. Ο πατέρας του ήταν ζωγράφος, αναπληρωτής καθηγητής τέχνης στο Πολυτεχνείο του Ανόβερου. Το όνομα της οικογένειας αρχικά ήταν Jorda και ήταν ισπανικής καταγωγής. Η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Ανόβερο, μετά την ήττα του Ναπολέοντα στη μάχη του Βατερλώ το 1815 και σε κάποιο στάδιο άλλαξαν το όνομά τους από Jorda σε Jordan. Παραδοσιακά στην οικογένειά του το πρώτο αγόρι έπαιρνε το όνομα Pasqual ή Pascual. 
Από πολύ μικρή ηλικία ήρθε σ' επαφή με θέματα επιστήμης με την παρότρυνση του πατέρα του (επίσης) Ernst Pasqual και της μητέρας του Eva.

Παρακολούθησε το Reform Gymnasium στο Ανόβερο και από τα δεκατέσσερά του ήδη διάβαζε για το έργο του Δαρβίνου και του Λαμάρκ, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Βιολογία. Στα δεκαέξι άρχισε να μελετά διαφορικό λογισμό και εισαγωγή στον ολοκληρωτικό λογισμό μέσα από το έργο των Nernst και Schönflies.

Το 1921 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και γράφτηκε στο Πολυτεχνείο του Ανόβερου για να μελετήσει Μαθηματικά και Φυσική, παρά την επιθυμία του πατέρα του που ήθελε να σπουδάσει Αρχιτεκτονική. Επειδή απογοητεύτηκε από τη διδασκαλία της Φυσικής, έριξε το βάρος της μελέτης του στα Μαθηματικά, παρακολουθώντας παράλληλα και άλλα τμήματα.

Το καλοκαίρι του 1922 μετακινήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Göttingen ελπίζοντας εκεί να καταφέρει να παρακολουθήσει Φυσική. Όμως, ξεκινώντας στο Göttingen, διαπίστωσε ότι τα μαθήματα Φυσικής ήταν πριν τις 9 το πρωί. Αυτό τον έκανε να μη μπορεί να παρακολουθήσει τη Φυσική, μιας και είχε αναπτύξει τη συνήθεια να κοιμάται αργά το βράδυ. Έτσι, παρακολούθησε πάλι κυρίως Μαθηματικά στο τμήμα του Richard Courant που δίδασκε διαφορικές εξισώσεις. Ο Courant, αναγνωρίζοντας το ιδιαίτερο ταλέντο του Jordan, δέχτηκε το 1924 τη βοήθειά του στη συγγραφή του βιβλίου "Hilbert's Methoden der mathematischen Physik" ("Μέθοδοι Hilbert στη μαθηματική φυσική"), εκφράζοντας μάλιστα τις ευχαριστίες του γι' αυτόν στον πρόλογο.

Στο Göttingen ο Jordan έγινε μαθητής του Max Born παρακολουθώντας ένα σεμινάριο για τη δομή της ύλης, αλλά ακόμη τον βοήθησε να συγγράψει ένα άρθρο για την κρυσταλλική δυναμική.

Το 1923 ο Jordan έδειξε ενδιαφέρον για μια εργασία των Einstein και Ehrenfest για τα κβάντα φωτός και μάλιστα έκανε ομιλία γι' αυτό το θέμα σ' ένα σεμινάριο.

Η διδακτορική διατριβή του Jordan, σχετική με αυτό το θέμα, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Zeitschrift für Physik" το 1924 προκαλώντας το ενδιαφέρον, αλλά και τις αντιρρήσεις του Einstein για τις βασικές υποθέσεις της. Το 1925 δημοσίευσε μια νέα εργασία για τα κβάντα φωτός εκφράζοντας τις ευχαριστίες του στον Einstein για το ενδιαφέρον που είχε δείξει.

Από το 1926 ξεκίνησε το ενδιαφέρον του για το πεδίο της κβαντικής μηχανικής, ένα τομέα με τον οποίο θα ασχολείτο τα επόμενα χρόνια.

Το 1926 δημοσιεύθηκε η εργασία των Jordan, Born και Heisenberg "Zur Quantenmechanik II" ("Για την κβαντική μηχανική ΙΙ"), αφού είχε προηγηθεί το 1925 η εργασία των Born και Jordan "Zur Quantenmechanik" ("Για την κβαντική μηχανική") όπου περιεχόταν η περίφημη "εξίσωση pq - qp".   

Το 1929 ο Jordan έγινε έκτακτος καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Rostock, κάτι που ικανοποίησε ιδιαίτερα τον Bohr που τον κάλεσε να συνεργαστούν στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, μιας και τα δύο πανεπιστήμια ήταν κοντινά. Την ίδια εποχή ο Jordan άρχισε να ενδιαφέρεται για την εφαρμογή των ιδεών της κβαντικής θεωρίας στη Βιολογία και την Ψυχολογία, δημοσιεύοντας σχετικά βιβλία το 1932 και 1934.

Παρά το γεγονός ότι ο Jordan υπήρξε ένας από τους κύριους συντελεστές στην εξέλιξη της κβαντικής θεωρίας, πότε δεν αναγνωρίστηκε αυτή η συμβολή του. Πολλοί πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στις πολιτικές απόψεις του που ήταν φιλικές στο ναζιστικό κόμμα. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 είχε αρχίσει να δημοσιεύει κείμενα με ακροδεξιές απόψεις υπογράφοντας με το ψευδώνυμο Ernst Domeier. Το 1933 έγινε μέλος του ναζιστικού κόμματος. Βέβαια, τίποτε δεν έχουν προσάψει εναντίον του για αντισημιτική συμπεριφορά, αφού πολλοί επιστήμονες εβραϊκής καταγωγής υπήρξαν φίλοι του. 

Όταν άρχισε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος κατατάχτηκε στη Luftwaffe εργαζόμενος ως αναλυτής του καιρού στο Peenemünde, εκεί όπου παράγονταν οι πύραυλοι V-2.

Το 1944, πριν το τέλος του πολέμου, ο Jordan έγινε καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, στη θέση που είχε εγκαταλείψει ο Max von Laue από το 1943.

Μετά τον πόλεμο, όπως ήταν φυσικό, ο Jordan είχε αρκετές δυσκολίες ως φιλοναζί, αλλά υποστηρίχτηκε από τους φίλους του Werner Heisenberg και Wolfgang Pauli που μίλησαν θετικά γι' αυτόν.

Αναφέρεται ένα χαρακτηριστικό συμβάν μεταξύ Jordan και Pauli όταν αυτοί συναντήθηκαν μετά τον πόλεμο. Ο Pauli αναφερόμενος σε ισχυρισμούς του Jordan στα πλαίσια της ναζιστικής προπαγάνδας, τον ρώτησε "Κύριε Jordan, πώς μπορούσατε να γράφετε τέτοια πράγματα;" και ο Jordan του απάντησε "Κύριε Pauli, πώς μπορούσατε να διαβάζετε τέτοια πράγματα;". 

Το 1945 απομακρύνθηκε από τη θέση του, αλλά επανήλθε το 1947 ως επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Freiburg και του Αμβούργου, με την υποστήριξη του Heisenberg. Το 1953 έγινε μόνιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

Ο Jordan συνταξιοδοτήθηκε το 1971, αλλά το διάστημα 1957-1961 υπήρξε μέλος της Bundestag με τους Χριστιανοδημοκράτες.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Jordan δεν πήρε ποτέ το Nobel για την εργασία του με τον Max Born (μοιράστηκε το Nobel Φυσικής με τον Walther Bothe το 1954) λόγω της φιλοναζιστικής του δράσης.

Πέθανε στο Αμβούργο στις 31 Ιουλίου 1980 σε ηλικία 78 ετών.

Πηγή: Today in Science History και MacTutor History of Mathematics.

Σαν σήμερα... 2015, μετά από ένα χρόνο.

Σαν σήμερα ήταν, στις 4 Οκτωβρίου 2015, όταν έκανα την πρώτη ανάρτηση στο "Σαν σήμερα..." με θέμα  "1957 Εκτόξευση του Sputnik I ". Ένα χρόνο μετά, η στατιστική του Google έχει γράψει 19 κλικ γι αυτή την ανάρτηση.

Μέχρι τότε και σίγουρα όχι οργανωμένα, είχα κάνει κάποιες λίγες αναρτήσεις με θέματα ιστορικού περιεχομένου.

Όταν ξεκίνησα αυτή τη στήλη κι εγώ δεν είχα ξεκαθαρίσει στο μυαλό μου τη μορφή που θα είχε μια τέτοια ανάρτηση. Έτσι, τα πρώτα κείμενα ήταν μάλλον σύντομα και σε κάποιες περιπτώσεις, στην ίδια ανάρτηση αναφέρονταν περισσότερα από ένα πρόσωπα ή γεγονότα. 

Γιατί, η θεματική του "Σαν σήμερα..." είναι η αναφορά στη γέννηση ή το θάνατο ενός σημαντικού προσώπου από το χώρο της Φυσικής, όπως και η αναφορά σε κάποια σημαντική ανακάλυψη στη Φυσική και στην προσπάθεια του ανθρώπου να γνωρίσει το διάστημα. Και όλα αυτά με μια ποικιλία υπερσυνδέσεων. 

Ένα χρόνο πλέον μετά από την πρώτη ανάρτηση, η στατιστική μας λέει ότι έχουν γίνει 126 αναρτήσεις στην Ετικέτα "Σαν σήμερα..." με 135 θέματα.

Στους δύο πρώτους μήνες η κάθε ανάρτηση δεν ξεπερνούσε τα 30 κλικ, με θεαματική εξαίρεση αυτή για το "1909 γεννήθηκε ο Καίσαρ Αλεξόπουλος" που έχει δεχτεί 82 επισκέψεις!
Με την πάροδο του χρόνου αυξήθηκε η επισκεψιμότητα και από το Δεκέμβριο 2015 άρχισαν και τα shares! Πλέον η κάθε ανάρτηση δέχεται περισσότερες από 60 επισκέψεις, αλλά το Φεβρουάριο 2016 το "1988 πέθανε ο Richard Feynman" ξεπετάχθηκε με 135 κλικ.

Κλείνοντας αυτό το στατιστικό απολογισμό, ενδεικτικά μπορώ να πω ότι

• από πρόσωπα (άνδρες), τα περισσότερα κλικ (300) έχει δεχτεί το "1929 γεννήθηκε ο Θεωρητικός Φυσικός Peter Higgs", 

• από πρόσωπα (γυναίκες), τα περισσότερα κλικ (73) έχει δεχτεί το "8 Μαρτίου, για να τιμήσουμε τη γυναίκα. Ένα αφιέρωμα στη Lise Meitner",

• από γεγονότα, τα περισσότερα κλικ (333) έχει δεχτεί το "Τα πληρώματα των αεροπλάνων πίσω από τις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι της Ιαπωνίας" και 

• από Έλληνες, τα περισσότερα κλικ (170) έχει δεχτεί το "1948 γεννήθηκε ο Δημήτρης Νανόπουλος".

Πέρα όμως από τα οποιαδήποτε στατιστικά, για μένα, ψυχή αυτών των αναρτήσεων είναι οι αναγνώστες και τα θετικά μηνύματα που στέλνουν. Έτσι, ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ στους μέχρι σήμερα αναγνώστες μου, ελπίζοντας ότι θα συνεχίσουν να με παρακολουθούν και στις επόμενες προσπάθειές μου.

Οριζόντια Βολή - 25 Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής με το πρόγραμμα Hot Potatoes.

Φυσική Β' Λυκείου Θετικού Προσανατολισμού

Η ανάρτηση περιέχει 25 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής στο θέμα ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΒΟΛΗ. 

Μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε την ανάρτηση από  ΕΔΩ.

Η ανάρτηση αφιερώνεται στο συνάδελφο Δημήτρη Γκενέ, που με υπομονή σαν "φύλακας-άγγελος", ασχολείται με όλες τις αναρτήσεις μου στο πρόγραμμα Hot Potatoes. 

Οι ερωτήσεις προέρχονται από την Τράπεζα Θεμάτων (Β' Θέμα) του Υπουργείου Παιδείας και έχουν αναρτηθεί με την μορφή αρχείου word  ΕΔΩ. 

Μπορείτε να δείτε και μια παλαιότερη ανάρτηση για την Οριζόντια Βολή με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής στο πρόγραμμα Hot Potatoes  ΕΔΩ.